ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Με την αίτηση αυτή ζητείται η αναθεώρηση της 4233/2015 Απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου​ Ενόψει του ότι οι προαναφερθείσες διατάξεις του Κ.Δ.Ε. είναι αναγκαστικού δικαίου, υπό την έννοια ότι δεν επιτρέπουν άλλες παρεκκλίσεις απ' αυτές ούτε επιτρέπουν στους φορείς που υπάγονται στο κώδικα να διαμορφώνουν, κατά το δοκούν, το περιεχόμενο των διακηρύξεων, βάσει των οποίων δημοπρατούν δημόσια έργα, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος ο ειδικότερος ισχυρισμός ότι στη διακήρυξη δεν είναι απαραίτητο να μνημονεύονται και τυχόν πρόσθετα δικαιολογητικά και στοιχεία που υποβάλλει αποκλειστικά ο μειοδότης, προκειμένου να διασφαλισθεί ότι με βάση τη κατατεθείσα οικονομική προσφορά του είναι πράγματι σε θέση να εκτελέσει έντεχνα και εμπρόθεσμα το υπό δημοπράτηση έργο.(..)Περαιτέρω, δεν ασκεί επιρροή στην κατά τα ανωτέρω διαπιστωθείσα μη νομιμότητα του συγκεκριμένου όρου της Ε.Σ.Υ. η αποδοχή αυτού από την αρχικώς αναδειχθείσα προσωρινή μειοδότρια και τις λοιπές διαγωνιζόμενες εργοληπτικές επιχειρήσεις, αφού αυτές δεν ζήτησαν τον διοικητικό ή δικαστικό έλεγχο της κατακυρωτικής απόφασης, απορριπτομένου ως αβασίμου του σχετικού προβαλλόμενου ισχυρισμού του αιτούντος. Αντιστοίχως απορριπτέος είναι και ο λόγος με τον οποίο προβάλλεται ότι είναι μη νόμιμη η κρίση της προσβαλλόμενης απόφασης, κατά το μέρος που δέχθηκε ότι το δημόσιο συμφέρον μπορεί να εξυπηρετηθεί εξίσου αποτελεσματικά με την υποχρέωση υποβολής από τον ανάδοχο των σχετικών στοιχείων κατά την εκτέλεση του έργου, διότι δήθεν δεν προστατεύεται το δημόσιο συμφέρον με την επιλογή ενός εκ προοιμίου ακατάλληλου αναδόχου και την εκ των υστέρων έκπτωσή του από το έργο.(..)Τέλος, ο αιτών ισχυρίζεται ότι η προσβαλλόμενη έσφαλε κρίνοντας ότι η επίμαχη σύμβαση έχει κατά τον προέχοντα χαρακτήρα σύμβαση έργου και, ως εκ τούτου, εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις του Κ.Δ.Ε., διότι το κριτήριο του “προέχοντος χαρακτήρα της σύμβασης” έχει εφαρμογή στις δημόσιες συμβάσεις που εμπίπτουν στις κοινοτικές οδηγίες 2004/18 και 2004/17 ΕΚ και όχι σε συμβάσεις, όπως η ελεγχόμενη που διέπονται λόγω ποσού αποκλειστικά από το εθνικό δίκαιο. Ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, διότι, όπως προκύπτει από το αντικείμενο της δημοπρασίας (και αναλύεται στο συμβατικό τεύχος της τεχνικής περιγραφής), αυτό συνίσταται σε τεχνικό έργο που συνέχεται με το έδαφος, καθώς αφορά σε εργασίες αναβάθμισης του στίβου κλασσικού αθλητισμού και ανακατασκευής του υφιστάμενου γηπέδου ποδοσφαίρου στο Αθλητικό Κέντρο Δήμου ... Άλσος … και, κατά συνέπεια, αποτελεί δημόσιο έργο, το οποίο διέπεται κατ' αποκλειστικότητα και ενιαία από τις διατάξεις του Κ.Δ.Ε., ανεξαρτήτως του ότι ο ανάδοχος οφείλει να προμηθευθεί και τα υλικά που θα ενσωματώσει στο έργο. Κατ’ ακολουθία αυτών που προηγουμένως έγιναν δεκτά η κρινόμενη αίτηση αναθεώρησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Ζητείται η ανάκληση της 8/2015 πράξης (.....)