Για την άσκηση, όμως, της γενικής επί όλων των ανωτέρω συμβάσεων αρμοδιότητας ελέγχου που ανατέθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο με την ως άνω διάταξη του Συντάγματος δηλαδή της αρμοδιότητας πέραν αυτής που ανατέθηκε στο Συνέδριο για τον έλεγχο συμβάσεων προμηθειών αγαθών, εκτέλεσης έργου και παροχής υπηρεσιών με το άρθρο 8 παρ. 1 ν. 2741/1999 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 του ν. 3060/2002 απαιτείται, περαιτέρω, η έκδοση νόμου εκτελεστικού της διάταξης αυτής του Συντάγματος με τον οποίο θα επεκτείνεται ο υποχρεωτικός έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και σε άλλες κατηγορίες συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας υπό τον όρο ότι η ευχέρεια αυτή του κοινού νομοθέτη δεν μπορεί να επεκταθεί σε σημείο που να καταλυθεί η γενική ελεγκτική αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί των δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας, η διατήρηση της οποίας τίθεται ως όριο στη σχετική νομοθετική ευχέρεια ( Πράξη VI Τμ. 70/2003).

Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων(3669/2008,3852/2010) συνάγονται τα ακόλουθα : α) Στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπάγονται πριν από τη σύναψή τους, μεταξύ άλλων, και οι συμβάσεις των δήμων, των περιφερειών και των νομικών τους προσώπων, όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους χωρίς ΦΠΑ είναι μεγαλύτερη από τα χρηματικά όρια που θέτουν οι προμνησθείσες διατάξεις. Συγκεκριμένα, το χρηματικό αυτό όριο, όταν το έργο χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους, ήταν μέχρι 31.12.2010 1.000.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και μετά την 1.1.2011 100.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Στην τελευταία περίπτωση αρμοδιότητα διενέργειας του προσυμβατικού ελέγχου έχει ο Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τις συμβάσεις προϋπολογιζόμενης δαπάνης από 100.000 έως 500.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και το Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου πάνω από 500.000 ευρώ. β) Στις περιπτώσεις συμβάσεων δημοσίων έργων των ως άνω νομικών προσώπων, οι οποίες συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτές υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους, χωρίς Φ.Π.Α., υπερβαίνει το ποσό των πέντε εκατομμυρίων (5.000.000) ευρώ (Πρ. VI Τμ. 255/2007, Ε΄ Κλιμ. 430/2010). Τα ανωτέρω ισχύουν ανεξάρτητα του αν πρόκειται για αυτοτελές έργο ή για υποέργο, η εκτέλεση του οποίου εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εκτελέσεως περισσότερων υποέργων (βλ. Πρ. Ε΄ Κλιμ. 318/2010, 580, 581/2009, 424/2008, 277/2008, 136/2008, VI Τμ. 68/2008). Η διάταξη αυτή του άρθρου 30 παρ. 2 περ. β του ν. 3669/2008 ως αφορώσα τα συγχρηματοδοτούμενα έργα είναι ειδική και κατισχύει της προμνησθείσας διάταξης του άρθρου 278 του ν.3852/2010. Άλλωστε η τελευταία αυτή διάταξη, όπως προκύπτει και από την εισηγητική έκθεση επί αυτής (βλ. σελ. 154), τροποποίησε το ισχύον μέχρι τότε χρηματικό όριο (προϋπολογιζόμενη δαπάνη χωρίς ΦΠΑ) υπαγωγής των συμβάσεων των δήμων, περιφερειών και των νομικών τους προσώπων στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που ήταν 1.000.000 ευρώ, και καθόρισε πλέον το όριο αυτό στις 100.000 ευρώ.

