Δημόσια έργα.(....)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη δεύτερη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η καλή εκτέλεση του έργου βεβαιώνεται από Επιτροπή που δεν έχει νόμιμη συγκρότηση λόγω της συμμετοχής σε αυτή ενός δημοτικού συμβούλου αντί δύο με δυνατότητα συμμετοχής και ενός υπαλλήλου, κατά συνέπεια η πληρωμή του δεν χωρεί νόμιμα, προεχόντως για τούτο, όπως προβάλλεται με το δεύτερο λόγο διαφωνίας, ανεξάρτητα από το ότι στα δικαιολογητικά του φακέλου δεν περιέχεται η πρόσθετη βεβαίωση, ότι ο ανάδοχος ανταποκρίθηκε στις υποχρεώσεις του, κατά τα προβαλλόμενα με τον πρώτο λόγο διαφωνίας. Περαιτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και για το λόγο ότι ο εργολάβος στον οποίο ανατέθηκε η εκτέλεση του έργου δεν είναι τεχνικά κατάλληλος για τούτο, διότι δεν έχει το απαιτούμενο για την εκτέλεσή του πτυχίο στην κατηγορία οικοδομικά έργα, δεδομένου ότι από τη φύση του έργου σε συνδυασμό με τις εργασίες που προϋποθέτει και το αποτέλεσμα στο οποίο αυτές αποβλέπουν, προκύπτει ότι αυτό προσιδιάζει σε αυτή την κατηγορία, συνεπώς απαιτείται ως προσόν του αναδόχου εργολάβου να έχει εγγραφεί στην αντίστοιχη τάξη πτυχίου της καλούμενης για το έργο αυτό κατηγορίας. Εξάλλου, ο τρίτος λόγος διαφωνίας είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δεδομένου ότι, κατά τα εκτιθέμενα στην τρίτη σκέψη, η βεβαίωση της Δ.Ο.Υ. ότι ο ανάδοχος έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του από το Φ.Π.Α. δεν αποτελεί δικαιολογητικό το οποίο επιβάλλεται να προσκομίζεται προκειμένου να εκδοθεί το χρηματικό ένταλμα πληρωμής του αναδόχου, αλλά δικαιολογητικό εξόφλησής του απαραίτητο σε μεταγενέστερο στάδιο, κατά την εκταμίευση της δαπάνης. Τέλος, και ο τέταρτος λόγος διαφωνίας είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δεδομένου ότι κατά τα εκτιθέμενα στην τέταρτη σκέψη, η εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης του έργου αποτελεί δικαιολογητικό για τη νόμιμη υπογραφή της σύμβασης εκτέλεσής του, επιστρέφεται δε χωρίς καθυστέρηση αμέσως μετά την παραλαβή του και δεν απαιτείται να προσκομίζεται ως δικαιολογητικό πληρωμής του χρηματικού εντάλματος που εκδίδεται για την τελική εξόφληση του αναδόχου μετά την εκτέλεση και παραλαβή του έργου, όπως συμβαίνει στην προκειμένη περίπτωση.

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ-ΠΟΙΝΙΚΗ ΡΗΤΡΑ:Μη νόμιμη η επιστροφή ποσού από Δήμο σε ιδιωτική εταιρεία, το οποίο είχε επιβληθεί σε αυτήν ως ποινική ρήτρα λόγω υπέρβασης της προθεσμίας εκτέλεσης του έργου «Ανάπλαση εισόδου πόλης …» και είχε παρακρατηθεί με την εξόφληση του 2ου λογαριασμού του έργου, καθόσον η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που έκανε δεκτή την ένσταση της εταιρείας είναι πλημμελώς αιτιολογημένη διότι: α) διαλαμβάνει κρίση ως προς την έλλειψη υπαιτιότητας της αναδόχου μόνο για τις εργασίες φύτευσης, παρότι η απόφαση επιβολής ποινικής ρήτρας αναφέρεται στην υπέρβαση της προθεσμίας εκτέλεσης του έργου για το σύνολο αυτού και όχι μόνο για τις εργασίες φύτευσης, ενώ και η εισήγηση της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών αναφέρεται και σε άλλες εργασίες, πλην της φύτευσης, τις οποίες η ανάδοχος δεν έχει ολοκληρώσει και β) δεν διαλαμβάνει κρίση ως προς το ότι έχει παρέλθει η συνολική προθεσμία εκτέλεσης του έργου, χωρίς η ανάδοχος να έχει ζητήσει νέα παράταση αυτής (άρθρο 49 του ν. 3669/2008, ΦΕΚ Α΄ 116/2008).

Σύμβαση παραχώρησης δημοσίου έργου (μελέτη- κατασκευή χρηματοδότηση και εκμετάλλευση υπόγειου σταθμού αυτοκινήτων σε δημοτική πλατεία). Μη νόμιμη η διαδικασία ανάθεσης της σύμβασης αυτής, καθόσον: α) η απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ περί εγκρίσεως εφαρμογής του εξαιρετικού συστήματος μελέτη- κατασκευή παρίσταται ανεπαρκώς αιτιολογημένη, β) μη νομίμως η διακήρυξη δεν έχει συνταχθεί με βάση το ισχύον πρότυπο τεύχος τύπου Α, ενώ έχουν προστεθεί σε αυτή όροι, οι οποίοι δεν απαντώνται στο πρότυπο τεύχος και για τους οποίους δεν τηρήθηκε η ειδική διαδικασία προηγούμενης έγκρισης προσθήκης όρων από τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, γ) πλημμελώς ορίστηκε στη διακήρυξη ως προϊσταμένη αρχή το δημοτικό συμβούλιο, δ) κατά παράβαση των διατάξεων του ν.3669/2008 αναγνωρίζεται με τη διακήρυξη δικαίωμα αποζημίωσης του αναδόχου για την εκτέλεση πρόσθετων εργασιών αορίστως και χωρίς καμία ειδικότερη προϋπόθεση και ε) η ανάδοχος δεν διέθετε την ελάχιστη απαιτούμενη από τη διακήρυξη συνολική καθαρή θέση και επομένως αυτή έπρεπε να αποκλειστεί από το διαγωνισμό. Περαιτέρω, αναφορικά με το ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης έκρινε ότι έχουν εμφιλοχωρήσει οι ακόλουθες νομικές πλημμέλειες: 1) ως προς τη σειρά προτεραιότητας των εγγράφων που διέπουν τη σύμβαση παραχώρησης δεν προκύπτει από τη διακήρυξη ότι οι οδηγίες σύνταξης μελετών κατατάσσονται πριν από το χρονοδιάγραμμα κατασκευής του έργου, 2) μη νομίμως αναγράφεται ότι ο κύριος του έργου αναγνωρίζει ότι ο ανάδοχος για την εξασφάλιση του ανα¬γκαίου δανεισμού, μπορεί να εκχωρήσει σε χρηματοδοτούσα τράπεζα κάθε δικαίωμά του από τη σύμβαση παραχώρησης, καθόσον τέτοια εκχώρηση προϋποθέτει προηγούμενη άδεια του κυρίου του έργου, σύμφωνα με το άρθρο 34 της ΈΣΥ, 3) ο συμβατικός όρος, κατά τον οποίο η έναρξη των προθεσμιών κατασκευής του έργου, υπό την προϋπόθεση ότι η επένδυση έχει υπαχθεί στον αναπτυξιακό νόμο, ξεκινά από την ημερομηνία που ο κύριος του έργου θα παραδώσει στον ανάδοχο παραχώρησης το χώρο κατασκευής ελεύθερο από κάθε δικαίωμα τρίτου και άδειο και θα υπογραφεί σχετικό πρωτόκολλο παράδοσης και παραλαβής, έχει τεθεί κατά παράβαση όρου της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο η συνολική προθεσμία περάτωσης της κατασκευής του έργου ορίζεται σε 26 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης, ενώ σε περίπτωση καθυστέρησης πέραν των 10 μηνών η έκδοση των απαιτουμένων αδειών και εγκρίσεων (συμπεριλαμβανομένης και της ένταξης στον αναπτυξιακό νόμο) η ως άνω προθεσμία δύναται να παραταθεί μετά από αίτηση του αναδόχου και έγκριση της προϊσταμένης αρχής και 4) δεν επιμερίζεται η εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης και σε εγγύηση τήρησης των όρων της σύμβασης παραχώρησης. Το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την 702/2010 απόφασή του ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου και έκρινε ότι: α) Από την υπουργική απόφαση, όπως αυτή συμπληρώνεται από τα στοιχεία του φακέλου, προκύπτει ότι η επιλογή του συστήματος δημοπράτησης επιβάλλεται από το γεγονός ότι ο υπόγειος σταθμός αυτοκινήτων πρόκειται να κατασκευασθεί στα όρια της παλιάς πόλης, που έχει χαρακτηρισθεί ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς και εντός της ζώνης προστασίας του μνημείου, ενώ η χωροθέτησή του σε συνδυασμό με το μέγεθός του συντείνουν στο ότι αποτελεί έργο με ιδιομορφίες και απαιτείται η αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων. β) Δεν υπάρχει πρότυπο τεύχος διακήρυξης για το σύστημα μελέτη- κα-τασκευή και συνεπώς η μη τήρηση του πρότυπου τεύχους Α για την ελεγχόμενη διακήρυξη δεν αποτελεί πλημμέλεια (μειοψηφία), γ)Νομίμως ορίστηκε ως προϊσταμένη αρχή το δημοτικό συμ-βούλιο (άρθρα 3 παρ. 5 Π.Δ. 171/1987, 103 παρ. 2, 4 και 5 ν.3463/2006), δ) δεν αναγνωρίζεται στον ανάδοχο αόριστο και άνευ συνδρομής των νομίμων προϋποθέσεων δικαίωμα αποζημίωσης παρά το νόμο, αλλά σύμφωνα με αυτόν και κατά τους όρους εφαρμογής του, ε) από τα προσκο¬μιζόμενα ενώπιον του Τμήματος στοιχεία προκύπτει ότι η συνολική καθαρή θέση της αναδόχου δεν υπολείπεται του ορίου που θέτει η διακήρυξη. Ως προς τις νομικές πλημμέλειες του σχεδίου σύμβασης το Τμήμα έκρινε ότι: 1) Οι οδηγίες σύνταξης μελετών αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των οριστικών μελετών της τεχνικής προσφοράς και των μελετών εφαρμογής του αναδόχου παραχώρησης και προτάσσονται του χρονοδιαγράμματος κατασκευής του έργου. 2) Πρέπει να γίνει ρητή μνεία στο σχέδιο σύμβασης για την ειδικότερη προϋπόθεση έγγραφης άδειας από τον κύριο του έργου για την παραχώρηση της εκμετάλλευσης του σταθμού αυτοκινήτων. 3) Ορθή η κρίση του Κλιμακίου. 4) Ένόψει των οριζομένων σχετικά στη διακήρυξη η δεύτερη εγγυητική επιστολή αφορά στο στάδιο της διοικητικής παραλαβής του έργου και επομένως νομίμως στο σχέδιο σύμβασης δεν επιμερίζεται η προβλεπόμενη εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης και σε εγγύηση τήρησης των όρων της σύμβασης παραχώρησης. Θα πρέπει όμως, να προστεθεί στο σχέδιο σύμβασης όρος με περιεχόμενο τη σχετική (μελλοντική) υποχρέωση του αναδόχου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ζητείται η αναθεώρηση της 691/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση του αιτούντος Δήμου για ανάκληση της 494/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά, κατά την κρίση του Τμήματος, εξασφαλίζεται η αναγκαία για την υλοποίηση του έργου χρηματοδότηση και ως εκ τούτου νομίμως μπορεί να συναφθεί η ελεγχόμενη σύμβαση. Μειοψήφησαν οι Σύμβουλοι Δημήτριος Πέππας και Γεωργία Τζομάκα, οι οποίοι υποστήριξαν την άποψη ότι ορθώς απορρίφθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση η από 28.12.2017 (Α.Β.Δ. 9/2018) αίτηση ανάκλησης του Δήμου ....., για το λόγο ότι δεν δικαιολογείται η κατεπείγουσα εκτέλεση του έργου σήμερα, ύστερα από εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης λόγω σοβαρού επικείμενου κινδύνου που ανέκυψε κατά το έτος 2009 και διότι η συμβατική δαπάνη του έργου δεν καλύπτεται στο σύνολό της. Η άποψη αυτή, όμως, δεν εκράτησε.Αναθεωρεί την 691/2018 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Ανακαλεί την 494/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:  Αίτημα αναθεώρησης της 3631/2013 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, απορριπτικής αίτησης του ήδη αιτούντος Δήμου για την ανάκληση της 299/2013 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου (...)Με τα δεδομένα αυτά το παρόν Τμήμα κρίνει ότι, όπως ορθά έγινε δεκτό και με την προσβαλλόμενη απόφαση, δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης για την εκτέλεση των ανωτέρω εργασιών. Ειδικότερα, ναι μεν ο Κ.ΕΝ.Α.Κ. άρχισε να ισχύει από 9.7.2010, ήτοι μετά την έγκριση των μελετών και των τευχών δημοπράτησης του έργου, που έγινε στις 20.5.2010, είχε όμως αυτός δημοσιευτεί στις 9.4.2010, ήτοι σε χρόνο προγενέστερο της έγκρισης αυτών και της ανάθεσης εκτέλεσης του έργου, οπότε και η αναθέτουσα αρχή γνώριζε και όφειλε να γνωρίζει, ενόψει μάλιστα και του αντικειμένου του επίμαχου έργου, ότι, αν και κατά το χρόνο εκείνο δεν υποχρεούτο σε συμμόρφωση προς αυτόν (καθώς ακόμη δεν είχε αρχίσει να ισχύει), το προς εκτέλεση έργο έπρεπε να πληροί τις ελάχιστες προδιαγραφές του ανωτέρω Κανονισμού, εφόσον θα περαιωνόταν μετά το χρόνο έναρξης ισχύος του. Επομένως, η ως άνω μεταβολή του νομοθετικού πλαισίου που έλαβε χώρα μετά την έγκριση των μελετών του αρχικού έργου, αλλά πριν από την ανάθεση αυτού (στις 20.7.2010), δεν συνιστά εν προκειμένω απρόβλεπτο, κατά την έννοια του νόμου, γεγονός, δεδομένου ότι η μεταβολή αυτή ήταν γνωστή στην αναθέτουσα αρχή κατά τον κρίσιμο χρόνο και έπρεπε να τη λάβει υπόψη της πριν από την ανάθεση της εκτέλεσης του αρχικού έργου. Σε κάθε περίπτωση, άλλωστε, ο προαναφερόμενος Κανονισμός ίσχυε κατά το χρόνο σύναψης της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, στην οποία, εφόσον συνέτρεχε η προϋπόθεση του απροβλέπτου, έπρεπε να έχουν συμπεριληφθεί και οι εργασίες που αποτελούν το αντικείμενο της επίμαχης 2ης συμπληρωματικής σύμβασης.  Περαιτέρω, ο προβαλλόμενος ισχυρισμός περί συγγνωστής πλάνης της αναθέτουσας αρχής ως προς τη συνδρομή των προϋποθέσεων για τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, δεν μπορεί να γίνει δεκτός, καθόσον πρόκειται για εξαιρετική διαδικασία απευθείας ανάθεσης, ως προς την οποία η νομοθεσία και η νομολογία είναι από μακρού χρόνου γνωστές και σταθερές, αναφορικά με τις προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικών συμβάσεων και ειδικότερα με τη συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων. Τέλος, και ο ισχυρισμός του αιτούντος Δήμου ότι, αν δεν εκτελεστούν οι εργασίες της συμπληρωματικής αυτής σύμβασης προκειμένου το έργο να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις του Κ.ΕΝ.Α.Κ., δεν θα είναι δυνατή η λήψη του προβλεπόμενου από το άρθρο 12 του ν. 4122/2013 πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης αυτού, είναι απορριπτέος, αφού τυχόν λόγοι που αφορούν στην αρτιότητα και λειτουργικότητα του έργου δεν αρκούν για τη νόμιμη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης και δεν μπορούν να θεμελιώσουν, κατά το νόμο, την αναθεώρηση της προσβαλλόμενης απόφασης. Συνεπώς, και κατά το μέρος τούτο ορθώς απορρίφθηκαν, με την προσβαλλόμενη απόφαση, οι σχετικώς προβληθέντες λόγοι ανάκλησης της 299/2013 απορριπτικής πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Απορρίπτει την αίτηση του Δήμου ..... για αναθεώρηση της 3631/2013 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου​

Κατασκευή δικτύων αποχέτευσης ακαθάρτων και εγκαταστάσεων καθαρισμού λυμάτων:...ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 394/2013 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει καταρχήν ότι το Κλιμάκιο παραδεκτώς υπεισήλθε στην εξέταση του ζητήματος της διασφάλισης του χώρου εκτέλεσης του ελεγχόμενου έργου, παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από την αιτούσα, δεδομένου ότι το εν λόγω ζήτημα δεν αποτέλεσε αντικείμενο οριστικής ή μη κρίσης στην 193/2011 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου, με την οποία έγινε δεκτό ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της προηγηθείσας προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της Περιφέρειας ... Και τούτο, διότι αφενός το Ε΄ Κλιμάκιο στην τελευταία ως άνω πράξη του δεν διέλαβε σχετική κρίση σχετικά με τη νομιμότητα ή μη της εκτέλεσης του έργου στο ως άνω μισθωμένο ακίνητο και αφετέρου δεν μπορεί να συναχθεί σχετική σιωπηρή θετική κρίση του Κλιμακίου, δεδομένου ότι το αντικείμενο της ελεγχθείσας προγραμματικής σύμβασης, τις προϋποθέσεις σύναψης της οποίας ερεύνησε το Κλιμάκιο, συνίστατο στη μεταβίβαση της αρμοδιότητας υλοποίησης του έργου στην αιτούσα Περιφέρεια, ενώ ο τρόπος και ο χώρος εκτέλεσης του έργου αποτελεί κυρίως αντικείμενο του ήδη διενεργουμένου ελέγχου νομιμότητας της υπό κρίση σύμβασης. Περαιτέρω, ενόψει όσων έγιναν ανωτέρω ερμηνευτικώς δεκτά (βλ. σκ. IV), το Τμήμα, λαμβάνοντας, επιπλέον, υπόψη ότι α) το προς κατασκευή έργο έχει εκτιμώμενο χρόνο λειτουργίας 20 έως 40 έτη, β) η μεταξύ του Δήμου … και του ανωτέρω ιδρύματος συναφθείσα σύμβαση μίσθωσης του ακινήτου, στο οποίο θα εκτελεσθεί το έργο, θα διαρκέσει έως την 31.3.2051, ενώ, αν κατά τη λήξη αυτής το ίδρυμα αποφασίσει την εκ νέου εκμίσθωση του μίσθιου, ο Δήμος θα έχει δικαίωμα προτίμησης επί ίσων προσφορών, γ) οι διέπουσες την ως άνω σύμβαση διατάξεις και ιδίως η διάταξη του άρθρου 281 του Αστικού Κώδικα παρέχουν επαρκή εξασφάλιση ότι το δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης δεν θα ασκηθεί καταχρηστικά εκ μέρους του εκμισθωτή, ενόψει και της ζωτικής για το κοινωνικό σύνολο σημασίας των αναγκών, τις οποίες προορίζεται να καλύψει το προς εκτέλεση έργο, κρίνει ότι στην υπό κρίση περίπτωση με την ως άνω συναφθείσα σύμβαση μίσθωσης διασφαλίζεται η ομαλή κατασκευή και λειτουργία του έργου, κατά τα βασίμως με τις υπό κρίση αίτηση και παρεμβάσεις προβαλλόμενα.(..). Συνακόλουθα, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, πρέπει να γίνουν δεκτές η υπό κρίση αίτηση και οι υπέρ αυτής ασκηθείσες παρεμβάσεις και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το δε οικείο σχέδιο σύμβασης μπορεί να υπογραφεί, εφόσον η αναγραφόμενη στο σχέδιο (σελ. 2, παρ. 1) σειρά ισχύος των τευχών διορθωθεί με βάση τις αντίστοιχες ρυθμίσεις του άρθρου 5.2 της οικείας διακήρυξης.

Κατασκευή βιολογικού καθαρισμού Δήμου...Περαιτέρω, ήδη από τις 18.8.2012, έχει παρέλθει η συμβατική προθεσμία περάτωσης του έργου και από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι αυτή είχε, πριν από την λήξη της, παραταθεί νόμιμα, ώστε να καταλαμβάνει την επίμαχη υποκατάσταση. Εξάλλου, στην ως άνω 63/9.5.2019, εγκριτική της υποκατάστασης αυτής, απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ......, ουδεμία αναφορά γίνεται στο τμήμα της εργολαβίας για το οποίο ισχύει - εγκρίθηκε η υποκατάσταση, στην πιστοποίηση μετά την οποία οι πληρωμές θα διενεργούνται στη νέα ανάδοχο και στις εγγυήσεις που αυτή πρέπει να καταθέσει, όπως απαιτείται, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, δοθέντος ότι το σχετικό αίτημα της αναδόχου δεν αφορούσε στην εκχώρηση του όλου έργου, αλλά τμήματος αυτού. Στο δε σχέδιο σύμβασης μεταξύ της άνω υποκαταστάτριας κοινοπραξίας και της προαναφερόμενης Δ.Ε.Υ.Α, που υποβλήθηκε, αναγράφεται ως συμβατικό τίμημα το ποσό του 1.934.858,95 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., το οποίο αντιστοιχεί στο συνολικό ποσό της αρχικής σύμβασης, υποδεικνύοντας ότι η υποκατάσταση επιχειρείται για το σύνολο του έργου, χωρίς, όμως, τούτο να έχει ζητηθεί από την ανάδοχο εταιρεία και εγκριθεί ρητά από την αναθέτουσα αρχή. Τέλος, ελλείψει σχετικών στοιχείων και ειδικών συγκριτικών αναφορών στα προσκομισθέντα έγγραφα, δεν αποδεικνύεται ότι τα μέλη της υποκαταστάτριας κοινοπραξίας έχουν, μεμονωμένα ή έστω και αθροιστικά, τα ίδια προσόντα που απαιτούνταν για την ανάληψη του έργου από την αρχική ανάδοχο εταιρεία.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Προγραμματικές συμβάσεις:επιδιώκεται η ανάκληση της 381/2014 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην υπό στοιχείο ΙΙ νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Τμήμα κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση, η άσκηση της εν λόγω κρατικής καταρχήν αρμοδιότητας από τις Περιφέρειες τίθεται εκ του νόμου σε δυνητική και συντρέχουσα βάση, εις τρόπον ώστε να μην θίγεται σε καμία περίπτωση η συνταγματικώς κατοχυρωμένη οικονομική αυτοτέλεια των Περιφερειών ως Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.). Ειδικότερα, όπως προαναφέρθηκε στην ανωτέρω νομική σκέψη, οι Περιφέρειες δεν υποχρεούνται σε κάθε περίπτωση να ασκήσουν την αρμοδιότητα αυτή σε περίπτωση που υποβληθεί σχετική αίτηση. Αντιθέτως, εφόσον τα αρμόδια όργανα αυτής κρίνουν ότι τυχόν καταβολή χρηματοδότησης, δυνάμει της εν λόγω διάταξης, υπερβαίνει τις οικονομικές δυνατότητες της Περιφέρειας, δύνανται να μην κάνουν χρήση της ανωτέρω συντρέχουσας αρμοδιότητας που τους έχει χορηγηθεί. Επομένως, η πρόβλεψη της δυνατότητας επιχορήγησης, η οποία επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια των Περιφερειών, δεν ανατρέπει τον οικονομικό τους προγραμματισμό και, συνεπώς, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι θίγει την οικονομική τους αυτοτέλεια, ώστε η πρόβλεψή της να απαιτείται να συνοδευτεί και από μεταβίβαση εκ του Κράτους των αναγκαίων για την άσκησή της πιστώσεων. Περαιτέρω, το ζήτημα που προέκυψε κατά τη διάσκεψη σχετικά με το εάν η συγκεκριμένη χρηματοδότηση του εν λόγω έργου αποτελεί ή μη τοπική υπόθεση δεν μπορεί να ερευνηθεί κατά την παρούσα διαδικασία, εφόσον δεν αναδείχθηκε από το Κλιμάκιο. Μειοψήφισε η Σύμβουλος Μαρία Αθανασοπούλου, κατά τη γνώμη της οποίας ναι μεν η ανάθεση της δυνατότητας άσκησης της ανωτέρω αρμοδιότητας στις Περιφέρειες δεν απαιτείται να συνοδεύεται από μεταφορά αντίστοιχων πόρων, πλην όμως, το ζήτημα της ανάθεσης αυτής πρέπει να εξεταστεί και ως προς τη συμφωνία της διάταξης του άρθρου 25 του ν. 4258/2014 με το συνολικό σύστημα που περιγράφεται από τις διατάξεις του άρθρου 102 του Συντάγματος. Ειδικότερα, ακόμα και μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος το έτος 2001, κάθε μεταβίβαση αρμοδιότητας του Κράτους προς τους Ο.Τ.Α. - και προς τις Περιφέρειες ως Ο.Τ.Α. Β΄ Βαθμού- πρέπει να εξετάζεται υπό το πρίσμα του αν αφορά υπόθεση, η οποία μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει τοπικό χαρακτήρα και ενδιαφέρον, καθώς η δυνατότητα ανάθεσης στους Ο.Τ.Α. αρμοδιοτήτων που συνιστούν αποστολή του Κράτους δεν υφίσταται άνευ περιορισμών που προκύπτουν από τη συστηματική ερμηνεία των συνταγματικών διατάξεων (βλ. ΣτΕ 3663/2005). Κατά τούτο, η ανωτέρω ρύθμιση μπορεί να θεωρηθεί συνταγματικά θεμιτή μόνο στο μέτρο που αφορά στην ανάθεση αρμοδιότητας στις Περιφέρειες για τη χρηματοδότηση της βελτίωσης ή κατασκευής υποδομών αθλητικών σωματείων, οι οποίες (υποδομές) χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την ανάπτυξη του ερασιτεχνικού αθλητισμού και όχι για την τέλεση αγώνων επαγγελματικών αθλητικών ανωνύμων εταιρειών, καθώς δεν μπορεί να θεωρηθεί ως υπόθεση τοπικού αποκλειστικά ενδιαφέροντος η χρηματοδότηση της κατασκευής ή βελτίωσης μεγάλων αθλητικών υποδομών που προορίζονται να φιλοξενούν αγώνες μεταξύ επαγγελματικών ομάδων εθνικού και διεθνούς επιπέδου, οι οποίες λειτουργούν υπό τη μορφή ανώνυμης εταιρείας και δραστηριοποιούνται σε επαγγελματικά εθνικά και διεθνή πρωταθλήματα. Πέραν δε τούτου η ανάθεση σχετικών αρμοδιοτήτων στις Περιφέρειες επιφέρει κατακερματισμό του εθνικού επιτελικού σχεδιασμού που ανήκει στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού (Γ.Γ.Α.), με συνέπεια να διακυβεύεται η συνταγματικώς κατοχυρωμένη υποχρέωση του Κράτους να εποπτεύει την ανάπτυξη του αθλητισμού, εγείρει δε και ζητήματα ανάπτυξης αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των ανωτέρω εταιρειών στο μέτρο ακριβώς που η χρηματοδότηση εκφεύγει πλέον του πεδίου ενός εθνικού επιτελικού σχεδιασμού, ώστε να διασφαλίζεται η ισότιμη μεταχείριση των συναγωνιζόμενων εμπορικών εταιρειών. Επομένως, εν προκειμένω, κατά τη μειοψηφίσασα άποψη, η χρηματοδότηση της Περιφέρειας Αττικής προς το αιτούν σωματείο μέσω της επίμαχης Προγραμματικής Σύμβασης πάσχει στο μέτρο που αφορά στη βελτίωση των υποδομών του γηπέδου ποδοσφαίρου, το οποίο όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου δεν χρησιμοποιείται από τα ερασιτεχνικά τμήματα του αιτούντος, αλλά από την ποδοσφαιρική ανώνυμη εταιρεία …..