Ούτε στην διακήρυξη, ούτε σε άλλο κανονιστικό κείμενο που διέπει τον διαγωνισμό προβλέπεται ο ειδικότερος τρόπος και η ακολουθητέα διαδικασία βαθμολογήσεως των τεχνικών προσφορών, ώστε να πιθανολογηθεί ότι ο επιλεγείς τρόπος δεν είναι νόμιμος. Εξ άλλου, η Διοίκηση έχει παραθέσει λεκτική αιτιολόγηση της βαθμολογίας όλων των υποψηφίων και επίσης προέβη σε, κατ’ αρχήν, συγκριτική αξιολόγηση των προσφορών, εφ’ όσον κάθε προσφορά κρίνεται και σε σχέση με άλλες και βαθμολογείται ανάλογα με την, κατά την κρίση της Διοικήσεως, υστέρηση που παρουσιάζει προς αυτές.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: (...) Η αναιρεσείουσα κοινοπραξία, με την νέα σύνθεσή της, δεν είχε νόμιμη αξίωση για την κατακύρωση σ αυτήν του αποτελέσματος του διαγωνισμού και, επομένως, ανεξαρτήτως των αιτιολογιών με τις οποίες η Διοίκηση διέκοψε τις διαπραγματεύσεις με αυτήν, περίπτωση ματαιώσεως της αυξήσεως της περιουσίας της, καθώς και της δεύτερης αναιρεσείουσας, όπως ισχυρίσθηκαν με την αγωγή τους, εξ αιτίας της διακοπής των διαπραγματεύσεων δεν υφίστατο. Συνεπώς, καθ όσον αφορά τις συγκεκριμένες αξιώσεις διαφυγόντος κέρδους, δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις του άρθρου 105 του Εισ.Ν.Α.Κ., και, ειδικότερα, η προϋπόθεση της προκλήσεως συγκεκριμένης ζημίας στην κοινοπραξία, όπως νομίμως έκρινε το διοικητικό εφετείο και τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα είναι αβάσιμα και απορριπτέα. Ειδικότερα, αβασίμως, κατά τα προεκτεθέντα, προβάλλεται ότι η μεταβολή της συνθέσεως της κοινοπραξίας μετά την υποβολή των προσφορών ήταν, κατά τον νόμο, επιτρεπτή.

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι το αντικείμενο της από 26.2.2004 προγραμματικής συμβάσεως, όπως αυτό περιγράφεται στο κείμενο αυτής, είναι συγκεκριμένο και επαρκώς ορισμένο. Επιπλέον, κρίνει ότι, ως προς το δεύτερο λόγο διαφωνίας της Επιτρόπου και ανεξαρτήτως της αόριστης διατυπώσεώς του, η σύναψη συμβάσεων έργου με τους προαναφερθέντες επιστήμονες δεν συνιστά ανεπίτρεπτη ανάθεση του αντικειμένου της προγραμματικής συμβάσεως σε μη συμμετέχοντες σε αυτήν ιδιώτες, ούτε αποτελεί καταστρατήγηση των διατάξεων περί αναθέσεως δημοσίων έργων και μελετών, καθόσον, όπως προκύπτει από το αντικείμενο των εργασιών που ανατίθενται σε έκαστο των προσληφθέντων, δεν ανατίθεται σε αυτούς η σύνταξη οποιασδήποτε μελέτης παρά μόνον η επικαιροποίηση ήδη υπαρχουσών μελετών. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και ως εκ τούτου το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Εφ` όσον ο συμμετέχων σε διαγωνισμό δεν περιλάβει στην προσφορά του ρητή δήλωση, με την οποία θέτει χρονικό περιορισμό στην ισχύ της προσφοράς αυτής, τεκμαίρεται ότι δεσμεύεται από αυτήν καθ` όλη την διάρκεια του διαγωνισμού, μέχρι την ολοκλήρωσή του. Η αναθέτουσα αρχή έχει τη δυνατότητα να καλεί τους προμηθευτές να συμπληρώσουν τα νομίμως, καταρχήν, υποβληθέντα δικαιολογητικά ή να παρέχουν σχετικές διευκρινίσεις και όχι να αναπληρώσουν μη υποβληθέντα ή μη νομίμως υποβληθέντα δικαιολογητικά. Προφανώς εκ παραδρομής η αναγραφή στην τεχνική προσφορά του χρόνου λήξεως της ισχύος της, η σχετική δε αναφορά πρέπει να θεωρηθεί μη γεγραμμένη, με συνέπεια η προσφορά της αιτούσης να τεκμαίρεται ότι ισχύει καθ` όλη τη διάρκεια του διαγωνισμού.

