Εργασίες υποστήριξης και συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων:..Με τα δεδομένα αυτά, οι επίμαχες δαπάνες δεν είναι νόμιμες για τους πρώτο, τρίτο και για το δεύτερο σκέλος του τέταρτου από τους λόγους διαφωνίας. Ειδικότερα όσον αφορά στον πρώτο λόγο, ο Δήμος δεν επικαλείται τα συγκεκριμένα καθήκοντα, με τα οποία είναι επιφορτισμένος ο ηλεκτρολόγος κατηγορίας ΤΕ που υπηρετεί στο Τμήμα Ηλεκτρομηχανολογικών Έργων και ένεκα των οποίων αδυνατεί να εκτελέσει τις επίμαχες εργασίες. Επιπλέον, δεν επικαλείται ούτε προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου αν οι λοιπές σχετικές οργανικές θέσεις (μία Μηχανολόγου Μηχανικού κατηγορίας ΠΕ, τρεις Ηλεκτρολόγων Μηχανικών κατηγορίας ΠΕ και τρεις Τεχνολόγων Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων κατηγορίας ΤΕ) είναι κενές ή έχουν καλυφθεί και ο Δήμος επέλεξε να τοποθετήσει τους οικείους υπαλλήλους σε κάποιο άλλο Τμήμα. Όσον αφορά στον δεύτερο λόγο, λόγω της φύσης των προς εκτέλεση εργασιών-εργασίες συντήρησης, επισκευής κ.λπ.-που καθιστά δύσκολη την προμέτρησή τους, επιτρεπτά προσδιορίστηκε κατ’ αποκοπή η δαπάνη του συνόλου κάθε ομάδας αυτών καθώς και το γενικό σύνολο, κατόπιν έρευνας της υπηρεσίας στις τρέχουσες τιμές αγοράς σε αντίστοιχες εργασίες. Εξάλλου, η αναντιστοιχία μεταξύ διακήρυξης και προϋπολογισμού της μελέτης αναφορικά με την προϋπολογιζόμενη δαπάνη της πρώτης υποομάδας της δεύτερης ομάδας εργασιών και, κατ’ επέκταση, τη συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη οφείλεται σε παραδρομή-ορθά είναι τα αναγραφόμενα στη διακήρυξη ποσά των 43.800,00 και 10.483,87 ευρώ, αντίστοιχα, το πρώτο από τα οποία λήφθηκε υπόψη και στις δημοσιεύσεις του διαγωνισμού-που δεν προκύπτει ότι προκάλεσε σύγχυση στους διαγωνιζομένους. Όσον αφορά στον τρίτο λόγο, αβασίμως προβάλλεται με το έγγραφο επανυποβολής ότι η εξειδικευμένη εμπειρία σε παρακολούθηση και λειτουργία συστημάτων BMS αναλόγων με το εγκατεστημένο στο δημαρχείο μπορεί να αποκτηθεί με δάνεια εμπειρία, διότι, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 78 παρ. 1 εδ. α΄ του ν. 4412/2016, τούτο θα ίσχυε μόνο αν πρόκειτο για κριτήριο επιλογής που αφορά στην οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια ή στην τεχνική και επαγγελματική ικανότητα, ενώ δεν ισχύει σε περιπτώσεις όπως η προκείμενη, όπου πρόκειται για κριτήριο επιλογής που αφορά στην καταλληλότητα για την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας (βλ. ΣΤ΄ Κλιμ. πράξεις 44, 33/2018). Όσον αφορά στο δεύτερο σκέλος του τέταρτου λόγου, αβασίμως προβάλλεται ότι πιστοποιητικό/φύλλο ελέγχου και υπεύθυνη δήλωση μετά τη συντήρηση, που πιστοποιούν την υψηλή ποιότητα εργασίας, απαιτείται να εκδίδονται μόνο μετά την εκτέλεση εργασιών που αφορούν στους καυστήρες, καθώς, όπως έγινε δεκτό στην προηγούμενη σκέψη, αυτά πρέπει να εκδίδονται και μετά την εκτέλεση εργασιών που αφορούν σε κλιματιστικά split unit. Τέλος, όσον αφορά στο πρώτο σκέλος του τέταρτου και στον πέμπτο λόγο, αβασίμως προβάλλεται ότι δεν έχουν συνυποβληθεί το πτυχίο του φερόμενου ως δικαιούχου του Α ... χρηματικού εντάλματος και η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου περί έγκρισης του πρωτοκόλλου οριστικής παραλαβής των εκτελεσθεισών εργασιών, στις οποίες αφορά το Α ... χρηματικό ένταλμα, ενώ η καθυστερημένη ανάρτηση στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. της σύμβασης που αφορά στις εργασίες, για τις οποίες εκδόθηκε το τελευταίο χρηματικό ένταλμα, καλύφθηκε από τη διάταξη του άρθρου 57 παρ. 9 του ν. 4568/2018.

Περαιτέρω, απορριπτέος τυγχάνει ο ισχυρισμός της αναθέτουσας αρχής ότι, παρά το γεγονός ότι ελλείπει η ζητούμενη σήμανση κάνει δεκτή την προσφορά του ανωτέρω οικονομικού φορέα καθώς ο κατασκευαστής τους, όπως ο ίδιος βεβαιώνει με δήλωσή του, δεν τα προορίζει για διαγνωστική αλλά μόνο για γενική χρήση, γεγονός που του επιτρέπει να μην συμμορφωθεί προς την οδηγία 98/79/ΕΚ για τα ιατροτεχνολογικά βοηθήματα που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση in vitro, όπως ίσχυε κατά το χρόνο δημοσίευσης της διακήρυξης. Και τούτο διότι αφενός μεν ο ανωτέρω ισχυρισμός έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τη διακήρυξη, η οποία δεν θέτει προϋποθέσεις σχετικά με την πλήρωση της τεχνικής προδιαγραφής. Άλλωστε, ενόψει των αρχών της ισότητας και της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων δεν μπορεί να γίνει δεκτό άλλο πιστοποιητικό, βεβαίωση κλπ σε αντικατάσταση/υποκατάσταση του ζητούμενου αλλά η αναθέτουσα αρχή, όπως και οι συμμετέχοντες δεσμεύεται από τους όρους που η ίδια έθεσε. Εξάλλου εάν υπήρχε οποιαδήποτε αμφιβολία από τον ανωτέρω συμμετέχοντα σχετικά με την ορθότητα του όρου όφειλε να αμφισβητήσει αυτόν επικαίρως με την άσκησης προδικαστικής προσφυγής, αντιθέτως, όμως, αυτός συμμετείχε ανεπιφύλακτα στο διαγωνισμό, χωρίς ουδέποτε να εκφράσει τις αντιρρήσεις του. Τέλος, απορριπτέος τυγχάνει και ο ισχυρισμός της αναθέτουσας αρχής ότι η επίμαχη «κατακύρωση έγινε μειοδοτικά και προς οικονομικό όφελος του Νοσοκομείου». Και τούτο διότι η κατακύρωση στην προσφορά με τη χαμηλότερη τιμή προϋποθέτει νομίμως υποβληθείσα προσφορά και όχι αντίθετη προς τους όρους της διακήρυξης, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να οδηγήσει σε μη σύννομη συμμετοχή διαγωνιζομένου σε διαγωνισμό, όπως συμβαίνει στην προκειμένη περίπτωση. Συνεπώς, η προσφορά του ανωτέρω οικονομικού φορέα έπρεπε ν’απορριφθεί κατά δεσμία αρμοδιότητα της αναθέτουσας αρχής, παρά τους περί του αντιθέτου ισχυρισμούς αυτής κι, επομένως, ο λόγος της προσφυγής πρέπει να γίνει δεκτός.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ...ζητείται η ανάκληση της 155/2020 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις σκέψεις 2 και 3 της παρούσας, οι προβαλλόμενοι με την αίτηση ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση λόγοι παρίστανται βάσιμοι, καθώς:Α. Η μη υποδιαίρεση της ελεγχόμενης σύμβασης σε περισσότερα τμήματα κείται εντός των ορίων της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής και παρίσταται αιτιολογημένη, οι δε σχετικοί λόγοι προκύπτουν από τα έγγραφα αυτής και ιδίως από τα άρθρα 1.3 και 2.2.6.5., καθώς και από το Παράρτημα Α της οικείας διακήρυξης, στα οποία γίνεται εκτενέστατη περιγραφή του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης (βλ. σκέψη 2.Δ. της παρούσας). Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τις ανωτέρω ρυθμίσεις, αλλά και από το σύνολο της διακήρυξης, το αντικείμενο της σύμβασης είναι η προμήθεια και διανομή, υπό μορφή πακέτων, τροφίμων και ειδών βασικής υλικής συνδρομής σε αδύναμους οικονομικά ωφελούμενους εντός της Περιφέρειας ... Δεδομένου ότι πρόκειται για εκτεταμένη εδαφική περιφέρεια, για μεγάλο όγκο διανεμόμενων προϊόντων και μεγάλο αριθμό ωφελούμενων, είναι αναγκαίο να υπάρχει κεντρικός συντονισμός, παρακολούθηση και έλεγχος των διανομών από την αιτούσα Περιφέρεια ..., ώστε να παρέχεται επιτυχώς και ταχέως μια ολοκληρωμένη υπηρεσία, που θα ενοποιεί την προμήθεια, την ενδιάμεση αποθήκευση, την πακετοποίηση, τη μεταφορά σε σημεία διανομής και τη διανομή απευθείας σε ωφελούμενους των προϊόντων, τη διανομή τους κατ’ οίκον σε νοικοκυριά που έχουν μέλη με «ειδικές ανάγκες» και την επιστροφή και αναδιανομή αδιαθέτων προϊόντων. (..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει η κρινόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 155/2020 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να επιτραπεί να υπογραφεί το σχέδιο σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας ... και της εταιρείας  «...», με αντικείμενο την «Προμήθεια Τροφίμων και Βασικής Υλικής Βοήθειας για τις ανάγκες του Επιχειρησιακού Προγράμματος Επισιτιστικής και Βασικής Υλικής Συνδρομής για το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας Απόρων (ΤΕΒΑ/FEAD) της Κοινωνικής Σύμπραξης της Π.Ε. ..., Π.Ε. ..., ..., Π.Ε.  ...».

Εκτέλεση εργασιών απεντόμωσης..:Με δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, δεδομένου ότι οι όροι της οικείας μελέτης και της σχετικής πρόσκλησης με τους οποίους προβλέφθηκε, ως προϋπόθεση ανάθεσης των επίμαχων υπηρεσιών, η απασχόληση κατ’ ελάχιστον δύο επιστημόνων ως μόνιμου προσωπικού, δηλαδή με σχέση εξαρτημένης εργασίας, για τις Ομάδες Α΄ έως Γ΄, καθώς και η κατάθεση, για το σύνολο των Ομάδων, των πιστοποιητικών ISO 9001:2008, OHSAS 18001:2007 και ISO 14001:2004, και όχι ισοδυνάμων ή άλλων στοιχείων αποδεικτικών της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών δεν πλήττουν τη νομιμότητα της ελεγχόμενης δαπάνης, το αντικείμενο της οποίας ανατέθηκε με διαδικασία απευθείας ανάθεσης. Εξάλλου, η φερόμενη ως δικαιούχος του εντάλματος επιχείρηση πληρούσε το ανωτέρω κριτήριο τεχνικής ικανότητας, δεδομένου ότι η δεύτερη απασχολούμενη από αυτήν επιστήμων προσλήφθηκε με σχέση εξαρτημένης εργασίας πριν τον κρίσιμο χρόνο (ήδη από 21.5.2018) κατά τον οποίο κρίνεται η συνδρομή ή μη των προϋποθέσεων ανάθεσης και ο οποίος εν προκειμένω ήταν ο χρόνος υποβολής της προσφοράς, δηλαδή η 23.5.2018.Κατόπιν αυτών, η δαπάνη προς πληρωμή της οποίας εκδόθηκε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα είναι νόμιμη και, ως εκ τούτου, το ένταλμα αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

Φύλαξη δημοτικών εγκαταστάσεων και δημοτικών κτιρίων..ζητείται η .ανάκληση της 387/2020 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. ..Με την εξεταζόμενη προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής παρέμβαση προβάλλεται ότι, από τα δεδομένα των συμβάσεων που έχουν ήδη εκτελεστεί με όμοιο αντικείμενο, έκαστο όχημα σε βάθος τριετίας επιβαρύνεται με 120.450 χλμ. περίπου από την εκτέλεση τέτοιας σύμβασης, κινούνται δε με χαμηλή ταχύτητα περ. 10χλμ/ώρα, μέσα στην οικιστική ζώνη, περιπολώντας σε γειτονιές, περνώντας από πάρκα, σχολεία, πλατείες, αθλητικά κέντρα, και λοιπές εγκαταστάσεις του δήμου, επιπλέον στο Δήμο υπάρχουν περιοχές με βουνά, επομένως, η διαρκής εκκίνηση και στάση προκαλεί μεγάλη φθορά στα οχήματα και μεγαλύτερη εκπομπή ρύπων. Αν τα οχήματα είχαν στο ιστορικό τους αρκετά χιλιόμετρα, η φθορά τους θα είχε μεγάλο αντίκτυπο στην ορθή εκτέλεση του έργου και στην ασφάλεια κίνησής τους. Ο όρος της τετραετούς ηλικίας των οχημάτων διασφαλίζει ότι έχουν εχέγγυα καλής λειτουργίας, ότι δεν είναι θορυβώδη, ότι εκπέμπουν μειωμένους ρύπους, κατά τα πρότυπα προδιαγραφών τουλάχιστον Euro 5 ή και μηδενικούς, αν είναι υβριδικά, και ότι κυκλοφορούν με τη λιγότερη δυνατή κατανάλωση καυσίμων, τις λιγότερες δυνατές τεχνικές βλάβες και ότι κατ’ επέκταση προκαλούν τη μικρότερη δυνατή οικονομική επιβάρυνση του Δήμου. Επομένως, η απαίτηση συνδέεται και τελεί σε αναλογία προς το αντικείμενο της σύμβασης και δικαιολογείται από τη φύση και το σκοπό του έργου, ενώ η διακήρυξη δεν απαιτεί από τους διαγωνιζόμενους να έχουν ήδη στη διάθεσή τους τα οχήματα, αλλά αρκείται και σε μισθωμένα, ως εκ τούτου ευνοείται ο ανταγωνισμός, και η αντίθετη κρίση του Κλιμακίου είναι εσφαλμένη.Το Δικαστήριο κρίνει κατά πλειοψηφία, ότι ο προβαλλόμενος λόγος είναι βάσιμος και πρέπει να γίνει δεκτός. Ειδικότερα, δεδομένου του αντικειμένου της σύμβασης και της ανάγκης να εκτελείται ανά πάσα στιγμή απρόσκοπτα, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι παρέχεται και η δυνατότητα μίσθωσης οχημάτων για την υποβολή προσφοράς, όχι μόνο οχημάτων που κατά κυριότητα ανήκουν στον προσφέροντα, σε συνδυασμό με την επιδίωξη να προστατεύεται επαρκώς το περιβάλλον με σχετικά όχι μόνο μικρότερης ηλικίας αλλά και τελευταίας τεχνολογίας οχήματα, που κατά την κοινή λογική επιβαρύνουν το δυνατόν λιγότερο το περιβάλλον λειτουργούν επαρκώς και παρουσιάζουν τις λιγότερες δυνατές βλάβες, ενώ ο αριθμός χιλιομέτρων που είχαν διανύσει αφ’ εαυτού χωρίς να συνδυάζεται με άλλες προϋποθέσεις δεν αποτελεί ασφαλές κριτήριο για την καταλληλότητά τους ο όρος τα προσφερόμενα οχήματα να έχουν άδειες κυκλοφορίας όχι προγενέστερες του έτους 2016, κρίνεται εύλογη απαίτηση συμμετοχής...