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ-ΥΠΑΓΩΓΗ ΣΕ ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ:το ΣΤ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την 37/2022 πράξη, ζητεί να αρθεί από την Ολομέλεια του Δικαστηρίου “αμφισβήτηση” σχετικά με την έννοια της διάταξης του άρθρου 324 παρ. 1 του ν. 4700/2020, που έχει δημιουργηθεί μεταξύ της ως άνω πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου και της 650/2021 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου και, ειδικότερα, ως προς το εάν υπόκεινται βάσει της προαναφερόμενης διάταξης σε προσυμβατικό έλεγχο οι συμβάσεις που συνάπτει η ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ.(....)Στο άρθρο 98 του Συντάγματος(....)καθιερώνεται η διενέργεια υποχρεωτικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο των συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας στις οποίες αντισυμβαλλόμενο είναι, εκτός από το Δημόσιο, και οποιοδήποτε άλλο νομικό πρόσωπο που εξομοιώνεται με το Δημόσιο «από την άποψη αυτή» ως νόμος ορίζει. Κατά την έννοια της διατάξεως ως εξομοιούμενο με το Δημόσιο «από την άποψη αυτή» νομικό πρόσωπο νοείται κάθε νομικό πρόσωπο, ανεξάρτητα αν είναι δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, που δύναται κατά την ανάθεση σύμβασης από αυτό να ασκήσει εξουσία συγκρίσιμη προς αυτή του Δημοσίου. Τέτοια δε εξουσία είναι και αυτή που ασκείται από ένα νομικό πρόσωπο, όταν, υπαγόμενο στην άμεση εποπτεία και τον έλεγχο κρατικής αρχής, και απολαμβάνοντας προνόμια που προσήκουν στη δημόσια δύναμη, επεμβαίνει στην αγορά επιλέγοντας, με αδιαφανή ή μη νόμιμα κριτήρια, αντισυμβαλλόμενο επί μεγάλης οικονομικής αξίας σύμβασης που συνάπτει.(....)Σύμφωνα με πάγια νομολογία του Δικαστηρίου ως εξομοιούμενα με το Δημόσιο νομικά πρόσωπα νοούνται εκείνα τα οποία -ανεξαρτήτως της υπαγωγής τους στο δημόσιο τομέα, της προέλευσής τους, της ιδιαίτερης οργανωτικής τους δομής και του καθεστώτος δημόσιου ή ιδιωτικού δικαίου που τα διέπει- διαθέτουν νομική προσωπικότητα, συστήνονται για την εξυπηρέτηση δημοσίου σκοπού, ενώ, σύμφωνα με τις καταστατικές τους ή άλλες διατάξεις, τελούν σε σχέση άμεσης ή έμμεσης εξάρτησης ή ειδικού ελέγχου από το Δημόσιο ή άλλο δημόσιο φορέα.(....)Αίρει την αμφιβολία κρίνοντας ότι η ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ συνιστά δημόσια επιχείρηση κατά την έννοια της διάταξης της παραγράφου 1 του άρθρου 324 του ν. 4700/2020. Και Αναπέμπει την υπόθεση στο ΣΤ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.Ζ/383/2022.

ΑΡΣΗ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑΣ-ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ:εξαίρεση από τον κανόνα της διενέργειας ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών μεγάλης οικονομικής αξίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο πριν από την υπογραφή και την έναρξη της εκτέλεσής τους.(...)Διερωτώμενο δε το Κλιμάκιο για την, υπό τα ως άνω δεδομένα, αρμοδιότητά του να επιληφθεί του ελέγχου της επίμαχης σύμβασης, σε χρόνο κατά τον οποίον η τελευταία είχε πλέον εκτελεσθεί, και αμφιβάλλοντας για τη συμβατότητα των προαναφερόμενων ρυθμίσεων, κατά το μέρος που επιτρέπουν την επιγενόμενη της σύναψής τους υποβολή στο Ελεγκτικό Συνέδριο δημoσίων συμβάσεων προμηθειών μεγάλης οικονομικής αξίας, προς τον τιθέμενο από το άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος κανόνα, παρέπεμψε το ανακύψαν ενώπιόν του ζήτημα στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου.(...)οι διατάξεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 και, στην έκταση που αυτό εκεί παραπέμπει, του άρθρου 325 παρ. 3 του ν. 4700/2020, ως εκ της ειδικότητας του αντικειμένου που ρυθμίζουν, την προμήθεια, δηλαδή, συγκεκριμένου είδους υπό την συνδρομή εξαιρετικών, περιγραφομένων από αυτές περιστάσεων, και των προϋποθέσεων εφαρμογής τους, των λόγων δημοσίου συμφέροντος, χάριν των οποίων θεσμοθετήθηκαν, της περιορισμένης χρονικής τους ισχύος, καθώς και της διεξοδικής ρύθμισης που περιλαμβάνουν ως προς το κύρος των συμβάσεων στις οποίες αφορούν, καθώς και τις εκατέρωθεν απορρέουσες από τις συμβάσεις αυτές αξιώσεις, αν επιγενομένως της κατάρτισής τους δεν υποβληθούν στο Ελεγκτικό Συνέδριο ή ο εκ των υστέρων έλεγχος τους από το Δικαστήριο αποβεί αρνητικός, κρίνονται συνταγματικώς ανεκτές και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί παρά να γίνει δεκτό ότι η προβλεπόμενη από τις ανωτέρω διατάξεις παρέκκλιση από τον κανόνα του προληπτικού ελέγχου των δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν αντιβαίνει προς το άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από το Ελληνικό Δημόσιο. Σε τελευταία ανάλυση, άλλωστε, δεν θα ήταν εύλογο οι συμβάσεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 να εκφύγουν τελείως του προσυμβατικού ελέγχου τους από το Ελεγκτικό Συνέδριο, όπως υπό την εκδοχή της αντίθεσης των επίμαχων διατάξεων προς το Σύνταγμα θα συνέβαινε, ενώ ο νομοθέτης, επιδιώκοντας, στο μέτρο του εφικτού και υπό τις όλως εξαιρετικές περιστάσεις της πανδημίας, να συμμορφωθεί προς τις συνταγματικές απαιτήσεις, έχει ειδικώς προνοήσει για το αντίθετο.Αποφαίνεται ότι οι διατάξεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 και, στην έκταση που αυτό εκεί παραπέμπει, του άρθρου 325 παρ. 3 του ν. 4700/2020, δεν αντίκεινται στο άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος.Αναπέμπει, κατά τα λοιπά, την υπόθεση στο Στ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΑΡΣΗ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑΣ-ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ:εξαίρεση από τον κανόνα της διενέργειας ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών μεγάλης οικονομικής αξίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο πριν από την υπογραφή και την έναρξη της εκτέλεσής τους.(...)οι διατάξεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 και, στην έκταση που αυτό εκεί παραπέμπει, του άρθρου 325 παρ. 3 του ν. 4700/2020, ως εκ της ειδικότητας του αντικειμένου που ρυθμίζουν, την προμήθεια, δηλαδή, συγκεκριμένου είδους υπό την συνδρομή εξαιρετικών, περιγραφομένων από αυτές περιστάσεων, και των προϋποθέσεων εφαρμογής τους, των λόγων δημοσίου συμφέροντος, χάριν των οποίων θεσμοθετήθηκαν, της περιορισμένης χρονικής τους ισχύος, καθώς και της διεξοδικής ρύθμισης που περιλαμβάνουν ως προς το κύρος των συμβάσεων στις οποίες αφορούν, καθώς και τις εκατέρωθεν απορρέουσες από τις συμβάσεις αυτές αξιώσεις, αν επιγενομένως της κατάρτισής τους δεν υποβληθούν στο Ελεγκτικό Συνέδριο ή ο εκ των υστέρων έλεγχος τους από το Δικαστήριο αποβεί αρνητικός, κρίνονται συνταγματικώς ανεκτές και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί παρά να γίνει δεκτό ότι η προβλεπόμενη από τις ανωτέρω διατάξεις παρέκκλιση από τον κανόνα του προληπτικού ελέγχου των δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν αντιβαίνει προς το άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος κατά τα βασίμως προβαλλόμενα και από το Ελληνικό Δημόσιο. Σε τελευταία ανάλυση, άλλωστε, δεν θα ήταν εύλογο οι συμβάσεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 να εκφύγουν τελείως του προσυμβατικού ελέγχου τους από το Ελεγκτικό Συνέδριο, όπως υπό την εκδοχή της αντίθεσης των επίμαχων διατάξεων προς το Σύνταγμα θα συνέβαινε, ενώ ο νομοθέτης, επιδιώκοντας, στο μέτρο του εφικτού και υπό τις όλως εξαιρετικές περιστάσεις της πανδημίας, να συμμορφωθεί προς τις συνταγματικές απαιτήσεις, έχει ειδικώς προνοήσει για το αντίθετο.(...)Αποφαίνεται ότι οι διατάξεις του άρθρου 145 του ν. 4831/2021 και, στην έκταση που αυτό εκεί παραπέμπει, του άρθρου 325 παρ. 3 του ν. 4700/2020, δεν αντίκεινται στο άρθρο 98 παρ. 1 περιπτ. β΄ του Συντάγματος.Αναπέμπει, κατά τα λοιπά, την υπόθεση στο Στ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Πρακτικός οδηγός για τον έλεγχο από το ΕλΣυν Των Δημοσίων Συμβάσεων

ΘΕΜΑ: Δημόσιες συμβάσεις έργων, μελετών και υπηρεσιών του ν. 3316/2005 που εκτελούνται από 1-7-2011 από τις Περιφέρειες

Το άρθρο 9, στοιχείο δ, της οδηγίας 71/305, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, επιτρέπει, υπό εξαιρετικές περιστάσεις, παρεκκλίσεις από τους κοινούς κανόνες, ιδίως εκείνους που αφορούν τη δημοσιότητα. Πάντως, το άρθρο αυτό δεν έχει εφαρμογή αν οι αναθέτουσες αρχές διαθέτουν επαρκή χρόνο για τη διοργάνωση της ταχείας διαδικασίας διαγωνισμού, όπως αυτή προβλέπεται στο άρθρο 15 της οδηγίας.

Κατώτατα όρια για τις δημόσιες συμβάσεις που εφαρμόζονται από 1/1/2012

Προληπτικός έλεγχος των μεγάλης οικονομικής αξίας συμβάσεων προμηθειών, δημοσίων έργων και υπηρεσιών. Οι αποφάσεις, που εκδίδει το Ελεγκτικό Συνέδριο κατά τον προληπτικό έλεγχο των συμβάσεων προμηθειών, δημοσίων έργων και υπηρεσιών, δεν είναι δικαστικές αποφάσεις και, κατά συνέπεια, δεν υποκαθιστούν τον δικαστικό έλεγχο, που ασκεί το Συμβούλιο της Επικρατείας επί της νομιμότητος της διοικητικής διαδικασίας, που απολήγει στη σύναψη διοικητικών συμβάσεων προμηθειών, έργων και υπηρεσιών. Οι αποφάσεις του ΣτΕ έχουν δύναμη δεδικασμένου για τα διοικητικής φύσεως θέματα, που επιλύουν.