Μετακινήσεις στο εξωτερικό.(...) νομίμως εκκαθαρίζεται ημερήσια αποζημίωση (μειωμένη κατά 75%) στους φερόμενους ως δικαιούχους, καθόσον τα έκτακτα έξοδα που προκαλούνται λόγω της μετακίνησης και παραμονής των ως άνω υπαλλήλων στο εξωτερικό, σκοπός για τον οποίο καταβάλλεται η εν λόγω αποζημίωση (βλ. άρθρο 17 του ν.2685/1999), καλύπτονται από το διοργανωτή των συνεδριάσεων των 2 επιτροπών μόνο για τις ημέρες των συνεδριάσεων και όχι για τις ημέρες μετάβασης και επιστροφής, οι οποίες δεν συμπίπτουν με τις ημέρες των συνεδριάσεων των επιτροπών (βλ. part I par. 2 Daily allowance του Κανονισμού κάλυψης δαπανών των απεσταλμένων και ειδικών που μετέχουν στις συνεδριάσεις του European Medicines Agency).

--Με τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 9 του ν. 3833/2010 καταργήθηκαν ρητά οι διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 9 του ν. 2685/1999, που αφορούσαν στο ειδικό καθεστώς των εξόδων κίνησης πτυχιούχων μηχανικών Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι. Επίσης, καταργήθηκε η περ. γ΄ της παρ. 2Γ του ίδιου άρθρου, που αφορούσε στο ειδικό καθεστώς των εξόδων κίνησης υπαλλήλων του Υπουργείου Γεωργίας, και όχι συλήβδην η παρ. 2Γ, στην οποία προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η διαβάθμιση της ημερήσιας αποζημίωσης (ολόκληρη, 1/2 και 1/3). Περαιτέρω με την παρ. 5 του άρθρου 9 του ν. 3833/2010 παρέχεται εξουσιοδότηση για την έκδοση Υ.Α. με την οποία θα καθοριστούν οι προϋποθέσεις καταβολής των δαπανών της ημερήσιας αποζημίωσης καθώς και το ύψος αυτής, συναφώς δε εκδόθηκε η 2/33481/0022/2011 απόφαση του Υφυπουργού Οικονομικών, με την οποία μεταξύ άλλων καταργείται το τελευταίο εδάφιο των 2/52971/0022/31-8-2007 και 2/52970/0022/31-8-2007 Κ.Υ.Α., που, κατ’ απόκλιση από τα ισχύοντα για τους λοιπούς υπαλλήλους, όριζαν το ύψος της ημερήσιας αποζημίωσης που δικαιούνται οι πτυχιούχοι μηχανικοί Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι. για την ημέρα επιστροφής σε ποσό μεγαλύτερο του ενός τρίτου. Από τη συστηματική ερμηνεία των προαναφερόμενων ρυθμίσεων συνάγεται συνακόλουθα ότι μετά την έκδοση της 2/33481/0022/2011 Υ.Α. δεν καταργήθηκε στο σύνολό της η ημερήσια αποζημίωση που καταβάλλεται στους πτυχιούχους μηχανικούς Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι. για την ημέρα επιστροφής, αλλά η προβλεπόμενη με τις προαναφερόμενες Κ.Υ.Α. διαφοροποίηση του ύψους αυτής. (----0Για τη νόμιμη μετακίνηση εκτός έδρας, για υπηρεσιακούς λόγους, των προσώπων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν.2685/1999, στα οποία περιλαμβάνονται και οι υπάλληλοι των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, και την καταβολή σ΄ αυτά των σχετικών δαπανών μετακίνησης απαιτείται, ως ουσιώδης τυπική προϋπόθεση, η έκδοση από το αρμόδιο προς τούτο όργανο, πριν από την ημερομηνία αναχώρησής τους, γραπτής απόφασης ή εντολής μετακίνησης, στην οποία πρέπει να προσδιορίζεται, μεταξύ άλλων, και η αιτία της μετακίνησης, δηλαδή η συγκεκριμένη υπηρεσιακή ανάγκη που επέβαλε τη μετακίνηση του υπαλλήλου εκτός της έδρας της υπηρεσίας του και δικαιολογεί την εκταμίευση των αναγνωριζόμενων εκ του νόμου σε βάρος του Δήμου δαπανών μετακίνησης. Για την αποφυγή δε της καταχρηστικής εφαρμογής των ως άνω διατάξεων, η οποία θα οδηγούσε σε αδικαιολόγητη επιβάρυνση του προϋπολογισμού των Δήμων με μη αναγκαίες δαπάνες μετακίνησης, η αιτία μετακίνησης εκτός έδρας υπαλλήλου, αναγόμενη στο ελάχιστο περιεχόμενο της εντολής μετακίνησης, πρέπει να αναφέρεται κατά τρόπο ορισμένο και ειδικό στο σώμα αυτής, με συνοπτική περιγραφή των εργασιών που θα εκτελεστούν από έκαστο μετακινούμενο υπάλληλο. Ενόψει των ανωτέρω, είναι μη νόμιμη η καταβολή σε υπαλλήλους Ο.Τ.Α. δαπανών εκτός έδρας μετακίνησης, εφόσον η σχετική εντολή μετακίνησης δεν έχει το προβλεπόμενο από το νόμο περιεχόμενο, αλλά είναι γενική και αόριστη (Ι Τμ. Ε.Σ. 136, 191/2008, 224, 235/2010).

Οδοιπορικάέξοδα-Εναρξη μετακίνησης.Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη νομική σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κατά τον χρόνο λήψης της απόφασης έγκρισης της μετακίνησης, ήταν γνωστή η έλλειψη διαθέσιμων πτήσεων που στην προκειμένη περίπτωση δικαιολογεί την έναρξη της μετακίνησης στις 26.4.2015. Συνεπώς, νομίμως καταβάλλεται η δαπάνη διανυκτέρευσης και η ημερήσια αποζημίωση για την ημέρα αυτή.

Οδοιπορικά έξοδα και ημερήσια εκτός έδρας αποζημίωση υπαλλήλου του Οργανισμού Εργατικής Εστίας για την μετάβασή της εκτός έδρας για εκτέλεση υπηρεσίας. Νόμιμη η σχετική δαπάνη, καθόσον, μετά την υποβολή της ορθής επανάληψης της οικείας εντολής μετακίνησης, συγκεκριμενοποιήθηκε τόσο ο τόπος μετάβασης όσο και η αιτία μετακίνησης της ανωτέρω υπαλλήλου (αρθ.3 παρ.3 ν.2685/99).

Από το συνδυασμό των προπαρατιθέμενων διατάξεων(2685/1999) συνάγεται ότι οι μετακινούμενοι εκτός έδρας δημόσιοι υπάλληλοι ή λειτουργοί για εκτέλεση υπηρεσίας με εντολή του Δημοσίου, των Ο.Τ.Α. και των λοιπών Ν.Π.Δ.Δ., δικαιούνται «έξοδα διανυκτέρευσης» προς κάλυψη της σχετικής δαπάνης καθώς και «ημερήσια αποζημίωση», για την κάλυψη των «εκτάκτων εξόδων», στα οποία αυτοί υποβάλλονται «λόγω της μετακίνησης και παραμονής τους εκτός έδρας» (άρθρο 9 παρ. 1). Η αποζημίωση αυτή για εκείνους που μετακινούνται και διανυκτερεύουν εκτός έδρας «με τις προϋποθέσεις του άρθρου 8» ανέρχεται σε 10.000 δραχμές, περιοριζόμενη στο 1/3 για την ημέρα της επιστροφής τους στην έδρα «μετά από διανυκτέρευση» κ.λπ.. Ορίζοντας περαιτέρω ο νόμος, στην παρ. 2 του άρθρου 9, ότι η «ημερήσια αποζημίωση» καταβάλλεται ολόκληρη «όταν οι μετακινούμενοι διανυκτερεύουν σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του άρθρου 8», συνδέει την καταβολή της ημερήσιας αποζημίωσης με το πραγματικό γεγονός της διανυκτέρευσης εκτός έδρας, ήτοι με τη συνδρομή των οριζόμενων στην παράγραφο 2 του άρθρου 8 προϋποθέσεων (μετακίνηση σε απόσταση μεγαλύτερη των 120 χιλιομέτρων κ.λπ.), γεγονός που συνεπάγεται, κατ’ αρχήν, για το μετακινούμενο «έκτακτα έξοδα» διατροφής κ.