Το Κλιμάκιο στερείται κατά χρόνον αρμοδιότητας να επιληφθεί του ελέγχου καθόσον τα υποβληθέντα και φερόμενα ως σχέδια συμβάσεων για έλεγχο νομιμότητας, συνιστούν κατ' ουσίαν συμβάσεις, αφού έχουν υπογραφεί σε χρόνο προ της υποβολής τους για έλεγχο, έχουν τεθεί σε ισχύ και εκτελούνται. Ως εκ τούτου το Κλιμάκιο απέχει του ελέγχου νομιμότητας των υποβληθέντων σχεδίων συμβάσεων.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει των όσων αναφέρονται στην 159/2008 πράξη του VI Τμήματος, το Κλιμάκιο κρίνει ότι αφενός ο καθορισμός των τιμών των προβλεπομένων δρομολογίων στην οικεία διακήρυξη καθ’ υπέρβαση της μέγιστης ημερήσιας αποζημίωσης που ορίζεται στην παρ. 9 του άρθρου 1 της ΙΒ/6071/26.8.1998 Κ.Υ.Α., αφ’ ετέρου ο όρος της ως άνω διακήρυξης περί δυνατότητας μονομερούς παράτασης των συμβάσεων για τρεις (3) μήνες, ο οποίος δεν περιελήφθη στο περιεχόμενο της περίληψης της διακήρυξης που απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ούτε σ’ αυτές που δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και στον ελληνικό τύπο, δεν είναι σύννομοι, πλην, όμως, για την ταυτότητα της κρίσεως, πρέπει να γίνει δεκτό ότι καθίστανται δικαιολογημένοι για τους λόγους που αναφέρονται στην ανωτέρω πράξη του VI Τμήματος.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων σχεδίων συμβάσεων. 

Προμήθεια αναλώσιμου υλικού χειρουργείου:...ζητείται η αναθεώρηση της 1137/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση του Γενικού Νοσοκομείου ... «...» για ανάκληση της 7/2012 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίο​υ..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, ορθώς το VI Τμήμα, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, αποφάνθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή των οικείων σχεδίων συμβάσεων, αβασίμως δε υποστηρίζει το ήδη αιτούν ν.π.δ.δ. ότι κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων που διέπουν την επίμαχη προμήθεια ήχθη το Τμήμα στην κρίση αυτή. Ειδικότερα, είναι αβάσιμος ο προβαλλόμενος από το αιτούν ισχυρισμός ότι η μη έγκριση της διακήρυξης και των τεχνικών προδιαγραφών από το διοικητικό συμβούλιο καλύπτεται από την απόφαση της Επιτροπής Προμηθειών Υγείας, με την οποία εγκρίθηκαν οι τεχνικές προδιαγραφές, καθόσον φορέας διενέργειας του διαγωνισμού ήταν το νοσοκομείο, με συνέπεια να απαιτείται η έγκριση της διακήρυξης και των τεχνικών προδιαγραφών από το διοικητικό συμβούλιο, που είναι το προς τούτο αρμόδιο όργανο της αναθέτουσας αρχής. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός του νοσοκομείου, αναφορικά με τον μη προσδιορισμό της προϋπολογιζόμενης δαπάνης για κάθε ένα των επιμέρους προκηρυχθέντων ειδών, ότι οι διαγωνισμοί που έχουν διενεργηθεί από το νοσοκομείο «ουδέποτε περιελάμβαναν επιμέρους προϋπολογισμό των ειδών, αλλά μόνο το συνολικό ποσό της δαπάνης», χωρίς το γεγονός αυτό να έχει αποτελέσει μέχρι τώρα κώλυμα σύναψης της σύμβασης, δεν αναιρεί τον ουσιώδη χαρακτήρα της πλημμέλειας αυτής. Ομοίως, ούτε ο προβαλλόμενος ισχυρισμός ότι η ad hoc συγκρότηση των Επιτροπών του ελεγχόμενου διαγωνισμού κατέστη αναγκαία προκειμένου να συμμετάσχουν σ’ αυτές πρόσωπα με εξειδικευμένες γνώσεις αποτελεί επαρκή λόγο για τη θεραπεία της ως άνω πλημμέλειας. Τέλος, αβασίμως υποστηρίζει το αιτούν ότι αρκούσε το 32/29.9.2011 πρακτικό του διοικητικού συμβουλίου, με το οποίο εγκρίθηκε η διενέργεια των περικοπών των ποσοτήτων, αφού τούτο προηγήθηκε της από μέρους των αναδόχων αποδοχής των περικοπών αυτών. Ορθώς δε, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, το Τμήμα απέρριψε ως αλυσιτελή τον ισχυρισμό του αιτούντος ότι αποδέχεται τις διαπιστώσεις του Κλιμακίου αναφορικά με τους όρους των σχεδίων συμβάσεων για τη δυνατότητα αύξησης κατά 30% των ποσοτήτων κατά τη διάρκεια εκτέλεσής τους και για τη δυνατότητα παράτασης επί δίμηνο της ισχύος τους και προτίθεται να συμμορφωθεί στις παρατηρήσεις αυτές και να αναμορφώσει τα σχέδια των συμβάσεων, καθόσον οι παραδοχές αυτές δεν μπορούν να οδηγήσουν σε ανάκληση της πράξης του Κλιμακίου, αλλά προϋποθέτουν την αναμόρφωση των σχεδίων συμβάσεων και την επανυποβολή τους για νέο έλεγχο από το Κλιμάκιο.Κατόπιν αυτών, το Τμήμα αποφαίνεται ότι η υπό κρίση αίτηση του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Γενικό Νοσοκομείο ...» για αναθεώρηση της 1137/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να απορριφθεί.

Προμήθεια υγρών καυσίμων. Διακήρυξη Ο μη προσδιορισμός ανά κατηγορία, έστω και κατά προσέγγιση, των ποσοτήτων των προς προμήθεια ειδών καθιστά τη διακήρυξη ασαφή και μη νόμιμη. Η αναγραφή στα σχέδια συμβάσεων των αντίστοιχων ποσοτήτων δεν είναι δυνατόν να θεραπεύσει την ανωτέρω πλημμέλεια. Επιπλέον, ο όρος στη διακήρυξη, που περιλαμβάνεται και στα σχέδια σύμβασης και αναφέρει ότι «με τους ίδιους όρους η Υπηρεσία μπορεί κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης να εντάξει και άλλα Ιδρύματα του Δημοσίου και Ν.Π.Δ.Δ., που δεν συμπεριλαμβάνονται στον πίνακα της διακήρυξης», είναι μη νόμιμος, καθόσον δύναται να οδηγήσει σε καταστρατήγηση των κατά νόμο διαδικασιών ανάθεσης και των αρχών του υγιούς και ελεύθερου ανταγωνισμού. Τέλος, η οικεία σύμβαση προμήθειας είναι άκυρη διότι μη νομίμως ορίστηκε ως χρόνος ισχύος αυτής χρόνος προγενέστερος της ημερομηνίας σύναψής της. Με την 22/2009 απόφασή του, το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου αναγνωρίζοντας συγγνωστή πλάνη στα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής.

