Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕλΣυν.Κλ.ΣΤ/33/2018

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 4412/2016/Α.59, 4412/2016/Α.130, 4412/2016/Α.78

«Εξοικονόμηση ενέργειας στο δημοτικό φωτισμό με την προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων τύπου LED και την προμήθεια λαμπτήρων τύπου LED»​(...)Εφόσον, στην προκειμένη περίπτωση, η αναθέτουσα αρχή επέλεξε να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση σε τμήματα και όρισε με τη διακήρυξη ότι προσφορές υποβάλλονται μόνο για το σύνολο της προμήθειας (ως ενιαίο αντικείμενο), μη νομίμως, ήτοι κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 59 του ν. 4412/2016, δεν ανέφερε στα έγγραφα της σύμβασης, τους βασικούς λόγους για την απόφασή της αυτή (ούτε εξάλλου στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται ειδική έκθεση κατ’ άρθρο 341 του ως άνω νόμου, όπου να αναφέρονται οι λόγοι αυτοί).Οι όροι των άρθρων 2.2.4.1. και 2.2.9.2.Β.2 εδ. στ΄ της διακήρυξης με τους οποίους τίθεται επί ποινή αποκλεισμού, ως προϋπόθεση συμμετοχής στο διαγωνισμό, ήτοι ως κριτήριο ποιοτικής επιλογής, η απαίτηση από όλους τους υποψήφιους οικονομικούς φορείς που συμμετέχουν στον διαγωνισμό να διαθέτουν κτιριακές εγκαταστάσεις εντός της Ελληνικής Επικράτειας με όλες τις απαιτούμενες υποδομές ανάλογες με το μέγεθος της προμήθειας (χώροι αποθήκευσης, χώροι – σημεία σέρβις των προϊόντων κ.λπ.), ελάχιστου εμβαδού 100 m2 ανά 1.000 τεμάχια φωτιστικών σωμάτων και να προσκομίσουν προκειμένου να αποδείξουν ότι διαθέτουν τις εγκαταστάσεις αυτές, συμβόλαιο κτήσης ή ενοικίασης ή σχετικό έγγραφο ιδιοκτησίας ή άδειας λειτουργίας των εγκαταστάσεων, καθώς επίσης και θεωρημένο σχέδιο – κάτοψη αυτών, είναι μη νόμιμοι. Τούτο δε διότι περιορίζουν υπέρμετρα και αδικαιολόγητα την προβλεπόμενη από τις διατάξεις του ενωσιακού και εθνικού δικαίου ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού και είναι δυσανάλογοι με τον επιδιωκόμενο σκοπό, ήτοι την εξασφάλιση της εκτέλεσης της υποχρέωσης του αναδόχου περί συντήρησης των προς προμήθεια ειδών, καθόσον αποτρέπουν τους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς που δεν διαθέτουν εκ των προτέρων τέτοιες εγκαταστάσεις από τη συμμετοχή στο διαγωνισμό, αφού τους υποχρεώνει, προκειμένου να συμμετάσχουν σε αυτόν, να αποκτήσουν κατά κυριότητα ή να μισθώσουν τις εν λόγω εγκαταστάσεις, οι οποίες μάλιστα είναι μεγάλου εμβαδού (100 m2 ανά 1.000 τεμάχια φωτιστικών σωμάτων) και πρέπει να διατεθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα (10 έτη), με κίνδυνο όμως, τελικά οι εν λόγω οικονομικοί φορείς να μην ανακηρυχθούν, για άλλο λόγο, ανάδοχοι στον διαγωνισμό.(…)Γ. Ο όρος του άρθρου 2.2.6.α της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό οικονομικοί φορείς υποχρεούνται επί ποινή αποκλεισμού να έχουν εκτελέσει κατά τη διάρκεια της προηγούμενης τριετίας (οικονομικά έτη 2014, 2015, 2016) τουλάχιστον 10 συμβάσεις προμήθειας του ιδίου αντικειμένου με αυτό της ελεγχόμενης προμήθειας περιορίζει υπέρμετρα και αδικαιολόγητα την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού και τον κύκλο των δυναμένων να μετάσχουν στην ελεγχόμενη διαδικασία οικονομικών φορέων. (…)Ομοίως δε, ο όρος του άρθρου 2.2.6.β της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό οικονομικοί φορείς υποχρεούνται επί ποινή αποκλεισμού να έχουν εκτελέσει κατ’ ελάχιστον μία προμήθεια του ιδίου αντικειμένου με αυτό της ελεγχόμενης προμήθειας ανά έτος της προηγούμενης τριετίας περιορίζει υπέρμετρα και αδικαιολόγητα την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού, τόσο αυτοτελώς όσο και σε συνδυασμό με τον προηγούμενο όρο του άρθρου 2.2.6.α της διακήρυξης, καθόσον δημιουργεί δυσμενή διάκριση εις βάρος των ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων, οι οποίοι, ναι μεν έχουν εντός της προηγούμενης τριετίας την απαιτούμενη τεχνική εμπειρία σε εκτέλεση προμηθειών ιδίου αντικειμένου, συνολικού ύψους που καλύπτει το 100 % του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προμήθειας, πλην όμως δεν έχουν εκτελέσει μέσα στο ένα ή τα δύο έτη της προηγούμενης τριετίας προμήθεια ιδίου αντικειμένου με αυτό της ελεγχόμενης προμήθειας, χωρίς η διάκριση αυτή να επιβάλλεται από επιτακτικό σκοπό δημοσίου συμφέροντος και υπερβαίνοντας σε κάθε περίπτωση το βαθμό που είναι αναγκαίος για την επίτευξη του σκοπού της συμμετοχής στο διαγωνισμό οικονομικών φορέων που έχουν επαρκή τεχνική εμπειρία, αφού, περαιτέρω, οι ως άνω οικονομικοί φορείς δεν μπορούν να θεωρηθούν λιγότερο τεχνικά έμπειροι από τους οικονομικούς φορείς που έχουν εκτελέσει κατ’ ελάχιστον μία τέτοια προμήθεια ανά έτος. Συνεπώς, ο όρος αυτός καθώς και ο όρος του άρθρου 2.2.9.2.Β.4 εδ. ε΄ που ορίζει τα σχετικά με αυτόν αποδεικτικά μέσα είναι μη νόμιμοι.

Ανακλήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.6/608/2018


Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/205/2018

Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων...Με τα δεδομένα αυτά η διαδικασία ανάθεσης της κρινόμενης σύμβασης παρίσταται νόμιμη. Ειδικότερα, οι όροι των άρθρων 2.2.4.1. και 2.2.9.2.Β.2 εδ. στ΄ της διακήρυξης είναι νόμιμοι, καθόσον η απαίτηση για τη διάθεση κτηριακών εγκαταστάσεων εντός της ελληνικής επικράτειας προς απόδειξη της επαγγελματικής ικανότητας του υποψηφίου νομίμως ζητείται σε μια τέτοια σύμβαση προμήθειας, ιδιαίτερα απαιτητικής σε ποσότητα ειδών, καθόσον δεν είναι ασύνδετη και δυσανάλογη με το συμβατικό αντικείμενο και ο σχετικός όρος μπορεί να καλυφθεί και με μίσθωση των απαιτούμενων χώρων αποθήκευσης με συνέπεια να είναι επιτεύξιμος για κάθε συμμετέχοντα. Περαιτέρω, και οι όροι σύμφωνα με τους οποίους οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό υποχρεούνται επί ποινή αποκλεισμού αφενός να έχουν εκτελέσει κατά τη διάρκεια της προηγούμενης τριετίας τουλάχιστον 10 συμβάσεις προμήθειας του ιδίου αντικειμένου και αφετέρου να έχουν εκτελέσει κατ’ ελάχιστον μία προμήθεια του ιδίου αντικειμένου ανά έτος της προηγούμενης τριετίας, δεν εμπόδισαν εν τοις πράγμασι την ανάπτυξη του ανταγωνισμού, αφού στη διαδικασία συμμετείχαν τρεις (3) εταιρείες οι οποίες δραστηριοποιούνται ενεργά στο συγκεκριμένο τομέα. Σε κάθε περίπτωση τόσο οι συμμετέχουσες όσο και άλλες δυνητικά υποψήφιες δεν επικαλέστηκαν βλάβη από αυτούς, με την αιτίαση ότι παραβιάστηκαν οι προϋποθέσεις συμμετοχής τους στο διαγωνισμό σε σημείο τέτοιο που να την αποκλείουν ή να την καθιστούν ουσιωδώς δυσχερή, αφού δεν τους προσέβαλαν, ούτε επικαλέστηκαν ότι δεν διέθεταν την απαιτούμενη εμπειρία την οποία αντίθετα στα υποβληθέντα Ευρωπαϊκά Ενιαία Έγγραφα Προμήθειας (ΕΕΕΠ) ισχυρίστηκαν ότι διέθεταν, αλλά εντέλει δεν απέδειξαν. Συνεπώς, και οι όροι αυτοί παρίστανται νόμιμοι (ΕΣ VI Τμ. 608 και 609/2018). Κατ’ ακολουθία δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στο πλαίσιο της ανωτέρω διαγωνιστικής διαδικασίας και, συνεπώς δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.


ΕΣ/ΤΜ.6/608/2018

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ. (Όροι αποκλεισμού υποψηφίων) ζητείται η ανάκληση της 33/2018 Πράξης του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης..(..) Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι, τόσο ο όρος του άρθρου 2.2.6.α της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό οικονομικοί φορείς υποχρεούνται επί ποινή αποκλεισμού να έχουν εκτελέσει κατά τη διάρκεια της προηγούμενης τριετίας (οικονομικά έτη 2014, 2015, 2016) τουλάχιστον 10 συμβάσεις προμήθειας του ιδίου αντικειμένου με αυτό της ελεγχόμενης προμήθειας, όσο και ο όρος του άρθρου 2.2.6.β της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό οικονομικοί φορείς υποχρεούνται επί ποινή αποκλεισμού να έχουν εκτελέσει κατ’ ελάχιστον μία προμήθεια του ιδίου αντικειμένου με αυτό της ελεγχόμενης προμήθειας ανά έτος της προηγούμενης τριετίας, εισάγουν ένα αυθαίρετο ποσοτικό κριτήριο, το οποίο δεν δικαιολογείται και δύναται αντικειμενικά να δημιουργήσει δυσμενείς διακρίσεις εις βάρος των ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων, οι οποίοι διαθέτουν την κατάλληλη τεχνική και επαγγελματική ικανότητα στο ίδιο αντικείμενο με λιγότερες όμως συμβάσεις από τις απαιτούμενες.(..)Όμως, εν προκειμένω, οι ανωτέρω όροι δεν εμπόδισαν εν τοις πράγμασι την ανάπτυξη του ανταγωνισμού, αφού συμμετείχαν στην υπό κρίση διαγωνιστική διαδικασία πέντε (5) εταιρείες οι οποίες δραστηριοποιούνται ενεργά στο συγκεκριμένο τομέα.(..) Συνεπώς, οι όροι αυτοί καθώς και οι όροι του άρθρου 2.2.9.2.Β4 εδ.β΄ και εδ  ε΄ που ορίζουν τα σχετικά με αυτούς αποδεικτικά μέσα παρίστανται νόμιμοι. Ακολούθως, οι  σχετικοί λόγοι ανάκλησης πρέπει να γίνουν δεκτοί.

Ανακαλεί την ΕλΣυν.Κλ.ΣΤ/33/2018 Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/ΕΠΤΑΜ/1307/2018Εξοικονόμηση ενέργειας στο δημοτικό φωτισμό με την προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων τύπου LED και την προμήθεια λαμπτήρων τύπου LED:Ζητείται η αναθεώρηση της 608/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...) Ενόψει αυτών και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά, η υπό κρίση αίτηση αναθεώρησης είναι απαράδεκτη, αφού στρέφεται κατά θετικής απόφασης του VI Τμήματος, με την οποία κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του οικείου σχεδίου σύμβασης.


ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1265/2019

Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων...ζητείται η αναθεώρηση της 829/2019 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Κατά τη γνώμη που επικράτησε στο Τμήμα, τόσο ο όρος του άρθρου 2.2.6.α της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό οικονομικοί φορείς υποχρεούνται επί ποινή αποκλεισμού να έχουν εκτελέσει κατά τη διάρκεια της προηγούμενης τριετίας (οικονομικά έτη 2014, 2015, 2016) τουλάχιστον 15 συμβάσεις προμήθειας του ιδίου αντικειμένου και συνολικού προϋπολογισμού ίσου με της ελεγχόμενης προμήθειας, όσο και ο όρος του άρθρου 2.2.6.β. της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες στον διαγωνισμό οικονομικοί φορείς υποχρεούνται επί ποινή αποκλεισμού να έχουν εκτελέσει κατ’ ελάχιστον μία προμήθεια του ιδίου αντικειμένου με αυτό της ελεγχόμενης προμήθειας ανά έτος της προηγούμενης τριετίας, εισάγουν ένα αυθαίρετο ποσοτικό κριτήριο, το οποίο δεν δικαιολογείται και δύναται αντικειμενικά να δημιουργήσει δυσμενείς διακρίσεις εις βάρος των ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων, οι οποίοι διαθέτουν την κατάλληλη τεχνική και επαγγελματική ικανότητα στο ίδιο αντικείμενο με λιγότερες όμως συμβάσεις από τις απαιτούμενες. Συνεπώς, πρόκειται για όρους που είναι δυσανάλογοι των σκοπών για τους οποίους αυτοί προβλέφθηκαν, διότι η μεν ποσοτική και ποιοτική εκτέλεση της σύμβασης επιτυγχάνεται εξίσου αποτελεσματικά με την απαίτηση λεπτομερών τεχνικών προδιαγραφών που η επίμαχη διακήρυξη έχει προβλέψει (π.χ. συγκεκριμένα τεχνικά χαρακτηριστικά των φωτιστικών σωμάτων και των ιστών όπου θα τοποθετηθούν και απαιτούμενη χρονική εγγύηση) και τον αυστηρό έλεγχο της τήρησής τους κατά το στάδιο της εκτέλεσης της σύμβασης, ο δε σκοπός της ενίσχυσης της συμμετοχής μικρομεσαίων επιχειρήσεων μπορούσε να εξυπηρετηθεί με την απαίτηση λιγότερων συμβάσεων αφού, σε κάθε περίπτωση, τίθεται κατώτατο και όχι ανώτατο όριο συμβάσεων που οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς πρέπει να έχουν συνάψει. Οι εν λόγω αδικαιολόγητα περιοριστικοί όροι της διακήρυξης έπληξαν τον ανταγωνισμό διότι τελικώς στον διαγωνισμό συμμετείχαν μόνο δύο επιχειρήσεις. ΄(...)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι συνεκδικαζόμενες αιτήσεις αναθεώρησης πρέπει να απορριφθούν. Περαιτέρω, πρέπει να διαταχθεί η κατάπτωση του παραβόλου που κατέθεσε η εταιρεία «....» υπέρ του Δημοσίου.Απορρίπτει τις αιτήσεις αναθεώρησης.


ΕΣ/ΤΜ.6/609/2018

Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων(...) Αίτηση ανακλήσης της ανάκληση της 44/2018 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι, τόσο ο όρος του άρθρου 2.2.6.α της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό οικονομικοί φορείς υποχρεούνται επί ποινή αποκλεισμού να έχουν εκτελέσει κατά τη διάρκεια της προηγούμενης τριετίας (οικονομικά έτη 2014, 2015, 2016) τουλάχιστον 10 συμβάσεις προμήθειας του ιδίου αντικειμένου με αυτό της ελεγχόμενης προμήθειας, όσο και ο όρος του άρθρου 2.2.6.β της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό οικονομικοί φορείς υποχρεούνται επί ποινή αποκλεισμού να έχουν εκτελέσει κατ’ ελάχιστον μία προμήθεια του ιδίου αντικειμένου με αυτό της ελεγχόμενης προμήθειας ανά έτος της προηγούμενης τριετίας, εισάγουν ένα αυθαίρετο ποσοτικό κριτήριο, το οποίο δεν δικαιολογείται και δύναται αντικειμενικά να δημιουργήσει δυσμενείς διακρίσεις εις βάρος των ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων, οι οποίοι διαθέτουν την κατάλληλη τεχνική και επαγγελματική ικανότητα στο ίδιο αντικείμενο με λιγότερες όμως συμβάσεις από τις απαιτούμενες. Συνεπώς, πρόκειται για όρους που είναι δυσανάλογοι του σκοπού για τον οποίο αυτοί προβλέφθηκαν, αφού η ποσοτική και ποιοτική εκτέλεση της σύμβασης αλλά και η συνεχής και απρόσκοπτη λειτουργία του δημοτικού φωτισμού μπορούσε να επιτευχθεί εξίσου αποτελεσματικά με λιγότερο επαχθή τρόπο. Όμως, εν προκειμένω, οι ανωτέρω όροι δεν εμπόδισαν εν τοις πράγμασι την ανάπτυξη του ανταγωνισμού, αφού συμμετείχαν στην υπό κρίση διαγωνιστική διαδικασία τέσσερις (4) εταιρείες οι οποίες δραστηριοποιούνται ενεργά στο συγκεκριμένο τομέα. Σε κάθε περίπτωση, το μεν οι συμμετέχουσες εταιρείες ή έστω άλλες δυνητικά υποψήφιες εταιρείες δεν επικαλέστηκαν βλάβη από τους συγκεκριμένους όρους της διακήρυξης οι οποίοι να παραβιάζουν τους κανόνες που αφορούν τις προϋποθέσεις συμμετοχής τους στο διαγωνισμό και εν γένει τη διαδικασία επιλογής του αναδόχου, σε σημείο τέτοιο που να αποκλείουν ή να καθιστούν ουσιωδώς δυσχερή τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό αφού δεν προσέβαλαν αυτούς, το δε, ο αποκλεισμός των τριών (3) εκ των συμμετεχουσών εταιρειών δεν συνδέεται με την έλλειψη των κρίσιμων κριτηρίων. Σε κάθε περίπτωση, για αμφότερους τους προαναφερόμενους όρους παρέχεται η δυνατότητα των φορέων να στηρίζονται στις ικανότητες άλλων φορέων, ασχέτως της νομικής φύσης των δεσμών με αυτούς (βλ. αρ.2.2.8 της διακήρυξης). Συνεπώς, οι όροι αυτοί καθώς και οι όροι του άρθρου 2.2.9.2.Β4 εδ.β΄ και εδ ε΄ που ορίζουν τα σχετικά με αυτούς αποδεικτικά μέσα παρίστανται νόμιμοι. Ακολούθως, οι σχετικοί λόγοι ανάκλησης πρέπει να γίνουν δεκτοί.Ανακαλεί την 44/2018 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/ΕΠΤΑΜ/1308/2018.Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων (...) ζητείται η αναθεώρηση της 609/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού ΣυνεδρίουΕνόψει αυτών και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά, η υπό κρίση αίτηση αναθεώρησης είναι απαράδεκτη, αφού στρέφεται κατά θετικής απόφασης του VI Τμήματος, με την οποία κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του οικείου σχεδίου σύμβασης.Απορρίπτει την από 2.5.2018 αίτηση της Γενικής Επιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο.


ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/228/2019

Προμήθεια πετρελαίου κίνησης...Tο Κλιμάκιο κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι η μη υποδιαίρεση της σύμβασης σε τμήματα δεν αιτιολογείται νόμιμα από την αναθέτουσα αρχή, κατά παράβαση του άρθρου 59 του ν. 4412/2016, αφού τέτοια αιτιολογία δεν διαλαμβάνεται ούτε σε ειδική έκθεση του άρθρου 341 του ν. 4412/2016, ούτε στα έγγραφα της σύμβασης (βλ. σκέψη ΙΙ). Εξάλλου, τέτοια αιτιολογία δεν μπορεί να συναχθεί: α) από το ότι η προμήθεια αφορά μόνο τον Δήμο ... και όχι και τα δημοτικά νομικά του πρόσωπα, καθόσον η προμήθεια θα μπορούσε ευχερώς να διαιρεθεί όχι με γεωγραφικά ή οργανωτικά (ποιοτικά), αλλά με ποσοτικά κριτήρια, δηλαδή με μερισμό της συνολικής ποσότητας της προμήθειας (βλ. αιτιολογική σκέψη 78 Οδηγίας 2014/24/ΕΕ), β) από το ότι στον διαγωνισμό συμμετείχαν τέσσερις (4) οικονομικοί φορείς, καθόσον, πέραν του ότι τελικά κρίθηκε παραδεκτή μόνο μια από τις κατατεθείσες προσφορές, σε περίπτωση υποδιαίρεσης της προμήθειας σε τμήματα θα ήταν δυνατή η συμμετοχή περισσότερων μικρομεσαίων επιχειρήσεων εμπορίας καυσίμων, όπως επιτάσσει ο σκοπός της διάταξης του άρθρου 59 του ν. 4412/2016 (βλ. το προαναφερθέν προοίμιο της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ), γ) από το ότι ο ανάδοχος αναλαμβάνει την υποχρέωση να εγκαταστήσει, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης, αντλία καταμέτρησης στο αμαξοστάσιο του Δήμου, με σύστημα εισροών – εκροών και σύστημα καταγραφής και εκτύπωσης της εκάστοτε κατανάλωσης, προκειμένου να διευκολύνει το γραφείο κίνησης του Δήμου (βλ. Παράρτημα ΙΙ, άρθρο 3 της διακήρυξης), καθόσον, σε περίπτωση υποδιαίρεσης της προμήθειας σε τμήματα και τυχόν ανάθεσής της σε περισσότερους αναδόχους, θα ήταν ευχερής, κατά τα δεδομένα της κοινής πείρας (βλ. ιδιωτικά πρατήρια βενζίνης), η εγκατάσταση και λειτουργία, ταυτόχρονη ή διαδοχική, περισσότερων αντλιών καταμέτρησης στον ίδιο χώρο, χωρίς να δημιουργηθεί δυσχέρεια συντονισμού των επιμέρους αναδόχων. ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1293/2019


ΕΣ/ΤΜ.6/1245/2020

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ...ζητείται η ανάκληση της 155/2020 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις σκέψεις 2 και 3 της παρούσας, οι προβαλλόμενοι με την αίτηση ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση λόγοι παρίστανται βάσιμοι, καθώς:Α. Η μη υποδιαίρεση της ελεγχόμενης σύμβασης σε περισσότερα τμήματα κείται εντός των ορίων της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής και παρίσταται αιτιολογημένη, οι δε σχετικοί λόγοι προκύπτουν από τα έγγραφα αυτής και ιδίως από τα άρθρα 1.3 και 2.2.6.5., καθώς και από το Παράρτημα Α της οικείας διακήρυξης, στα οποία γίνεται εκτενέστατη περιγραφή του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης (βλ. σκέψη 2.Δ. της παρούσας). Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τις ανωτέρω ρυθμίσεις, αλλά και από το σύνολο της διακήρυξης, το αντικείμενο της σύμβασης είναι η προμήθεια και διανομή, υπό μορφή πακέτων, τροφίμων και ειδών βασικής υλικής συνδρομής σε αδύναμους οικονομικά ωφελούμενους εντός της Περιφέρειας ... Δεδομένου ότι πρόκειται για εκτεταμένη εδαφική περιφέρεια, για μεγάλο όγκο διανεμόμενων προϊόντων και μεγάλο αριθμό ωφελούμενων, είναι αναγκαίο να υπάρχει κεντρικός συντονισμός, παρακολούθηση και έλεγχος των διανομών από την αιτούσα Περιφέρεια ..., ώστε να παρέχεται επιτυχώς και ταχέως μια ολοκληρωμένη υπηρεσία, που θα ενοποιεί την προμήθεια, την ενδιάμεση αποθήκευση, την πακετοποίηση, τη μεταφορά σε σημεία διανομής και τη διανομή απευθείας σε ωφελούμενους των προϊόντων, τη διανομή τους κατ’ οίκον σε νοικοκυριά που έχουν μέλη με «ειδικές ανάγκες» και την επιστροφή και αναδιανομή αδιαθέτων προϊόντων. (..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει η κρινόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 155/2020 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να επιτραπεί να υπογραφεί το σχέδιο σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας ... και της εταιρείας  «...», με αντικείμενο την «Προμήθεια Τροφίμων και Βασικής Υλικής Βοήθειας για τις ανάγκες του Επιχειρησιακού Προγράμματος Επισιτιστικής και Βασικής Υλικής Συνδρομής για το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας Απόρων (ΤΕΒΑ/FEAD) της Κοινωνικής Σύμπραξης της Π.Ε. ..., Π.Ε. ..., ..., Π.Ε.  ...».


ΕΣ/ΤΜ.6/829/2019

Προμήθεια - εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων..ζητείται η ανάκληση της 86/2019 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι οι θεσπιζόμενοι με τα άρθρα 2.2.6.α και 2.2.6.β της διακήρυξης όροι, σύμφωνα με τους οποίους οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό οικονομικοί φορείς υποχρεούνται επί ποινή αποκλεισμού να έχουν εκτελέσει κατά τη διάρκεια της προηγούμενης τριετίας (οικονομικά έτη 2014, 2015, 2016) τουλάχιστον δεκαπέντε συμβάσεις προμήθειας του ιδίου αντικειμένου με αυτό της ελεγχόμενης προμήθειας, και κατ’ ελάχιστον μία σύμβαση προμήθειας του ιδίου αντικειμένου με αυτό της ελεγχόμενης προμήθειας ανά έτος της προηγούμενης τριετίας, εισάγουν ένα αυθαίρετο ποσοτικό κριτήριο, το οποίο δεν δικαιολογείται και δύναται αντικειμενικά να δημιουργήσει δυσμενείς διακρίσεις σε βάρος των ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων, οι οποίοι διαθέτουν την κατάλληλη τεχνική και επαγγελματική ικανότητα στο ίδιο αντικείμενο με λιγότερες όμως συμβάσεις από τις απαιτούμενες. Συνεπώς, πρόκειται για όρους που είναι δυσανάλογοι του σκοπού για τον οποίο αυτοί προβλέφθηκαν, αφού η ποσοτική και ποιοτική εκτέλεση της σύμβασης αλλά και η συνεχής και απρόσκοπτη λειτουργία του δημοτικού φωτισμού μπορούσε να επιτευχθεί εξίσου αποτελεσματικά με λιγότερο επαχθή τρόπο (βλ. ad hoc Ε.Σ. Τμ. VΙ 608, 609/2018).  Σε αντίθεση δε με άλλες αντίστοιχου περιεχομένου συμβάσεις που ελέγχθηκαν από το Ελεγκτικό Συνέδριο, οι κρίσιμοι όροι τεχνικής καταλληλότητας, καίτοι αφορούν στην προκήρυξη αντικειμένου μικρότερου προϋπολογισμού, εντούτοις είναι αυστηρότεροι, απαιτώντας την εκτέλεση μεγαλύτερου αριθμού συμβάσεων, προς απόδειξη των οποίων δεν επαρκεί η προσκόμιση μεμονωμένων τιμολογίων ελάχιστης αξίας, όπως αβασίμως ισχυρίζονται οι αιτούντες.  Επιπλέον, η νομιμότητα των όρων αυτών αμφισβητήθηκε τόσο από φερόμενες ως ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις, όσο και από την ίδια την αναθέτουσα αρχή, ενώ τέλος, στην διαγωνιστική διαδικασία δεν αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός, δοθέντος ότι συμμετείχαν μόνον δύο (2) εταιρείες δραστηριοποιούμενες στο συγκεκριμένο τομέα.  Είναι δε απρόσφορο να ελεγχθεί στην παρούσα διαδικασία η τεχνική ικανότητα εταιρειών που δεν μετείχαν στο διαγωνισμό, βάσει μάλιστα στοιχείων (οικονομικές καταστάσεις) που δεν προβλέπονταν ούτε επαρκούσαν προς απόδειξη της ικανότητάς τους αυτής.  Ενόψει των ανωτέρω διαφορετικών κανονιστικών και πραγματικών δεδομένων, η επίκληση από τους αιτούντες της φερόμενης ως αντίθετης νομολογίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου παρίσταται αλυσιτελής, ανεξαρτήτως του ότι, σε κάθε περίπτωση, οι κρίσεις των δικαστικών σχηματισμών που διενεργούν προσυμβατικό έλεγχο δεν παρίστανται δεσμευτικές μεταξύ τους ούτε αποτελούν πρόκριμα για την εξαγωγή θετικής κρίσης (βλ. Ε.Σ. Τμ. VI 337/2018, 1612/2016).  Με βάση τα παραπάνω, στην προκειμένη περίπτωση, η αναδειχθείσα πλημμέλεια παρίσταται ουσιώδης, αφού επέδρασε ανασταλτικώς στην ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού, απορριπτομένων ως αβασίμων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών των αιτούντων.Απορρίπτει τις αιτήσεις ανάκλησης.

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1265/2019


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1136/2021

Προμήθεια ανταλλακτικών οχημάτων:Επιδιώκεται η ανάκληση της 199/2021 Πράξης του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού ΣυνεδρίουΌπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη, ο ορισμός εν προκειμένω από την αναθέτουσα αρχή με την κρίσιμη διακήρυξη ως κριτηρίων ποιοτικής επιλογής, για τη μεν οικονομική επάρκεια των διαγωνιζόμενων οικονομικών φορέων, της ύπαρξης, αποκλειστικά κατά το έτος 2018, κύκλου εργασιών ποσού τουλάχιστον ίσου με το 70% του προϋπολογισμού χωρίς ΦΠΑ εκάστης Ομάδας για την οποία έχουν υποβάλει προσφορά, για δε την τεχνική και επαγγελματική ικανότητα αυτών της κτήσης εμπειρίας εκ της εκτέλεσης, αποκλειστικά κατά το έτος 2018, συμβάσεων προμήθειας ποσού χωρίς ΦΠΑ τουλάχιστον ίσου με το 65% του προϋπολογισμού χωρίς ΦΠΑ εκάστης Ομάδας για την οποία έχουν υποβάλει προσφορά, είναι μη νόμιμος, καθόσον κατά τις προαναφερθείσες διατάξεις, όπως αυτές ερμηνεύθηκαν ανωτέρω, η συνδρομή και η απόδειξη των ως άνω κριτηρίων έπρεπε να ζητηθεί από τη διακήρυξη από τους υποψήφιους οικονομικούς φορείς καταρχάς για το έτος 2019, που αποτελεί το εγγύτερο στο χρόνο έκδοσης της διακήρυξης αυτής έτος, όπως απαιτούν οι εφαρμοζόμενες εν προκειμένω διατάξεις, κατά το γράμμα και το σκοπό τους, προκειμένου να επιτευχθεί η άρτια και αποτελεσματική οικονομικά και τεχνικά εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου, απορριπτομένων ως αβασίμων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών των προσφευγόντων.  Τα αφορώντα το έτος 2018 τεθέντα ως άνω από την αναθέτουσα αρχή κριτήρια αφενός περιορίζουν αυθαίρετα, χωρίς τη συνδρομή λόγου δημοσίου συμφέροντος, το σχετικό ανταγωνισμό μόνο μεταξύ των οικονομικών φορέων που διαθέτουν την απαιτούμενη οικονομική επάρκεια και τεχνική ικανότητα κατά το έτος αυτό, αφετέρου αποκλείουν, ομοίως αυθαίρετα, χωρίς τη συνδρομή λόγου δημοσίου συμφέροντος, τη συμμετοχή στο διαγωνισμό οικονομικών φορέων που έχουν αποκτήσει τη ζητούμενη οικονομική  και τεχνική επάρκεια κατά το προηγούμενο της έκδοσης της διακήρυξης του διαγωνισμού έτος, και, επομένως, έχουν οικονομική και τεχνική επάρκεια σε χρόνο εγγύτερο προς το χρόνο εκτέλεσης της σύμβασης. Εξάλλου, όπως έγινε δεκτό στη σκέψη 7, δεδομένου ότι η απαίτηση για την ύπαρξη ορισμένου ύψους κύκλου εργασιών μπορεί να αποδεικνύεται με δήλωση του οικονομικού φορέα, η υπεύθυνη περί αυτού δήλωση του διαγωνιζόμενου φυσικού προσώπου ή του νομίμου εκπροσώπου του νομικού προσώπου, αποτελεί νόμιμο αποδεικτικό μέσο, που μπορούσε να προβλεφθεί νομίμως στη διακήρυξη για την απόδειξη της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας των υποψηφίων. Κατόπιν αυτών, ο προβαλλόμενος ισχυρισμός ότι δεν είχαν εισέτι κατά το χρόνο της μελέτης και της διακήρυξης του ελεγχόμενου διαγωνισμού υποβληθεί από τους διαγωνιζόμενους οι φορολογικές δηλώσεις έτους 2019 και συνεπώς δεν είχαν οριστικοποιηθεί τα οικονομικά δεδομένα των υποψηφίων φορέων, ώστε να δύνανται αυτά να επαληθευτούν, είναι απορριπτέος, διότι, εκτός του ότι δε συνιστά λόγο δημοσίου συμφέροντος, ώστε να μπορεί να εξηγήσει τη θέσπιση αποκλειστικά του έτους 2018 ως έτους πλήρωσης του άνω κριτηρίου οικονομικής επάρκειας, σε κάθε περίπτωση ήταν δυνατή η πρόβλεψη με τη διακήρυξη της υποβολής δήλωσης των διαγωνιζομένων περί του ολικού ύψους του κύκλου εργασιών αυτών ως αποδεικτικού στοιχείου αυτής, αντί των δηλώσεων φόρου εισοδήματος που προβλέφθηκαν. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός του προσφεύγοντος Δήμου περί ανάγκης επιλογής του ίδιου έτους (2018), για το οποίο απαιτήθηκε η πλήρωση του κριτηρίου της οικονομικής επάρκειας, και για την πλήρωση του κριτηρίου της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας των υποψηφίων, αλυσιτελώς προβάλλεται, αφού η αναζήτηση της οικονομικής επάρκειας κατά το έτος 2018 μη νομίμως προβλέφθηκε, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα. Εν κατακλείδι, οι ως άνω μη νόμιμοι όροι της διακήρυξης έπληξαν, κατά την κρίση του Τμήματος, τον ανταγωνισμό, διότι τελικώς στο διαγωνισμό συμμετείχαν, για την Ομάδα 1, η εκτιμώμενη δαπάνη της οποίας ανήρχετο σε 799.519,00 ευρώ, ήτοι ποσοστό 72,65 % του συνολικού προϋπολογισμού της προμήθειας (1.100.506,61 ευρώ), δύο οικονομικοί φορείς, εκ των οποίων, όπως προεκτέθηκε, απεκλείσθη ο ένας, για την Ομάδα 2 τρεις οικονομικοί φορείς, εκ των οποίων απεκλείσθησαν οι δυο,  και για τις Ομάδες 3, 4, 5 και 6 ένας οικονομικός φορέας. Δεν ανακαλεί την 199/2021 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕλΣυν/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1832/2021


ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/312/2022

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάθεσης και του σχεδίου σύμβασης για την «Προμήθεια φωτιστικών LED για την αναβάθμιση του ηλεκτροφωτισμού του Δήμου …»(....)Οι τεχνικές δε αυτές προδιαγραφές, όπως έχουν τεθεί, δεν εξασφαλίζουν ισότιμη πρόσβαση των σχετικώς δραστηριοποιούμενων οικονομικών φορέων στον διαγωνισμό ανάθεσης της ελεγχόμενης σύμβασης (προμήθειας) και έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αδικαιολόγητων εμποδίων στο άνοιγμα των δημόσιων συμβάσεων στον ανταγωνισμό. Κατά συνέπεια, συνεπάγονται παράβαση των γενικών αρχών του ανταγωνισμού και της ίσης μεταχείρισης μεταξύ των δραστηριοποιούμενων στην παραγωγή ή/και την εμπορία των ανωτέρω ειδών οικονομικών φορέων (περιορισμό στην άσκηση θεμελιωδών ελευθεριών του δικαίου της ΕΕ). Για όλους δε τους ανωτέρω λόγους αλλά και διότι τελικώς στον ανωτέρω διαγωνισμό υποβλήθηκε μία και μόνο παραδεκτή προσφορά, αυτή της ανωτέρω αναδόχου, η ανωτέρω διαπιστωθείσα πλημμέλεια, ήτοι η θέση στη διακήρυξη των ανωτέρω μη νομίμως αιτιολογημένων ως απολύτως απαραίτητων τεχνικών προδιαγραφών, των οποίων, άλλωστε, αμφισβητήθηκε (προσβλήθηκε) η νομιμότητα με την ανωτέρω προδικαστική προσφυγή, είναι ουσιώδης, καθώς διαπιστώνεται ότι κατά παράβαση των οικείων διατάξεων και γενικών αρχών περιόρισε το δικαίωμα πρόσβασης στον ανωτέρω διαγωνισμό και έδρασε αποτρεπτικά στην ανάπτυξη σχετικού ανταγωνισμού, έπληξε δηλαδή την αντικειμενική νομιμότητα του διαγωνισμού. Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου και της … A.E. για την «Προμήθεια φωτιστικών LED για την αναβάθμιση του ηλεκτροφωτισμού του Δήμου …».


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1161/2021

Ανάθεση υπηρεσίας..ζητείται η ανάκληση της 202/2021 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου....Από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι ο ανάδοχος φορέας στηρίζεται στις ικανότητες της εταιρείας «...» προς τεκμηρίωση της ζητούμενης τεχνικής ικανότητας του άρθρου 2.2.6 της διακήρυξης και, επομένως, όφειλε η τελευταία, ανεξαρτήτως εάν δηλώθηκε και ως υπεργολάβος και του ποσοστού της υπεργολαβίας, να προσκομίσει τα στοιχεία που αποδεικνύουν την από μέρους της πλήρωση του εν λόγω κριτηρίου επιλογής και, ειδικότερα, τα απαιτούμενα από τη διακήρυξη δικαιολογητικά (βεβαιώσεις προϋπηρεσίας, πιστοποιητικά, πτυχία), από τα οποία θα αποδεικνύονται οι τεχνικές γνώσεις και η εμπειρία του προσωπικού που «δανείζει», ανάλογα με την ειδικότητα πρόσληψης. Περαιτέρω, όμως, μη νομίμως κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη ότι η εν λόγω εταιρεία όφειλε, επιπλέον, να προσκομίσει και τα αναφερόμενα στο άρθρο 2.2.7 της διακήρυξης πιστοποιητικά διασφάλισης ποιότητας και περιβαλλοντικής διαχείρισης. Τούτο, διότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 8 και 12 της παρούσας, σε περίπτωση που ο τρίτος φορέας δανείζει στον προσφέροντα μέρος του απαιτούμενου για την εκτέλεση της σύμβασης προσωπικού, δεν απαιτείται να αποδεικνύεται ότι αυτός πληροί και το - διακριτό και αυτοτελές κατά τη διακήρυξη και κατά το σκοπό που εξυπηρετεί - κριτήριο επιλογής, το οποίο αφορά στα πρότυπα διασφάλισης ποιότητας και περιβαλλοντικής διαχείρισης. Επιπλέον, η διακήρυξη ουδόλως απαιτούσε ρητά την υποβολή των εν λόγω δικαιολογητικών, καθόσον η σχετική παρ. 2.9.2.2 αυτής παρέπεμπε - όσον αφορά στον δανειστή τεχνικής ικανότητας - μόνο στις παρ. 2.2.5 και 2.2.8, όχι δε και στην επίμαχη εν προκειμένω παρ. 2.2.7. Επομένως, ο σχετικώς προβαλλόμενος με τις προσφυγές λόγος πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος. Και τούτο ανεξαρτήτως του ότι ήδη η δεύτερη προσφεύγουσα-ανάδοχος φορέας επικαλείται και προσκομίζει για την εταιρεία «...» τα προβλεπόμενα στο άρθρο 2.2.7 της διακήρυξης πιστοποιητικά διασφάλισης ποιότητας και περιβαλλοντικής διαχείρισης [βλ. τα προσκομιζόμενα ΣΔΠ 3183/21 (ISO 9001:2015) και ΣΠΔ 3183Α/19 (ISO 14001:2015) πιστοποιητικά]. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να απορριφθεί η ασκηθείσα από την εταιρεία «....» παρέμβαση ως απαράδεκτη, να γίνουν δεκτές οι συνεκδικαζόμενες προσφυγές ανάκλησης και η ασκηθείσα από το πρώτο προσφεύγον παρέμβαση, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 202/2021 πράξη του Ζ' Κλιμακίου και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης μεταξύ των προσφευγόντων, ακολούθως δε να διαταχθεί η απόδοση του κατατεθέντος παραβόλου στην δεύτερη προσφεύγουσα εταιρεία (άρθρα 310 παρ. 1, 335 παρ. 1 και 336 παρ. 1 του ν. 4700/2020).