ΕΣ/Τ.ΕΒΔΟΜΟ/1033/2024
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Προμήθεια εργαστηριακού εξοπλισμού για τη δημιουργία 30 νέων εργαστηρίων που θα ανταποκρίνονται στα νέα Εκπαιδευτικά Προγράμματα Μεταρρύθμισης της ΕΕΚ N. 4763/2020.(...)Ως εκ τούτου, η επιβολή, δια του τιθέμενου όρου 1.3 της Διακήρυξης, του επίμαχου περιορισμού, κρίνεται πρόσφορη ώστε να επιτευχθεί ο επιδιωκόμενος δεδηλωμένος θεμιτός σκοπός της διασφάλισης της αναθέτουσας αρχής από έναν πιθανό κίνδυνο ανώμαλης εξέλιξης της σύμβασης, χωρίς ο εν λόγω περιορισμός να υπερβαίνει το αναγκαίο μέτρο για την επίτευξη του σκοπού αυτού. Εξάλλου, από τις περιστάσεις του συγκεκριμένου πραγματικού πλαισίου της υπόθεσης, δεν προκύπτει κανένα λυσιτελές αποδεικτικό στοιχείο που να καταδεικνύει ότι η επιβολή του επίμαχου περιορισμού οδήγησε σε παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης των υποψηφίων, αντικείμενο της οποίας είναι η διασφάλιση ίσης μεταχείρισης στους διαγωνιζόμενους, τόσο κατά τον χρόνο της προετοιμασίας των προσφορών τους όσο και κατά τον χρόνο της αξιολόγησής τους από την αναθέτουσα αρχή (βλ. ΔΕΕ της 13ης Ιουνίου 2024, C-737/22, σκ. 30 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία). Ούτε, από την εκτίμηση όλων των ως άνω δεδομένων της υπόθεσης, ιδίως αυτών που αφορούν στην εκτιμώμενη δαπάνη των ελεγχόμενων συμβάσεων, την υποδιαίρεση της προμήθειας σε δύο (2) τμήματα συγκρίσιμης μεταξύ τους αξίας και τέτοιου μεγέθους που ανταποκρίνεται στα όρια των τάξεων των ΜΜΕ [βλ. σύσταση της Επιτροπής, της 6ης Μαΐου 2003, σχετικά με τον ορισμό των πολύ μικρών, των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων (ΕΕ L 124 της 20.5.2003, σ. 36), στην οποία παραπέμπει η Οδηγία 2014/24 (άρθρο 83 παρ. 3)], το είδος, τη φύση και την έκταση των συμβατικών υποχρεώσεων που αναλαμβάνουν οι παρεμβαίνοντες ανάδοχοι, προκύπτει ότι η προσφεύγουσα αναθέτουσα αρχή χρησιμοποίησε τη ευχέρεια επιβολής του επίμαχου περιορισμού κατά τρόπο που θίγει τις συνθήκες του θεμιτού ανταγωνισμού. Για τους λόγους αυτού.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και τις υπέρ αυτής παρεμβάσεις.Ανακαλεί, κατά το σκεπτικό της παρούσας απόφασης, την 184/2024 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/472/2023
ΜΕΛΕΤΗ:Υπό το ανωτέρω πραγματικό της προκείμενης υπόθεσης και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, απαραδέκτως υποβάλλεται για έλεγχο η 2η συμπληρωματική - τροποποιητική αυτής ελεγχόμενη σύμβαση, καθόσον τούτο δεν προβλέπεται από τη ρύθμιση του άρθρου 324 παρ. 5 του ν.4700/2020 που απαριθμεί τις κατηγορίες των τροποποιητικών (συμπληρωματικών) συμβάσεων που υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1222/2022
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Ζητείται η ανάκληση της 235/2022 Πράξης του Ζ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου «παράτασης» της ... σύμβασης, με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών καθαρισμού των χώρων εντός και εκτός του «…» (εφεξής: ….), καθώς και του περιβάλλοντος χώρου αυτών, για έξι (6) μήνες, συμβατικού ποσού για το χρονικό διάστημα της παράτασης 1.068.699,76 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.(....)Εν όψει αυτών, το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη τα ως άνω δεδομένα αυξημένου κινδύνου μετάδοσης της μολυσματικής νόσου του κορωνοϊού και συνεκτιμώντας τις συνθήκες της ένδικης υπόθεσης και, ειδικότερα, την ανάγκη αποφυγής της έκθεσης σε κίνδυνο της υγείας των νοσηλευομένων στο …. ασθενών και του προσωπικού του Νοσοκομείου από την αιφνίδια διακοπή της παροχής υπηρεσιών καθαριότητας, που θα είχε ως επακόλουθο η μη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης, κρίνει ότι συντρέχουν εξαιρετικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος, που δικαιολογούν, στη συγκεκριμένη περίπτωση, τη σύναψη της σύμβασης αυτής.Ανακαλεί την 235/2022 Πράξη του Ζ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.Ζ/142/2021.
