ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:ΕΙΔΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον α) οι φερόμενοι ως δικαιούχοι του ελεγχόμενου εντάλματος υπάλληλοι είτε ληφθεί υπόψη η ειδικότητά τους ή η εν τοις πράγμασι εκτέλεση συγκεκριμένων καθηκόντων, δεν εμπίπτουν σε καμία από τις κατηγορίες υπαλλήλων, στις οποίες χορηγούνται τα προβλεπόμενα από τη 2/12542/0022/20.3.2003 Κ.Υ.Α. είδη ατομικής προστασίας, ενώ ο ....... δεν προκύπτει ότι είναι μόνιμος υπάλληλος του Πολιτισμικού Οργανισμού, αφού στην από 19.6.2006 κατάσταση μόνιμου προσωπικού δεν αναφέρεται το όνομά του, β) από τις 404/29.6.2006 και 498/28.9.2006 αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου του Π.Ο.Δ.Α. δεν αποδεικνύεται η αδυναμία του να προβεί στη χορήγηση των κατά τα ανωτέρω προβλεπόμενων παροχών σε είδος. Εξάλλου, όπως ήδη εκτέθηκε για την καταβολή της ελεγχόμενης δαπάνης έπρεπε να εκδοθεί χρηματικό ένταλμα προπληρωμής. Κατόπιν αυτών, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Προμήθεια ειδών ατομικής προστασίας:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην ανωτέρω σκέψη ΙΙ, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι εκτός από τα άρβυλα για τους εργαζόμενους στον καθαρισμό οχημάτων και κάδων απορριμμάτων καθώς και στην ύπαιθρο, η Κ.Υ.Α. 53361/2.10.2006 δεν προβλέπει τη χορήγηση των λοιπών ειδών ατομικής προστασίας (μπουφάν, τζάκετ και παντελονιών) που αποτέλεσαν το αντικείμενο της προμήθειας στην οποία αφορά, όπως βασίμως προβάλλει η αναπληρώτρια Επίτροπος. Άλλωστε, τα προμηθευθέντα αυτά είδη δεν αποτελούν προσαρμογή των προβλεπόμενων στην Κ.Υ.Α. ειδών, όπως ισχυρίζεται ο Δήμος, αλλά διαφορετικά τοιούτα. Πλην, όμως, συνεκτιμώντας την προεκτεθείσα από 27.1.2015 γνώμη του τεχνικού ασφαλείας, αρμοδίου, κατ’ άρθρα 14 και 15 του ν. 3850/2010, συμβούλου του Δήμου για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των κειμένων διατάξεων, αλλά διότι συγγνωστώς υπέλαβαν ότι μπορούσαν νομίμως να προβούν στην προμήθεια των συγκεκριμένων ειδών, ως αναγκαίων για την αποτελεσματικότερη προστασία της υγείας των εργαζομένων μέσων ατομικής προστασίας. Ως εκ τούτου, το κρινόμενο χρηματικό ένταλμα δύναται να θεωρηθεί, λόγω συγγνωστής πλάνης του διατάκτη.(συγγνωστή πλάνη)

ΜΕΛΕΤΕΣ. αμοιβή για την εκπόνηση της «Μελέτης στεγάστρων στην πλατεία ...η Επίτροπος πρόβαλε ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι, κατά παράβαση του άρθρου 209 παρ. 4 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, δεν αιτιολογείται η αδυναμία της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου να συντάξει τη  μελέτη.(..) Με τα δεδομένα αυτά η επίμαχη αρχιτεκτονική μελέτη, λόγω του αντικειμένου της, εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου ..., όπως αυτές περιγράφονται στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του. Όμως, λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανωτέρω μελέτη λόγω της φύσης της έπρεπε να συνταχθεί από αρχιτέκτονα μηχανικό και ότι, όπως ο Δήμος βεβαιώνει, οι δύο υπηρετούντες αρχιτέκτονες μηχανικοί του ήταν πλήρως επιφορτισμένοι με άλλα καθήκοντα, η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου δεν είχε πράγματι τη δυνατότητα να προβεί στη σύνταξή της..(..) Κατ’ακολουθία αυτών, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί

Αμοιβή για υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης..:Με τα δεδομένα αυτά, οι ανατεθείσες υπηρεσίες Α΄ Φάσης ανάγονται στα συνήθη καθήκοντα του Γραφείου Τεχνολογιών, Πληροφορικής, Επικοινωνιών του Δήμου, στις αρμοδιότητες του οποίου υπάγεται η αποτύπωση των τεχνικών και λειτουργικών προδιαγραφών των συστημάτων τεχνολογιών, πληροφορικής και επικοινωνιών του Δήμου. Περαιτέρω, δεν αποδεικνύεται ότι οι ενέργειες αυτές απαιτούν επιπλέον εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία, πέραν αυτής που θα πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να έχει το υπηρετούν στο Τμήμα αυτό προσωπικό (Π.Ε. και Τ.Ε.) για την εκτέλεση των σχετικών καθηκόντων του. Εξάλλου, υφίστατο επαρκής χρόνος για την καταγραφή των σχετικών αναγκών του Δήμου, καθόσον η υποχρέωση λειτουργίας ηλεκτρονικού συστήματος διακίνησης εγγράφων ήταν γνωστή ήδη από τη δημοσίευση του ν. 4440/2016 (2.12.2016) και ως εκ τούτου θα μπορούσε να εκτελεστεί σταδιακά με ορθό προγραμματισμό από τους υπηρετούντες υπαλλήλους. Περαιτέρω, ο προϋπολογισμός της σύμβασης παρίσταται αόριστος, καθόσον σ’ αυτόν παρατίθεται κατ’ αποκοπή το ποσό των 8.000 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.) για την Α΄ Φάση και 12.000 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.) για τη Β΄ Φάση των προς ανάθεση υπηρεσιών, χωρίς να αναφέρεται κάποιο στοιχείο σε σχέση με τον τρόπο υπολογισμού τους σε αυτό το ύψος, ενώ και στον εκ των υστέρων προσκομισθέντα πίνακα ανάλυσης κόστους υλοποίησης των υπηρεσιών (7493/21.3.2018 έγγραφο του Δήμου) δεν παρατίθενται τιμές μονάδων ανά είδος εργασίας. Ως εκ της συνδρομής άλλωστε, του συγκεκριμένου λόγου, παρέλκει η εξέταση του προβαλλόμενου λόγου περί υπέρβασης του προσήκοντος μέτρου, δεδομένου ότι ακριβώς η αδυναμία εξακρίβωσης αν ο Δήμος ενήργησε συμμορφούμενος στην αρχή της οικονομικότητας, συνεπάγεται κατά μείζονα λόγο και την αδυναμία εξακρίβωσης αν τηρήθηκε το προσήκον μέτρο κατά τη σύναψη της σύμβασης με το συγκεκριμένο τίμημα.Κατ’ ακολουθία, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Δαπάνη παράθεσης catering:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν βρίσκει νόμιμο έρεισμα στη διάταξη της παρ. 3 εδάφ. β΄ του άρθρου 158 του ν.3463/2006, αφού από τα δικαιολογητικά του εντάλματος δεν προκύπτει φορέας της εκδήλωσης στην οποία συμμετείχε ο Δήμος. Εξάλλου, ο ισχυρισμός του Δήμου ότι η παράσταση διοργανώθηκε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο «….» χωρίς να υποβληθεί ο τελευταίος σε έξοδα λόγω του ότι το μέλος του …… παρουσίασε το έργο αφιλοκερδώς και αληθής υποτιθέμενος δεν οδηγεί σε παραδοχή της νομιμότητας της δαπάνης, αφού η συμμετοχή του Δήμου με την παράθεση catering για τους θεατές δεν ήταν απαραίτητη για τη διοργάνωση της εκδήλωσης και επομένως δεν εξυπηρετούσε τους σκοπούς του. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, όπως βάσιμα προβάλλει ο Επίτροπος, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι η Κ.Υ.Α. 53361/2.10.2006, όπως ισχύει, δεν προβλέπει τη χορήγηση αυτών των ειδών (μπουφάν προστασίας, φούτερ, «μακό» και παντελονιών εργασίας) που αποτέλεσαν μέρος του αντικειμένου της ελεγχόμενης προμήθειας, ως  μέσων  ατομικής  προστασίας  των  εργαζομένων  του  Δήμου, τα συγκεκριμένα δε είδη δεν αποτελούν προσαρμογή των προβλεπόμενων στην Κ.Υ.Α. ειδών, όπως ισχυρίζεται ο Δήμος, αλλά εντελώς διαφορετικά τοιαύτα. Περαιτέρω όμως, ο έτερος λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου ότι για τα υπόλοιπα μέσα ατομικής προστασίας που συναποτελούν την ελεγχόμενη προμήθεια, η εν λόγω δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι η ποσότητά τους υπερβαίνει τον αριθμό των δικαιούμενων αυτά υπαλλήλων, ανεξαρτήτως της αοριστίας του, είναι αβάσιμος, αφού, ενόψει του αριθμού των εργατοτεχνικών που υπηρετούσαν στο Δήμο την κρίσιμη περίοδο (202, σύμφωνα με την οικεία κατάσταση προσωπικού), του εποχικού προσωπικού με αντίστοιχες ειδικότητες, που επίσης απασχολήθηκαν στο Δήμο, καθώς και των φθορών-απωλειών των επίμαχων ειδών στη διαδρομή του χρόνου, η προμήθεια στις οικείες ποσότητες των  λοιπών  ειδών  ατομικής  προστασίας  των  εργαζομένων  ανταποκρίνεται στις ανάγκες του εν λόγω Δήμου. Τέλος, το  Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου ενεργώντας την ως άνω προμήθεια δεν είχαν πρόθεση καταστρατήγησης των κειμένων διατάξεων, αλλά συγγνωστώς, μετά και από το ανωτέρω σχετικό έγγραφο του τεχνικού ασφαλείας, υπέλαβαν ότι μπορούσαν νομίμως να προβούν στην προμήθεια των συγκεκριμένων ειδών  ως  μέσων  ατομικής  προστασίας,  για  την  αποτελεσματικότερη  προστασία  της υγείας των εργαζομένων στο Δήμο. Ως εκ τούτου, το κρινόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Παροχή υπηρεσιών:Με δεδομένα αυτά, η ελεγχόμενη δαπάνη αφορά σε εργασίες καθαρισμού αλσών του Δήμου με σκοπό τη διαμόρφωση ζώνης πυρασφάλειας και πυροπροστασίας και δεν μπορεί να θεωρηθεί ομοειδής με τις εργασίες πρασίνου με σκοπό τον καλλωπισμό των κοινοχρήστων δημοτικών χώρων. Ωστόσο, η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που προηγήθηκε της ανάθεσης των επίμαχων εργασιών καθαρισμού δεν τεκμηριώνει την αδυναμία του Δήμου να τις εκτελέσει με ίδια μέσα και προσωπικό, όπως απαιτεί το άρθρο 61 του ν. 3979/2011. Λαμβάνοντας, όμως, υπόψη ότι ο καθαρισμός και η απομάκρυνση της βλάστησης έγινε για λόγους πυροπροστασίας με χρηματοδότηση από το Υπουργείο Εσωτερικών, με την πληρωμή δε της οικείας δαπάνης εξασφαλίζεται η ομαλή λειτουργία και η εκπλήρωση της αποστολής του Δήμου (πρβλ. ΕΣ Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 140/2012, 202/2014, 36/2016, 47/2017), τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων αλλά πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, υπέλαβαν ότι για την ανάθεση των εν λόγω εργασιών πληρούνταν όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις.

Καταβολή του τιμήματος των ειδών ένδυσης που προμηθεύτηκε από αυτή ο Δήμος για τις ανάγκες του εργατοτεχνικού και ένστολου προσωπικού του.(...)Η προμήθεια όμως των ειδών αυτών ατομικής προστασίας έγινε χωρίς να έχει προηγηθεί γνώμη τεχνικού ασφαλείας, ενώ δεν προκύπτει ότι προηγήθηκε διαβούλευση με τους εργαζομένους ή τους εκπροσώπους τους, για την επιλογή του κατάλληλου εξοπλισμού και, ως εκ τούτου, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη. Ωστόσο, το Τμήμα κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, αλλά ενόψει του γεγονότος ότι επί σειρά ετών αντίστοιχες δαπάνες προμήθειας ειδών ένδυσης εργατοτεχνικού προσωπικού εγκρίνονταν παρά την έλλειψη προηγούμενης γνωμοδότησης τεχνικού ασφαλείας, συγγνωστώς και με την πεποίθηση ότι δρούσαν νομίμως, υπέλαβαν ότι μπορούσαν να προβούν στη διενέργεια της οικείας δαπάνης χωρίς την τήρηση των διατάξεων των άρθρων 5 και 9 του π.δ/τος 396/1994 και της Κ.Υ.Α. 53361/2006. 

Ταχυδρομικά τέλη (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι τόσο η 166/9.5.2011 απόφαση του Δημάρχου ......., με την οποία εγκρίθηκε η εν λόγω δαπάνη, όσο και η 8.537/9.5.2011 απόφαση του Αντιδημάρχου, με την οποία δεσμεύθηκε πίστωση ποσού 4.950 ευρώ, εκδόθηκαν σε χρόνο μεταγενέστερο της πραγματοποίησης της δαπάνης, χωρίς  να αποδεικνύεται από τα υπάρχοντα στοιχεία του φακέλου ότι είχε προηγηθεί της εκτέλεσης της δαπάνης, απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για ολόκληρο το ποσό της εγγεγραμμένης πίστωσης. Περαιτέρω, όπως  προκύπτει από την προαναφερόμενη συνοδεύουσα το χρηματικό ένταλμα απόδειξη είσπραξης των ΕΛ.ΤΑ., η σχετική απαίτησή τους έναντι του Δήμου έχει ήδη εξοφληθεί, ως εκ τούτου δε η ίδια απόδειξη δεν συνιστά πλέον δικαιολογητικό της ύπαρξης νόμιμης και εκκαθαρισμένης απαίτησης των ΕΛ.ΤΑ. έναντι του Δήμου. Όμως, αφού κατά το χρόνο υποβολής του επίμαχου χρηματικού εντάλματος για θεώρηση, δεν αποδεικνύεται ότι τα ΕΛ.ΤΑ. είχαν ενεργό απαίτηση κατά του Δήμου ....... και μη νομίμως ο Δήμος προέβη στην έκδοση τακτικού χρηματικού εντάλματος  για την εξόφληση των ως άνω τελών. Εξάλλου, εφόσον   η πληρωμή της συγκεκριμένης δαπάνης με τακτικό ένταλμα δεν ήταν δυνατή, θα μπορούσε επιτρεπτώς ο Δήμος να προβεί στην προκαταβολή, με την έκδοση χρηματικού εντάλματος προπληρωμής, της σχετικής δαπάνης σε ορισμένο δημοτικό υπάλληλο, ο οποίος, στη συνέχεια, θα απέδιδε λογαριασμό σε τακτή προθεσμία με την υποβολή των νόμιμων δικαιολογητικών. Ο ισχυρισμός του Δήμου ότι υπήρχε άμεση ανάγκη αποστολής των λογαριασμών ύδρευσης λόγω οικονομικών αναγκών του Δήμου, είναι απορριπτέος προεχόντως ως αόριστος, καθόσον δεν εξειδικεύονται οι ανάγκες αυτές. Συναφώς, απορριπτέος ως αλυσιτελής είναι και ο ισχυρισμός ότι δεν ήταν εκ των προτέρων γνωστό στο Δήμο το ύψος της ως άνω δαπάνης, καθόσον ενόψει της φύσεως αυτής ως πάγιου χαρακτήρα, έπρεπε, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 του π.δ. 113/2010, να αναληφθεί κατά την έναρξη του οικονομικού έτους  για ολόκληρο το προϋπολόγιζομενο ποσό, διαδικασία η οποία από τα υπάρχοντα στοιχεία του φακέλου δεν αποδεικνύεται ότι τηρήθηκε εν προκειμένω. Περαιτέρω, τυχόν αδυναμία ανάρτησης των οικείων χρηματικών ενταλμάτων στο πρόγραμμα Διαύγεια, δεν συνεπάγεται τη δυνατότητα των Ο.Τ.Α.  να εξοφλούν τις απαιτήσεις των πιστωτών τους χωρίς την έκδοση τακτικού χρηματικού εντάλματος. Τέλος απορριπτέος είναι και ο ισχυρισμός του Δήμου περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης, δεδομένου ότι, ενόψει των σαφών διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας, δεν προκύπτουν οι ειδικότεροι εκείνοι λόγοι, για τους οποίους δημιουργήθηκε στα αρμόδια όργανα του Δήμου εύλογα η πεποίθηση ότι ήταν νόμιμη αφενός η πραγματοποίηση της επίμαχης δαπάνης πριν από την έκδοση των οικείων αποφάσεων ανάληψης υποχρεώσεων, αφετέρου η  εξόφληση αυτής πριν από την έκδοση τακτικού χρηματικού εντάλματος.

Μελέτες.Μη ανάκληση της 102/2009 πράξης του 7ου τμήματος.Ο πρώτος από τους ανωτέρω ισχυρισμούς του Δήμου πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, καθόσον, και αν υποτεθεί ότι σκοπός της σύμβασης ήταν η υποβοήθηση της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου, το γεγονός αυτό δεν μεταβάλλει το χαρακτήρα της σύμβασης από σύμβαση εκπόνησης μελέτης σε σύμβαση μίσθωσης έργου, ενώ, εξάλλου, αφενός από το κείμενο της σύμβασης προκύπτει ότι ο ίδιος ο ανάδοχος όφειλε να προβεί στην ανάπτυξη ολοκληρωμένου σχεδίου κυκλοφοριακών παρεμβάσεων,