Για το λόγο αυτό πρέπει να γίνει δεκτό ότι πρόκειται για εκτέλεση έργου, όπως άλλωστε ρητά αναφέρεται και στο άρθρο 6 της προαναφερόμενης προγραμματικής σύμβασης. Η σύμβαση,  βέβαια, έχει μικτό χαρακτήρα,  κατά το μέρος που με αυτήν προβλέπεται η προμήθεια και τοποθέτηση των προαναφερθέντων υλικών (βλ. σκέψη ΙΙΙ Β), το οποίο, όμως, έχει προφανώς παρακολουθηματικό χαρακτήρα και δεν μεταβάλλει τη φύση αυτής ως σύμβασης δημοσίου έργου, δεδομένου ότι εκείνο το χαρακτηριστικό που είναι κύριο, αποτελεί δηλαδή τον κεντρικό άξονα γύρω από τον οποίον διαρθρώνεται όλη η σύμβαση και προσδιορίζεται στο πλαίσιο της αντικειμενικής εξέτασής της, με βάση τις ουσιώδεις υποχρεώσεις που υπερισχύουν, είναι η ολική ανακατασκευή του σταδίου. Κατά συνέπεια, το Τμήμα κρίνει ότι, εν προκειμένω, εφαρμοστέες ήταν αποκλειστικά οι διατάξεις του Κ.Δ.Ε., εν όψει του ύψους της προϋπολογισθείσας δαπάνης, το οποίο είναι κατώτερο του ποσού των 5.186.000 ευρώ, που ορίζεται ως όριο άνω του οποίου εφαρμογή έχουν οι διατάξεις της οδηγίας 2004/18/ΕΚ, η δε διαγωνιστική διαδικασία έπρεπε να διενεργηθεί με βάση το σχετικό πρότυπο τεύχος διακηρύξεων.Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.

Αποζημίωση λόγω διαλύσεως της συμβάσεως κατασκευής Δημοσίου έργου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η καταβολή αποζημιώσεως στην φερόμενη ως δικαιούχο, σύμφωνα με τις προδιαληφθείσες διατάξεις του άρθρου 64 του Κ.Δ.Ε., λόγω διαλύσεως της συμβάσεως του έργου «Ολοκλήρωση Νέων Κτιρίων Πολυτεχνικής Σχολής ...», είναι καταρχήν νόμιμη, αφού η αξία των εργασιών που έχουν εκτελεσθεί, ανερχόμενη στο ποσό των 105.471,81 ευρώ (βλ. το από 6.9.2017 Πρωτόκολλο Προσωρινής και Οριστικής Παραλαβής) είναι μικρότερη από τα ¾ του αρχικού συνολικού συμβατικού ποσού χωρίς αναθεώρηση και Φ.Π.Α., ήτοι του ποσού των 1.382.697,21 ευρώ (βλ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Tμ. 382/2013, 291/2009, ΔΕφΘεσ/νίκης 2004/2018). Αβασίμως, δε, προβάλλεται από την Επίτροπο με τον πρώτο λόγο διαφωνίας ότι το άρθρο αυτό είναι εφαρμοστέο μόνο στην περίπτωση που η διάλυση της συμβάσεως οφείλεται σε υπαιτιότητα του κυρίου του έργου, διότι η ανωτέρω διάταξη είναι εφαρμοστέα σε κάθε περίπτωση που η διάλυση της συμβάσεως χωρεί με πρωτοβουλία του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου, χωρίς να ασκεί επιρροή το ζήτημα της υπαιτιότητας ή μη του ..., ως κυρίου του έργου (βλ. ΔΕφΘεσ/νίκης 1386/2015, πρβλ. ΣτΕ 2598, 351/2014, 3752/2013). Εξάλλου, στην προκειμένη περίπτωση, από το ….2018 έγγραφο της Προϊσταμένης της Διευθύνσεως Προγραμματισμού, Μελετών και Εκτελέσεως Έργων του ..., αλλά και από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου, δεν προκύπτει ότι η σύμβαση για την κατασκευή του ανωτέρω έργου διαλύθηκε με υπαιτιότητα του αναδόχου, με συνέπεια τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από την Επίτροπο να μην κρίνονται βάσιμα. Περαιτέρω, όμως, δοθέντος ότι κατά τα προεκτεθέντα στη σκέψη ΙΙ, με τη διάταξη του άρθρου 64 του Κ.Δ.Ε. (ν. 3669/2008) ρυθμίζεται εξαντλητικώς και εξειδικεύεται ως προς το περιεχόμενό του το δικαίωμα του αναδόχου προς αποζημίωση σε περίπτωση διαλύσεως της συμβάσεως, η ζημία, δε, που μπορεί να αποκατασταθεί κατά τη διάταξη αυτή, περιορίζεται μόνον: i) στην αξία των υλικών που έχουν προσκομιστεί από τον ανάδοχο ή βρίσκονται στο στάδιο παραγωγής ή προμήθειας, ii) στην αξία του αναπόσβεστου μέρους των απαραίτητων για το έργο εγκαταστάσεων και iii) στο τεκμαιρόμενο όφελος του αναδόχου, μη νομίμως εντέλλεται η καταβολή στην ανάδοχο αποζημιώσεως ποσού 39.280,34 ευρώ, που αντιστοιχεί στο 50% του κόστους μισθοδοσίας των επιβλεπόντων μηχανικών αυτής, καθώς στα έξοδα εκδόσεως πρόσθετης εγγυητικής επιστολής καλής εκτελέσεως (31.678,16 ευρώ + 7.602,18 ευρώ, αντιστοίχως), καθώς τα εν λόγω αιτήματα της αναδόχου για αποζημίωση δεν ευρίσκουν έρεισμα στις προδιαληφθείσες διατάξεις του άρθρου 64 του Κ.Δ.Ε. και συνεπώς, τα ανωτέρω ποσά δεν δύνανται να αποδοθούν με βάση τις διατάξεις αυτές (βλ. σκ. ΙΙ.Β, ΣτΕ 1814/2010, 1150/2006, ΔΕφΘεσ/νίκης 2004/2018, ΔΕφΛάρισας 147/2018, ΔΕφΧανίων 84/2018, ΔΕφΑθ. 2974/2018, ΔΕφΛάρισας 500/2017, ΔΕφΠειρ. 1193/2016, ΔΕφΘεσ/νίκης 1386/2015). Συνεπώς, ο δεύτερος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου προβάλλεται βασίμως.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι εν μέρει μη νόμιμη, ήτοι για το ποσό που υπερβαίνει τα 46.577,55 ευρώ, και, ως εκ τούτου, το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΕΡΓΑ.(εγγυητική επιστολή) ζητείται η εν μέρει ανάκληση της 351/2015 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου, με την οποία κρίθηκε μεν ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου ... και της αιτούσας εταιρείας για την ανάθεση σ’ αυτή της εκτέλεσης του έργου. (..) Κατά τον διενεργηθέντα έλεγχο νομιμότητας του υποβληθέντος νέου σχεδίου σύμβασης, το Ε΄ Κλιμάκιο δεν διαπίστωσε τη συνδρομή ουσιωδών νομικών πλημμελειών που να κωλύουν την υπογραφή του. Πλην όμως, έθεσε ως όρο υπογραφής του σχετικού σχεδίου σύμβασης τον επανυπολογισμό του ποσού της εγγύησης καλής εκτέλεσης, η οποία στο προσκομισθέν σχέδιο είχε υπολογιστεί κατ’ εφαρμογή του μη ισχύοντος εν προκειμένω άρθρου 157 παρ. 1(β) του ν. 4281/2014 σε ποσοστό 5% επί της αξίας της σύμβασης (μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), καθώς και την παροχή πρόσθετης εγγύησης καλής εκτέλεσης, σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 35 του Κ.Δ.Ε., όπως η παρ. 2 αντικαταστάθηκε με την εφαρμοζόμενη και στην ελεγχόμενη σύμβαση, δυνάμει του άρθρου 30 παρ. 2 του ν. 4258/2014, διάταξη του άρθρου 59 παρ. 5 του ν. 4146/2013.(..)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη III της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση, η εγγύηση καλής εκτέλεσης πρέπει να υπολογιστεί με βάση τα οριζόμενα στο άρθρο 35 παρ. 2 του ΚΔΕ, όπως αυτό ισχύει μετά την τροποποίησή του με το άρθρο 59 παρ. 2 του ν. 4146/2013, και όχι με βάση το άρθρο 157 του ν. 4281/2014, όπως αβασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση. Τούτο, διότι το άρθρο 201 παρ. 5 του ν. 4281/2014 ορίζει ρητά ότι το άρθρο 157 αυτού εφαρμόζεται στους διαγωνισμούς, η δημοσίευση της διακήρυξης των οποίων έλαβε χώρα μετά την έναρξη ισχύος του άρθρου 157, ήτοι μετά τις 8.8.2014. Με δεδομένο δε τον χρόνο εκκίνησης της διαδικασίας σύναψης της υπό κρίση σύμβασης, με τη δημοσιοποίηση της σχετικής διακήρυξης στις 5.9.2008, ήτοι πριν από τη δημοσίευση του ανωτέρω ν. 4281/2014, δεν γεννάται καμιά αμφιβολία ότι εφαρμόζονται επ’ αυτού οι διατάξεις του προαναφερόμενου άρθρου 35 παρ. 2 του Κ.Δ.Ε., όπως ισχύουν μετά την αντικατάστασή τους από το άρθρο 59 παρ. 5 του ν. 4146/2013.(..)Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης της εταιρείας με την επωνυμία «... Ανώνυμος Τεχνική Εταιρεία»...Δεν ανακαλεί την 351/2015 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου κατά το αιτηθέν μέρος αυτής.

ΕΡΓΑ. (..)ζητείται η ανάκληση της 391/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και της εργοληπτικής επιχείρησης «....», για την εκτέλεση του έργου «Εργασίες επισκευής και ενίσχυσης κερκίδας του Δημοτικού Σταδίου ...». (..) Ενόψει των ανωτέρω, και λαμβάνοντας υπόψη ότι α) η εξάρτηση του παραδεκτού της προσφοράς των διαγωνιζομένων από τη συμμετοχή τους σε ενώσεις εργοληπτών και συνακόλουθα από την ταμειακή ενημερότητά τους σε αυτές, αντίκειται κατά τα ανωτέρω στις διατάξεις του άρθρου 12 παρ. 1 του Συντάγματος, β) η υποχρέωση απόδειξης της ταμειακής ενημερότητας προς τις ανωτέρω ενώσεις θεσπίζει εμπόδιο στη δυνατότητα των ενδιαφερομένων επιχειρήσεων να συμμετάσχουν στη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση δημοσίου έργου, χωρίς ο περιορισμός αυτός να εξυπηρετεί (πλέον) οποιονδήποτε δημόσιο σκοπό και γ) στον κρίσιμο όρο της διακήρυξης, κατά παρέκκλιση από τις διατάξεις του άρθρου 20 παρ. 9 του Κ.Δ.Ε., προβλέπεται σαφώς η δυνατότητα μη υποβολής του ζητούμενου πιστοποιητικού, το Τμήμα κρίνει ότι, κατά την έννοια του σχετικού όρου της διακήρυξης, η προσκόμιση από τους διαγωνιζομένους του πιστοποιητικού εκπλήρωσης των οικονομικών τους υποχρεώσεων προς τις εργοληπτικές ενώσεις δεν τίθεται επί ποινή απόρριψης της αντίστοιχης προσφοράς.(..)Περαιτέρω, ως προς την αναδειχθείσα από το Κλιμάκιο πλημμέλεια της έλλειψης πίστωσης για την εκτέλεση του ελεγχόμενου έργου,.....Εφόσον όμως δεν προσκομίζεται από το Δήμο κανένα σχετικό δικαιολογητικό, ιδίως δε η απόφαση για τη χρηματοδότηση του έργου από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ή η απόφαση του αρμοδίου διατάκτη με την οποία δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση από τον αντίστοιχο ΚΑΕ του προϋπολογισμού του Δήμου (απόφαση ανάληψης υποχρέωσης), το Τμήμα κρίνει ότι ο ανωτέρω ισχυρισμός πρέπει να απορριφθεί ως αναπόδεικτος.....Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης....Αποφαίνεται ότι η 391/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν πρέπει να ανακληθεί.

ΕΡΓΑ:Με την αίτηση αυτή επιδιώκεται η ανάκληση της 339/2016 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Ακολούθως, κατόπιν των αναλυτικών διευκρινίσεων της αναθέτουσας αρχής σε εκτέλεση της 264/2016 αναβλητικής Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (βλ. ΔΟΥ/ο/5265/16.9.2016 έγγραφο του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Οδικών Υποδομών, με το οποίο η αναθέτουσα αρχή δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι θα αφαιρέσει από το αντικείμενο του έργου τις εργασίες επέκτασης του ανοικτού οχετού Ο7 του παράπλευρου Sra3a) με την ήδη προσβαλλομένη Πράξη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης, με την αιτιολογία ότι μη νομίμως συμπεριλήφθηκε στο αντικείμενο του δημοπρατηθέντος έργου η υποβολή προτάσεων σχετικώς με την εκπόνηση συμπληρωματικών, τροποποιητικών ή νέων μελετών σημάνσεως – ασφαλίσεως, καθώς επίσης και η εκπόνηση τέτοιων μελετών από τον ανάδοχο και τον συμπράττοντα με αυτόν μελετητή. Τούτο δε, διότι δεν συντρέχει καμία από τις εξαιρετικές περιπτώσεις επιτρεπτής, σύμφωνα με το νόμο, αναθέσεως της μελέτης του έργου που πρόκειται να κατασκευασθεί ή επιμέρους εργασιών του στην εργοληπτική επιχείρηση που έχει αναλάβει την κατασκευή του. Ειδικότερα, η ελεγχόμενη σύμβαση δεν δύναται να αντιμετωπισθεί ως σύμβαση μελέτης-κατασκευής, αφού η προηγηθείσα διαγωνιστική διαδικασία δεν έχει διεξαχθεί με τους όρους και τη διαδικασία που περιγράφονται αναλυτικώς στις διατάξεις του άρθρου 8 του Κ.Δ.Ε.. Επίσης, δεν συντρέχει περίπτωση επιτρεπτής τροποποιήσεως της μελέτης του εκτελούμενου έργου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 45 του Κ.Δ.Ε., καθόσον η διάταξη αυτή αφορά περιπτώσεις που η ανάγκη τροποποιήσεως της ήδη εγκεκριμένης μελέτης ανακύπτει κατά το στάδιο της εκτελέσεως του έργου, για τη διόρθωση σφαλμάτων ή την συμπλήρωση ελλείψεων της μελέτης ή για λόγους που υπαγορεύονται από απρόβλεπτες περιστάσεις, δεν αφορά, δε, και περιπτώσεις όπου η «τροποποιητική» ή «συμπληρωματική» μελέτη ανατίθεται στο στάδιο της δημοπρατήσεως του έργου και αποσκοπεί στη βελτιστοποίηση του έργου ή στην επικαιροποίηση της ήδη υπάρχουσας μελέτης λόγω παρόδου μακρού χρόνου, όπως εν προκειμένω. Επομένως, έπρεπε η ανάθεση των ως άνω προτάσεων-μελετών να γίνει σε ανεξάρτητους μελετητές, πριν από τη δημοπράτηση του ελεγχόμενου έργου, με τη διαδικασία που διαγράφεται στις διατάξεις του ν.3316/2005, εν συνεχεία, δε, με βάση τις ήδη εκπονημένες μελέτες, να ακολουθήσει η δημοπράτηση του έργου της συντηρήσεως των επίμαχων οδικών τμημάτων. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο έκρινε ότι λόγω της μη νόμιμης κατά τα ανωτέρω ανάθεσης των επίμαχων μελετών και συναφών υπηρεσιών i) ο τρόπος υποβολής των οικονομικών προσφορών των υποψηφίων που προβλέφθηκε από τη διακήρυξη γι’ αυτές, δεν ευρίσκει έρεισμα σε καμία διάταξη του Κ.Δ.Ε.. Ειδικότερα, ο υπολογισμός της αμοιβής της αναδόχου με βάση την εφαρμογή της μέσης τεκμαρτής εκπτώσεως της εργολαβίας επί του κατ’ αποκοπή τιμήματος των 40.000 ευρώ του Προϋπολογισμού Μελέτης, καθώς και επί του ποσού που θα προκύψει σύμφωνα με τον κώδικα αμοιβών των μελετών, δεν εμπίπτει σε κανένα από τα συστήματα υποβολής προσφορών που περιγράφονται στις διατάξεις του άρθρου 4 του Κ.Δ.Ε., όπως αυτά εξειδικεύονται στα άρθρα 5 έως 12 του ως άνω κώδικα. Επίσης, η επιλογή του συστήματος αυτού δεν συνάδει ούτε με τις διατάξεις του ν. 3316/2005, οι οποίες προβλέπουν την εφαρμογή του κριτηρίου της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς και όχι της χαμηλότερης τιμής, ώστε να εξασφαλίζεται το ποιοτικό αποτέλεσμα της μελέτης σε συνδυασμό με την καλύτερη δυνατή τιμή, ii) το αντικείμενο της σύμβασης όσον αφορά στις μελέτες σημάνσεως – ασφαλίσεως που θα εκπονηθούν είναι αόριστο, αφού δεν προσδιορίζεται επακριβώς ο αριθμός και το αντικείμενο των μελετών και iii) οι νέες αυτές μελέτες δεν συνδέονται απολύτως με τις εργασίες του δημοπρατηθέντος έργου, αφού δεν είναι βέβαιο ότι θα αξιοποιηθούν στο πλαίσιο της παρούσας εργολαβίας, ενώ, ακόμη και αν αξιοποιηθούν, δεν θα υπάρχει πλήρης αντιστοίχιση των περιλαμβανομένων στα συμβατικά τεύχη εργασιών και των ποσοτήτων τους με τις νέες μελέτες και τις εργασίες που θα προκύψουν με βάση αυτές. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την ανάγκη εκπονήσεως επίκαιρων μελετών σημάνσεως – ασφαλίσεως λόγω παρόδου είκοσι και πλέον ετών από την εκπόνηση των ήδη υπαρχουσών (μελετών), έκρινε ότι δεν αιτιολογήθηκε επαρκώς από την αναθέτουσα αρχή η μη ανάθεση των εν λόγω μελετών πριν από τη δημοπράτηση του ελεγχόμενου έργου, με τη διαδικασία του ν. 3316/2005, καθόσον α) ούτε η τυχόν μεταβολή των αρμοδίων για τη συντήρηση των συγκεκριμένων οδών φορέων δύναται να αιτιολογήσει τη μη έγκαιρη ανάθεση των ως άνω μελετών δεδομένου ότι η σχετική διαγωνιστική διαδικασία μπορούσε να ανατεθεί από τον εκάστοτε αρμόδιο φορέα, β) ούτε η ψήφιση των νόμων 4281/2014 και 4412/2016 επηρέασε τη δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής να προβεί στη διενέργεια διαγωνισμού για την ανάθεση της εν λόγω μελέτης, δεδομένου ότι ουδέποτε υπήρξε νομοθετικό κενό σχετικώς με τις διαδικασίες αναθέσεως των μελετών. Κατόπιν των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε με την προσβαλλομένη ότι κωλύεται εκ του λόγου τούτου η υπογραφή της οικείας σύμβασης, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος και της υπέρ αυτού παρεμβαίνουσας εταιρίας. Πλην όμως, ενόψει του ιδιαίτερα χαμηλού ύψους των προϋπολογισθέντων κατ’ αποκοπή τιμημάτων για τις επίμαχες μελέτες (40.000 ευρώ και 35.000 χωρίς Φ.Π.Α.) σε σχέση με το συνολικό προϋπολογισμό του ελεγχόμενου έργου (2.620.000 ευρώ με αναθεώρηση και Φ.Π.Α.) καθώς και της στενής συνάφειας των ως άνω αντικειμένων και λαμβανομένης υπόψη της επιτακτικής ανάγκης συντήρησης-βελτίωσης του οδικού δικτύου και άμεσης επέμβασης για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων και επειγουσών αναγκών που αφορούν στην ασφάλεια της οδικής κυκλοφορίας και την αποφυγή τροχαίων ατυχημάτων, το Τμήμα αποφαίνεται ότι η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή λόγω συγγνωστής πλάνης στο πρόσωπο των οργάνων της αναθέτουσας αρχής.Ανακαλεί την 339/2016 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Με τις ανωτέρω διατάξεις, (άρθρο 23 του π.δ. 609/1985) τίθεται ως τυπική προϋπόθεση του παραδεκτού της προσφοράς η κατάθεση εγγυητικής επιστολής συμμετοχής συγκεκριμένης εκ του νόμου ελάχιστης χρονικής διάρκειας ισχύος, η οποία τελεί σε συνάρτηση με το χρόνο ισχύος των προσφορών των διαγωνιζομένων και πρέπει να είναι τουλάχιστον κατά τριάντα (30) ημέρες μεγαλύτερη του χρόνου ισχύος αυτών. Σκοπός του νομοθέτη, με την καθιέρωση της εγγύησης συμμετοχής, ήταν η εξασφάλιση των συμφερόντων της αναθέτουσας αρχής με την εκπλήρωση, εκ μέρους του μειοδότη, της υποχρέωσής του, όπως προσέλθει για την υπογραφή της σύμβασης. Ο σκοπός, όμως, αυτός ουδόλως παραβλάπτεται σε περίπτωση που, σε συμμόρφωση προς σχετικό όρο της διακήρυξης, η εγγύηση συμμετοχής είναι μικρότερης διάρκειας από την οριζόμενη από τις ανωτέρω διατάξεις, εφόσον η εγγύηση αυτή παραμένει σε ισχύ κατά την ημερομηνία υπογραφής της οικείας σύμβασης και η αναθέτουσα αρχή δεν κωλύεται, εάν απαιτηθεί, να ζητήσει την παράταση της διάρκειάς της. Αντιθέτως, βέβαιη είναι η βλάβη που η τελευταία θα υποστεί, στην περίπτωση που, αποκλείοντας, εξαιτίας του μη ουσιώδους τυπικού αυτού ελαττώματος, το μειοδότη, υποχρεωθεί είτε στην ακύρωση της δημοπρασίας, είτε στην ανάθεση του έργου σε άλλο διαγωνιζόμενο, που προσέφερε μικρότερη έκπτωση. Έτσι, όμως, η επίμαχη ρύθμιση του άρθρου 23 του π.δ. 609/1985, που έχει τεθεί υπέρ της αναθέτουσας αρχής, θα απέβαινε τελικά σε βάρος των καλώς εννοούμενων συμφερόντων της, με συνέπεια ο αποκλεισμός του μειοδότη, να μην ανταποκρίνεται στο πνεύμα του νομοθέτη. Πολύ δε περισσότερο όταν το ελάττωμα της εγγύησης συμμετοχής αποτελεί απόρροια όρου της διακήρυξης και, επομένως, ζήτημα διακριτικής μεταχείρισης μεταξύ των υποψηφίων δεν δύναται εξ αντικειμένου να τεθεί. Σύμφωνα, όμως, με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, νομίμως η αναθέτουσα αρχή προέβη στην κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην αιτούσα μειοδότρια κοινοπραξία, παρά το γεγονός ότι αυτή κατέθεσε εγγυητική επιστολή συμμετοχής ισχύος μέχρι 8.8.2008, ήτοι 210 ημερών από την ημερομηνία δημοπράτησης του έργου, συμμορφούμενη με σχετικό όρο της οικείας διακήρυξης. Τούτο δε διότι αφενός δεν παραβλάπτονται τα έννομα συμφέροντα της αναθέτουσας αρχής αφού η εγγύηση συμμετοχής παραμένει σε ισχύ, σε κάθε δε περίπτωση αυτή μπορεί να ζητήσει την παράταση της διάρκειάς της και αφετέρου ζήτημα διακριτικής μεταχείρισης των υποψηφίων στον επίμαχο διαγωνισμό δεν τίθεται.

(...)Πριν από την κοινοποίηση της κατακυρωτικής απόφασης στον μειοδότη ανάδοχο, προηγείται η τήρηση της νέας διαδικασίας ελέγχου της ισχύος των δικαιολογητικών συμμετοχής του. Για το λόγο αυτό η Προϊσταμένη Αρχή ζητεί από την αναδειχθείσα μειοδότρια εργοληπτική επιχείρηση ή κοινοπραξία, τάσσοντας την κατά την κρίση της αναγκαία προθεσμία, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10) ημερών, την προσκόμιση νέων επικαιροποιημένων δικαιολογητικών συμμετοχής. Αν η τεθείσα προθεσμία παρέλθει άπρακτη ή αν τα προσκομισθέντα δικαιολογητικά είναι ελλιπή, εξετάζεται η ανάθεση της κατασκευής στην αμέσως επόμενη, κατά σειρά μειοδοσίας, εργοληπτική επιχείρηση, χωρίς να αποκλείεται η χορήγηση παράτασης της προθεσμίας αυτής, καθόσον από τις προαναφερόμενες διατάξεις δεν τίθεται ως αυτόθροη συνέπεια της άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας αυτής ή της κατάθεσης ελλιπών δικαιολογητικών, ο αποκλεισμός του μειοδότη και η ανάθεση της κατασκευής στην αμέσως επόμενη, κατά σειρά μειοδοσίας, εργοληπτική επιχείρηση ή κοινοπραξία (βλ. Σ.τ.Ε. 1893/2007), αλλά έγκειται στη διακριτική ευχέρεια της Προϊσταμένης Αρχής (βλ. πράξ. VIΙ Τμ. 222/2010). Μόνο μετά την τήρηση του ουσιώδους αυτού τύπου και υπό την προϋπόθεση ότι δεν εξέλιπαν οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες έγινε δεκτός στο διαγωνισμό ο μειοδότης η Προϊσταμένη Αρχή προβαίνει νομίμως στην κοινοποίηση της κατακυρωτικής απόφασης σ' αυτόν μαζί με την πρόσκληση προς υπογραφή της σύμβασης. Εξάλλου, ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να προσέλθει για την υπογραφή της σύμβασης και να προσκομίσει τις απαιτούμενες εγγυήσεις καλής εκτέλεσης μέσα στην προθεσμία που τάσσεται στη σχετική πρόσκληση, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τις δεκαπέντε (15) ημέρες (πράξ. VIΙ Τμ. 222/2010). Αν η Προϊσταμένη Αρχή δεν θέσει όμως προθεσμία τόσο για την υποβολή των επικαιροποιημένων δικαιολογητικών όσο και, εν συνεχεία, για την προσέλευση του αναδόχου για την υπογραφή της σύμβασης και η εργολαβική σύμβαση υπογραφεί, η ως άνω παράλειψη δεν συνεπάγεται την ακυρότητα της υπογραφείσας σύμβασης, καθόσον η υποχρέωση της Προϊστάμενης Αρχής να θέσει προθεσμία στον ανάδοχο δεν τίθεται από τις οικείες διατάξεις επί ποινή ακυρότητας της σύμβασης. 3) Για την ανάθεση της κατασκευής του έργου απαιτείται η εκ μέρους του αναδόχου παροχή εγγύησης καλής εκτέλεσης, η οποία κατατίθεται από αυτόν κατά την υπογραφή της σύμβασης, χωρίς όμως ν' απαιτείται εκ του νόμου η ημερομηνία έκδοσης αυτής (εγγύησης) να συμπίπτει με την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης.

Κατασκευή πρότυπου δημοτικού γηροκομείου...Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνει δεκτό ότι είναι νόμιμη η σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης, με προσφυγή, κατ’ άρθρο 28 περ. β΄ του Κ.Δ.Ε., στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, καθόσον αποδεικνύεται ότι πληρούνται, εν προκειμένω, οι προβλεπόμενες στο άρθρο 57 παρ. 1 του Κ.Δ.Ε. προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Μετά από όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, από τον έλεγχο των υποβληθέντων στο Κλιμάκιο στοιχείων δεν διαπιστώθηκε ότι συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για προσυμβατικό έλεγχο –με το Φ6στ/2411/7.3.2017 έγγραφο του Δημάρχου ..., σε αντικατάσταση του αρχικώς υποβληθέντος– σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής.

Από την τεχνική περιγραφή του έργου προκύπτει ότι το αντικείμενο της ανωτέρω σύμβασης (Ταφή απορριμμάτων) αφορά σε εκτέλεση εργασιών και όχι σε δημόσιο έργο κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 1, παρ. 3, του ν. 1418/1984 και του ν. 2229/1999, και ως εκ τούτου, μη νομίμως εντέλλεται να πληρωθεί εργολαβικό όφελος