ΕΣ/ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/781/2024
Ανάπλαση Λεωφόρου.Παράταση σύμβασης.(...)Ανεξαρτήτως δε αν ο λόγος για αυτή την παραδρομή ερείδεται στην τροποποιηθείσα παράγραφο 5 του άρθρου 147 του ν. 4412/2016, περί τεκμαιρόμενης αποδοχής αιτήματος παράτασης σε περίπτωση μη απάντησης της Α.Α., το Δικαστήριο, συνεκτιμώντας όλες τις κρίσιμες περιστάσεις της υπό κρίση υπόθεσης κρίνει ότι η διαπιστωθείσα πλημμέλεια, όπως οριοθετήθηκε από το Τμήμα, δεν παρίσταται ουσιώδης σε τέτοιο βαθμό, που να δικαιολογεί την αναγωγή της σε λόγο διακωλυτικό της σύναψης της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα, οι περιστάσεις που συνεκτιμά το Δικαστήριο είναι οι εξής: α) το αίτημα του αναδόχου περί χορήγησης παράτασης του χρόνου προθεσμίας για την αποπεράτωση του έργου, προκειμένου αυτό να ολοκληρωθεί άρτια και σύμφωνα με τις προδιαγραφές, υποβλήθηκε εμπροθέσμως στις 16.3.2023, β) το συγκεκριμένο αίτημα αναφέρθηκε ρητά στην εκκρεμότητα των εργασιών της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου, γ) είχαν προηγηθεί διάφορες ενέργειες της διοίκησης για τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης και συγκεκριμένα η σύνταξη του 3ου ΑΠΕ και της αιτιολογικής έκθεσης αυτού, καθώς η υποβολή σχετικής εισήγησης και στοιχείων στο Τεχνικό Συμβούλιο Δημοσίων Έργων Περιφέρειας Αττικής, δ) ακολούθησε η θετική γνωμοδότηση του οικείου Συμβουλίου κατά τη 15η Συνεδρία της 27ης.7.2022 για την αναγκαιότητα σύναψης της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης, ε) το ίδιο ακριβώς όργανο, δηλαδή το δημοτικό συμβούλιο είναι αρμόδιο τόσο για την έγκριση της αιτηθείσας παράτασης, όσο και για την έγκριση της σύναψης της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης, η δε έγκριση της σύναψης αυτής στις 12.7.2023 στην ουσία εμπεριέχει και την αποδοχή της χορήγησης της απαιτούμενης παράτασης για την εκτέλεσή της, με την προαναφερόμενη καθυστέρηση 26 ημερών από τη λήξη του τριμήνου για την απάντηση στο αίτημα παράτασης του αναδόχου, και στ) είχε εξάλλου προηγηθεί στις 29.6.2023 και η εξασφάλιση της αναγκαίας πίστωσης, καθόσον με 1091/29.6.2023 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του Δήμου Φυλής και σύμφωνα με το σχετικό 24506/29.6.2023 αίτημα της Τεχνικής Υπηρεσίας του εγκρίθηκε η δαπάνη και η διάθεση πίστωσης συνολικού ύψους 483.600,00 ευρώ για την πληρωμή ισόποσης δαπάνης σε βάρος της πίστωσης του προϋπολογισμού εξόδων οικονομικού έτους 2023 για την Ανάπλαση της Λεωφόρου Φυλής (ίδιοι πόροι). Ενόψει αυτών, η συγκεκριμένη πλημμέλεια δεν πλήττει ουσιωδώς τη διαδικασία σύναψης της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης, για τη σύναψη της οποίας, κατόπιν της αναγκαίας παράτασης της προθεσμίας περάτωσης του έργου, αναδεικνύεται από τα προαναφερόμενα η σοβαρή βούληση των συμβαλλόμενων μερών, ενώ υφίσταται πλήθος ενεργειών της διοίκησης προς τον σκοπό αυτό, οι οποίες κατέληξαν στην υποβολή του σχετικού φακέλου στο Ελεγκτικό Συνέδριο για προσυμβατικό έλεγχο. Επιπροσθέτως, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι το έργο βρίσκεται στην τελική φάση της ολοκλήρωσής του και δεν αμφισβητήθηκε η αναγκαιότητα της σύναψης της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης για την αρτιότητα και τη λειτουργικότητά του, ούτε διαπιστώθηκαν εν προκειμένω από το Τμήμα συγκεκριμένες επιπτώσεις στην οικεία διαδικασία ή στο δημόσιο συμφέρον απορρέουσες ειδικώς από την εκ παραδρομής παράλειψη ρητής εμπρόθεσμης απάντησης στο ως άνω αίτημα του αναδόχου.(...)Για τους λόγους αυτούς
Δέχεται εν μέρει την προσφυγή αναθεώρησης του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου (ΟΤΑ α΄ βαθμού) με την επωνυμία «Δήμος Φυλής» και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «….» και τον διακριτικό τίτλο «…Α.Τ.Ε.», ως προς τις λοιπές δαπάνες της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης, πλην της απολογιστικής δαπάνης για τη διαχείριση των ΑΕΚΚ, ύψους 115.000,00 ευρώ. Αναθεωρεί εν μέρει τη 254/2024 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Δέχεται εν μέρει την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση και ανακαλεί εν μέρει την 687/2023 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Και Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανάπλαση Λεωφόρου Φυλής στο Δήμο Φυλής», μεταξύ του Δήμου Φυλής και της ανώνυμης εταιρείας «…Α.Τ.Ε.», μόνο ως προς την απολογιστική δαπάνη για τη διαχείριση των ΑΕΚΚ, ύψους 115.000,00 ευρώ.Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανάπλαση Λεωφόρου Φυλής στο Δήμο Φυλής», μεταξύ του Δήμου Φυλής και της ανώνυμης εταιρείας «…Α.Τ.Ε.», ως προς τις λοιπές εργασίες αυτής, κατά τα διαλαμβανόμενα στο σκεπτικό της παρούσας απόφασης.
ΕΣ/Α΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1098/2023
Ενεργειακή Αναβάθμιση - Αυτοματοποίηση Συστημάτων Ηλεκτροφωτισμού Κοινόχρηστων Χώρων.(...)ζητείται η αναθεώρηση της 1398/2022 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος (5ο Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Με βάση όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά (βλ. σκέψη 6 της παρούσας) και δοθέντος ότι η ανάδοχος και ήδη προσφεύγουσα ένωση εταιρειών, κατά παράβαση του οικείου κανονιστικού πλαισίου (βλ. σκέψεις 10, 11), δεν έχει ακόμα προβεί στην έναρξη παροχής των επίμαχων υπηρεσιών στο πλαίσιο εκτέλεσης της 6997/8.4.2019 σύμβασης, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν χωρεί νομίμως υποκατάσταση αυτής και, ως εκ τούτου, η σύναψη της ένδικης τροποποιητικής σύμβασης, διάρκειας εκ νέου δώδεκα (12) ετών (βλ. άρθρο 5 του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης), παρίσταται καταχρηστική υποκρύπτουσα πρόθεση καταστρατήγησης των εφαρμοστέων διατάξεων και των αρχών της ίσης μεταχείρισης, της διαφάνειας και του ελεύθερου ανταγωνισμού, καθόσον η αναθέτουσα αρχή όφειλε να εκκινήσει νέα διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση του συμβατικού αντικειμένου. Επομένως, ορθώς, αν και με διαφορετική αιτιολογία, το Έβδομο Τμήμα δεν ανακάλεσε την 422/2022 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου. Κατόπιν τούτων, παρέλκει η εξέταση των λοιπών ζητημάτων που ετέθησαν με την 171/2023 προδικαστική απόφαση για τη διαμόρφωση πλήρους δικανικής πεποίθησης επί της νομιμότητας της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης και των υποβληθέντων, σε εκτέλεση αυτής, στοιχείων (βλ. ανωτέρω σκέψεις 23 - 25), καθώς και η έρευνα των λοιπών λόγων αναθεώρησης, που άπτονται του ζητήματος της υποκατάστασης συνεπεία εταιρικής αναδιάρθρωσης, κατά την έννοια του άρθρου 132 παρ. 1 περ. δ΄ υποπερ. ββ΄ του ν. 4412/2016, αφού η μη νομιμότητα της υποκατάστασης του αναδόχου για τον ανωτέρω λόγο αφορά όλες τις προβλεπόμενες στο άρθρο 132 του ν. 4412/2016 περιπτώσεις υποκατάστασης. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ένδικη προσφυγή αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί, περαιτέρω δε πρέπει να διαταχθεί η κατάπτωση των κατατεθέντων από τις προσφεύγουσες παραβόλων υπέρ του Δημοσίου (άρθρα 336 παρ. 1 και 310 παρ. 1 του ν. 4700/2020).
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1738/2024
Κατασκευή Μονάδας Επεξεργασίας Αστικών Αποβλήτων στην Αλεξανδρούπολη-2η συμπληρωματική σύμβαση. (...) Με την υπό κρίση προσφυγή, όπως αυτή αναπτύσσεται με το νομίμως κατατεθέν στις 15.11.2024 υπόμνημα, ζητείται η ανάκληση της 431/2024 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 5, το Δικαστήριο κρίνει ότι η ελεγχόμενη 2η συμπληρωματική σύμβαση δεν συνιστά ήσσονος σημασίας τροποποίηση κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 132 παρ. 2 και 6 και 156 παρ. 3 περ. α΄ του ν. 4412/2016, καθόσον η καθαρή σωρευτική αξία αυτής και της οικείας 1ης συμπληρωματικής σύμβασης ανέρχεται στο ποσό των 4.702.321,24 ευρώ χωρίς αναθεώρηση και ΦΠΑ (699.463,30 + 4.002.857,94) και, ως εκ τούτου, υπερβαίνει το 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης που ανέρχεται σε 4.030.992,93 ευρώ (26.873.286,19 ευρώ Χ 15%), ενώ, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 156 παρ. 4 του ν. 4412/2016, που ορίζει ότι τα όρια και τα ποσοστά του άρθρου αυτού αναφέρονται στα αρχικά ποσά και τις τιμές της σύμβασης χωρίς να περιλαμβάνονται σε αυτά αναθεώρηση τιμών και μεταγενέστερη τροποποίησή τους, στην αξία της αρχικής σύμβασης δεν περιλαμβάνεται το οικείο ενεργοποιηθέν δικαίωμα προαίρεσης, καθόσον αυτό, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 132 παρ. 1 περ. α΄ του ιδίου νόμου, αποτελεί τροποποίηση της σύμβασης. Συνεπώς, όσα αντίθετα προβάλλονται με την υπό κρίση προσφυγή είναι απορριπτέα ως αβάσιμα.Κατόπιν των ανωτέρω, η υπό κρίση προσφυγή, με την οποία ζητήθηκε η εν μέρει ανάκληση της προσβαλλόμενης Πράξης, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμη, και να διαταχθεί η κατάπτωση υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου του κατατεθέντος από την προσφεύγουσα παραβόλου. Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης.
ΕΣ/ΤΜ.6/1320/2018
Προμήθεια με χρηματοδοτική μίσθωση:Αίτηση η ανάκληση της 171/2018 Πράξης του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι, ενόψει του ότι η αναθέτουσα αρχή επέλεξε να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση σε 2 τμήματα αντιστοιχούντα στους δύο αυτοτελείς απολύτως διακριτών μεταξύ τους τύπους οχημάτων και όρισε με τη διακήρυξη ότι προσφορές υποβάλλονται μόνο για το σύνολο της προμήθειας (ως ενιαίο αντικείμενο), μη νομίμως, ήτοι κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 59 του ν. 4412/2016 και των αρχών της διαφάνειας και του ανταγωνισμού, δεν ανέφερε στα έγγραφα της σύμβασης, τους βασικούς λόγους για την απόφασή της αυτή (ούτε εξάλλου στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται ειδική έκθεση κατ’ άρθρο 341 του ως άνω νόμου, όπου να αναφέρονται οι λόγοι αυτοί), όπως ορθώς κρίθηκε και με την προσβαλλόμενη πράξη. Ο λόγος ανάκλησης, κατά τον οποίο η υποβολή ενιαίας προσφοράς προκρίθηκε από το Δήμο, διότι τυχόν υποδιαίρεση της σύμβασης και ανάληψη των τμημάτων από περισσότερους οικονομικούς φορείς θα έθετε εν αμφιβόλω την εγγυημένη εκ μέρους του προμηθευτή τεχνική υποστήριξη των οχημάτων για το απαιτούμενο χρονικό διάστημα των δέκα ετών και διοικητικά αναποτελεσματική την εκ μέρους του Δήμου διαχείριση της διαδικασίας συντήρησης, λόγω της παρεμβολής περισσότερων φορέων, δε δύναται να δικαιολογήσει επαρκώς τον ενιαίο χαρακτήρα της προμήθειας. Τούτο δε διότι οι δύο τύποι των υπό προμήθεια οχημάτων έχοντας απολύτως διακριτά μεταξύ τους τεχνικά χαρακτηριστικά απαιτούν κατά λογική αναγκαιότητα και διαφορετικές υπηρεσίες συντήρησης και ανταλλακτικά, με αποτέλεσμα να μην τίθεται θέμα διακινδύνευσης της ομαλής λειτουργία της σύμβασης καθώς και δυσκολίας συντονισμού ή σύγχυσης εκ μέρους του προσωπικού του Δήμου που καλείται να ελέγξει την ορθή εκτέλεση της τεχνικής υποστήριξης. Τούτο ισχύει, πολλώ μάλλον διότι τα υπό προμήθεια οχήματα καλούνται να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες τριών διαφορετικών Διευθύνσεων, ενώ η υποχρέωση εγγυητικής ευθύνης συντήρησης και παροχής των κατάλληλων ανταλλακτικών μπορεί να επιβληθεί ευχερώς σε κάθε προμηθευτή επιμέρους ομάδας, χωρίς να εξαρτάται από το μέγεθός της ή να επιτρέπεται θεσμικά μόνο σε προσφορά που καλύπτει το σύνολο των προς προμήθεια οχημάτων. Εξάλλου, ούτε η φύση της σύμβασης ως τοιαύτης χρηματοδοτικής μίσθωσης δύναται να αιτιολογήσει την ενιαία ανάθεση της προμήθειας και την αποτελεσματική διαχείριση αυτής κατά τη διάρκεια λειτουργίας της σύμβασης, δεδομένου ότι ούτε από τα συμβατικά τεύχη ούτε από τους όρους της διακήρυξης προκύπτει υποχρέωση των συμβαλλομένων μερών να συμπράξουν με κάποια τράπεζα ή άλλο αδειοδοτημένο προς τούτο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, όπως αβάσιμα διατείνεται ο αιτών Δήμος (πρβλ. Μείζ. Επτ. Συνθ. Ελ. Συν. 865, 864/2018). Περαιτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η μη υποδιαίρεση της ελεγχόμενης προμήθειας σε δύο τμήματα (απορριμματοφόρα και διπλοκάμπινα ημιφορτηγά με ανατρεπόμενη καρότσα), τα οποία, τόσο λόγω των απολύτως διακεκριμένων τεχνικών χαρακτηριστικών τους όσο και της χρήσης τους, δεν τα εμπορεύονται υποχρεωτικώς οι ίδιοι οικονομικοί φορείς, και στη συνέχεια η θέσπιση υποχρέωσης των υποψηφίων προμηθευτών να υποβάλουν προσφορά για το σύνολο των ειδών της διακήρυξης χωρίς επαρκή, κατά τα ανωτέρω, αιτιολογία και καθ΄ υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής, εισήγαγε στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία αθέμιτο περιορισμό του ανταγωνισμού, διά του αποκλεισμού εκείνων των οικονομικών φορέων που δραστηριοποιούνται στην εμπορία του ενός μόνο είδους και θα επιθυμούσαν να υποβάλουν αυτόνομα προσφορά, χωρίς δηλαδή να χρειάζεται να στηριχθούν σε ικανότητες τρίτων, περιορίζοντας έτσι την οικονομική ωφέλειά τους από την τυχόν ανάθεση σε αυτούς της σύμβασης, ή σε κάθε περίπτωση θα επιθυμούσαν να υποβάλουν προσφορά για το ένα μόνο από τα δύο διακριτά τμήματα της σύμβασης στηριζόμενοι στις αναλογούσες για το τμήμα αυτό δυνατότητες τρίτων. Συνεπώς, μόνη η δυνατότητα των οικονομικών φορέων να επικαλεσθούν τις ικανότητες τρίτων, μέσω της προβλεπόμενης στο νόμο προσφυγής στο θεσμό "της δάνειας εμπειρίας" ή της υπεργολαβίας, προκειμένου να υποβάλουν προσφορά, δεν αρκεί στην προκειμένη περίπτωση για την ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού, όσα δε αντίθετα προβάλλονται με το δεύτερο λόγο ανάκλησης είναι αβάσιμα και απορριπτέα. Οι Πάρεδροι Ευαγγελία Πασπάτη και Μαρία Μωϋσιάδου, που έχουν συμβουλευτική ψήφο, διατύπωσαν την παρακάτω γνώμη: Δεδομένου του σύνθετου αντικειμένου της υπό κρίση προμήθειας, όπως τούτο προκύπτει από την τεχνική μελέτη και τους όρους της οικείας διακήρυξης, συνισταμένου όχι μόνο στην παράδοση των οχημάτων στο Δήμο, αλλά και στην πρόσθετη εγγυητική ευθύνη του προμηθευτή να παράσχει στον αιτούντα, μετά την παράδοση των οχημάτων και σε βάθος δεκαετίας, υπηρεσίες πλήρους συντήρησής τους με παροχή ανταλλακτικών και άλλων αναλώσιμων ειδών υπό τις συγκεκριμένες χρονικές και ποιοτικές προϋποθέσεις που έχει θέσει εξαρχής ο Δήμος, παρίστανται βάσιμοι οι λόγοι επιλογής του τελευταίου ως αναθέτουσας αρχής για το αδιαίρετο της προμήθειας, όπως αυτοί προκύπτουν επαρκώς από τα έγγραφα της σύμβασης. Τυχόν δε υποδιαίρεση αυτής σε τμήματα και ανάληψή της από διαφορετικούς οικονομικούς φορείς, θα προκαλούσε τεχνικές δυσκολίες στα όργανα του Δήμου για την αποτελεσματική διαχείριση του συνολικού συμβατικού αντικειμένου και θα έθετε σε διακινδύνευση την προσήκουσα και συντονισμένη εκτέλεση της προμήθειας και κυρίως την εγγυημένη διαδικασία τεχνικής υποστήριξης των οχημάτων για το απαιτούμενο χρονικό διάστημα της δεκαετίας. Για τους λόγους δε αυτούς, δεν τίθεται εν προκειμένω θέμα υπέρβασης των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής για την επιλογή της ή ανεπίτρεπτου περιορισμού του κύκλου των δυνάμενων να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό προσώπων και παραβίασης των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού.Δεν ανακαλεί την 171/2018 Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1629/2018.
ΕΣ/ΚΛΙΜ.ΣΤ/171/2018
Προμήθεια με χρηματοδοτική μίσθωση(...) Με τα δεδομένα αυτά και όπως η ίδια η αναθέτουσα αρχή υπολαμβάνει ενόψει του περιεχομένου της 103/2017 μελέτης, το αντικείμενο της ελεγχόμενης προμήθειας αποτελείται από δύο αυτοτελή και απολύτως διακριτά μεταξύ τους είδη οχημάτων, ήτοι απορριμματοφόρα (Ομάδα Α) και διπλοκάμπινα ημιφορτηγά με ανατρεπόμενη καρότσα (Ομάδα Β), τα οποία διαθέτουν ίδιες τεχνικές προδιαγραφές, ομαδοποιούνται χωριστά και αξιολογούνται κατ’ αρχήν αυτοτελώς με βάση τα κριτήρια αξιολόγησης που προσιδιάζουν στα οικεία τεχνικά χαρακτηριστικά. Ως εκ τούτου και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, η επιλογή της αναθέτουσας αρχής να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση σε δύο (2) τμήματα αντιστοιχούντα στους ανωτέρω ζητούμενους τύπους οχημάτων, αλλά αντ’ αυτού να απαιτήσει την υποχρεωτική υποβολή προσφοράς για το σύνολο των ειδών της διακήρυξης, έχρηζε εν προκειμένω ειδικής αιτιολογίας, η οποία, όμως, ουδόλως προκύπτει από τα έγγραφα της προμήθειας και δη τα επιμέρους τεύχη που περιλαμβάνονται στην 103/2017 μελέτη της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών. Αντιθέτως, μάλιστα, στη μελέτη αυτή, γίνεται αναφορά όχι μόνο στα διαφορετικά τεχνικά χαρακτηριστικά των δύο ειδών, αλλά και στο ότι αυτά προορίζονται να καλύψουν τις ανάγκες διαφορετικών υπηρεσιών (τα μεν απορριμματοφόρα της Διεύθυνσης Καθαριότητας, Ανακύκλωσης και Ηλεκτροφωτισμού, τα δε ημιφορτηγά των Διευθύνσεων Καθαριότητας, Ανακύκλωσης και Ηλεκτροφωτισμού και Περιβάλλοντος και Πρασίνου), γεγονός που θα απέκλειε την εμπλοκή τυχόν περισσότερων αναδόχων – και την όποια εξ αυτού του λόγου υποτιθέμενη τυχόν δυσλειτουργία - κατά την εκτέλεση του αντικειμένου που θα ανετίθετο στον καθένα. Η στερούμενη οποιασδήποτε αιτιολογίας μη υποδιαίρεση της ελεγχόμενης προμήθειας σε δύο (2) τμήματα, όπως, ειδικότερα, αυτά υπολαμβάνονται στην ανωτέρω μελέτη, καθιστά εν προκειμένω πλημμελή τη διαγωνιστική διαδικασία στο σύνολό της, όχι μόνο διότι αντίκειται ευθέως στο προεκτιθέμενο άρθρο 59 παρ. 1 του ν. 4412/2016 αντιστρατευόμενη, παραλλήλως, τους περιγραφόμενους στο προοίμιο της Οδηγίας σκοπούς του κοινοτικού νομοθέτη, αλλά και για τον πρόσθετο λόγο στο μέτρο που, στο διενεργηθέντα διαγωνισμό, δεν αναπτύχθηκε τελικώς ανταγωνισμός, αφού κατατέθηκε μία μόνο προσφορά και δη από εταιρία που έχει τη δυνατότητα τόσο κατασκευής και διάθεσης και των δύο τύπων οχημάτων, όσο και έκδοσης εγγυητικής επιστολής συμμετοχής του ποσού που απαιτούσε η διακήρυξη (17.107,20 ευρώ), κατά απόλυτο περιορισμό εκείνων των οικονομικών φορέων που θα μπορούσαν – από τεχνικής ή οικονομικής απόψεως, σχετιζόμενης είτε με την προηγούμενη εμπειρία, είτε με την χρηματοοικονομική τους ικανότητα - να προσφέρουν οχήματα είτε μόνον της Α, είτε μόνον της Β ομάδας, προσκομίζοντας εγγυητική επιστολή συμμετοχής ποσού αντιστοιχούντος στον επιμέρους προϋπολογισμό εκάστου τμήματος. Περαιτέρω, επί του σχεδίου σύμβασης, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι: 1) Ο περιεχόμενος στο άρθρο 15 όρος ότι «η σύμβαση τροποποιείται όταν συμφωνήσουν γι’ αυτό και τα δύο συμβαλλόμενα μέρη, ύστερα από γνωμοδότηση της επιτροπής αξιολόγησης» διατυπώνεται αορίστως και δη χωρίς να ληφθούν υπόψη τα οριζόμενα στο εφαρμοστέο κατά τον ελεγχόμενο διαγωνισμό άρθρο 132 του ν. 4412/2016. 2) Το προβλεπόμενο στο άρθρο 9 χρονικό διάστημα δέκα (10) εργασίμων ημερών από την έγγραφη ειδοποίηση του αναδόχου, εντός του οποίου πρέπει να αποκαθίσταται η βλάβη οχήματος και να παραδίδεται αυτό σε πλήρη λειτουργία, δεν ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο της από 18.10.2017 υπεύθυνης δήλωσης του αναδόχου (βλ. φάκελο δικαιολογητικών συμμετοχής) ότι η έντεχνη αποκατάσταση βλάβης οχήματος θα διενεργείται εντός το πολύ πέντε (5) ημερών. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με την εταιρία «…...».
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1629/2018, Η ΟΠΟΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1320/2018.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1108/2024
ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ.(...)Ενόψει των ανωτέρω, το Δικαστήριο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την ένδικη προσφυγή, στην προκειμένη περίπτωση, συντρέχουν οι περιστάσεις που δικαιολογούν τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης για την πρώτη κατηγορία εργασιών, ήτοι της σύνδεσης υδροληψίας αστικών καταναλωτών με το αναβαθμισμένο δίκτυο διανομής πόσιμου νερού του Δήμου, κατά τις ισχύουσες διατάξεις των άρθρων 132 παρ. 1 περ. β και 156 παρ. 1 β του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, οι εν λόγω εργασίες παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια με το έργο, δεν περιλαμβάνονται στην αρχική σύμβαση και δεν επιφέρουν αδικαιολόγητη επέκταση του φυσικού αντικειμένου αυτού, εξυπηρετούν δε τον επιδιωκόμενο με την αρχική σύμβαση σκοπό της αναβάθμισης του δικτύου διανομής πόσιμου νερού. Περαιτέρω, είναι, ως εκ της φύσης τους, αδιαχώριστα συνδεδεμένες με το αρχικό έργο και η εκτέλεση αυτών απαιτείται για την άρτια από τεχνικής και λειτουργικής απόψεως ολοκλήρωσή του, δεδομένου ότι η δημιουργία μέσω της τοποθέτησης νέων αγωγών δικτύου διανομής πόσιμου νερού στους δημότες χωρίς τη δυνατότητα υδροληψίας από αυτούς θα καθιστούσε το έργο ημιτελές και μη λειτουργικό. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει η υπό κρίση προσφυγή ανάκλησης να γίνει εν μέρει δεκτή, να ανακληθεί εν μέρει η προσβαλλόμενη πράξη, να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου. Για τους λόγους αυτούς Δέχεται εν μέρει την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί εν μέρει την 20/2024 πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου με τίτλο «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ » μεταξύ του Δήμου Φυλής και της εταιρείας με την επωνυμία «…Α.Τ.Ε.», κατά το μέρος αυτού που αφορά την εργασία κατασκευής των συνδέσεων υδροληψίας αστικών καταναλωτών από το αναβαθμισμένο δίκτυο διανομής πόσιμου νερού και ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της ίδιας συμπληρωματικής σύμβασης, κατά το μέρος αυτού που αφορά την εργασία επίστρωσης των δεξαμενών με οπλισμένο ασφαλτόπανο
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/66/2022
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και του διαγωνισμού του Δήμου … για την προμήθεια τροφίμων και ειδών βασικής υλικής συνδρομής της πράξης «Αποκεντρωμένες προμήθειες τροφίμων και βασικής υλικής συνδρομής, διοικητικές δαπάνες και παροχή συνοδευτικών μέτρων 2018 – 2019» της κοινωνικής σύμπραξης Δυτικής Αττικής (...), που έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Επισιτιστικής και Βασικής Υλικής Συνδρομής του Ταμείου Βοήθειας προς τους απόρους (ΤΕΒΑ) 2014-2020(....)Συνεπώς, η μη υποδιαίρεση της προμήθειας στα ανωτέρω δύο τμήματα χωρίς επαρκή κατά τα προεκτεθέντα αιτιολογία και καθ’ υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας Αρχής συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια, καθόσον, αφενός απετράπη η συμμετοχή στο διαγωνισμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά σε τρόφιμα ή αποκλειστικά σε είδη προσωπικής και οικιακής υγιεινής, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 59 του ν. 4412/2016, που αποσκοπεί ακριβώς στη διευκόλυνση της συμμετοχής των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και στη βελτίωση των συνθηκών ανταγωνισμού ώστε να επιτευχθούν καλύτερες τιμές αγοράς, αφετέρου δεν αναπτύχθηκε τελικώς ανταγωνισμός, αφού κατατέθηκε μόνο μία παραδεκτή προσφορά με πολύ μικρό ποσοστό έκπτωσης.Aποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/950/2022.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1403/2021
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με την προσβαλλόμενη 359/2021 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Πανεπιστημίου … και της ήδη προσφεύγουσας και προσωρινής αναδόχου «… A.E.» με αντικείμενο την παροχή «[υ]πηρεσιών φύλαξης των κτιριακών εγκαταστάσεων και των εξωτερικών χώρων του πρώην ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας στις εγκαταστάσεις του στις πόλεις Πάτρα, Μεσολόγγι, Αίγιο, Πύργο και Αμαλιάδα», συμβατικού τιμήματος 838.445,56 ευρώ χωρίς ΦΠΑ και χρονικής διάρκειας δύο ετών με δικαίωμα προαίρεσης για ένα επιπλέον έτος.(....)Δεκτού γενομένου ότι η επιλογή του Πανεπιστημίου … να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση κείται εντός των ορίων της διακριτικής του ευχέρειας, είναι νόμιμη και αιτιολογείται από τα έγγραφα της σύμβασης, παρέλκει η εξέταση των λόγων που αφορούν (i) στην επιβεβαιωμένη από τα πράγματα άποψη των αρμόδιων οργάνων του Ιδρύματος ότι η τμηματική ανάθεση των υπηρεσιών είναι οικονομικά ασύμφορη και μερικές φορές οδηγεί στη μη υποβολή προσφορών για τα επιμέρους τμήματα, (ii) στην προσβολή της αρχής της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, καθόσον η ουσιώδης πλημμέλεια της μη υποδιαίρεσης αναδείχθηκε το πρώτον κατά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας της ελεγχόμενης σύμβασης καίτοι στο παρελθόν είχαν προκηρυχθεί όμοιες υπηρεσίες κατά ενιαίο τρόπο και (iii) στην επίκληση συγγνωστής πλάνης στο πρόσωπο των αρμοδίων οργάνων της Αναθέτουσας Αρχής.Δέχεται τις ανωτέρω προσφυγές.(...)Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Πανεπιστημίου … και της ανώνυμης εταιρείας «… A.E.» με αντικείμενο την παροχή «[υ]πηρεσιών φύλαξης των κτιριακών εγκαταστάσεων και των εξωτερικών χώρων του πρώην ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας στις εγκαταστάσεις του στις πόλεις Πάτρα, Μεσολόγγι, Αίγιο, Πύργο και Αμαλιάδα».