Έλεγχος νομιμότητας σχεδίων συμβάσεων για την προμήθεια από το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «...» αντιδραστηρίων μικροβιολογικών εξετάσεων. (..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, διαπιστώνονται τα ακόλουθα:1) Με δεδομένο ότι το π.δ. 118/2007 προβλέπει κατά τρόπο εξαντλητικό τους λόγους αποκλεισμού των υποψηφίων από τη διαγωνιστική διαδικασία, (...),  μη νομίμως αποκλείστηκε στο στάδιο ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής η εταιρεία «… LTD» για μόνο το λόγο ότι δεν είχε προσκομίσει το απαιτούμενο, σύμφωνα με το άρθρο 3.1 της διακήρυξης, επί ποινή απορρίψεως της προσφοράς δικαιολογητικό συμμετοχής, ήτοι το «φωτοαντίγραφο της απόδειξης αγοράς της διακήρυξης». (...)2) Μη νομίμως δεν ζητήθηκε από τις μειοδότριες εταιρείες η εκ νέου προσκόμιση των απαιτούμενων στους δημόσιους διαγωνισμούς για την κατακύρωση του τελικού αποτελέσματος δικαιολογητικών, δοθέντος ότι μεταξύ του χρόνου υποβολής των δικαιολογητικών και ελέγχου αυτών (12.1.2015) και της τελικής κατακυρωτικής απόφασης (26.11.2015) μεσολάβησε χρονικό διάστημα ενός περίπου έτους και κατά το χρόνο κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού είχε ήδη λήξει η ισχύς των άνω δικαιολογητικών και ιδίως των φορολογικών και ασφαλιστικών ενημεροτήτων και των ποινικών μητρώων. (...) 3) Μη νομίμως η αναθέτουσα αρχή προέβη στην κατακύρωση ειδών καθ’ υπέρβαση της προϋπολογισθείσας δαπάνης κατά ποσοστό μεγαλύτερο του 10%. (...) 4) Περαιτέρω, επισημαίνεται ότι ο περιληφθείς στο άρθρο 2 των σχεδίων συμβάσεων όρος περί της δυνατότητας της αναθέτουσας αρχής να παρατείνει το χρόνο ισχύος των συμβάσεων μονομερώς για ένα ακόμη έτος δεν μπορεί να συνεπάγεται υπέρβαση των κατ’ είδος ποσοτήτων που αποτέλεσαν αντικείμενο κατακύρωσης ούτε περαιτέρω οικονομική επιβάρυνση, καθόσον το δικαίωμα της αναθέτουσας αρχής για αύξηση της προκηρυχθείσας ποσότητας μπορεί να ασκηθεί, με την ενεργοποίηση της σχετικής δυνατότητας, μόνο κατά το χρόνο κατακύρωσης των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού (ΣΤ΄ Κλιμ. 81, 223/2015). (...) Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω η ελεγχόμενη διαδικασία δεν είναι νόμιμη και ως εκ τούτου κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων για έλεγχο σχεδίων συμβάσεων.

Προμήθεια αντιδραστηρίων:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στις υπό στοιχ. ΙΙ, III, IV, V και VI σκέψεις, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι το VI Τμήμα ορθώς απεφάνθη ότι εξακολουθούν να υφίστανται οι αποδιδόμενες στην αναθέτουσα αρχή πλημμέλειες, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος. Συγκεκριμένα : α) στις περιπτώσεις δυνατότητας υποβολής προσφοράς για μέρος των προκηρυχθέντων ειδών, όπως εν προκειμένω, πρέπει να προσδιορίζεται υποχρεωτικά και επακριβώς στη διακήρυξη η προϋπολογισθείσα δαπάνη εκάστου προκηρυσσόμενου είδους, άλλως υφίσταται ουσιώδης πλημμέλεια που καθιστά μη νόμιμη τη διαγωνιστική διαδικασία στο σύνολό της.Ο ισχυρισμός δε του αιτούντος περί έλλειψης του σχετικού λογισμικού προγράμματος και αδυναμίας έρευνας αγοράς λόγω του μεγάλου αριθμού των αντιδραστηρίων δεν μπορεί να απαλλάξει την αναθέτουσα αρχή από τη σχετική υποχρέωση και να θεραπεύσει την κατά τα ανωτέρω πλημμέλεια,.(..)Εν όψει των ανωτέρω πλημμελειών, τόσο σε πλήθος όσο και σε σημασία αυτών και σε συνδυασμό με την ουσιαστική παραδοχή της συστηματικής παραβίασης από το Νοσοκομείο των κειμένων περί διαγωνισμών προμηθειών διατάξεων, το Τμήμα κρίνει, περαιτέρω, ότι πρέπει να απορριφθούν και οι ισχυρισμοί του αιτούντος περί συνδρομής λόγων δημοσίου συμφέροντος ως εκ της λήξης των προηγουμένων συμβάσεων και διακινδύνευσης της λειτουργίας αυτού σε περίπτωση μη υπογραφής των σχετικών σχεδίων.Απορρίπτει την αίτηση του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Γενικό Νοσοκομείο …», για αναθεώρηση της 2442/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Επομένως ορθά έκρινε το Κλιμάκιο με τη προσβαλλόμενη πράξη και ο σχετικός  λόγος ανάκλησης ότι δεν προκύπτει κατά το νόμο υποχρέωση για σύνταξη πρακτικού πρέπει να απορριφθεί σύμφωνα με τα αναφερόμενα στη μείζονα σκέψη ως νόμω αβάσιμος. Περαιτέρω πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος και ο συναγόμενος από το περιεχόμενο της αίτησης ανάκλησης ισχυρισμός περί συνδρομής λόγων υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος, οι οποίοι δικαιολογούν τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης, καθόσον το δημόσιο συμφέρον  εξυπηρετείται προεχόντως με την τήρηση της νομιμότητας στις διαδικασίες ανάθεσης εκτέλεσης υπηρεσιών και όχι, όπως στη προκειμένη περίπτωση, με τις πολλαπλές παραβιάσεις αυτής. Τέλος και ο ισχυρισμός, ότι τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής ενήργησαν λόγω συγγνωστής πλάνης κατά τον κριθέντα ως μη νόμιμο τρόπο, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος. Και αυτό διότι η πλάνη το μεν  ως λόγος νομιμοποίησης πράξεων της  διαδικασίας που προηγείται της υπογραφής μιας δημόσιας σύμβασης, δεν προβλέπεται από καμία διάταξη νόμου, το δε ενόψει της πάγιας νομολογίας του Δικαστηρίου στα ζητήματα αυτά και του γεγονότος  ότι οι σχετικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας είναι σαφείς, δεν είναι συγγνωστή.

Υπηρεσίες καθαριότητας των κτιριακών εγκαταστάσεων: Από τα ανωτέρω δεδομένα το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι: α) το δικαίωμα παράτασης της αρχικής 41/2015 σύμβασης, ισόχρονης με την ετήσια ισχύ αυτής, προβλέφθηκε ειδικώς, πλήρως και χωρίς αμφισημίες τόσο στη διακήρυξη όσο και στο επισυναφθέν σε αυτή σχέδιο σύμβασης, β) δεν διελήφθη στην 41/2015 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ..... κρίση περί μη νομιμότητας της πρόβλεψης της δυνατότητας αυτής στην οικεία διακήρυξη λόγω αντίθεσής της με υπερκείμενους κανόνες δικαίου, διαδικαστικούς και ουσιαστικούς, που διασφαλίζουν το άνοιγμα των υπηρεσιών στον ανταγωνισμό και την τήρηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, γ) και τα δύο συμβαλλόμενα μέρη συμφώνησαν ως προς τη δυνατότητα ενεργοποίησης της δυνατότητας αυτής πριν τη λήξη του συμβατικού τους δεσμού. Ενόψει τούτων, το Κλιμάκιο κρίνει βάσιμο τον ισχυρισμό του Νοσοκομείου ότι η μη συμπερίληψη στην υπογραφείσα αρχική σύμβαση του δικαιώματος παρατάσεως, το οποίο προβλέφθηκε τόσο στην διακήρυξη όσο και στο σχέδιο σύμβασης που προσαρτάται σε αυτή οφείλεται σε παραδρομή. Ως εκ τούτου, οι μεν αιτιάσεις του αναπληρωτή Επιτρόπου ως προς τη μη νομιμότητα της δαπάνης που εντέλλεται με το 445 Α/2017 χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να απορριφθούν στο σύνολό τους ως αβασίμως προβαλλόμενες, ο δε επικουρικός ισχυρισμός του Νοσοκομείου ότι σε κάθε ε περίπτωση η εν λόγω δαπάνη πρέπει να θεωρηθεί νομιμοποιηθείσα με βάση τις διατάξεις του άρθρου 37 του ν. 4238/2014 πρέπει να απορριφθεί ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος καθόσον ερείδεται στην εσφαλμένη εκδοχή ότι οι επίμαχες παρατάσεις είναι ανίσχυρες. Κατ΄ακολουθίαν των εκτεθέντων, η επίμαχη δαπάνη ποσού 90.811,40 ευρώ νομίμως εντέλλεται με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής, το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τον προϋπολογισμό του οποίου βαρύνει. 

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Υπουργείο σε εταιρείες για τη  έκδοσης του Εθνικού Λαχείου, καθόσον, κατά παράβαση της γενικής αρχής διοικητικού δικαίου περί μη αναδρομικότητας των ατομικών διοικητικών συμβάσεων και των άρθρων 79 και 80 του ν.2362/1995 και 23 του π.δ. 118/2007, ο χρόνος εκτέλεσης των σχετικών συμβάσεων ανατρέχει σε χρόνο προγενέστερο της υπογραφής τους, με συνέπεια αυτές να έχουν ανεπίτρεπτη αναδρομική ισχύ, η οποία συνάγεται από το περιεχόμενό τους που προβλέπει την παροχή των ανατεθειμένων υπηρεσιών, σε χρονικό διάστημα προγενέστερο της κατάρτισής τους. Αναπόδεικτος ο ισχυρισμός της αναθέτουσας αρχής περί ανακοινώσεως της απόφασης της, στις εταιρείες, για την ανάθεση της υπαίθριας διαφήμισης πρό της παροχής των υπηρεσιών.ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.4/6/2014

Προμήθεια αντιδραστηρίων...Νομίμως κατακυρώνονται στην εταιρεία …. τα είδη 40 του Κεφαλαίου Β-Ι και 27 του Κεφαλαίου Γ-ΙV καθώς και στην εταιρεία ….. το είδος 153 του Κεφαλαίου Α, καθόσον δε συντρέχει υπέρβαση του 15% της προκηρυχθείσας ποσότητας, δεδομένου ότι δεν πρόκειται περί κατακύρωσης του αυτού είδους, όπως η προσβαλλόμενη υπολαμβάνει, αλλά περί κατακύρωσης τόσο μεμονωμένων αντιδραστηρίων όσο και συστημάτων αυτών, τα οποία παραλλάσσουν μεταξύ τους ουσιωδώς ως προς τις ιδιότητες, τη χρήση και την αναγκαιότητά τους για το αιτούν, με αποτέλεσμα να συνιστούν έτερα είδη, οι κατακυρούμενες ποσότητες των οποίων δε δύνανται, ως εκ του λόγου αυτού, να προσμετρηθούν μαζί και να θεωρηθούν ως ενιαία ποσότητα. Ενόψει των ανωτέρω (βλ. VI. Γ, Δ) παραδοχών του Τμήματος περί της εν προκειμένω αναδειχθείσας από το αιτούν ιδιαιτερότητας των αντιδραστηρίων ως υπό προμήθεια ειδών, τα οποία δύνανται να προκηρύσσονται και να κατακυρώνονται τόσο μεμονωμένα, όσο και ομαδοποιημένα μεταξύ τους, αφού το ζητούμενο σε κάθε περίπτωση είναι, πέραν της προμήθειας, και η λειτουργικότητα αυτών, ο ισχυρισμός αυτός πρέπει να γίνει ομοίως δεκτός και για τα ανωτέρω κατακυρούμενα είδη.