ανακαλεί την 381/2014 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Δημόσια έργα:Στον υπό έλεγχο δημόσιο διαγωνισμό, ο οποίος, μετά από την τήρηση των νομίμων διατυπώσεων δημοσιότητας, διενεργήθηκε την 27.11.2012 με ανοικτή διαδικασία και κριτήριο αναθέσεως τη χαμηλότερη τιμή (άρθρο 26 του ν. 3669/2008), συμμετείχαν δεκατέσσερις (14) εργοληπτικές επιχειρήσεις. Στο σχετικό πίνακα που συντάχθηκε, κατατάχθηκε πρώτη κατά σειρά μειοδοσίας η εργοληπτική επιχείρηση «….», η οποία προσέφερε μέση τεκμαρτή έκπτωση 31,49%. Με σχετικό πρακτικό (β΄ φάση) της Επιτροπής Διενέργειας του Διαγωνισμού αναδείχθηκε ομόφωνα η «…..» ως προσωρινή μειοδότρια του διαγωνισμού και βεβαιώθηκε ότι δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις κατά του κύρους της δημοπρασίας. Η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας …, με το πρακτικό 40/27.12.2012 (απόφαση 1546/2012, θέμα 8), υιοθέτησε το ως άνω πρακτικό της Ε.Δ. και ανέθεσε στην προσωρινή μειοδότρια του διαγωνισμού την εκτέλεση των εργασιών του ως άνω έργου. Με την προσβαλλόμενη πράξη, το Κλιμάκιο διαπίστωσε ότι, όπως προέκυπτε από τα αναφερόμενα στην Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων, κατά τον αρχικό σχεδιασμό του έργου οι αναγκαίες για την εκτέλεσή του απαλλοτριώσεις έπρεπε να έχουν συντελεστεί μέχρι το Δεκέμβριο του 2012. Πλην όμως, μέχρι την ημερομηνία έκδοσης της προσβαλλομένης πράξης οι απαλλοτριώσεις αυτές δεν είχαν καν κηρυχθεί. Με την υπό κρίση αίτηση προβάλλεται ότι έχει ήδη εκδοθεί η 2737/9.4.2013 απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης …, με την οποία κηρύχθηκε η αναγκαστική απαλλοτρίωση των σχετικών εκτάσεων για την κατασκευή του έργου, η οποία και υποβάλλεται συνημμένη με την υπό κρίση αίτηση...να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση και να ανακληθεί η 126/2013 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου και να επιτραπεί η υπογραφή του σχεδίου αυτού σύμβασης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:..ζητείται η ανάκληση της 299/2013 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου..Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης για την εκτέλεση των ανωτέρω εργασιών. Ειδικότερα, ναι μεν ο Κ.ΕΝ.Α.Κ. άρχισε να ισχύει στις 9.7.2010, ήτοι μετά την έγκριση των μελετών και των τευχών δημοπράτησης του έργου στις 20.5.2010, αυτός όμως είχε δημοσιευτεί (στις 9.4.2010) σε χρόνο προγενέστερο της έγκρισης αυτών και της ανάθεσης εκτέλεσης του έργου, οπότε και η αναθέτουσα αρχή γνώριζε ότι, αν και κατά το χρόνο εκείνο δεν υποχρεούτο σε συμμόρφωση προς αυτόν (καθώς ακόμη δεν είχε αρχίσει να ισχύει), το προς εκτέλεση έργο θα έπρεπε να πληροί τις ελάχιστες προδιαγραφές αυτού, εφόσον θα περαιωνόταν μετά το χρόνο έναρξης ισχύος του. Επομένως, η ως άνω μεταβολή του νομοθετικού πλαισίου που έλαβε χώρα μετά την έγκριση των μελετών του αρχικού έργου και πριν την ανάθεση αυτού (στις 20.7.2010) δεν συνιστά εν προκειμένω απρόβλεπτο, κατά την έννοια του νόμου, γεγονός, δεδομένου ότι η μεταβολή αυτή ήταν γνωστή στην αναθέτουσα αρχή κατά τον κρίσιμο χρόνο και έπρεπε να τη λάβει υπόψη της πριν από την ανάθεση της εκτέλεσης του αρχικού έργου. Σε κάθε δε περίπτωση, ο προαναφερόμενος Κανονισμός ίσχυε κατά το χρόνο σύναψης της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, στην οποία και, εφόσον συνέτρεχε η προϋπόθεση του απροβλέπτου, θα έπρεπε να έχουν συμπεριληφθεί οι εργασίες που αποτελούν το αντικείμενο της επίμαχης 2ης συμπληρωματικής σύμβασης. (..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η προσβαλλόμενη Πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί και, επομένως, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί.