Μίσθωση μηχανημάτων έργου.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει αναφορικά με το παραδεκτώς προβαλλόμενο λόγο διαφωνίας, ότι η υπό κρίση (μικτή) σύμβαση μεταξύ του Δήμου ....... και της αναδόχου ......., παρόλο που δεν διαχωρίστηκε στον ενδεικτικό προϋπολογισμό η αξία της προμήθειας των αγαθών από αυτή της παροχής των υπηρεσιών, είχε προεχόντως χαρακτήρα ανάθεσης εργασιών (υπηρεσιών). Τούτο δε διότι, το κύριο αντικείμενο της σύμβασης  αυτής  με  βάση το σκοπό της είναι η εκτέλεση από την ανάδοχο των εργασιών απομάκρυνσης των προϊόντων που προκλήθηκαν από τις βροχοπτώσεις, με τη χρήση δύο εκσκαφέων και δύο φορτηγών και η αποκατάσταση, διά των εν λόγω εργασιών, της βατότητας του αγροτικού δρόμου, στην οποία απέβλεψε ο Δήμος με τη σύναψη της συγκεκριμένης σύμβασης κι όχι η μίσθωση των ανωτέρω μηχανημάτων, η οποία έχει παρεπόμενο χαρακτήρα.

Μίσθωση μηχανημάτων-οχημάτων έργου.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, η υπό κρίση (μικτή) σύμβαση μεταξύ του Δήμου ... και της αναδόχου εταιρείας, παρόλο που δεν διαχωρίστηκε στον ενδεικτικό προϋπολογισμό η αξία της μίσθωσης των μηχανημάτων-οχημάτων από αυτήν της παροχής των υπηρεσιών, είχε προεχόντως χαρακτήρα ανάθεσης εργασιών (υπηρεσιών). Τούτο δε διότι, το κύριο αντικείμενο της σύμβασης αυτής με βάση το σκοπό της είναι ο καθαρισμός και η συνακόλουθη αποκατάσταση της βατότητας του αγροτικού δρόμου, στην οποία απέβλεψε ο Δήμος με τη σύναψη της  συγκεκριμένης  σύμβασης  κι  όχι  η  μίσθωση των ανωτέρω μηχανημάτων, η οποία έχει παρεπόμενο χαρακτήρα. Κατά συνέπεια, νομίμως, ενόψει των διατάξεων της παραγράφου 9 του άρθρου 209 του ν. 3463/2006, ανατέθηκε απευθείας η παροχή των υπό κρίση εργασιών στην ως άνω ανάδοχο, δοθέντος ότι το ποσό αυτών δεν υπερβαίνει το χρηματικό όριο των 20.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., μέχρι του οποίου επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση εργασιών.

Ανάθεση δημοσίων έργων:Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, όπως έχει ήδη κριθεί με την 242/2014 πράξη του Κλιμακίου του, η κατατεθείσα από την εργοληπτική επιχείρηση "….", για το παραδεκτό της συμμετοχής της στο διαγωνισμό για την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου, υπεύθυνη δήλωση που υπογράφεται από τον, σύμφωνα με το καταστατικό, νόμιμο εκπρόσωπό της …, με την οποία βεβαιώνει ότι τόσο αυτός όσο και ο άλλος διαχειριστής …. δεν έχουν καταδικαστεί για κάποιο από τα αδικήματα της περίπτωσης 22.2. της διακήρυξης πληρούσε τους όρους της διακήρυξης, καθόσον, σύμφωνα με το άρθρο 23.2.2.α.ii αυτής, απαιτούσε την υποβολή από τη διαγωνιζόμενη εργοληπτική επιχείρηση υπεύθυνης δήλωσης «που υπογράφεται από νόμιμο εκπρόσωπο της επιχείρησης» και βεβαιώνει «ότι τα πρόσωπα που αναφέρονται στην περίπτωση 2 του άρθρου 22», ήτοι οι δύο διαχειριστές της, «δεν έχουν καταδικαστεί για κάποιο από τα αδικήματα της περίπτωσης αυτής», χωρίς να απαιτείται προς τούτο ειδική πληρεξουσιότητα, καθόσον η πιο πάνω δήλωση δεν υπογράφεται από τον … ως φυσικό πρόσωπο για λογαριασμό δικό του και του … αλλά ως, όπως απαιτεί η διακήρυξη, νόμιμο εκπρόσωπο της επιχείρησης που βεβαιώνει, αντλώντας τη σχετική εξουσία απευθείας εκ του καταστατικού της, για την ύπαρξη ή μη συγκεκριμένων ιδιοτήτων στα πρόσωπα που διοικούν την επιχείρηση. Επομένως, η πιο πάνω διαγωνιζόμενη εργοληπτική επιχείρηση πληρούσε τις προϋποθέσεις του νόμου και της διακήρυξης για τη συμμετοχή της στο διαγωνισμό ανάθεσης του ελεγχόμενου έργου.(..)Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης που αφορά στην ανάθεση, από το Δήμο … στην κοινοπραξία εργοληπτικών επιχειρήσεων με την επωνυμία "…", του έργου "Συντήρηση και επισκευή σχολικών κτιρίων και αύλειων χώρων Δημοτικής Ενότητας …".

Χρηματοδοτική μίσθωση (leasing). Ελεγχος νομιμότητας σύμβασης και η υποκείμενη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου για  την προμήθεια, με χρηματοδοτική μίσθωση, οχημάτων μηχανολογικού εξοπλισμού και μηχανημάτων έργου..Με τα δεδομένα αυτά και καθόσον εν προκειμένω δημοπρατήθηκε η σύναψη σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης, υπό την έννοια ότι ρητώς προβλέφθηκε η αγορά του μισθίου από το μισθωτή μετά τη λήξη της, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά παράβαση του ν. 1665/1986, με το άρθρο 9 της διακήρυξης επιτράπηκε η αδιάκριτη συμμετοχή οικονομικών φορέων στο διαγωνισμό και ότι, ως εκ τούτου, μη νομίμως το αποτέλεσμα αυτού κατακυρώθηκε στην «....Α.Ε.», καθόσον δεν πρόκειται για εταιρεία αδειοδοτηθείσα, με βάση τον ως άνω νόμο,..Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου .... και της εταιρείας «....Α.Ε.», με αντικείμενο την προμήθεια, με χρηματοδοτική μίσθωση (leasing) διαφόρων οχημάτων μηχανολογικού εξοπλισμού και μηχανημάτων έργου.

Ανακλήθηκε με την ΕλΣυν.Τμ.Μείζονος-Επταμ.Σύνθ./864/2018

Αντικατάσταση λεβήτων ανακατασκευή δικτύων λεβητοστασίου και καμινάδων:..Ωστόσο, κατά τη γνώμη, που κράτησε στο Τμήμα ως προς τη μη νομιμότητα της επίμαχης δαπάνης, σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν, λαμβάνοντας περαιτέρω υπόψη α) τη φύση και την έκταση του συστήματος θέρμανσης του αιτούντος, οι σωληνώσεις του οποίου διατρέχουν όλους τους χώρους αυτού εκτεινόμενοι σε μήκος 10 χλμ. με πλήθος διακλαδώσεων και συνδέσεων (βλ. το ….2019 έγγραφο του Πανεπιστημίου με πρόσθετες διευκρινίσεις) καθώς και την επιβαρυμένη κατάσταση αυτού από τη συνεχόμενη χρήση του μέχρι τότε επί 27 χρόνια από την αρχική του εγκατάσταση, β) τη σφοδρότητα και διάρκεια των καιρικών φαινομένων (χαμηλές θερμοκρασίες και ολικός παγετός) που έπληξαν την πόλη της ... κατά τη χρονική περίοδο από 7.1.2017 έως 15.1.2017, όπως τούτο πιστοποιείται από το προαναφερόμενο έγγραφο της Ε.Μ.Υ., που είχαν ως αποτέλεσμα την κήρυξη από την Περιφέρεια ... όλων των Δήμων του Νομού ... σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και γ) το γεγονός ότι οι εργασίες που συμπεριλήφθηκαν στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση ήταν οι άκρως απαραίτητες για την αποκατάσταση των βλαβών και αστοχιών που προκλήθηκαν στο δίκτυο από τις ως άνω ακραίες καιρικές συνθήκες, ενώ ήδη στο πλαίσιο της τμηματικής, λόγω μεγέθους, συντήρησης των εγκαταστάσεων του Πανεπιστημίου έχει ήδη δρομολογηθεί, μέσω προσφάτως υπογραφείσας σύμβασης (βλ. το ως άνω διευκρινιστικό έγγραφο του αιτούντος), η αντικατάσταση και άλλων παλαιών σωληνώσεων και λοιπών φθαρμένων εξαρτημάτων του δικτύου θέρμανσης, άγεται στην κρίση, κατ΄αποδοχή του σχετικού λόγου ανάκλησης, ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα αρμόδια όργανα του Πανεπιστημίου πεπλανημένα, πλην όμως συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, υπέλαβαν ότι λόγω των εκτεταμένων ζημιών που προκλήθηκαν στο σύστημα θέρμανσης εν μέσω της χειμερινής περιόδου εξ αιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων μπορούσαν νομίμως να προβούν στη σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης, προκειμένου να αποκατασταθεί τάχιστα η ομαλή λειτουργία του εν λόγω συστήματος τόσο για την αποτελεσματική προστασία του υπό εγγύηση νέου εξοπλισμού που εγκαταστάθηκε στο λεβητοστάσιο στο πλαίσιο της αρχικής εργολαβίας και θα επηρεαζόταν, λόγω της φύσης του συστήματος, από οποιαδήποτε υπάρχουσα εντός αυτού αστοχία ή βλάβη όσο και για την εξασφάλιση της ομαλής εκπαιδευτικής λειτουργίας του αιτούντος.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η αίτηση του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία "...", για την ανάκληση της 2/2019 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο, πρέπει να γίνει δεκτή και η ανωτέρω πράξη να ανακληθεί λόγω συγγνωστής πλάνης, το δε ..., οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Πανεπιστημίου, θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του προϋπολογισμού του οποίου βαρύνει.

Ελέγχος νομιμότητας  σχεδιου συμβάσεως.(..)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II.Β., το Κλιμάκιο κρίνει ότι, εφόσον η αρχική, από 1.12.2014, σύμβαση για την εκτέλεση του ανωτέρω έργου δεν υπήχθη, νομίμως, στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατ’ εφαρμογήν των διατάξεων των άρθρων  35 και 36 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, λόγω του ότι υπολειπόταν του προβλεπομένου κατά τον κρίσιμο χρόνο ορίου υπαγωγής στον έλεγχο, δεν δύναται να ελεγχθεί ούτε και η σύμβαση που συνάπτεται, κατόπιν διαλύσεως της αρχικής εργολαβίας, με την δεύτερη κατά σειρά μειοδοσίας Κ/ξία, για την ανάθεση των εργασιών ολοκληρώσεως του ίδιου έργου.  (..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο πρέπει να απόσχει από τον έλεγχο του υποβληθέντος σχεδίου συμβάσεως.

Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το δικάσαν Τμήμα, ορθά ερμήνευσε και εφάρμοσε τις διέπουσες την επίδικη υπόθεση διατάξεις, απορρίπτοντας όλους τους ισχυρισμούς του εκκαλούντος και ήδη αναιρεσείοντος, οι οποίοι επαναλαμβάνονται στο αναιρετήριο, οι δε περί του αντιθέτου λόγοι αναιρέσεως, συνιστάμενοι στο ότι εσφαλμένα ερμηνεύθηκαν και εφαρμόσθηκαν οι διέπουσες την επίδικη υπόθεση διατάξεις, καθόσον οι επίμαχες εργασίες για αρχαιολογικές έρευνες εκτελέσθηκαν απολογιστικά, ενώ η επιλεξιμότητα της σχετικής δαπάνης προκύπτει από το γεγονός ότι στην απόφαση της Ε.Ε. με αρ. Ε(2003) 3628/6-10-2003 σχετικά με τον καθορισμό του επιπέδου της κοινοτικής συνδρομής στη δαπάνη του έργου αναγράφεται μεταξύ των επιλέξιμων δαπανών, ποσό 12.408.780 ευρώ για αρχαιολογικές έρευνες, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι. Και τούτο διότι, όπως ορθά δέχθηκε το δικάσαν Τμήμα, ο Αναθεωρητικός Πίνακας Εργασιών, συντάσσεται περιοριστικά είτε για την εκτέλεση εργασιών που μπορούν να πληρωθούν με απρόβλεπτες δαπάνες και τη διάθεση των απρόβλεπτων δαπανών της αρχικής σύμβασης είτε για την εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών και την καταβολή των σχετικών δαπανών, σε καμιά, όμως, περίπτωση δεν μπορεί να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για την εκτέλεση εργασιών, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που εκτελούνται απολογιστικά, οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στην αρχική σύμβαση και οι σχετικές δαπάνες δεν προβλέπονται στον προϋπολογισμό του έργου. Περαιτέρω το αχρεώστητο της καταβολής στο ήδη αναιρεσείον του συνολικού ποσού των 8.800.000 ευρώ για απολογιστική εκτέλεση εργασιών για αρχαιολογικές έρευνες, δεν επηρεάζεται, όπως ορθά έκρινε το δικάσαν Τμήμα, εκ του ότι στην απόφαση της Ε.Ε. με αριθμό Ε(2003) 3628/6-10-2003, περί επιβεβαίωσης της κοινοτικής συμμετοχής στη δαπάνη του επίμαχου έργου, αναγραφόταν, μεταξύ των επιλέξιμων δαπανών, ποσό 12.408.780 ευρώ για αρχαιολογικές έρευνες, αφού, μη περιλαμβανόμενες οι εργασίες αυτές μεταξύ εκείνων για τις οποίες μπορούσε να συνταχθεί ΑΠΕ, δεν διενεργήθηκαν σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία (πρβλ. Αποφ.2001/2008 Ολομ.Ελ.Συνεδρίου).

Μίσθωση ακινήτου :Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η υπό σύναψη σύμβαση αποτελεί σύμβαση μίσθωσης ακινήτου και δεν αφορά σε κατασκευή δημόσιου έργου, προμήθεια αγαθών ή παροχή δημόσιας υπηρεσίας, με συνέπεια να μην υπόκειται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Ως εκ τούτου, απαραδέκτως υποβάλλεται για έλεγχο ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου.

Έργο- Συμπληρωματική σύμβαση:..ζητείται η ανάκληση της 135/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου:Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι οι εργασίες κατεδάφισης παλαιών κτισμάτων σε εκτάσεις εκτός του οικοπέδου όπου κατασκευάζεται το Τέμενος, δεν είναι συμπληρωματικές της σύμβασης κατασκευής του Τεμένους, κατά την έννοια του άρθρου 57 του Κώδικα Δημοσίων Έργων, πρωτίστως διότι δεν παρουσιάζουν συνάφεια με το φυσικό αντικείμενο του έργου ούτε είναι αναγκαίες για την τεχνική τελειοποίησή του. Ειδικότερα, δεν εξυπηρετούν την κατασκευή του Τεμένους ούτε του περιβάλλοντος χώρου του αλλά τη διαμόρφωση των λοιπών οικοπέδων του σχετικού οικοδομικού τετραγώνου, επεκτείνοντας κατά τούτο ανεπίτρεπτα το φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης. Εξάλλου, οι περιστάσεις που επικαλείται ως απρόβλεπτες η αναθέτουσα αρχή, και ειδικότερα οι μεταβολές που επέφεραν οι διατάξεις του άρθρου 35 του ν. 4414/2016, δεν συνδέονται με το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης ούτε οδήγησαν σε μεταρρύθμιση της μελέτης του κατασκευαζόμενου κτιρίου. Τέλος, δεν συνιστούν απρόβλεπτα περιστατικά, δεδομένου ότι ο νόμος με τον οποίο θεσπίστηκαν δημοσιεύτηκε πριν την υπογραφή της σύμβασης ανάθεσης, όπου άλλωστε μνημονεύονται ρητώς. Περαιτέρω, ενόψει των περιστατικών της υπόθεσης, πρέπει να απορριφθεί και ο ισχυρισμός για ανάκληση της προσβαλλόμενης Πράξης λόγω συγγνωστής πλάνης. (..)Κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί...Δεν ανακαλεί την 135/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/ΕΠΤΑΜ/1317/2018

Δημόσια έργα-Κατασκευή λιμνοδεξαμενής:..επιδιώκεται η ανάκληση της 310/2013 πράξεως του Ε΄ Κλιμακίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι, αποφαινόμενο ως ανωτέρω, το Κλιμάκιο ορθώς έκρινε, δεδομένου του χαρακτήρα των ανωτέρω ως ουσιωδών προαπαιτουμένων για την εκτέλεση του ελεγχόμενου έργου. Ωστόσο, κατόπιν της προσκόμισης ενώπιον του Τμήματος: της 3361 /102896/20Β1 /336/26.8.2013, αρμοδίως δημοσιευθείσας στον τοπικό τύπο καθώς και δια τοιχοκόλλησης στο Δήμο …, δημόσιας πρόσκλησης του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, απευθυνόμενης προς άπαντες τους ιδιοκτήτες ακινήτων τα οποία εμφαίνονται στον κτηματολογικό πίνακα καθώς και στο αντίστοιχο κτηματολογικό διάγραμμα των απαλλοτριώσεων του ελεγχόμενου έργου, περί άμεσης απευθείας εξαγοράς των απαλλοτριουμένων εκτάσεων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 76 του ν.4146/2013, των 2471/72797/336/12.6.2013 και 3371/103172/336/26.8.2013 εγγράφων της Διεύθυνσης Τεχνικών Μελετών και Κατασκευών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προς τις αρμόδιες υπηρεσίες της Διεύθυνσης Δασών …και του Δασαρχείου … της Αποκεντρωμένης Διοίκησης … για την επείγουσα άσκηση των αρμοδιοτήτων τους για την άμεση κήρυξη της εν λόγω απαλλοτρίωσης, των 3373/103176/336/26.8.2013 και 3372/103175/336/26.8.2013 εγγράφων της αυτής Διεύθυνσης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προς την Κτηματική Υπηρεσία … για την άμεση άσκηση των κατ΄ άρθρο 76 του ν.4146/2013 αρμοδιοτήτων αυτής, ομοίως για την κήρυξη της εν λόγω απαλλοτρίωσης, στοιχεία τα οποία στο σύνολό τους καταδεικνύουν τη σοβαρότητα των προθέσεων της αναθέτουσας αρχής για την άμεση κήρυξη της εκκρεμούς απαλλοτρίωσης των επίμαχων εκτάσεων (άλλως, της απευθείας εξαγοράς αυτών), δεδομένου περαιτέρω του ισχυρισμού της αναθέτουσας αρχής ότι η οριοθέτηση των χειμάρρων θα τελεσφορήσει λίαν συντόμως, καθόσον εντός του φακέλου υπάρχουν ήδη πλήρη τα απαιτούμενα βάσει των διατάξεων του άρθρου 5 του ν.3010/2002 για την οριοθέτηση αυτών στοιχεία, απομένει δε η τυπική επικύρωση της οριοθέτησης με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας, και, τέλος, δεδομένης της εκπεφρασμένης πρόθεσης της αναθέτουσας αρχής για συμμόρφωση με την κρίση του Κλιμακίου ως προς τον ορθό υπολογισμό της πρόσθετης εγγύησης καλής εκτέλεσης, το Τμήμα κρίνει ότι δύναται να επιτραπεί η υπογραφή της συμβάσεως, υπό τον όρο πάντως της προηγούμενης, τουλάχιστον κήρυξης, της επίμαχης απαλλοτρίωσης, η λοιπή πορεία συντέλεσης της οποίας συναρτάται άμεσα με την πορεία εκτέλεσης του έργου.(..)Κατ΄ ακολουθία των ανωτέρω πρέπει να γίνουν δεκτές, κατά τα ειδικότερα σε προηγούμενη σκέψη οριζόμενα, η εν λόγω αίτηση ανάκλησης και η ασκηθείσα παρέμβαση, να ανακληθεί η προσβαλλομένη 310/2013 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου και να γίνει δεκτό ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της οικείας σύμβασης, υπό τους ειδικότερα οριζόμενους σε προηγούμενη σκέψη όρους...Ανακαλεί την 310/2013 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου.