ΕΣ/ΤΜ.6/1320/2018
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Προμήθεια με χρηματοδοτική μίσθωση:Αίτηση η ανάκληση της 171/2018 Πράξης του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι, ενόψει του ότι η αναθέτουσα αρχή επέλεξε να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση σε 2 τμήματα αντιστοιχούντα στους δύο αυτοτελείς απολύτως διακριτών μεταξύ τους τύπους οχημάτων και όρισε με τη διακήρυξη ότι προσφορές υποβάλλονται μόνο για το σύνολο της προμήθειας (ως ενιαίο αντικείμενο), μη νομίμως, ήτοι κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 59 του ν. 4412/2016 και των αρχών της διαφάνειας και του ανταγωνισμού, δεν ανέφερε στα έγγραφα της σύμβασης, τους βασικούς λόγους για την απόφασή της αυτή (ούτε εξάλλου στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται ειδική έκθεση κατ’ άρθρο 341 του ως άνω νόμου, όπου να αναφέρονται οι λόγοι αυτοί), όπως ορθώς κρίθηκε και με την προσβαλλόμενη πράξη. Ο λόγος ανάκλησης, κατά τον οποίο η υποβολή ενιαίας προσφοράς προκρίθηκε από το Δήμο, διότι τυχόν υποδιαίρεση της σύμβασης και ανάληψη των τμημάτων από περισσότερους οικονομικούς φορείς θα έθετε εν αμφιβόλω την εγγυημένη εκ μέρους του προμηθευτή τεχνική υποστήριξη των οχημάτων για το απαιτούμενο χρονικό διάστημα των δέκα ετών και διοικητικά αναποτελεσματική την εκ μέρους του Δήμου διαχείριση της διαδικασίας συντήρησης, λόγω της παρεμβολής περισσότερων φορέων, δε δύναται να δικαιολογήσει επαρκώς τον ενιαίο χαρακτήρα της προμήθειας. Τούτο δε διότι οι δύο τύποι των υπό προμήθεια οχημάτων έχοντας απολύτως διακριτά μεταξύ τους τεχνικά χαρακτηριστικά απαιτούν κατά λογική αναγκαιότητα και διαφορετικές υπηρεσίες συντήρησης και ανταλλακτικά, με αποτέλεσμα να μην τίθεται θέμα διακινδύνευσης της ομαλής λειτουργία της σύμβασης καθώς και δυσκολίας συντονισμού ή σύγχυσης εκ μέρους του προσωπικού του Δήμου που καλείται να ελέγξει την ορθή εκτέλεση της τεχνικής υποστήριξης. Τούτο ισχύει, πολλώ μάλλον διότι τα υπό προμήθεια οχήματα καλούνται να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες τριών διαφορετικών Διευθύνσεων, ενώ η υποχρέωση εγγυητικής ευθύνης συντήρησης και παροχής των κατάλληλων ανταλλακτικών μπορεί να επιβληθεί ευχερώς σε κάθε προμηθευτή επιμέρους ομάδας, χωρίς να εξαρτάται από το μέγεθός της ή να επιτρέπεται θεσμικά μόνο σε προσφορά που καλύπτει το σύνολο των προς προμήθεια οχημάτων. Εξάλλου, ούτε η φύση της σύμβασης ως τοιαύτης χρηματοδοτικής μίσθωσης δύναται να αιτιολογήσει την ενιαία ανάθεση της προμήθειας και την αποτελεσματική διαχείριση αυτής κατά τη διάρκεια λειτουργίας της σύμβασης, δεδομένου ότι ούτε από τα συμβατικά τεύχη ούτε από τους όρους της διακήρυξης προκύπτει υποχρέωση των συμβαλλομένων μερών να συμπράξουν με κάποια τράπεζα ή άλλο αδειοδοτημένο προς τούτο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, όπως αβάσιμα διατείνεται ο αιτών Δήμος (πρβλ. Μείζ. Επτ. Συνθ. Ελ. Συν. 865, 864/2018). Περαιτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η μη υποδιαίρεση της ελεγχόμενης προμήθειας σε δύο τμήματα (απορριμματοφόρα και διπλοκάμπινα ημιφορτηγά με ανατρεπόμενη καρότσα), τα οποία, τόσο λόγω των απολύτως διακεκριμένων τεχνικών χαρακτηριστικών τους όσο και της χρήσης τους, δεν τα εμπορεύονται υποχρεωτικώς οι ίδιοι οικονομικοί φορείς, και στη συνέχεια η θέσπιση υποχρέωσης των υποψηφίων προμηθευτών να υποβάλουν προσφορά για το σύνολο των ειδών της διακήρυξης χωρίς επαρκή, κατά τα ανωτέρω, αιτιολογία και καθ΄ υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής, εισήγαγε στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία αθέμιτο περιορισμό του ανταγωνισμού, διά του αποκλεισμού εκείνων των οικονομικών φορέων που δραστηριοποιούνται στην εμπορία του ενός μόνο είδους και θα επιθυμούσαν να υποβάλουν αυτόνομα προσφορά, χωρίς δηλαδή να χρειάζεται να στηριχθούν σε ικανότητες τρίτων, περιορίζοντας έτσι την οικονομική ωφέλειά τους από την τυχόν ανάθεση σε αυτούς