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Τμήμα κρίνει ότι νομίμως έλαβε μέρος στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία η εκ των αιτουσών εταιρεία «...», δεδομένου ότι ο προϋπολογισμός για την κύρια κατηγορία του ελεγχόμενου έργου (οικοδομικά έργα – 2.599.542,24 ευρώ) δεν υπολείπεται του κατώτατου ορίου για την 5η τάξη στην οποία αυτή κατατάσσεται, καθ’ όσον αυτό ορίζεται στο πενήντα τοις εκατό (50%) του κατώτατου ορίου προϋπολογισμού της τάξης της, ήτοι στο ποσό των 1.750.000 ευρώ (3.500.000 : 2 = 1.750.000), λόγω του ότι το ελεγχόμενο έργο εκτελείται στο νομό που βρίσκεται η έδρα της εν λόγω εταιρείας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 102 του ν. 3669/2008. Περαιτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι νομίμως κρίθηκε παραδεκτή η προσφορά της ως άνω εταιρείας, καθ’ όσον αυτή κατέθεσε Ενημερότητα Πτυχίου, στην οποία αναγραφόταν ρητά ότι τα φυσικά πρόσωπα που τη στελεχώνουν ήταν ασφαλιστικά ενήμεροι στο ΤΣΜΕΔΕ κατά την ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού, επομένως πληρούται η απαίτηση του άρθρου 27 παρ. 4 του ν. 3518/2006, ερμηνευόμενου σε συνδυασμό με την προεκτεθείσα Δ17α/08/36/ΦΝ 443/20.3.2008 Εγκύκλιο Ε.5 της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του Υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ, κατά τα οριζόμενα και στο άρθρο 23.2.2 της διακήρυξης του ελεγχόμενου έργου. Κατά συνέπεια, εσφαλμένα, διά της προσβαλλόμενης πράξης, κρίθηκε ότι η συμμετοχή της εταιρείας «...» δεν ήταν νόμιμη και ότι η προσφορά της ανωτέρω εταιρείας μη νομίμως κρίθηκε παραδεκτή.

ΜΕΛΕΤΕΣ:...μη νομίμως η εν λόγω μελέτη ανατέθηκε απευθείας στην ανωτέρω εταιρεία, αφού από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει, ούτε άλλωστε ο Δήμος ισχυρίζεται, ότι συντρέχει κάποια από τις περιοριστικά αναφερόμενες στο άρθρο 10 του νόμου 3316/2005 περιπτώσεις, στις οποίες είναι επιτρεπτή η προσφυγή στην επίμαχη εξαιρετική διαδικασία. Εξάλλου, ο ισχυρισμός του Δήμου ότι η ανατεθείσα σύμβαση δεν αφορά στην εκπόνηση τεχνικής μελέτης του ν. 3316/2005, αλλά σε εξειδικευμένα αντικείμενα ωρίμανσης και ένταξης έργων σε χρηματοδοτικά μέσα με συμπλήρωση εγγράφων ή εντύπων, δεν αποδεικνύεται ούτε από το περιεχόμενο της παραδοθείσας μελέτης, αλλά ούτε και από το τεύχος της τεχνικής περιγραφής και την οικεία σύμβαση, το ακριβές αντικείμενο των οποίων εκτέθηκε ανωτέρω. Κατόπιν αυτών, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Παροχή υπηρεσιών υλοποίησης δράσης (διοικητικές δαπάνες) (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, οι ανατεθείσες υπηρεσίες δεν υπάγονται στην έννοια της μελέτης του άρθρου 1 του ν. 3316/2005, διότι, ούτε εντάσσονται εννοιολογικά σε κάποια από τις αναφερόμενες στο άρθρο 2 παρ. 2 του ίδιου ως άνω νόμου κατηγορίες μελετών, ούτε συνδέονται με τη διαδικασία παραγωγής τεχνικού έργου ή επέμβασης σε αυτό. Περαιτέρω, δεν πληρούνται τα κριτήρια για την υπαγωγή τους στην έννοια της παροχής υπηρεσιών του ν. 3316/20015, αφού, δεν αφορούν σε υπηρεσίες υποστηρικτικές σχετικές με την προετοιμασία της ανάθεσης, την ανάθεση καθ’ εαυτή και την εκτέλεση μελέτης ή έργου, και δεν συνδέονται με τη σύνταξη τευχών δημόσιου διαγωνισμού ανάθεσης σύμβασης μελέτης, έργου ή υπηρεσίας, ούτε με τον έλεγχο και την επίβλεψη έργου ή μελέτης, ούτε, τέλος, με την υποστήριξη της Υπηρεσίας στη διεξαγωγή ανάθεσης σύμβασης μελέτης, έργου ή υπηρεσίας. Αντιθέτως, με την επίμαχη σύμβαση ο Δήμος αποβλέπει στην υποστήριξή του μέσω της παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών από τον ανάδοχο στο πλαίσιο της υλοποίησης του προμνησθέντος επιχειρησιακού προγράμματος. Ως εκ τούτου, οι ανατεθείσες υπηρεσίες, όπως αυτές περιγράφονται και στην τεχνική μελέτη, δεν συνδέονται άμεσα με την εκτέλεση δημόσιου τεχνικού έργου, αλλά με την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης των Υπηρεσιών του Δήμου από τεχνικό σύμβουλο για την παρακολούθηση υλοποίησης, την τήρηση στοιχείων, τον εντοπισμό προβλημάτων, τον συντονισμό και έλεγχο εργασιών και την πιστοποίηση εργασιών, απορριπτομένου, συνεπώς, ως αβασίμου του πρώτου λόγου διαφωνίας. Ωστόσο, βασίμως προβάλλει η Αναπληρώτρια Επίτροπος με τον δεύτερο λόγο διαφωνίας της, ότι οι ανατεθείσες εργασίες ανάγονται στα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων του Τμήματος Προγραμματισμού και Διαφάνειας της Διεύθυνσης Προγραμματισμού, Διαχείρισης Ανθρωπίνου Δυναμικού και Υποστήριξης Αιρετών Οργάνων του Δήμου, όπως αυτά αναλυτικώς περιγράφονται στις διατάξεις του Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας που προπαρατέθηκαν, ο δε Δήμος αορίστως ισχυρίζεται ότι οι Υπηρεσίες του δεν είναι επαρκώς στελεχωμένες για την υποστήριξη του εν λόγω έργου, δεδομένου ότι ναι μεν στο αρμόδιο Τμήμα υπηρετούν δύο υπάλληλοι, πλην όμως, στη Διεύθυνση στην οποία αυτό υπάγεται υπηρετούν ακόμη επτά υπάλληλοι οι οποίοι δύνανται, με απόφαση του Δημάρχου, να συνδράμουν στην εκτέλεση των επίμαχων υπηρεσιών. Εξάλλου, δεν αποδεικνύονται από τον Δήμο ούτε οι ιδιαίτερες απαιτήσεις της εν λόγω σύμβασης, ούτε συγκεκριμένες ελλείψεις στη στελέχωση των υπηρεσιών του, που να καθιστούν αδύνατη ή δυσχερή την εκτέλεση των ανατεθεισών υπηρεσιών από το υπηρετούν προσωπικό, ενώ, περαιτέρω, δεν προκύπτει η επικαλούμενη προστιθέμενη αξία στην οποία οδηγεί η ανάθεση. Άλλωστε, όλως αορίστως προβάλλεται ότι «οι λοιπές υπηρεσιακές αρμοδιότητες των υπηρετούντων» στην εν λόγω Διεύθυνση εμποδίζουν την ενασχόληση με τις ανατεθείσες υπηρεσίες, ενώ ελλείπει οποιαδήποτε τεκμηρίωση της ειδικής εμπειρίας των στελεχών της εταιρείας που επιλέχθηκε από τον Δήμο για την εκτέλεση των επίμαχων υπηρεσιών. Επομένως μη νομίμως ανατέθηκε η εκτέλεση των ανωτέρω υπηρεσιών στη φερόμενη ως δικαιούχο του εντάλματος εταιρεία, ο δε σχετικός λόγος διαφωνίας πρέπει να γίνει δεκτός.

ΜΕΛΕΤΗ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:ζητείται η αναθεώρηση της 1670/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά το παρόν Τμήμα κρίνει ότι ο ισχυρισμός του Δήμου περί συνδρομής απρόβλεπτης περίστασης που κατέστησε αναγκαία την τροποποίηση διέλευσης του δικτύου από τον αιγιαλό προβάλλεται όλως αορίστως και πρέπει, συνεπώς να απορριφθεί ως αβάσιμος, καθόσον δεν εκτίθενται περιστατικά ούτε αποδεικνύεται εν προκειμένω ποια ήταν η απρόβλεπτη περίσταση, ήτοι το πραγματικό εκείνο γεγονός, το οποίο δεν ήταν δυνατόν ακόμα και με το μέτρο άκρας επιμέλειας να προβλεφθεί εξαρχής και το οποίο υποχρέωσε τους μελετητές να μεταβάλουν τον τόπο διέλευσης του αποχετευτικού δικτύου, ανεξαρτήτως και του ότι και αληθών υποτιθεμένων των ισχυρισμών των διαδίκων, η τεχνική εκτίμηση δρομολόγησης των αγωγών είναι πρωταρχικής σημασίας για την πορεία της συνολικής μελέτης και όφειλαν, ως εκ τούτου, να την έχουν προβλέψει και αξιολογήσει ήδη σε αρχικά στάδια αυτής. Συνεπώς, δεν εκτίθενται ούτε αποδεικνύεται ότι συνέτρεξε εν προκειμένω απρόβλεπτη περίσταση που δικαιολογεί την απευθείας ανάθεση στους αναδόχους μελετητές της ελεγχόμενης συμπληρωματικής μελέτης, όπως ορθώς έκρινε το VI Τμήμα με την προσβαλλόμενη πράξη του και για το λόγο αυτό απορριπτομένης της αίτησης αναθεώρησης το παρόν Τμήμα κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του οικείου σχεδίου σύμβασης.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η αίτηση του Δήμου ... για αναθεώρηση της προσβαλλόμενης με αυτήν 1670/2012 απόφασης του VI Τμήματος (Β΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να απορριφθεί. 

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΟΦΟΡΩΝ:Αίτησης ανάκλησης της 1644/2016 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...). Ενόψει των ανωτέρω, η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, με την οποία, παρά την αντίθετη εισήγηση της Επιτροπής Διαγωνισμού, απορρίφθηκε η ένσταση της «... Α.Ε.», δεν αιτιολογείται ειδικώς, όπως επιβάλλεται από την αποδίδουσα γενική αρχή του διοικητικού δικαίου και εφαρμοστέα στο διενεργηθέντα από το Δήμο ... διαγωνισμό διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 20 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας. Αβασίμως δε η αιτούσα, επαναφέροντας τους προβληθέντες στη διαδικασία της ανάκλησης ισχυρισμούς της, υποστηρίζει ότι, εφόσον αμφισβητούντο οι τεχνικές προδιαγραφές των υπό προμήθεια ειδών, με σκοπό να προσαρμοστούν στις ικανότητες της ενιστάμενης, χωρίς να γίνεται επίκληση τεχνικών λόγων, ούτε να κατονομάζεται η φερόμενη ως ευνοούμενη εταιρεία, η εν λόγω ένσταση ήταν απορριπτέα ως απαράδεκτη, λόγω αοριστίας, και ότι, επομένως, δεν έχρηζε επί της ουσίας απάντησης. (…Όσον αφορά, τέλος, τον ισχυρισμό, που προβάλλεται με το από 26.7.2016 σημείωμα του παρεμβαίνοντος Δήμου, ότι, δηλαδή, λόγω συγγνωστής πλάνης, η Οικονομική Επιτροπή δεν αιτιολόγησε ειδικώς την απόκλισή της από τη γνώμη της Επιτροπής Διαγωνισμού, καθόσον, εξαιτίας της μεταστροφής της θέσης του συντάξαντος τις τεχνικές προδιαγραφές υπαλλήλου, δημιουργήθηκε η εύλογη πεποίθηση ότι δεν απαιτείται η παράθεση πρόσθετης αιτιολογίας, ανεξαρτήτως του εάν αυτός παραδεκτώς προβάλλεται με το ως άνω σημείωμα (βλ. Ε.Σ. Τμήμα Μείζ. - Επτ. Συνθέσεως 2824/2011), πρέπει, κατά τη γνώμη που ίσχυσε στο Δικαστήριο, να απορριφθεί ως αβάσιμος, διότι η αιφνίδια μεταβολή άποψης, για την οποία ούτε ζητήθηκε, ούτε δόθηκε από τον υπάλληλο εξήγηση, ώστε να υποτεθεί ότι το αρμόδιο να αποφανθεί επί της ένστασης όργανο παραπλανήθηκε από αυτόν, είναι που, κατά μείζονα λόγο, καταλείπει αμφιβολίες ως προς την ορθότητα της διαφορετικής, σε σχέση με την εισήγηση της Επιτροπής Διαγωνισμού, κρίσης της Οικονομικής Επιτροπής, με αποτέλεσμα να καθίσταται ελαττωματική η αιτιολογία της απορριπτικής απόφασής της.(…) Κατ’ ακολουθίαν, πρέπει η ένδικη αίτηση και η έχουσα παρακολουθηματικό χαρακτήρα προς αυτήν παρέμβαση να απορριφθούν και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος από την αιτούσα παραβόλου υπέρ του Δημοσίου (άρθρο 73 παρ. 4 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο - ν. 4129/2013, Α΄ 52).

ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΗΜΟΥ:Σύμφωνα με την προσβαλλομένη, ο καταλογισμός σε βάρος της οφείλεται στην ιδιότητά της ως υπολόγου που έχει υπογράψει τα ως άνω πέντε ΧΕ και στην ευθύνη της να μεριμνά για την έγκαιρη καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία και να παρακολουθεί την απόδοση των φόρων και των κρατήσεων υπέρ τρίτων στους δικαιούχους. Σύμφωνα όμως με όσα εκτίθενται ανωτέρω στη σκέψη αυτήν, το έλλειμμα δημιουργήθηκε εξαιτίας της μη απόδοσης στους δικαιούχους των μετρητών που ο …λάμβανε παράνομα από το ταμείο του Δήμου καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους 2007-δηλαδή, ακόμα και σε χρονικά διαστήματα κατά τα οποία η εκκαλούσα δεν είχε καν αναλάβει τα καθήκοντα της Προϊσταμένης του Τμήματος Εξόδων-ενώ δεν της αποδίδεται με την προσβαλλομένη ανάμιξη στην παράνομη παράδοση μετρητών στον .. ούτε αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου σχετική ευθύνη της, συνεπώς η υπογραφή και μόνο από αυτήν των εν λόγω ΧΕ δε συνδέεται αιτιωδώς με τη δημιουργία του ελλείμματος. (..)Με τα δεδομένα αυτά, ο καταλογισμός σε βάρος της δεν είναι νόμιμος, διότι ούτε από την προσβαλλομένη ούτε από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου αποδεικνύεται η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της διαχειριστικής δράσης της και της δημιουργίας του ελλείμματος, όπως βάσιμα προβάλλεται με τον σχετικό λόγο έφεσης, ενώ η εξέταση των λοιπών προβαλλόμενων λόγων έφεσης παρέλκει ως αλυσιτελής.