Ανακαλεί την 387/2020 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης των κτηριακών εγκαταστάσεων.(...) Tο Δικαστήριο παρατηρεί καταρχάς ότι το δικαίωμα προαίρεσης τριών μηνών δημοσιεύθηκε προσηκόντως, δοθέντος ότι όλες οι προβλεπόμενες εκ του νόμου δημοσιεύσεις έλαβαν αποδεδειγμένα χώρα (ΕΕΕΕ, ΚΗΜΔΗΣ, τύπος), Ωστόσο, ενόψει των γενομένων δεκτών στη σκέψη 10 και με δεδομένα τα πραγματικά περιστατικά που προκύπτουν από τον φάκελο της υπόθεσης, ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλομένη ότι η διακήρυξη παρίσταται ασαφής, ως εκ της μη αναγραφής σε αυτήν του ακριβούς ποσού στο οποίο αντιστοιχεί το δικαίωμα αυτό. Τούτο διότι, σύμφωνα με τις διατάξεις που προπαρατέθηκαν, οι όροι της διακήρυξης πρέπει να είναι σαφείς και ακριβείς και να μην καταλείπουν οποιαδήποτε αμφιβολία ως προς το περιεχόμενό τους στους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς. Εντούτοις, στην προκειμένη περίπτωση, η πλημμέλεια αυτή παρίσταται μη ουσιώδης δεδομένου ότι α) ουδείς ενδιαφερόμενος οικονομικός φορέας ζήτησε διευκρινίσεις σχετικά την αξία του δικαιώματος προαίρεσης, β) δεν προσβλήθηκε με προδικαστική προσφυγή ή οποιοδήποτε άλλο ένδικο βοήθημα ο σχετικός όρος της διακήρυξης, γ) ο ανταγωνισμός δεν επλήγη εκ της μη αναγραφής της ακριβούς αξίας του δικαιώματος προαίρεσης, δοθέντος ότι πρόκειται για δευτερεύον, μικρής διάρκειας δικαίωμα που, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, δεν θα μπορούσε να επηρεάσει τη λήψη απόφασης περί συμμετοχής ή μη ενός οικονομικού φορέα στον συγκεκριμένο διαγωνισμό και δ) ήταν δυνατόν, εν προκειμένω, η αξία του δικαιώματος προαίρεσης να υπολογιστεί ευχερώς με απλή αναγωγή της συνολικής προϋπολογισθείσας αξίας της σύμβασης (για διάρκεια είκοσι τεσσάρων μηνών) στους τρεις μήνες που σαφώς ορίζεται η διάρκεια του ανωτέρω δικαιώματος της αναθέτουσας αρχής. Ως εκ τούτου, πρέπει να γίνει δεκτός ο σχετικός λόγος της προσφυγής.Κατ’ ακολουθίαν αυτών, η κρινόμενη προσφυγή και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές και να ανακληθεί η προσβαλλομένη. 1/2023 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Αναβάθμιση Ψηφιακών Υπηρεσιών της Γενικής Διεύθυνσης Μεταφορών και Επικοινωνιών :ζητείται η ανάκληση της 369/2023 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Υπό το ανωτέρω νομικό και πραγματικό πλαίσιο της προκείμενης υπόθεσης, το Τμήμα κρίνει ότι ορθώς, αν και με μερικώς διάφορη αιτιολογία, ήτοι κατά το επάλληλο σκέλος του σκεπτικού της προσβαλλόμενης Πράξης (βλ. ανωτ. υπό σκ. 5.Β), έκρινε το Κλιμάκιο ότι -πέραν του ότι η σχετική απαγόρευση δεν προβλέπεται κατά τρόπο σαφή και αναντίρρητο στην οικεία Διακήρυξη, ώστε να μπορεί να γίνει αντιληπτή από τους ενδιαφερομένους και να ερμηνευτεί από αυτούς με ομοιόμορφο τρόπο, όπως επιβάλλουν οι αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης, εξαιτίας των διατάξεων αυτής (παρ. 2.2.8.1) που επιτρέπουν την προσφυγή σε δάνεια εμπειρία κατά τρόπο καθολικό- μη νομίμως αποκλείσθηκε με την παράγραφο 2.2.6 στ. β΄ της Διακήρυξης η δυνατότητα των διαγωνιζομένων να στηριχθούν στις ικανότητες άλλων φορέων όσον αφορά τα σχετικά με την τεχνική και επαγγελματική ικανότητα κριτήρια για δεκατρείς από τους συνολικώς δεκαέξι προβλεπόμενους ρόλους της Ομάδας Έργου, ορίζοντας ότι η στελέχωση των θέσεων αυτών πρέπει να γίνεται από υπαλλήλους του υποψηφίου Αναδόχου. Τούτο, διότι ο εν λόγω περιορισμός είναι αντίθετος προς τις κρίσιμες διατάξεις του άρθρου 78 παρ. 1 του ν. 4412/2016, οι οποίες, όπως προεκτέθηκε, επιτρέπουν τη σώρευση των ικανοτήτων πλειόνων οικονομικών φορέων προς εκπλήρωση των ελαχίστων απαιτήσεων ικανότητας που θέτει η αναθέτουσα αρχή, στο μέτρο που αποδεικνύεται ότι ο προσφέρων, που επικαλείται τις ικανότητες ενός ή περισσοτέρων άλλων φορέων, θα έχει πράγματι στη διάθεσή του τα μέσα αυτών τα οποία είναι αναγκαία για την εκτέλεση της σύμβασης. Περαιτέρω, δεν αιτιολογείται επαρκώς από την Αναθέτουσα Αρχή ούτε προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου ότι το αντικείμενο της σύμβασης (ψηφιακές υπηρεσίες) παρουσιάζει ιδιαιτερότητες ικανές να καταστήσουν ανεπίτρεπτη τη στήριξη στις τεχνικές ικανότητες τρίτων φορέων, υπό την προπεριγραφόμενη έννοια των εξαιρετικών περιστάσεων της παρ. 2 του άρθρου 78 του ν. 4412/2016 και, συνεπώς, είναι απορριπτέοι οι σχετικώς περί του αντιθέτου προβαλλόμενοι με τις κρινόμενες προσφυγές ισχυρισμοί. Επιπροσθέτως, ενόψει του ότι η Διακήρυξη αποτελεί κανονιστική διοικητική πράξη, η καθοριζόμενη με αυτήν απαίτηση για εκτέλεση των παροχών της σύμβασης κατά το μεγαλύτερο μέρος τους (δεκατρείς εκ των δεκαέξι συνολικώς προβλεπόμενους ρόλους της Ομάδας Έργου) από τον ίδιο τον προσφέροντα αντιτίθεται ευθέως στον σκοπό της οικείας ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας που συνίσταται στην ανάπτυξη όσο το δυνατόν ευρύτερου ανταγωνισμού και στη διευκόλυνση της συμμετοχής των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στις δημόσιες συμβάσεις. Οι δε ισχυρισμοί του προσφεύγοντος Αναδόχου περί μη λήψεως υπόψιν από το Κλιμάκιο του απαραδέκτου -και για άλλους εκτός του εξεταζομένου λόγους- της συμμετοχής της παρεμβαίνουσας στον διαγωνισμό προβάλλονται αλυσιτελώς, καθόσον αφενός μεν αυτοί δεν αποτέλεσαν λόγους αποκλεισμού της παρεμβαίνουσας από την Αναθέτουσα Αρχή κατά την εξέταση των δικαιολογητικών συμμετοχής της αφετέρου δε διότι η διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη Πράξη πλημμέλεια είναι αντικειμενική ως αναφερόμενη σε όρο της διακήρυξης. Ομοίως απορριπτέος ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος, καθόσον και αληθής υποτιθέμενος δεν δύναται να άγει σε ανατροπή της προσβαλλόμενης Πράξης, είναι και ο ισχυρισμός του προσφεύγοντος Αναδόχου περί υιοθετήσεως από το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του υποβληθέντος ενώπιόν του υπομνήματος της παρεμβαίνουσας, παρά τη μη άσκηση από αυτήν σχετικής προδικαστικής προσφυγής. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός αυτού περί προσβολής των συνταγματικών αρχών της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας και της οικονομικής ελευθερίας διά της ανατροπής με την προσβαλλόμενη Πράξη των ευμενών προς αυτόν αποτελεσμάτων του διαγωνισμού είναι απορριπτέος, καθόσον αφενός στο πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων οι αρχές αυτές αναφέρονται στην ακώλυτη συμμετοχή στους σχετικούς διαγωνισμούς, χωρίς να διασφαλίζεται δικαίωμα σύναψης της σύμβασης στην περίπτωση που δεν συντρέχουν οι νόμιμοι προς τούτο όροι, αφετέρου ο ομοίως εκ του Συντάγματος καθιερούμενος προσυμβατικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου αποτελεί πρόσφορο και αναγκαίο περιορισμό για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος προς ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού και την επίτευξη του επιδιωκόμενου από τον νομοθέτη σκοπού τήρησης των κανόνων και αρχών που διέπουν τη διαδικασία σύναψης των δημοσίων συμβάσεων και τελεί σε εύλογη αναλογία προς αυτόν. Τέλος, η ανωτέρω πλημμέλεια παρίσταται κατά την κρίση του Τμήματος ουσιώδης και καθιστά μη νόμιμη την ελεγχόμενη διαδικασία στο σύνολό της, απορριπτομένων των σχετικών ισχυρισμών της προσφεύγουσας Α.