H καταρτισθείσα σύμβαση, με αντικείμενο την ανάπτυξη ολοκληρωμένου σχεδίου κυκλοφοριακών παρεμβάσεων στο κέντρο της πόλης της, φέρει το χαρακτήρα σύμβασης παροχής υπηρεσιών κατά την έννοια του ν. 3316/2005 κι όχι σύμβασης μίσθωσης έργου, δεδομένου ότι αφενός μεν οι συμβαλλόμενοι απέβλεψαν στην παροχή των συγκεκριμένων υπηρεσιών από πρόσωπο με εξειδικευμένες γνώσεις κι όχι σ’ αυτό καθ’ εαυτό το αποτέλεσμα που έχει συμφωνηθεί, αφετέρου δε οι εκτελούμενες υπηρεσίες συνίστανται ακριβώς στην εκπόνηση κυκλοφοριακής μελέτης, όπως προκύπτει τόσο από το περιεχόμενο της συναφθείσας από 1.2.2008 σύμβασης όσο και από το περιεχόμενο αυτής της ίδιας της συνταχθείσας μελέτης. Περαιτέρω, όμως, η απευθείας ανάθεση της επίμαχης μελέτης δεν είναι νόμιμη, διότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προβλεπόμενες στο άρθρο 10 του ν. 3316/2005 προϋποθέσεις της απευθείας ανάθεσης.

Έγκριση Τεχνικών Οδηγιών κυκλοφοριακών παρεμβάσεων στο αστικό περιβάλλον για την εφαρμογή τους σε περιοχές σχολικών συγκροτημάτων και περιοχές με αυξημένη κίνηση στα πλαίσια βελτίωσης της οδικής ασφάλειας.

Μελέτες (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, από το προπαρατεθέν περιεχόμενο της ελεγχόμενης σύμβασης, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό, αυτή συνιστά σύμβαση εκπόνησης κυκλοφοριακής μελέτης του ν. 3316/2005. Τούτο δε διότι, πρόκειται, κατά τους ορισμούς του άρθρου 1 παρ. 1 και 2 περ. α΄ του ν.3316/2005, για σύμβαση εξ επαχθούς αιτίας μεταξύ μίας αναθέτουσας αρχής (Δήμου) και ενός αναδόχου (πολεοδόμου - συγκοινωνιολόγου) με εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, με αντικείμενο, τη συγκέντρωση, καταγραφή, επεξεργασία και μεθοδική αξιολόγηση των απαραίτητων στοιχείων της υφιστάμενης κυκλοφοριακής οργάνωσης του Καλλικρατικού Δήμου ..... και, βάσει των εξαχθέντων συμπερασμάτων, διατύπωση των προτεινόμενων κυκλοφοριακών παρεμβάσεων, για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων και μελλοντικών κυκλοφοριακών αναγκών της πόλης, λαμβάνοντας υπόψη και την ιδιαιτερότητα της φυσιογνωμίας της περιοχής, ώστε να αναδειχθεί η ιστορική της ταυτότητα, περαιτέρω δε, μέσω της δημιουργίας εποπτικού υλικού, τη θέση αυτών των προτάσεων σε δημόσια διαβούλευση με τους πολίτες του δήμου. Ενόψει των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, αφού δεν τηρήθηκε η προβλεπόμενη από τις διατάξεις του  ν. 3316/2005, εφαρμοστέα, εν προκειμένω, διαδικασία της διενέργειας ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού για την ανάθεση της μελέτης, προσφυγή δε στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης επιτρέπεται μόνο στις περιοριστικά καθοριζόμενες με τις προπαρατεθείσες διατάξεις των άρθρων 10 παρ. 2 του ν.3316/2005 και 209 παρ. 3 του Κ.Δ.Κ. περιπτώσεις, οι οποίες δεν αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου, ούτε, άλλωστε, ο Δήμος ισχυρίζεται ότι συντρέχουν εν προκειμένω. Ως εκ τούτου, δεν τυγχάνουν εν προκειμένω εφαρμογής οι ρυθμίσεις του άρθρου 209 παρ. 2 και 9 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, διότι δεν πρόκειται για ανάθεση απλής υπηρεσίας, όπως εσφαλμένως υπολαμβάνει η αναθέτουσα αρχή, αλλά, όπως προπαρατέθηκε,  για ανάθεση εξειδικευμένης μελέτης , όπως, εξάλλου, προκύπτει τόσο από την …τεχνική περιγραφή των υπηρεσιών, όσο και την ...απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ....., με την οποία εγκρίνεται η ανάθεση της   εν λόγω υπηρεσίας τεχνικού συμβούλου, όπου αναφέρεται ότι η ελεγχόμενη υπηρεσία ανατέθηκε για την επικαιροποίηση προηγούμενης προκαταρκτικής κυκλοφοριακής μελέτης.Κατόπιν αυτών, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΜΕΛΕΤΕΣ:Ανάθεση - Διαδικασία:Μη νόμιμη η καταβολή ποσού από Δήμο σε εργαστήριο (ν.π.ι.δ.), ήπιων μορφών ενέργειας και προστασίας του περιβάλλοντος, συνδεδεμένο με Τ.Ε.Ι. για την εκτέλεση της σύμβασης «Υποστήριξη υπηρεσιών Δήμου .. για το σχεδιασμό βιοκλιματικών παρεμβάσεων», καθόσον το αντικείμενο της ανατεθείσας σύμβασης αποτελεί μελέτη, για την ανάθεση της οποίας δεν τηρήθηκε η νόμιμη διαδικασία του ν. 3316/2005, ενώ η προσκομισθείσα βεβαίωση περί αδυναμίας εκπόνησης της μελέτης από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου δεν φέρει αριθμό πρωτοκόλλου και δεν δύναται να διακριβωθεί το χρονικό σημείο κατά το οποίο συντάχθηκε.

Προμήθεια και εγκατάσταση ψηφιακών υδρομετρητών και ολοκληρωμένου συστήματος τηλεμετρίας» του Δήμου Δελφών.(...)Αποφαίνεται ότι το σχέδιο τροποποίησης της από 26.7.2022 (με …2022-07- 26) σύμβαση, μεταξύ της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης του Δήμου Δελφών και της εταιρείας «...», με αντικείμενο την «Προμήθεια και εγκατάσταση ψηφιακών υδρομετρητών και ολοκληρωμένου συστήματος τηλεμετρίας» του Δήμου Δελφών, απαραδέκτως υποβλήθηκε για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Νόμιμα ανατέθηκε σε Δημοτική Αναπτυξιακή Επιχείρηση, σε εκτέλεση προγραμματικής σύμβασης μεταξύ αυτής, του Δήμου και της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, η υλοποίηση του αντικειμένου της ανωτέρω σύμβασης, το οποίο συνίσταται στην εκπόνηση μελέτης δημοτικού έργου, καθόσον η συμμετοχή αναπτυξιακής επιχείρησης σε προγραμματική σύμβαση δύναται να συνίσταται στην υλοποίηση αυτού του ίδιου του αντικειμένου. (Σχετ. Πρακτ. Ολομ. Ε.Σ. 32ης Γεν. Συν./10-12-2004).

Προγραμματική σύμβαση για την εκπόνηση μελέτης ολοκληρωμένου σχεδίου της οστρακοκαλλιεργητικής δραστηριότητας Ημαθίας

Προγραμματική σύμβαση....Εξάλλου, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι τα συμβαλλόμενα μέρη έχουν κοινή αφετηρία και ότι συμπράττουν ισόρροπα στη σύμβαση, καθόσον οι μεν καταστατικοί σκοποί της …. Α.Ε. σχετίζονται με τη διοίκηση, καλή λειτουργία των κεντρικών αγορών που η ίδια διαχειρίζεται, η δε συμβολή του Δήμου στην προγραμματική σύμβαση αποτελεί δευτερεύον σκέλος της συμφωνίας. Τούτο αποδεικνύεται από την παρεπόμενη φύση των συμβατικών του υποχρεώσεων, όπως η άσκηση εποπτείας, η εισφορά στοιχείων για την διευκόλυνση της παροχής των συμβατικών υποχρεώσεων της Α.Ε. και η οργάνωση, από κοινού με την αντισυμβαλλόμενη ομάδων εργασίας, καθώς και η συμμετοχή του στην Επιτροπή Παρακολούθησης Έργου, ενώ πρωτεύουσα σημασία, όπως έχει παγίως κριθεί από το παρόν Τμήμα, έχει η καταβολή του συμφωνηθέντος ανταλλάγματος στην αντισυμβαλλόμενη εταιρεία (βλ. Πράξεις 29/2015, 3/2017, 28/2017 VII Τμ. Ελ. Συν.). Περαιτέρω, ο ισχυρισμός ότι το σύνολο των υπηρεσιών που πρόκειται να παρασχεθούν στο πλαίσιο της προγραμματικής σύμβασης θα ανατεθούν μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας είναι απορριπτέος ως ερειδόμενος επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, διότι αναφέρεται στην ανάθεση μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας των εκτελεστικών συμβάσεων της προγραμματικής σύμβασης, ενώ με την προσβαλλομένη κρίθηκε ότι μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας, χωρίς την τήρηση διαγωνιστικής διαδικασίας, οι υπηρεσίες που αποτελούν το αντικείμενο της ίδιας της προγραμματικής σύμβασης. Τέλος, ο ισχυρισμός περί συνδρομής λόγων συγγνωστής πλάνης ως προς την κατά προσέγγιση παράθεση του κόστους των συμπεριλαμβανομένων στη σύμβαση αντικειμένων πρέπει να απορριφθεί ως αλυσιτελής, καθόσον και αληθής υποτιθέμενος δεν μπορεί να οδηγήσει σε ανάκληση της προσβαλλόμενης, η οποία ερείδεται σε περισσότερες νομικές βάσεις, ούτε, εξάλλου, μπορεί να γίνει δεκτή η πλάνη των υπηρεσιών του Δήμου ενόψει, ιδίως, και του γεγονότος ότι όμοιο νομικό ζήτημα είχε αντιμετωπιστεί με την 51/2015 Πράξη του Τμήματος, που δεν ανακάλεσε την 141/2015 Πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο VII Τμήμα η οποία αφορούσε σε προγραμματική σύμβαση του ίδιου Δήμου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Προγραμματικές συμβάσεις:Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ Δήμου  και ανώνυμης εταιρείας, για την εκτέλεση και διαχείριση των έργων αποχέτευσης ακαθάρτων σε οικισμούς και δημοτικά διαμερίσματα του ιδίου Δήμου, διότι μη νομίμως επιχειρείται η επέκταση της δραστηριότητας της συγκεκριμένης εταιρείας στο δευτερεύον δίκτυο αποχέτευσης εντός της εδαφικής περιφέρειας του Δήμου, διά της συνομολόγησης της ανάληψης από Εταιρεία υπαγομένης στην αρμοδιότητα του Δήμου της διαχείρισης και εκμετάλλευσης του συγκεκριμένου δικτύου, αφού, ακόμη και εάν υποτεθεί ότι η προβλεπόμενη στο άρθρο 8 παρ. 3 του ν. 2744/1999 σύμβαση για την επέκταση αυτή, μπορεί να καταρτιστεί και ως προγραμματική του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, δεν έχει εκδοθεί κοινή υπουργική απόφαση για την έγκρισή της, κατά τα οριζόμενα στο ίδιο άρθρο, δεδομένου ότι δεν μπορεί να συναχθεί ότι τα μέρη θα επιχειρούσαν τη μεταξύ τους προγραμματική σύμβαση και χωρίς τον προαναφερόμενο όρο.

ΜΕΛΕΤΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά οι ελεγχόμενες υπηρεσίες μελετών, οι οποίες δεν περιελήφθησαν στην αρχική σύμβαση α) παρουσιάζουν, κατά την κρίση του Κλιμακίου, αναγκαία συνάφεια με το αρχικό συμβατικό αντικείμενο, αφού αφορούν σε περιοχή όμορη με αυτήν της αρχικής σύμβασης και μάλιστα εντός της εδαφικής περιφέρειας του ίδιου δήμου, β) κατέστησαν αναγκαίες λόγω απροβλέπτων περιστάσεων, αφού η νέα διοικητική διαίρεση της χώρας αντικειμενικώς δεν μπορούσε να προβλεφθεί κατά την δημοπράτηση και ανάθεση της αρχικής μελέτης, την δε τυχόν ολιγωρία των αρχών του τέως δήμου.. να μεριμνήσουν για τον πολεοδομικό σχεδιασμό της περιοχής ευθύνης του δήμου αυτού δεν μπορεί να την χρεωθεί ο δήμος …, γ) αν και μπορούν, κατά την εκτίμηση του Κλιμακίου, να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, είναι απολύτως αναγκαίες για την ολοκλήρωσή της, αφού, χωρίς να μεταβάλλουν ουσιωδώς το αντικείμενο της αρχικής μελέτης, αλληλεπιδρούν στον πολεοδομικό σχεδιασμό και τη διαμόρφωση των χρήσεων γης και στις ήδη ενταχθείσες στην αρχική σύμβαση δημοτικές ενότητες. Επομένως, η προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης συμπληρωματικών μελετών παρίσταται νόμιμη.