λπ., στην αποκατάσταση των οποίων η αποζημίωση αυτή αποβλέπει και όχι με το πραγματικό γεγονός της παροχής ανταλλάγματος για τη διανυκτέρευση, το οποίο, όταν πράγματι καταβάλλεται, αποτελεί αυτοτελή δαπάνη που αποδίδεται επίσης στο μετακινούμενο, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 8 (σε συνδυασμό προς αυτές του άρθρ. 1 παρ. 2) του ν. 2685/1999 και όχι προϋπόθεση της διανυκτέρευσης κατά το ίδιο άρθρο. Συνεπώς, για την καταβολή της «ημερήσιας αποζημίωσης» στους μετακινούμενους εκτός έδρας, αρκεί διανυκτέρευση νόμιμη, δηλαδή με τις προϋποθέσεις του άρθρου 8 παρ. 2 του ν. 2685/1999, στον τόπο της μετακίνησης, χωρίς να απαιτείται και η καταβολή αντιτίμου για τη διανυκτέρευση αυτή και ανεξαρτήτως διανυκτέρευσης σε ξενοδοχείο, πανσιόν, ιδιόκτητο ή φιλικό σπίτι κ.λπ., αφού το γεγονός ότι ο μετακινούμενος δεν υποβάλλεται σε έξοδα διανυκτέρευσης δεν σημαίνει ότι δεν υποβάλλεται και στα «έκτακτα έξοδα» διαβίωσης εκτός της έδρας του, που αποτελεί το νόμιμο λόγο παροχής της ημερήσιας αποζημίωσης (βλ. Ελ. Συν. Ολομ. Πρακτικά της 29ης Γεν.Συν./ 14.11.2001). Επίσης, δεδομένου ότι η τυχόν παροχή διατροφής, η οποία προσφέρεται σε περίπτωση διανυκτέρευσης του υπαλλήλου σε ξενοδοχείο κ.λπ. και λόγω αυτής συνδέεται με τη διαμονή του υπαλλήλου σε αυτό, καθίσταται σαφές ότι όταν υπάλληλος επιλέξει να μη διανυκτερεύσει σε ξενοδοχείο κ.λπ., δεν έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει πρωινό, γεύμα ή δείπνο στο ξενοδοχείο, αφού δεν διαμένει σε αυτό και άρα οι δαπάνες διατροφή του δεν καλύπτονται από το Δημόσιο. Κατά την έννοια δε του άρθρου 7 παρ. 4 του ίδιου νόμου οι υπάλληλοι που μετακινούνται εκτός έδρας με εντολή του Δημοσίου και των ν.π.δ.δ. για συμμετοχή σε συνέδρια, σεμινάρια κ.λπ., δικαιούνται δαπάνη χρήσης επιβατικού αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης (ταξί), μόνο στην περίπτωση που δεν υπάρχει συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση προς τον τόπο, όπου διεξάγεται το σεμινάριο.

Μη νόμιμη η καταβολή δαπανών για εκτός έδρας μετακίνηση για υπηρεσιακούς λόγους σε υπάλληλο του ΟΠΑΔ, καθόσον, κατά παράβαση του άρθρου 3 παρ. 3 του ν. 2685/1999,  η ως άνω μετακίνηση που έγινε χωρίς προηγούμενη γραπτή εντολή ή απόφαση, εγκρίθηκε εκ των υστέρων με  απόφαση του αρμοδίου προς τούτο οργάνου, που όμως εκδόθηκε μη νομίμως, μετά την πάροδο 10 ημερών (12.9.2013) από την ημερομηνία επιστροφής της ως άνω μετακινηθείσας υπαλλήλου στην έδρα της (30.7.2013).

ΠΡΟΣΟΧΗ:ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΉ ΑΠΌΨΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΈΡΑ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ ΔΙΑΤΥΠΩΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΑΡΙΘ.2/34776/0022/2014. Μετακίνηση μηχανικών  επανειλημμένως εκτός έδρας για την εκτέλεση υπηρεσίας κατά τους μήνες Ιούνιο έως Δεκέμβριο έτους 2011.(...)Από τα έγγραφα που συνοδεύουν τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα προκύπτει ότι η αποζημίωση της ημέρας επιστροφής των ανωτέρω στην έδρα τους, σύμφωνα με τις οικείες επιμέρους εντολές μετακίνησης, υπολογίζεται πλήρης. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, οι δαπάνες οι οποίες εντέλλονται με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν είναι νόμιμες κατά το μέρος που αφορούν στην καταβολή ολόκληρης της ημερήσιας αποζημίωσης και όχι ποσοστού αυτής (1/3) στους φερόμενους ως δικαιούχους των χρηματικών ενταλμάτων για την ημέρα επιστροφής τους στην έδρα της υπηρεσίας τους. Τούτο διότι κατά την ημέρα επιστροφής καταβάλλεται, όπως προαναφέρθηκε, ποσοστό της ημερήσιας αποζημίωσης, προκειμένου να καλυφθούν τα έκτακτα, περιορισμένα κατά τεκμήριο σε σχέση με τις δαπάνες πλήρους ημέρας εκτός έδρας, έξοδα στα οποία υποβάλλονται, όχι δε πλήρης ημερήσια αποζημίωση. Είναι δε απορριπτέος ως αβάσιμος ο ισχυρισμός που προβάλλεται με το 4634/23.4.2013 έγγραφο της Αναπληρώτριας Διευθύντριας του Τομέα Β της Διεύθυνσης Υπηρεσίας Δόμησης και Γενικού Σχεδιασμού Πόλης του Δήμου Πειραιά ότι η μη καταβολή πλήρους αποζημίωσης κατά την ημέρα επιστροφής έχει ως συνέπεια την παραβίαση της αρχής της ισότητας, του δικαιώματος στην εργασία και της αρχής της αναλογικότητας, διότι, λαμβανομένων υπόψη των επιταγών που απορρέουν από τις οικείες συνταγματικές διατάξεις (Σύνταγμα 1975 Α 120/27.6.2008, άρθρα 4 παρ. 1, 22 παρ. 1, 25 παρ. 1), με τις εφαρμοζόμενες εν προκειμένω νομοθετικές διατάξεις δεν θεσπίζονται ρυθμίσεις μισθολογικού χαρακτήρα, ούτε αυτές συνεπάγονται, ευθέως ή εκ πλαγίου, στέρηση μισθού και εν γένει αποδοχών για παρεχόμενη εργασία, αντίθετα, θεσπίζεται αποζημίωση για δαπάνες στις οποίες οι εργαζόμενοι υποβάλλονται ανταποκρινόμενοι στην υποχρέωσή τους να παρέχουν υπηρεσία εκτός έδρας. Αλυσιτελώς δε προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι οι δικαιούχοι των χρηματικών ενταλμάτων κατέβαλαν το σύνολο των ζητούμενων δαπανών, διότι οι δικαιολογημένες δαπάνες μετακίνησης για τις οποίες επιβάλλεται αποζημίωση των μετακινούμενων προβλέπονται ειδικώς και προσδιορίζονται κατά ποσό σε συνάρτηση με συγκεκριμένα στοιχεία, ανεξάρτητα αν κατά τα λοιπά οι μετακινούμενοι πραγματοποίησαν επιπλέον έξοδα.

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ ΕΞΟΔΑ:Εν μέρει μη νόμιμη η δαπάνη ποσού 274,00 για την καταβολή εξόδων μετακίνησης (οδοιπορικά έξοδα και ημερήσια αποζημίωση) σε υπάλληλο του Δήμου, διπλωματούχο μηχανικό, για τη συμμετοχή του σε επιμορφωτικό πρόγραμμα, καθόσον αυτός δεν δικαιούτο  την αυξημένη ημερήσια αποζημίωση των 56 ευρώ, διότι, ακόμη και εάν, το αντικείμενο του επίμαχου σεμιναρίου συνδέεται με τα καθήκοντα εκπόνησης μελετών και σύνταξης τεχνικών προδιαγραφών που αυτός ασκεί ως διπλωματούχος μηχανικός στη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών και Πολεοδομίας του Δήμου, η μετακίνησή του δεν έγινε με σκοπό την άσκηση αυτών των υπηρεσιακών καθηκόντων αλλά την επιμόρφωσή του επ’ αυτών, και ως εκ τούτου, διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 2685/1999 που ειδικώς αφορούν αυτού του είδους τις μετακινήσεις. Συνεπώς, αυτός δικαιούται το 1/3 της αποζημίωσης των 29,35 ευρώ, δηλ. 9,78 ευρώ για κάθε ημέρα μετακίνησης, αφού δεν διανυκτέρευσε, αλλά μετακινήθηκε σε απόσταση άνω των σαράντα (40) χλμ. (82 χλμ.) και επέστρεφε αυθημερόν στην έδρα της υπηρεσίας του.

Απαραίτητη δε προϋπόθεση για την επιβάρυνση ενός νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου (ν.π.δ.δ.), με τις δαπάνες αποζημίωσης οπουδήποτε προσώπου από τα αναφερόμενα στο άρθρο 4 του ν.2685/1999, δηλαδή και υπαλλήλου, που μεταβαίνει, κατ’ εντολή του στο εξωτερικό για να μετάσχει σε (διεθνές) συνέδριο είναι προηγούμενη έγκριση του αρμόδιου (εποπτεύοντα) Υπουργού ή του εξουσιοδοτουμένου οργάνου. Η ως άνω έγκριση του αρμόδιου Υπουργού ή του εξουσιοδοτουμένου οργάνου δεν υποκαθιστά την απαιτούμενη σε κάθε περίπτωση εντολή μετακίνησης, η οποία εκδιδόμενη από το αρμόδιο για το διορισμό των υπαλλήλων όργανο του οικείου ν.π.δ.δ. ή το νομίμως εξουσιοδοτημένο από αυτό όργανο, πρέπει και αυτή να προηγείται της μετακίνησης του υπαλλήλου.

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από το Δημόσιο σε τουριστικό γραφείο για τις δαπάνες έκδοσης αεροπορικών εισιτηρίων και διανυκτερεύσεων εικονολήπτη και εξωτερικού συνεργάτη Υπουργού κατά τη μετακίνησή του στο εξωτερικό και για την ημερήσια αποζημίωσή του, καθόσον: α) ο ανωτέρω μετακινήθηκε χωρίς προηγουμένως να έχουν εκδοθεί από το αρμόδιο όργανο, σχετικές εντολές μετακίνησής του, ενώ οι μεταγενεστέρως εκδοθείσες εντολές μετακίνησης, κατά παράβαση του άρθρου 3 παρ. 3 του ν. 2685/1999 δεν δύνανται να αναπληρώσουν τις κατά το χρόνο των αναχωρήσεων ελλείπουσες εντολές μετακίνησης, β) η μετάβασή του δεν προβλέπεται από γενική ή ειδική  διάταξη νόμου, ούτε προκύπτει ότι ανάγεται στη λειτουργική δραστηριότητα του ως άνω Υπουργείου και γ) αντίκειται στην αρχή της οικονομικότητας, ενόψει του αριθμού των μετακινήσεων και των παρεπομένων εξόδων κίνησης.