Α., καθόσον, ανεξαρτήτως της μη προσβολής των επίμαχων όρων της Διακήρυξης, εντοπίζεται στις διατάξεις που καθορίζουν τις προϋποθέσεις συμμετοχής στον επίμαχο διαγωνισμό και αντικειμενικά είναι πρόσφορη να νοθεύσει τον ελεύθερο ανταγωνισμό, αφού λειτουργεί αποτρεπτικά σε επίπεδο εκδήλωσης ενδιαφέροντος συμμετοχής από μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν έχουν τη δυνατότητα παροχής των ζητουμένων υπηρεσιών χωρίς δάνεια εμπειρία και μετακυλίει το βάρος προσβολής ενδεχόμενου αποκλεισμού τους στις ίδιες τις τυχόν ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις.Δεν ανακαλεί την 369/2023 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά στη σκέψη 5 της παρούσας, ο όρος 2.2.5. της διακήρυξης περί χρηματοοικονομικής επάρκειας είναι μη νόμιμος,  κατά το μέρος που, ειδικώς για τις ενώσεις οικονομικών φορέων, ορίζει ότι το κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας (μέσος ετήσιος κύκλος εργασιών των ετών 2015, 2016 και 2017) αφορά σε έκαστο οικονομικό φορέα που συμμετέχει στην ένωση. Ωστόσο, το Κλιμάκιο, συνεκτιμώντας: α) το χαμηλό ζητούμενο ποσό χρηματοοικονομικής επάρκειας (100.000 ευρώ) σε σχέση με την ετήσια προϋπολογιζόμενη δαπάνη της σύμβασης (681.000/3 έτη = 227.000, άνευ Φ.Π.Α.), β) ότι στον όρο 2.2.8 προβλέπεται ότι και οι ενώσεις μπορούν να στηρίζονται σε τρίτους για την πλήρωση κριτηρίων της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας και γ) ότι εκ των τριών προσφερόντων οι δύο ήταν ενώσεις εταιρειών και δ) ότι δεν έχουν ασκηθεί κατά της διακήρυξης του διαγωνισμού προδικαστικές προσφυγές (βλ. την 2455/22.2.2019 σχετική βεβαίωση του Γενικού Γραμματέα του ΕΔΣΝΑ), κρίνει ότι στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν περιορίστηκε υπέρμετρα ο ανταγωνισμός με αποτέλεσμα η εν λόγω πλημμέλεια της διαδικασίας να παρίσταται μη ουσιώδης.Περαιτέρω, σύμφωνα με τον όρο 2.2.6 της διακήρυξης, είχε ορισθεί, ως κριτήριο τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας για την ανάθεση της σύμβασης, ότι οι προσφέροντες έπρεπε να διαθέτουν τον απαιτούμενο εξοπλισμό (διαπιστευμένα εργαστήρια) και τεχνογνωσία για την πραγματοποίηση των εργασιών της σύμβασης που συνίστανται κυρίως σε δειγματοληψίες στους χώρους ευθύνης του ΕΔΣΝΑ και σε αναλύσεις των δειγμάτων. Εναλλακτικώς, ο ως άνω όρος, σε συνδυασμό με τους όρους 2.2.8. (Στήριξη στην ικανότητα τρίτων) και 2.2.9.2. (Β9), παρείχε στους προσφέροντες τη δυνατότητα να στηριχθούν στις ικανότητες τρίτων και συγκεκριμένα να απευθυνθούν σε εταιρείες που διαθέτουν τα απαιτούμενα για τις εργασίες τις σύμβασης διαπιστευμένα εργαστήρια, προς απόδειξη δε της εξασφάλισης των μέσων αυτών απαιτούσε την προσκόμιση των σχετικών συμβάσεων/βεβαιώσεων συνεργασίας. Συνεπώς, εκ των ανωτέρω όρων της διακήρυξης, σε συνδυασμό με όσα έχουν γίνει ερμηνευτικώς δεκτά στη σκέψη 4 της παρούσας, προκύπτει ότι τυχόν χρησιμοποίηση εργαστηρίων τρίτων φορέων για την ανάλυση των δειγμάτων από τους χώρους ευθύνης του ΕΔΣΝΑ συνιστά χρήση εκ μέρους του προσφέροντος δάνειας ικανότητας τρίτου, η οποία συνεπάγεται: α) υποχρέωση δήλωσης στο υποβληθέν ΕΕΕΣ του προσφέροντος περί στήριξής του στις ικανότητες τρίτου, β) υποχρέωση επισύναψης ΕΕΕΣ των τρίτων «δανειστών ικανότητας» και γ) έλεγχο των τελευταίων από την αναθέτουσα αρχή,  σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 79 του ν. 4412/2016 και στον όρο 2.2.9.2. (Β9) της διακήρυξης. Τούτων δοθέντων, στην συγκεκριμένη περίπτωση, μολονότι η ανάδοχος ένωση έχει προσκομίσει τέσσερα συμφωνητικά συνεργασίας με τρίτους οικονομικούς φορείς προκειμένου να στηριχθεί στην ικανότητά τους (διαπιστευμένα εργαστήρια), ώστε να της ανατεθεί η ελεγχόμενη σύμβαση, δεν δήλωσε στο υποβληθέν ΕΕΕΣ τη στήριξή της σε ικανότητα τρίτων, ούτε βεβαίως προσκόμισε τα σχετικά ΕΕΕΣ των τρίτων «δανειστών ικανότητας», με αποτέλεσμα αυτοί να μην έχουν ελεγχθεί από την αναθέτουσα αρχή, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 79 του ν. 4412/2016 και στον όρο 2.2.9.2. (Β9) της διακήρυξης. Συνεπώς, στη συγκεκριμένη περίπτωση, κατά παράβαση των ανωτέρω διατάξεων νόμου και διακήρυξης, έχουν εμπλακεί εμμέσως στη σύμβαση -και δη για ουσιώδες μέρος αυτής- οικονομικοί φορείς χωρίς να έχουν ελεγχθεί. Η εν λόγω δε πλημμέλεια, αναγόμενη στην εξασφάλιση των συμφερόντων της αναθέτουσας αρχής και σχετιζόμενη με την ομαλή εξέλιξη της σύμβασης, παρίσταται ουσιώδης.

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/824/2019

«Εξοικονόμηση ενέργειας στο δημοτικό φωτισμό με την προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων τύπου LED και την προμήθεια λαμπτήρων τύπου LED»​(...)Εφόσον, στην προκειμένη περίπτωση, η αναθέτουσα αρχή επέλεξε να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση σε τμήματα και όρισε με τη διακήρυξη ότι προσφορές υποβάλλονται μόνο για το σύνολο της προμήθειας (ως ενιαίο αντικείμενο), μη νομίμως, ήτοι κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 59 του ν. 4412/2016, δεν ανέφερε στα έγγραφα της σύμβασης, τους βασικούς λόγους για την απόφασή της αυτή (ούτε εξάλλου στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται ειδική έκθεση κατ’ άρθρο 341 του ως άνω νόμου, όπου να αναφέρονται οι λόγοι αυτοί).Οι όροι των άρθρων 2.2.4.1. και 2.2.9.2.Β.2 εδ. στ΄ της διακήρυξης με τους οποίους τίθεται επί ποινή αποκλεισμού, ως προϋπόθεση συμμετοχής στο διαγωνισμό, ήτοι ως κριτήριο ποιοτικής επιλογής, η απαίτηση από όλους τους υποψήφιους οικονομικούς φορείς που συμμετέχουν στον διαγωνισμό να διαθέτουν κτιριακές εγκαταστάσεις εντός της Ελληνικής Επικράτειας με όλες τις απαιτούμενες υποδομές ανάλογες με το μέγεθος της προμήθειας (χώροι αποθήκευσης, χώροι – σημεία σέρβις των προϊόντων κ.λπ.), ελάχιστου εμβαδού 100 m2 ανά 1.000 τεμάχια φωτιστικών σωμάτων και να προσκομίσουν προκειμένου να αποδείξουν ότι διαθέτουν τις εγκαταστάσεις αυτές, συμβόλαιο κτήσης ή ενοικίασης ή σχετικό έγγραφο ιδιοκτησίας ή άδειας λειτουργίας των εγκαταστάσεων, καθώς επίσης και θεωρημένο σχέδιο – κάτοψη αυτών, είναι μη νόμιμοι. Τούτο δε διότι περιορίζουν υπέρμετρα και αδικαιολόγητα την προβλεπόμενη από τις διατάξεις του ενωσιακού και εθνικού δικαίου ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού και είναι δυσανάλογοι με τον επιδιωκόμενο σκοπό, ήτοι την εξασφάλιση της εκτέλεσης της υποχρέωσης του αναδόχου περί συντήρησης των προς προμήθεια ειδών, καθόσον αποτρέπουν τους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς που δεν διαθέτουν εκ των προτέρων τέτοιες εγκαταστάσεις από τη συμμετοχή στο διαγωνισμό, αφού τους υποχρεώνει, προκειμένου να συμμετάσχουν σε αυτόν, να αποκτήσουν κατά κυριότητα ή να μισθώσουν τις εν λόγω εγκαταστάσεις, οι οποίες μάλιστα είναι μεγάλου εμβαδού (100 m2 ανά 1.000 τεμάχια φωτιστικών σωμάτων) και πρέπει να διατεθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα (10 έτη), με κίνδυνο όμως, τελικά οι εν λόγω οικονομικοί φορείς να μην ανακηρυχθούν, για άλλο λόγο, ανάδοχοι στον διαγωνισμό.(…)Γ. Ο όρος του άρθρου 2.2.6.α της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό οικονομικοί φορείς υποχρεούνται επί ποινή αποκλεισμού να έχουν εκτελέσει κατά τη διάρκεια της προηγούμενης τριετίας (οικονομικά έτη 2014, 2015, 2016) τουλάχιστον 10 συμβάσεις προμήθειας του ιδίου αντικειμένου με αυτό της ελεγχόμενης προμήθειας περιορίζει υπέρμετρα και αδικαιολόγητα την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού και τον κύκλο των δυναμένων να μετάσχουν στην ελεγχόμενη διαδικασία οικονομικών φορέων. (…)Ομοίως δε, ο όρος του άρθρου 2.2.6.β της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό οικονομικοί φορείς υποχρεούνται επί ποινή αποκλεισμού να έχουν εκτελέσει κατ’ ελάχιστον μία προμήθεια του ιδίου αντικειμένου με αυτό της ελεγχόμενης προμήθειας ανά έτος της προηγούμενης τριετίας περιορίζει υπέρμετρα και αδικαιολόγητα την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού, τόσο αυτοτελώς όσο και σε συνδυασμό με τον προηγούμενο όρο του άρθρου 2.2.6.α της διακήρυξης, καθόσον δημιουργεί δυσμενή διάκριση εις βάρος των ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων, οι οποίοι, ναι μεν έχουν εντός της προηγούμενης τριετίας την απαιτούμενη τεχνική εμπειρία σε εκτέλεση προμηθειών ιδίου αντικειμένου, συνολικού ύψους που καλύπτει το 100 % του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προμήθειας, πλην όμως δεν έχουν εκτελέσει μέσα στο ένα ή τα δύο έτη της προηγούμενης τριετίας προμήθεια ιδίου αντικειμένου με αυτό της ελεγχόμενης προμήθειας, χωρίς η διάκριση αυτή να επιβάλλεται από επιτακτικό σκοπό δημοσίου συμφέροντος και υπερβαίνοντας σε κάθε περίπτωση το βαθμό που είναι αναγκαίος για την επίτευξη του σκοπού της συμμετοχής στο διαγωνισμό οικονομικών φορέων που έχουν επαρκή τεχνική εμπειρία, αφού, περαιτέρω, οι ως άνω οικονομικοί φορείς δεν μπορούν να θεωρηθούν λιγότερο τεχνικά έμπειροι από τους οικονομικούς φορείς που έχουν εκτελέσει κατ’ ελάχιστον μία τέτοια προμήθεια ανά έτος. Συνεπώς, ο όρος αυτός καθώς και ο όρος του άρθρου 2.2.9.2.Β.4 εδ. ε΄ που ορίζει τα σχετικά με αυτόν αποδεικτικά μέσα είναι μη νόμιμοι.

Ανακλήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.6/608/2018

Διαφημιστική προβολή....Περαιτέρω, από την εκφορά του κριτηρίου Β2 «Καταλληλότητα των προσόντων και της εμπειρίας των μελών της ομάδας έργου για την εκτέλεση του έργου» στον οικείο όρο της διακήρυξης, προκύπτει με σαφήνεια ότι για την βαθμολόγησή του αξιολογείται επιπλέον η εξειδικευμένη εμπειρία των μελών της ομάδας έργου στο σχεδιασμό και υλοποίηση προγραμμάτων τουριστικής προβολής στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Τούτο άλλωστε επαληθεύεται και από τις απόψεις της αναθέτουσας αρχής, όπου σε σχέση με το κριτήριο Β2 αναφέρεται ότι : «….βαθμολογείται επιπλέον, ήτοι πάνω από 100, όταν υπάρχει εξειδικευμένη εμπειρία της ομάδας έργου : α. στο σχεδιασμό και παραγωγή διαφημιστικών υλικών τουριστικής προβολής και β. στο σχεδιασμό και υλοποίηση προγραμμάτων τουριστικής προβολής». Συνεπώς, αξιολογώντας τον αριθμό των εξειδικευμένων έργων που προκύπτουν από τα βιογραφικά των μελών της ομάδας έργου κάθε διαγωνιζόμενου, ορθώς η αναθέτουσα αρχή προέβη στην βαθμολόγηση του συγκεκριμένου κριτηρίου κατά τα ανωτέρω, ενώ  από κανένα σημείο της διακήρυξης δεν προκύπτει απαίτηση επιπλέον βαθμολόγησης στοιχείων, όπως η συνάφεια της επιστημονικής κατάρτισης των μελών της ομάδας έργου, η στελέχωση αυτής με μεγαλύτερο αριθμό προσώπων και η συμμετοχή στην ομάδα έργου πιστοποιημένου μεταφραστικού γραφείου. Άλλωστε, ουδόλως αμφισβητείται από την προσφεύγουσα ο αριθμός των εξειδικευμένων έργων που εκτιμήθηκαν για την διαμόρφωση της βαθμολογίας εκάστης προσφοράς, όπως το στοιχείο αυτό προκύπτει από την αιτιολόγηση της προσβαλλόμενης. Συνεπώς, απορρίπτονται ως αβάσιμοι οι σχετικοί ισχυρισμοί.