της σύμβασης, ή σε κάθε περίπτωση θα επιθυμούσαν να υποβάλουν προσφορά για το ένα μόνο από τα δύο διακριτά τμήματα της σύμβασης στηριζόμενοι στις αναλογούσες για το τμήμα αυτό δυνατότητες τρίτων. Συνεπώς, μόνη η δυνατότητα των οικονομικών φορέων να επικαλεσθούν τις ικανότητες τρίτων, μέσω της προβλεπόμενης στο νόμο προσφυγής στο θεσμό "της δάνειας εμπειρίας" ή της υπεργολαβίας, προκειμένου να υποβάλουν προσφορά, δεν αρκεί στην προκειμένη περίπτωση για την ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού, όσα δε αντίθετα προβάλλονται με το δεύτερο λόγο ανάκλησης είναι αβάσιμα και απορριπτέα. Οι Πάρεδροι Ευαγγελία Πασπάτη και Μαρία Μωϋσιάδου, που έχουν συμβουλευτική ψήφο, διατύπωσαν την παρακάτω γνώμη: Δεδομένου του σύνθετου αντικειμένου της υπό κρίση προμήθειας, όπως τούτο προκύπτει από την τεχνική μελέτη και τους όρους της οικείας διακήρυξης, συνισταμένου όχι μόνο στην παράδοση των οχημάτων στο Δήμο, αλλά και στην πρόσθετη εγγυητική ευθύνη του προμηθευτή να παράσχει στον αιτούντα, μετά την παράδοση των οχημάτων και σε βάθος δεκαετίας, υπηρεσίες πλήρους συντήρησής τους με παροχή ανταλλακτικών και άλλων αναλώσιμων ειδών υπό τις συγκεκριμένες χρονικές και ποιοτικές προϋποθέσεις που έχει θέσει εξαρχής ο Δήμος, παρίστανται βάσιμοι οι λόγοι επιλογής του τελευταίου ως αναθέτουσας αρχής για το αδιαίρετο της προμήθειας, όπως αυτοί προκύπτουν επαρκώς από τα έγγραφα της σύμβασης. Τυχόν δε υποδιαίρεση αυτής σε τμήματα και ανάληψή της από διαφορετικούς οικονομικούς φορείς, θα προκαλούσε τεχνικές δυσκολίες στα όργανα του Δήμου για την αποτελεσματική διαχείριση του συνολικού συμβατικού αντικειμένου και θα έθετε σε διακινδύνευση την προσήκουσα και συντονισμένη εκτέλεση της προμήθειας και κυρίως την εγγυημένη διαδικασία τεχνικής υποστήριξης των οχημάτων για το απαιτούμενο χρονικό διάστημα της δεκαετίας. Για τους λόγους δε αυτούς, δεν τίθεται εν προκειμένω θέμα υπέρβασης των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής για την επιλογή της ή ανεπίτρεπτου περιορισμού του κύκλου των δυνάμενων να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό προσώπων και παραβίασης των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού.Δεν ανακαλεί την 171/2018 Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1629/2018.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΛΙΜ.ΣΤ/253/2022
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και της προηγηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση της προμήθειας ηλεκτρικών οχημάτων του Δήμου Δυτικής … (Υποέργο 1), προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.269.450,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ.(....)Και τούτο διότι η απαίτηση εμπειρίας στην προμήθεια οχημάτων τεσσάρων μόνο από τους οκτώ συνολικά απαιτούμενους κατά τρόπο ενιαίο (χωρίς υποδιαίρεση) τύπους δεν αιτιολογείται, ούτε συνιστά αντικειμενική ένδειξη ως προς την ικανότητα των υποψηφίων για την καλή εκτέλεση της σύμβασης στο σύνολό της, βαίνει δε πέραν του ευλόγως αναγκαίου για το σκοπό αυτό μέτρου. Περαιτέρω, σε συμβάσεις όπως η ελεγχόμενη η ικανότητα κατασκευής και προμήθειας οχημάτων συγκεκριμένου τύπου εξαρτάται από τους κανόνες της αγοράς, δηλαδή την προσφορά και τη ζήτηση αυτών (...). Ως εκ τούτου, η απαίτηση εκτέλεσης κατά το παρελθόν προμηθειών οχημάτων συγκεκριμένου τύπου – και όχι οποιουδήποτε αντίστοιχου τύπου ή οποιουδήποτε τύπου που ανήκει στη γενικότερη κατηγορία, εν προκειμένω, ηλεκτροκίνητων οχημάτων - δεν εξυπηρετεί το σκοπό της ομαλής και εύρυθμης εκτέλεσης του αντικειμένου της υπό έλεγχο σύμβασης, καθόσον είναι εξίσου πιθανό να διατίθεται η ζητούμενη εμπειρία - τεχνική καταλληλότητα και από οικονομικούς φορείς που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη αγορά ηλεκτρικών οχημάτων.Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο νομιμότητας σχεδίου σύμβασης για την προμήθεια ηλεκτρικών οχημάτων του Δήμου Δυτικής …, σύμφωνα με το σκεπτικό.
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1365/2022.
ΕΣ/ΚΛΙΜ.ΣΤ/171/2018
Προμήθεια με χρηματοδοτική μίσθωση(...) Με τα δεδομένα αυτά και όπως η ίδια η αναθέτουσα αρχή υπολαμβάνει ενόψει του περιεχομένου της 103/2017 μελέτης, το αντικείμενο της ελεγχόμενης προμήθειας αποτελείται από δύο αυτοτελή και απολύτως διακριτά μεταξύ τους είδη οχημάτων, ήτοι απορριμματοφόρα (Ομάδα Α) και διπλοκάμπινα ημιφορτηγά με ανατρεπόμενη καρότσα (Ομάδα Β), τα οποία διαθέτουν ίδιες τεχνικές προδιαγραφές, ομαδοποιούνται χωριστά και αξιολογούνται κατ’ αρχήν αυτοτελώς με βάση τα κριτήρια αξιολόγησης που προσιδιάζουν στα οικεία τεχνικά χαρακτηριστικά. Ως εκ τούτου και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, η επιλογή της αναθέτουσας αρχής να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση σε δύο (2) τμήματα αντιστοιχούντα στους ανωτέρω ζητούμενους τύπους οχημάτων, αλλά αντ’ αυτού να απαιτήσει την υποχρεωτική υποβολή προσφοράς για το σύνολο των ειδών της διακήρυξης, έχρηζε εν προκειμένω ειδικής αιτιολογίας, η οποία, όμως, ουδόλως προκύπτει από τα έγγραφα της προμήθειας και δη τα επιμέρους τεύχη που περιλαμβάνονται στην 103/2017 μελέτη της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών. Αντιθέτως, μάλιστα, στη μελέτη αυτή, γίνεται αναφορά όχι μόνο στα διαφορετικά τεχνικά χαρακτηριστικά των δύο ειδών, αλλά και στο ότι αυτά προορίζονται να καλύψουν τις ανάγκες διαφορετικών υπηρεσιών (τα μεν απορριμματοφόρα της Διεύθυνσης Καθαριότητας, Ανακύκλωσης και Ηλεκτροφωτισμού, τα δε ημιφορτηγά των Διευθύνσεων Καθαριότητας, Ανακύκλωσης και Ηλεκτροφωτισμού και Περιβάλλοντος και Πρασίνου), γεγονός που θα απέκλειε την εμπλοκή τυχόν περισσότερων αναδόχων – και την όποια εξ αυτού του λόγου υποτιθέμενη τυχόν δυσλειτουργία - κατά την εκτέλεση του αντικειμένου που θα ανετίθετο στον καθένα. Η στερούμενη οποιασδήποτε αιτιολογίας μη υποδιαίρεση της ελεγχόμενης προμήθειας σε δύο (2) τμήματα, όπως, ειδικότερα, αυτά υπολαμβάνονται στην ανωτέρω μελέτη, καθιστά εν προκειμένω πλημμελή τη διαγωνιστική διαδικασία στο σύνολό της, όχι μόνο διότι αντίκειται ευθέως στο προεκτιθέμενο άρθρο 59 παρ. 1 του ν. 4412/2016 αντιστρατευόμενη, παραλλήλως, τους περιγραφόμενους στο προοίμιο της Οδηγίας σκοπούς του κοινοτικού νομοθέτη, αλλά και για τον πρόσθετο λόγο στο μέτρο που, στο διενεργηθέντα διαγωνισμό, δεν αναπτύχθηκε τελικώς ανταγωνισμός, αφού κατατέθηκε μία μόνο προσφορά και δη από εταιρία που έχει τη δυνατότητα τόσο κατασκευής και διάθεσης και των δύο τύπων οχημάτων, όσο και έκδοσης εγγυητικής επιστολής συμμετοχής του ποσού που απαιτούσε η διακήρυξη (17.107,20 ευρώ), κατά απόλυτο περιορισμό εκείνων των οικονομικών φορέων που θα μπορούσαν – από τεχνικής ή οικονομικής απόψεως, σχετιζόμενης είτε με την προηγούμενη εμπειρία, είτε με την χρηματοοικονομική τους ικανότητα - να προσφέρουν οχήματα είτε μόνον της Α, είτε μόνον της Β ομάδας, προσκομίζοντας εγγυητική επιστολή συμμετοχής ποσού αντιστοιχούντος στον επιμέρους προϋπολογισμό εκάστου τμήματος. Περαιτέρω, επί του σχεδίου σύμβασης, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι: 1) Ο περιεχόμενος στο άρθρο 15 όρος ότι «η σύμβαση τροποποιείται όταν συμφωνήσουν γι’ αυτό και τα δύο συμβαλλόμενα μέρη, ύστερα από γνωμοδότηση της επιτροπής αξιολόγησης» διατυπώνεται αορίστως και δη χωρίς να ληφθούν υπόψη τα οριζόμενα στο εφαρμοστέο κατά τον ελεγχόμενο διαγωνισμό άρθρο 132 του ν. 4412/2016. 2) Το προβλεπόμενο στο άρθρο 9 χρονικό διάστημα δέκα (10) εργασίμων ημερών από την έγγραφη ειδοποίηση του αναδόχου, εντός του οποίου πρέπει να αποκαθίσταται η βλάβη οχήματος και να παραδίδεται αυτό σε πλήρη λειτουργία, δεν ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο της από 18.10.2017 υπεύθυνης δήλωσης του αναδόχου (βλ. φάκελο δικαιολογητικών συμμετοχής) ότι η έντεχνη αποκατάσταση βλάβης οχήματος θα διενεργείται εντός το πολύ πέντε (5) ημερών. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με την εταιρία «…...».
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1629/2018, Η ΟΠΟΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1320/2018.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/14/2019
Ανάθεση υπηρεσιών...Ενόψει του ότι η αναθέτουσα αρχή επέλεξε να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση σε 3 τμήματα αντιστοιχούντα στις τρεις ομάδες μηχανημάτων προς επισκευή και συντήρηση [Ομάδα Α: 4 συγκροτήματα συμπιεστών απορριμμάτων (σταθερός εξοπλισμός), Ομάδα Β: 21 οχήματα μεταφοράς απορριμματοκιβωτίων και Ομάδα Γ: 61 απορριμματοκιβώτια (κινητός εξοπλισμός)], οι οποίες, κατά τα τεύχη δημοπράτησης και κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, είναι αυτοτελείς και απολύτως διακριτές μεταξύ τους (διαφορετική λειτουργικότητα και διαφορετικές ανάγκες επισκευής), αλλά, αντιθέτως, όρισε με τη διακήρυξη ότι προσφορές υποβάλλονται μόνο για το σύνολο των υπηρεσιών συντήρησης και επισκευής, μη νομίμως, ήτοι κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 59 του ν. 4412/2016, δεν ανέφερε στα έγγραφα της σύμβασης τους βασικούς λόγους για την απόφασή της αυτή (ούτε εξάλλου στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται ειδική έκθεση κατ’ άρθρο 341 του ως άνω νόμου, όπου να αναφέρονται οι λόγοι αυτοί) [σκ. 4.Β. της παρούσας]. Η κατά τα ανωτέρω μη υποδιαίρεση των ελεγχόμενων υπηρεσιών σε τμήματα, χωρίς να υφίσταται προς τούτο νόμιμη αιτιολογία, συνιστά, στην προκειμένη περίπτωση, όπου συμμετείχε στον επίμαχο διαγωνισμό μόνον μία επιχείρηση, ουσιώδη νομική πλημμέλεια της επίμαχης διαγωνιστικής διαδικασίας. Και τούτο διότι απέτρεψε τη συμμετοχή στον διαγωνισμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην επισκευή και συντήρηση μιας μόνο ομάδας μηχανημάτων (λ.χ. επιχειρήσεις που ασχολούνται αποκλειστικώς με την επισκευή οχημάτων) και θα επιθυμούσαν να υποβάλουν προσφορά για το ένα μόνο από τα τρία διακριτά τμήματα της σύμβασης, είτε γιατί δεν δύνανται να ανταπεξέλθουν στο σύνολο της σύμβασης (λ.χ. μη δυνατότητα στήριξης σε δυνατότητες τρίτων για τα λοιπά τμήματα της σύμβασης), είτε γιατί, σε κάθε περίπτωση, στοχεύουν να αναλάβουν αυτόνομα -ήτοι χωρίς τη στήριξη στις ικανότητες τρίτων- μόνον το τμήμα της σύμβασης που τους ενδιαφέρει και συνάπτεται με την επαγγελματική τους εξειδίκευση, μεγιστοποιώντας, τοιουτοτρόπως, την οικονομική τους ωφέλεια από την ενδεχόμενη ανάθεση σε αυτές του εν λόγω τμήματος. Εξάλλου, το γεγονός της μη υποδιαίρεσης της επίμαχης σύμβασης αντανακλά και στην ίδια την αναθέτουσα αρχή, αφού δια της ευρύτερης συμμετοχής μικρομεσαίων επιχειρήσεων ενδεχομένως να είχε επιτύχει οικονομικά συμφερότερες προσφορές για την κάθε επιμέρους ομάδα εργασιών.
Γ. Περαιτέρω, οι ανωτέρω όροι (υποβολή προσφοράς μόνο για το σύνολο των ελεγχόμενων υπηρεσιών και πιστοποίηση συνεργείου τόσο για τον σταθερό όσο και για τον κινητό εξοπλισμό), συνδυαστικώς ιδωμένοι, καθώς και εξεταζόμενοι υπό το φως των ιδιαίτερων περιστάσεων του ελεγχόμενου διαγωνισμού (η μοναδική προσφέρουσα εταιρεία «......» είναι κατασκευαστής τόσο των 4 συμπιεστών όσο και των 61 απορριμματοκιβωτίων και η μοναδική προσφέρουσα στον διαγωνισμό), περιόρισαν σε τέτοιο βαθμό τον ελεύθερο ανταγωνισμό, ώστε, κατ’ ουσίαν, τον εκμηδένισαν. Και τούτο διότι δόθηκε ουσιαστικά η δυνατότητα σε διαγωνιζόμενη εταιρεία να αποκλείσει κάθε ανταγωνιστή, αρνούμενη – όπως είναι και εύλογο – να χορηγήσει εξουσιοδότηση επισκευής και συντήρησης των μηχανημάτων της, με αποτέλεσμα οι ανταγωνιστές αυτοί να αδυνατούν να υποβάλουν προσφορά για τα εν λόγω τμήματα της σύμβασης.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το .....2018 (αριθ. πρωτ. Ελ.Συν. ...) έγγραφο του Προέδρου του Περιφερειακού Συνδέσμου ΦΟΔΣΑ ..., σχεδίου σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται ηλεκτρονικά στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/66/2022
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και του διαγωνισμού του Δήμου … για την προμήθεια τροφίμων και ειδών βασικής υλικής συνδρομής της πράξης «Αποκεντρωμένες προμήθειες τροφίμων και βασικής υλικής συνδρομής, διοικητικές δαπάνες και παροχή συνοδευτικών μέτρων 2018 – 2019» της κοινωνικής σύμπραξης Δυτικής Αττικής (...), που έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Επισιτιστικής και Βασικής Υλικής Συνδρομής του Ταμείου Βοήθειας προς τους απόρους (ΤΕΒΑ) 2014-2020(....)Συνεπώς, η μη υποδιαίρεση της προμήθειας στα ανωτέρω δύο τμήματα χωρίς επαρκή κατά τα προεκτεθέντα αιτιολογία και καθ’ υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας Αρχής συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια, καθόσον, αφενός απετράπη η συμμετοχή στο διαγωνισμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά σε τρόφιμα ή αποκλειστικά σε είδη προσωπικής και οικιακής υγιεινής, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 59 του ν. 4412/2016, που αποσκοπεί ακριβώς στη διευκόλυνση της συμμετοχής των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και στη βελτίωση των συνθηκών ανταγωνισμού ώστε να επιτευχθούν καλύτερες τιμές αγοράς, αφετέρου δεν αναπτύχθηκε τελικώς ανταγωνισμός, αφού κατατέθηκε μόνο μία παραδεκτή προσφορά με πολύ μικρό ποσοστό έκπτωσης.Aποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/950/2022.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/318/2021
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και της προηγηθείσας διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για την «ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ - ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΦΩΤΙΣΜΟΥ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΩΝ ΧΩΡΩΝ - ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ SMART CITIES, ΜΕ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 3.554.044,88 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.).(....)Κατά παράβαση των όρων της διακήρυξης, που απαιτούν την «εκτέλεση τουλάχιστον τμήματος σύμβασης τύπου Σ.Ε.Α. δεκαετούς διάρκειας», εκ των οποίων συνάγεται – προκειμένου ο όρος να μην θεωρηθεί αόριστος και απρόσφορος – ότι από το εκτελεσθέν τμήμα πρέπει να αποδεικνύεται εμπειρία του οικονομικού φορέα σε όλα τα στάδια εκτέλεσης μιας τέτοιας σύμβασης, οι υποβληθέντες λογαριασμοί αφορούν, κατά ρητώς διαλαμβανόμενα στις πιστοποιήσεις του ανεξάρτητου συμβούλου, στην προμήθεια και εγκατάσταση λαμπτήρων και φωτιστικών και όχι στη συντήρηση του δικτύου ηλεκτροφωτισμού με διασφάλιση της ενεργειακής απόδοσης.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της εταιρείας … ΑΕ για την «ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ - ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΦΩΤΙΣΜΟΥ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΩΝ ΧΩΡΩΝ - ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ SMART CITIES, ΜΕ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ …»
ΕΣ.ΤΜ.6/1294/2019
Προμήθεια ηλεκτρολογικού υλικού...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά με την Πράξη της οποίας ζητείται η ανάκληση κρίθηκε ότι για την προς ανάθεση προμήθεια ηλεκτρολογικού υλικού από το Δήμο ... δεν έλαβε χώρα ουσιαστική διαίρεση αυτής, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 59 του ν. 4412/2016. Και τούτο διότι, δοθέντος ότι το αντικείμενο του διαγωνισμού υποδιαιρείται μεν σε δύο τμήματα, των οποίων όμως η ποσοτική κατανομή είναι καταφανώς άνιση, με την Ομάδα Α’ να περιλαμβάνει το σύνολο σχεδόν των υπό προμήθεια ειδών (100 σε σύνολο 102), που έχουν διακριτό χαρακτήρα και θα μπορούσαν καταρχήν να διαιρεθούν σε περισσότερες ομάδες (ασφάλειες, διακόπτες, εκκινητές, καλώδια, κλέμες, λαμπτήρες, μετασχηματιστές κ.τ.λ.), και να αποτελεί το 98,3% περίπου της συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης, ενώ, όσον αφορά στην Ομάδα Β’, τα είδη αυτής έπρεπε, ως εκ της φύσης τους, ν’ αποτελέσουν αντικείμενο χωριστής ομάδας, δεδομένης της περιορισμένης κυκλοφορίας τους στην αγορά (εμπορία αυτών μόνο από τις επιχειρήσεις που έχουν αποθέματα αυτών) ενόψει της απαγόρευσης κυκλοφορίας και εμπορίας αυτών μετά τον Ιούλιο του 2019 (22.7.2019, βλ. άρθρα 2 και 4 της οικ.23809/ΔΤΒΝ351/24.2.2017 απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης – Υγείας – Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Β’ 851/15.3.2017), η αναθέτουσα αρχή δεν προέβη σε κατ’ ουσία και σύμφωνα με το σκοπό των προαναφερόμενων διατάξεων διαίρεση της κρίσιμης προμήθειας. Όφειλε, επομένως, προκειμένου να διασφαλισθεί ο σκοπός και η πρακτική αποτελεσματικότητα του (κοινοτικού και εθνικού) δικαίου περί δημοσίων συμβάσεων, μέσω της δυνατότητας να καταστεί περισσότερο ευχερής η συμμετοχή μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο διαγωνισμό, στην προκειμένη περίπτωση ή να διαιρέσει περαιτέρω, σε περισσότερες ομάδες, τα υπό προμήθεια είδη ή να αιτιολογήσει είτε μέσω της έκθεσης του άρθρου 341 του ν. 4412/2016, είτε μέσω των εγγράφων της σύμβασης την επιλογή της να μην υποδιαιρέσει την επίμαχη προμήθεια σε περαιτέρω τμήματα. Η έλλειψη δε αιτιολογίας ως προς την υποδιαίρεση μιας σύμβασης σε τμήματα, σύμφωνα με το άρθρο 59 παρ. 1 του ν. 4412/2016, συνιστά περίπτωση υπέρβασης των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής, που ελέγχεται από το Δικαστήριο κατά την άσκηση του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων, χωρίς να αποτελεί κρίση σκοπιμότητας. Ωστόσο, το Τμήμα, λαμβάνοντας υπόψη ότι η αναθέτουσα αρχή (Δήμος ...) είχε την πεποίθηση ότι με τη διαίρεση της σύμβασης στις προαναφερόμενες Ομάδες Α’ και Β’ ορθά εφάρμοσε τις διατάξεις του άρθρου 59 του ν.4412/2016, ενώ σε κάθε περίπτωση με την υπό κρίση αίτηση αιτιολογεί επαρκώς ότι τα είδη της Ομάδας Α’ δεν μπορούσαν να ομαδοποιηθούν περαιτέρω, διότι δεν παρουσιάζουν μεταξύ τους ομοιότητες ικανές να επιτρέψουν την ομαδοποίηση, ο απόλυτος κατακερματισμός της προμήθειας σε τόσα τμήματα όσα και κάθε ένα διακριτό είδος θα διερρήγνυε τη λειτουργικότητα της σύμβασης και θα δημιουργούσε σημαντικές περιπλοκές στην υλοποίησή της, καθώς και διότι ο κατακερματισμός της σύμβασης θα αύξανε το κόστος για το Δήμο, δοθέντος ότι θα είχε ως συνέπεια την αδυναμία έκπτωσης από τους προμηθευτές, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου συγγνωστώς υπέλαβαν ότι η διενεργηθείσα διαίρεση των υπό προμήθεια ειδών σε Ομάδα Α’ και Β’ πληρούσε τις προϋποθέσεις των ανωτέρω διατάξεων.(...)Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων σύμβασης, για την «Προμήθεια ηλεκτρολογικού υλικού του Δήμου ...», μεταξύ του Δήμου ... και της εταιρείας «....» για την ανάθεση της Ομάδας Α’ της προμήθειας ηλεκτρολογικού υλικού από το Δήμο ..., καθώς και του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και της εταιρείας «.....» για την Ομάδα Β’ της προαναφερόμενης προμήθειας, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
ΕΣ/ΤΜ.6/1321/2018
Προμήθεια οργάνων και εξοπλισμού παιδικών χαρών:Αίτηση ανάκλησης της 10/2018 Πράξης του Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου :Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι η απόφαση της αναθέτουσας αρχής να μην υποδιαιρέσει την επίμαχη προμήθεια σε τμήματα ανά παιδική χαρά ή γεωγραφικό διαμέρισμα, αιτιολογείται επαρκώς, όπως βασίμως προβάλλεται με την υπό κρίση αίτηση. Τούτο διότι οι δέκα τρεις (13) παιδικές χαρές του Δήμου, ανεξάρτητα από τη γεωγραφική τους χωροθέτηση, αποτελούν ένα ενιαίο λειτουργικό σύστημα χώρων άθλησης και ψυχαγωγίας, για την ομοιόμορφη διαμόρφωση του οποίου, με ομοειδή εξοπλισμό, απαιτείται ενιαίος συντονισμός του προσωπικού και των εργασιών των επιμέρους τμημάτων, προκειμένου να επιτευχθεί η εμπρόθεσμη και προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης, που αποβλέπει στη δημιουργία σύγχρονων χώρων ψυχαγωγίας για το σύνολο των παιδιών των δημοτικών διαμερισμάτων του Δήμου και στην ασφαλή λειτουργία των χώρων αυτών, ενόψει και των θεσπιζόμενων από την οικεία νομοθεσία αυστηρών προδιαγραφών. Συνεπώς, η ενιαία δημοπράτηση της επίμαχης προμήθειας χωρίς την πρόβλεψη δυνατότητας υποβολής προσφοράς για τμήμα μόνο των ζητουμένων ειδών δεν συνιστά εν προκειμένω κακή χρήση της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής, ενόψει μάλιστα και του όρου του άρθρου 2.2.8 της διακήρυξης (βλ. σκέψη 4.Γ), βάσει του οποίου οι φορείς που τυχόν δεν δραστηριοποιούνται στην εμπορία του συνόλου των ειδών, δύνανται να υποβάλουν προσφορά στηριζόμενοι στις ικανότητες άλλων φορέων (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. VI 528/2018) Ανακαλεί τη 10/2018 Πράξη του Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/69/2019
Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί ενιαία μικτή σύμβαση προμήθειας που περιλαμβάνει και εργασίες τοποθέτησης – εγκατάστασης για τις οποίες ο ανάδοχος φέρει ειδική εγγυητική ευθύνη απέναντι στην Αναθέτουσα Αρχή. Ενόψει αυτού, παρίσταται επαρκώς αιτιολογημένη κατ’ άρθρο 59 του ν. 4412/2016 η επιλογή της Αναθέτουσας Αρχής να επιτρέψει την υποβολή προσφοράς μόνο για το σύνολο των ειδών της προμήθειας και όχι και για επιμέρους ομάδες ειδών, καθόσον το αντίθετο θα έθετε σε διακινδύνευση την προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης και κυρίως την εγγυημένη λειτουργία της συγκεκριμένης προμήθειας για μια δεκαετία (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 608, 609/2018). Κατόπιν τούτων, δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία και, συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/127/2019
Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί ενιαία μικτή σύμβαση προμήθειας που περιλαμβάνει και εργασίες τοποθέτησης – εγκατάστασης για τις οποίες ο ανάδοχος φέρει ειδική εγγυητική ευθύνη απέναντι στην Αναθέτουσα Αρχή. Ενόψει αυτού, παρίσταται επαρκώς αιτιολογημένη κατ’ άρθρο 59 του ν. 4412/2016 η επιλογή της Αναθέτουσας Αρχής (βλ. και την παρατιθέμενη στο άρθρο 1.3 της διακήρυξης αιτιολογία) να επιτρέψει την υποβολή προσφοράς μόνο για το σύνολο των ειδών της προμήθειας και όχι και για επιμέρους ομάδες ειδών, καθόσον το αντίθετο θα έθετε σε διακινδύνευση την προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης και κυρίως την εγγυημένη λειτουργίας της συγκεκριμένης προμήθειας για την δεκαετία (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 608, 609/2018). Κατόπιν τούτων, δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία και, συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.
ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1884/2022
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:ζητείται η αναθεώρηση της 1421/2022 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Έκτο Τμήμα Διακοπών), με την οποία απορρίφθηκε ως αβάσιμη η προσφυγή ανάκλησης της ήδη προσφεύγουσας εταιρείας κατά της 424/2022 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την πράξη αυτή κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Θεσσαλίας και της προσφεύγουσας, με αντικείμενο την «Παροχή υπηρεσιών για τη λειτουργία, συντήρηση, παρακολούθηση και φύλαξη των δομών της επαναδημιουργίας λίμνης Κάρλας», συμβατικής δαπάνης 1.899.500 ευρώ χωρίς ΦΠΑ.(...)Το Δικαστήριο επισημαίνει ότι η υποδιαίρεση μίας σύμβασης σε τμήματα προϋποθέτει ότι η αναθέτουσα αρχή παρέχει τη δυνατότητα στους υποψήφιους οικονομικούς φορείς να υποβάλουν προσφορά για ένα ή περισσότερα ή και για όλα τα τμήματα του διαγωνισμού. Αντιθέτως, όταν οι υποψήφιοι δεν διαθέτουν ευχέρεια, αλλά υποχρεούνται να υποβάλουν προσφορά για το σύνολο του συμβατικού αντικειμένου, τότε δεν πρόκειται για υποδιαίρεση της σύμβασης σε τμήματα, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 59 του ν. 4412/2016 και του σκοπού που αυτές επιδιώκουν, ήτοι τη διευκόλυνση συμμετοχής των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στις διαδικασίες ανάθεσης σύμβασης, αλλά για ενιαία σύμβαση.(...)Αντιθέτως, πρόκειται περί ενός υβριδικού συστήματος ανάθεσης ενιαίας σύμβασης, με το οποίο συγχέονται τα συστήματα προσδιορισμού της χαμηλότερης τιμής και της βέλτιστης σχέσης ποιότητας – τιμής, ενώ λόγω της πρόβλεψης στη διακήρυξη συντελεστή βαρύτητας επί της εξαγόμενης βαθμολογίας των δύο «τμημάτων» και της ενιαίας ανάθεσης της ελεγχόμενης σύμβασης, ματαιώνεται ο σκοπός που εξυπηρετείται από καθένα από τα δύο συστήματα προσδιορισμού, καθώς δεν είναι δυνατή η επιλογή ούτε της χαμηλότερης οικονομικής προσφοράς, ούτε της πλέον συμφέρουσας όμοιας βάσει της βέλτιστης σχέσης ποιότητας - τιμής, όπως ορθά έστω και με εν μέρει διάφορη αιτιολογία κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση, απορριπτομένων όσων αντίθετα προβάλλονται με την κρινόμενη προσφυγή ως αβάσιμων.(...)Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης.