ΠΡΟΜΗΘΙΕΣ: Μη νόμιμη καταβολή χρηματικών εντάλματων, τα οποία είχε εκδώσει ο Δήμος και αφορούσαν το πρώτο χρηματικό ένταλμα, στην πληρωμή μέρους της προμήθειας ηλεκτρολογικού υλικού για την κάλυψη των αναγκών της Δημοτικής Ενότητας (Δ.Ε.) ………………., και το δεύτερο χρηματικό ένταλμα, στην πληρωμή μέρους της προμήθειας ηλεκτρολογικού υλικού για την κάλυψη των αναγκών της Δ.Ε. …………., στο πλαίσιο αντίστοιχης σύμβασης. Σύμφωνα με τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνει δεκτό ότι οι ως άνω προμήθειες - εφόσον αφορούν στην κάλυψη αναγκών για διαφορετικές δημοτικές ενότητες του Δήμου, οι απαιτούμενες για την πραγματοποίησή τους δαπάνες έχουν εγγραφεί σε ξεχωριστές πιστώσεις, κατά Κ.Α.Ε., στον εγκεκριμένο προϋπολογισμό του και η αξία καθεμίας από αυτές, συμπεριλαμβανομένου του αναλογούντος Φ.Π.Α., δεν υπερβαίνει το ποσό των 15.000,00 ευρώ, που τίθεται, με τις διατάξεις της προεκτεθείσας (ανωτέρω σκέψη 2.Γ) 27319/18.7.2002 κοινής υπουργικής απόφασης, ως όριο ετήσιας δαπάνης απευθείας ανάθεσης των προμηθειών των δήμων - νομίμως, κατ’ εφαρμογή και του προεκτεθέντος άρθρου 6 παρ. 14 του ν.4071/2012, ανατέθηκαν με προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης

Παροχή υπηρεσιών:ΕΚΠΡΟΘΕΣΜΗ ΕΚΔΟΣΗ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΟΥ..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει, κατ’ αντιστοιχία προς τους προβληθέντες λόγους διαφωνίας της Επιτρόπου, τα ακόλουθα: α) η εκ μέρους της Διαδημοτικής Επιχείρησης ΧΥΤΑ ... εκπρόθεσμη έκδοση του εκ του νόμου απαιτούμενου φορολογικού στοιχείου (τιμολογίου) δύναται μεν να επισύρει την επιβολή των προβλεπόμενων κυρώσεων εκ μέρους των αρμοδίων φορολογικών αρχών, δεν άγει όμως σε ακυρότητα του τιμολογίου, και κατά συνέπεια δεν καθιστά μη νόμιμη ή ανύπαρκτη την αξίωση της δικαιούχου επιχείρησης, αφού το τιμολόγιο εξακολουθεί να αποτελεί νόμιμο δικαιολογητικό εκκαθάρισης και ενταλματοποίησης της σχετικής δαπάνης, β) κατά τα επίμαχα  έτη 2004-2007 ο Δήμος ... δεν πραγματοποίησε  δαπάνες που να σχετίζονται με την καταβολή είτε του ιδρυτικού κεφαλαίου, είτε των αναλογούντων σ΄αυτόν τελών απόρριψης απορριμμάτων συνεπώς δεν ήταν απαραίτητη η έκδοση πράξης ανάληψης υποχρέωσης, η οποία, σε κάθε περίπτωση, εκδόθηκε πριν από το κρίσιμο χρονικό σημείο πραγματοποίησης της δαπάνης από τον Δήμο ..., κατά το έτος 2011, γ) δεδομένου ότι τόσο η υποχρέωση καταβολής ιδρυτικού κεφαλαίου όσο και η υποχρέωση καταβολής τέλους απόρριψης απορριμμάτων (καθοριζόμενο από την επιχείρηση) στον συμμετέχοντα στον ΧΥΤΑ Δήμο ... προκύπτει με σαφήνεια από τη συστατική πράξη της διαδημοτικής επιχείρησης, δεν απαιτούνταν για τα κρίσιμα έτη οι επιμέρους αποφάσεις ανάθεσης υπηρεσιών και οι σχετικές αυτών συμβάσεις, δ) κατά παραδοχή του σχετικού λόγου διαφωνίας της Επιτρόπου, σε κάθε περίπτωση οι οφειλές του τέως Δήμου ... για τέλη απόρριψης απορριμμάτων ετών 2004 και 2005 έχουν υποπέσει στην πενταετή παραγραφή του άρθρου 90 παρ. 1 του ν.2362/1995. (...)Κατ’ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το κρίσιμο χρηματικό ένταλμα δαπάνη, παρίσταται μη νόμιμη και μη κανονική, κατά παραδοχή των τετάρτου και  έκτου λόγων διαφωνίας των Επιτρόπων συνεπώς, αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Απευθείας ανάθεση μελέτης.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη νόμιμη, καθόσον τόσο η σχετική απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής .... για την απευθείας ανάθεσή της, όσο και υπογραφή της σχετικής σύμβασης, εκδόθηκαν σε χρόνο μεταγενέστερο της εκπόνησης και παράδοσης της ανωτέρω μελέτης. Ο ισχυρισμός δε του Δήμου .... ότι η μελέτη αυτή ανατέθηκε κατ’ εφαρμογή του άρθρου 158 παρ.7 του ν.3463/2006, προβάλλεται αλυσιτελώς, καθόσον η διαγραφόμενη από τη διάταξη αυτή διαδικασία αφορά στην τροποποίηση του προϋπολογισμού όταν δεν υπάρχει πίστωση ή αυτή που υπάρχει είναι ανεπαρκής και δεν μπορεί να θεραπεύσει την έλλειψη προηγούμενης απόφασης ανάθεσης και του σχετικού συμφωνητικού πριν από την εκπόνηση της σχετικής μελέτης.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσης Πράξεως: Α) Η ελεγχόμενη σύμβαση δεν φέρει τα χαρακτηριστικά της προγραμματικής συμφωνίας του άρθρου 100 του Ν. 3852/2010 διότι τα συμβαλλόμενα μέρη δεν συμπράττουν ισόρροπα, εκκινώντας από κοινή αφετηρία, με σκοπό την εκτέλεση κοινά εξυπηρετούμενου δημόσιου σκοπού, αλλά επιδιώκουν την ικανοποίηση όλως διακριτών και αντιθέτων συμφερόντων,...Β) Σύμφωνα με το περιεχόμενό της, η ελεγχόμενη, από 22.9.2014 σύμβαση, στερείται αυτοτέλειας, αλλά είναι το αναγκαίο παρακολούθημα της πρώτης, από 28.2.2014 φερόμενης ως προγραμματικής σύμβασης,..Γ) Το αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης, δεν θα μπορούσε να εκτελεσθεί από το προσωπικό που στελεχώνει την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου, αφενός διότι προϋποθέτει την ύπαρξη εργαστηρίων για την πραγματοποίηση μετρήσεων, δοκιμών και ελέγχων, υλικοτεχνική δηλαδή υποδομή που δεν διαθέτει ο Δήμος..Δ) . Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον η σύναψη της από 22.9.2014 σύμβασης δεν είναι νόμιμη, διότι δεν συνιστά προγραμματική σύμβαση, αλλά υποκρύπτει μη νόμιμη απευθείας ανάθεση του αντικειμένου της από το Δήμο ... στο …, αυτή δεν μπορεί να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για την καταβολή (μέσω του Ειδικού Λογαριασμού) στο φερόμενο ως δικαιούχο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα, της συμφωνηθείσας αμοιβής του και, ως εκ τούτου, το χρηματικό ένταλμα, με το οποίο εντέλλεται η τοιαύτη πληρωμή δεν πρέπει να θεωρηθεί.Ο Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας δεν αποτελεί αντισυμβαλλόμενο του Δήμου ..., αλλά το μέσο (το Λογαριασμό), στον οποίο καταβάλλεται το τίμημα που προορίζεται για τον μόνο αντισυμβαλλόμενο, το ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα (…)

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Νόμιμη η καταβολή στη φερόμενη ως δικαιούχο αυτού, ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «……………………..», του συμφωνηθέντος ανταλλάγματος για την εκ μέρους της εκτέλεση της συμβάσεως «………………………..». Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη      μείζονα σκέψη της παρούσας Πράξεως, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση              ότι η σύμβαση «Συμπληρωματικές εργασίες στα δημοτικά Ιατρεία Σαρανταπόρου 4», η οποία αποτελεί τη γενεσιουργό αιτία εκδόσεως του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, δεν συνιστά, παρά τον εσφαλμένο χαρακτηρισμό της, συμπληρωματική σύμβαση, δοθέντος ότι : α) δεν αφορά     στην κατασκευή «έργου», δηλαδή στην εκτέλεση εργασιών που συνδέονται σταθερά και μόνιμα με το έδαφος ή το αρχικό έργο, ώστε να αποτελεί συστατικό αυτών, β) δεν συνδέεται με καμία άλλη σύμβαση καθόσον η φερόμενη ως αρχική σύμβαση «Ανακατασκευή κτιρίου κέντρου υγείας αστικού τύπου επί      της οδού Σαρανταπόρου 4 στο 5ο Δημοτικό Διαμέρισμα» περαιώθηκε στις 11.3.2014, δηλαδή σε χρόνο προγενέστερο της αναθέσεως της ελεγχόμενης (8.5.2014), γ) δεν έχει συνταχθεί Α.Π.Ε., Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε., δεν υπάρχει γνωμοδότηση του αρμόδιου Τεχνικού Συμβουλίου ούτε αιτιολογική έκθεση      και δ) δεν περιλαμβάνεται στον προϋπολογισμό μελέτης και στο οικείο συμβατικό κείμενο πρόβλεψη για εργολαβικό όφελος, απρόβλεπτα και αναθεώρηση. Η σύμβαση αυτή, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό έχει μικτό χαρακτήρα (προμήθειας αγαθών και παροχής υπηρεσιών εγκατάστασης αυτών στο κτίριο που αποτέλεσε αντικείμενο της πρώτης εργολαβίας) κατατείνει δε στη λειτουργική αξιοποίηση του χώρου, καλύπτοντας ανάγκες εξοπλισμού       και επίπλωσης ενώ σύμφωνα με τα δεδομένα της κοινής πείρας (και επειδή     στον προϋπολογισμό μελέτης δεν υπάρχους διακριτές τιμές για τα αγαθά          και τις υπηρεσίες) η προμήθεια έχει υπέρτερη αξία και χαρακτηρίζει το σύνολο της συμβάσεως.

Προγραμματική σύμβαση:Ζητείται η ανάκληση της 10/2015 πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη νομική σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι εν προκειμένω δεν συντρέχουν οι εκ του νόμου τιθέμενες προϋποθέσεις για τη νόμιμη σύναψη προγραμματικής σύμβασης. Και τούτο, διότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη (ΙΙ), δεν προβλέπεται η εκ μέρους ΦΟ.Δ.Σ.Α., που έχει συσταθεί και παρέχει υπηρεσίες έστω και αν δεν είναι πλήρως στελεχωμένος με προσωπικό, ανάθεση με προγραμματική σύμβαση σε Δήμο της διαχείρισης στερεών αποβλήτων, για την οποία ο ίδιος είναι αρμόδιος. Ειδικότερα, ο ΦΟ.Δ.Σ.Α. Κεντρικής Μακεδονίας λειτουργεί εν τοις πράγμασι, έστω και με προσωπικό με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου [βλ. και την ΣΟΧ 1/2015 (με αρ. πρωτ. 8214/8.10.2015 και ΑΔΑ 7Δ140ΞΝ – ΔΦΣ) ανακοίνωση του Προέδρου του ΦΟ.Δ.Σ.Α.]  όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι αυτός ήδη διαχειρίζεται τα στερεά απόβλητα της Περιφέρειάς του λειτουργώντας είτε ο ίδιος είτε κατόπιν ανάθεσης σε ιδιώτες 15 Χώρους Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων (ΧΥΤΑ στην ΠΕ ...., ....-...., Χαλκιδικής, Πιερίας κ.ά.), ενώ και τα συλλογικά του όργανα (Διοικητικό Συμβούλιο, Εκτελεστική Επιτροπή) λειτουργούν πλήρως, καθώς συνεδριάζουν και εκδίδουν αποφάσεις και εγκρίνουν προϋπολογισμό (βλ. και Απόφαση VI Τμ. 1067/2015). Κατά συνέπεια, δεν νοείται ότι νομίμως προβαίνει στη σύναψη της επίμαχης προγραμματικής σύμβασης επικαλούμενος έλλειψη προσωπικού και μάλιστα εφόσον δεν κάνει χρήση της παρεχόμενης από τις κείμενες διατάξεις δυνατότητας να προσλάβει το αναγκαίο προσωπικό έστω και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, κρίνοντας ότι απαιτείται ένας μόνο εργαζόμενος για τη λειτουργία του συγκεκριμένου ΧΥΤΑ. Επομένως αλυσιτελώς προβάλλεται με την υπό κρίση αίτηση ότι λόγω μη ολοκλήρωσης της διαδικασίας πρόσληψης του προσωπικού, ο αιτών ΦΟ.Δ.Σ.Α. δεν είναι σε θέση να εκτελέσει τις επίμαχες υπηρεσίες. Περαιτέρω, η ανάθεση αυτή, εφόσον δεν πρόκειται περί σύνομης προγραμματικής σύμβασης, αντίκειται και στα άρθρα 22 έως 25 του π.δ. 60/2007, καθώς αποτελεί μία χωρίς τη συνδρομή των σχετικών προϋποθέσεων απευθείας ανάθεση στον ως άνω Δήμο δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών, που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως εσωτερική συναλλαγή (in house) μεταξύ του ως άνω ΦΟ.Δ.Σ.Α. και του Δήμου ....-..... Και τούτο, διότι ο πρώτος δεν ασκεί στον αντισυμβαλλόμενό του Δήμο έλεγχο ανάλογο με αυτόν που ασκεί επί των δικών του υπηρεσιών, δεδομένου ότι ούτε έχει συστήσει τον Δήμο ούτε τον χρηματοδοτεί ούτε τον διοικεί αμέσως ή εμμέσως, συγκροτώντας έστω και εν μέρει το Δημοτικό του Συμβούλιο ή άλλα συλλογικά του όργανα, ούτε τον εποπτεύει, καθώς δεν διαθέτει τη δυνατότητα έγκρισης των αποφάσεών του. Ως εκ τούτου αβασίμως ισχυρίζεται ο αιτών ότι λόγω έλλειψης προσωπικού, δεν έχει την πραγματική δυνατότητα ανάθεσης σε τρίτον και παρακολούθησης της εκτέλεσης από αυτόν των σχετικών υπηρεσιών, δοθέντος ότι από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι προέβη σε ανάθεση της διαχείρισης άλλου ΧΥΤΑ αρμοδιότητάς του, ήτοι του ΧΥΤΑ της 2ης ΔΕ ΠΕ ....-.... με ανοικτό διαγωνισμό σε ιδιώτη (γεγονός που και ο ίδιος ο αιτών ομολογεί). Κατά τη γνώμη της Συμβούλου Κωνσταντίνας Ζώη, από τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης δεν αποδεικνύεται ότι χωρίς υπαιτιότητά του ο αιτών δεν διαθέτει το απαραίτητο προσωπικό και συνεπώς μπορεί νόμιμα να αναλάβει ο δήμος ....-.... με την επίμαχη προγραμματική σύμβαση τη διαχείριση του ΧΥΤΑ Γιαννιτσών. Και τούτο διότι, ανεξαρτήτως αν οι προβλεπόμενες στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του αιτούντος θέσεις παραμένουν κατά τους ισχυρισμούς του κενές, από τις προσκομιζόμενες ανακοινώσεις πρόσληψης προσωπικού ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου προκύπτει ότι μόνο σε μία περίπτωση [απόφαση 748/2015 (ορθή επανάληψη) της Εκτελεστικής Επιτροπής και ανακοίνωση ΣΟΧ 1/2015] ζητήθηκε για το ΧΥΤΑ Γιαννιτσών προσωπικό και συγκεκριμένα για μία θέση ΠΕ Τοπογράφων Μηχανικών. Περαιτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η περιεχόμενη στο άρθρο 7 παρ. 2 του σχεδίου σύμβασης εκτίμηση της αναμενόμενης ποσότητας των απορριμμάτων, σε σχέση με την αντίστοιχη του παρελθόντος έτους, παρίσταται επαρκώς αιτιολογημένη, ενόψει του ότι, όπως αναφέρεται στην 29/27.2.2015 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ....-...., ο Δήμος Παιονίας, ο οποίος μέχρι προσφάτως εξυπηρετείτο από το ΧΥΤΑ Γιαννιτσών και κατά το έτος 2014 διέθεσε ποσότητα 1.326,660 τόνων απορριμμάτων (βλ. το χωρίς ημερομηνία έγγραφο «ΤΟΝΑΖ ΧΥΤΑ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ 2014» του αιτούντος ΦΟ.Δ.Σ.Α.), πρόκειται στο εξής να εναποθέτει τα απορρίμματά του σε άλλον ΧΥΤΑ. Επιπροσθέτως, στο ίδιο άρθρο του ελεγχόμενου σχεδίου παρατίθεται ο αναλυτικός προϋπολογισμός της σύμβασης, ο σχετικός πίνακας τεκμηρίωσης του κόστους των παρεχομένων υπηρεσιών και οι περιλαμβανόμενες στην αποζημίωση του Δήμου ....-.... επιμέρους δαπάνες. Ενόψει τούτων, ο προσδιορισμός της συμβατικής τιμής των 17 ευρώ ανά τόνο εισερχομένων απορριμμάτων αιτιολογείται επαρκώς, βασίμως δε προβάλλεται ότι η διαπιστωθείσα απόκλισή της από τη συμφωνηθείσα με τον τρίτο ιδιώτη – διαχειριστή του ΧΥΤΑ της 2ης ΔΕ ΠΕ ....-.... χαμηλότερη τιμή (15 ευρώ), οφείλεται στη διαφοροποίηση μεταξύ του επιχειρηματικού κέρδους του ιδιώτη – διαχειριστή και του βαρύνοντος το Δήμο ....-.... λειτουργικού κόστους. Επισημαίνεται, εξάλλου, ότι οι καθοριζόμενες στη 13/2013 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου της 3ης ΔΕ Νομού ....-.... τιμές (κοινά αστικά απορρίμματα: 25 ευρώ ανά τόνο, απορρίμματα επαγγελματιών ιδιωτών: 38 ευρώ ανά τόνο) αφορούν στην αποζημίωση που καταβάλλεται στον τελευταίο από τους χρήστες του ΧΥΤΑ Γιαννιτσών και όχι στην αποζημίωση που καταβάλλει ο αιτών ΦΟ.Δ.Σ.Α. σε φορέα, στον οποίο αναθέτει συμβατικώς τη διαχείριση του ΧΥΤΑ. Πάντως, το Τμήμα κρίνει ότι οι ως άνω διαπιστωθείσες με την προσβαλλόμενη πράξη πλημμέλειες δεν αφορούν σε τεχνικές κρίσεις της Διοίκησης αλλά στην πληρότητα και επάρκεια της αιτιολογίας της απόκλισης των προβλεπόμενων στην ελεγχόμενη σύμβαση σε σχέση με τα αντίστοιχα συγκριτικά στοιχεία προηγούμενων ετών (πρβλ. ΕΣ VI Tμ. 2295/2014). Συνεπώς, ο λόγος αυτός πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος. Τέλος, απορριπτέος κρίνεται ο προβληθείς ισχυρισμός περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων του αιτούντος, διότι η συγγνωστή πλάνη ως απόρροια της αρχής της επιείκειας αποτελεί γενική αρχή, η οποία δεν μπορεί να κατισχύει διατάξεων ανώτερης τυπικής ισχύος, ιδία δε να παρακάμπτει διατάξεις του κοινοτικού δικαίου περί ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών, μόνη δε η επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος δεν αρκεί για να θεωρηθεί συγγνωστή η μη τήρηση της ορθής διαδικασίας (βλ. Αποφάσεις Τμ. Μειζ. - Επταμ. Σύνθεσης 3998/2013, VI Τμήματος 3631, 2270, 27, 25/2013, 3491, 2811, 2790, 1130/2012).

Εξωδικαστικός συμβιβασμός με Δήμο:..Με δεδομένα τα ανωτέρω, κρίνεται, καταρχάς, ότι οι διατάξεις του άρθρου 904 Α.Κ. περί αδικαιολόγητου πλουτισμού, επί των οποίων ερείδονται οι εκτιθέμενες στη σκέψη 3.Α.ii αγωγές του ......, που αποτέλεσαν τη βάση του ελεγχόμενου εξωδικαστικού συμβιβασμού, δεν παρέχουν νόμιμο έρεισμα για την πραγματοποίηση δαπάνης εξωδικαστικού συμβιβασμού, κατά τα αναλυτικά εκτιθέμενα στη σκέψη 2, η δε ικανοποίηση των σχετικών αξιώσεων του ...... μόνο με άσκηση αγωγής ενώπιον του καθ’ ύλην αρμοδίου δικαστηρίου δύναται να επιδιωχθεί. Περαιτέρω, από τα εκτιθέμενα στη σκέψη 3 δικαιολογητικά που προσκομίσθηκαν από το Δήμο ... – ... προς θεμελίωση των αξιώσεων αδικαιολόγητου πλουτισμού του ...... προκύπτει, όπως άλλωστε και ο ίδιος ιστορεί στις αγωγές του, ότι α) σε κανένα έργο, κύριο ή συμπληρωματικό, και σε καμία μελέτη, δεν τηρήθηκε η νόμιμη διαδικασία ανάθεσης, εκτέλεσης, παραλαβής αυτών κατά τις ισχύουσες τότε διατάξεις και β) οφειλέτης των αξιώσεων του είναι ο Δημοτικός Αθλητικός Οργανισμός ... και εν συνεχεία ο .... ... – ... (βλ. τη ... απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ... – ..., Β΄ ...), όσον αφορά τις αξιώσεις του από τις εκτιθέμενες στη σκέψη 3.Α.ii υπό στοιχείο 1 αγωγή και υπό στοιχείο 2 αγωγή κατά το μέρος που αυτή αφορά τα έργα της υπό στοιχείο 1 αγωγής (βλ. τα αναλυτικά εκτιθέμενα στις σκέψεις 3.Β και 3.Γ στοιχεία), ενώ οφειλέτης των αξιώσεων του από τις εκτιθέμενες στη σκέψη Α.ii υπό στοιχείο 3 αγωγή και υπό στοιχείο 2 αγωγή κατά το μέρος που αυτή αφορά το έργο της υπό στοιχείο 3 αγωγής είναι το Κ.Ε.Κ. .... Συνεπώς, μη νομίμως ενταλματοποιήθηκε η ελεγχόμενη δαπάνη, αφού αυτή ερείδεται σε άκυρο εξώδικο συμβιβασμό, ο οποίος δεν υποχρεώνει το Δήμο ... – ... σε παροχή. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί. 

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.7/22/2019

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ-ΕΞΩΔΙΚΟΣ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ:(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, παρά το γεγονός ότι τηρήθηκαν τα τυπικά εξωτερικά στοιχεία του εξώδικου συμβιβασμού, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν προέκυψε κατά τρόπο αναμφισβήτητο ότι συντρέχουν τα ουσιαστικά στοιχεία για τη σύναψη του εν λόγω εξώδικου συμβιβασμού. Ειδικότερα, δεν τηρήθηκαν οι διατάξεις του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. ως προς τον έγγραφο τύπο της σύμβασης, δοθέντος ότι η αιτία του συμβιβασμού αποτελεί σύμβαση προμήθειας, η οποία είναι  άκυρη ως προφορικώς συναφθείσα, αφού ο έγγραφος τύπος κατάρτισης  της σύμβασης προμήθειας, στην περίπτωση της απευθείας ανάθεσης, απαιτείται από το νόμο ως συστατικός, η έλλειψη δε αυτού έχει ως συνέπεια να λογίζεται  η ως άνω σύμβαση ως μη γενόμενη (Α.Κ. 180) και να μην παράγει    έννομες συνέπειες, δοθέντος ότι δεν προκύπτει το προς ανάθεση αντικείμενο,  η αμοιβή του αναδόχου και ο χρόνος υποχρέωσης παράδοσης των  υλικών. Περαιτέρω, η προμήθεια των εν λόγω υλικών μη νομίμως   ανατέθηκε χωρίς διεξαγωγή διαγωνισμού, σε κάθε περίπτωση, χωρίς να προκύπτει ότι συνέτρεξαν οι εξαιρέσεις ή οι ειδικές περιπτώσεις που δικαιολογούσαν την απευθείας ανάθεσή τους, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις του ΕΚΠΟΤΑ.

Υπογραφή σχεδίου νομιμότητας προγραμματικής σύμβασης:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 2 της παρούσας, το Τμήμα κρίνει τα εξής: Με το ήδη προστεθέν άρθρο 12 της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης εξειδικεύεται επαρκώς, σύμφωνα με το άρθρο 100 παρ. 2 περ. α΄ του ν. 3852/2010, ο προϋπολογισμός της σύμβασης, καθώς προκύπτει από αυτό με σαφήνεια και λεπτομερώς ο τρόπος εξαγωγής του συνολικού ύψους αυτού. Ειδικότερα, σε αυτό αναγράφεται αναλυτικά το ποσό της ετήσιας και συνολικής επιχορήγησης κάθε συμβαλλόμενου μέρους για την εκτέλεση της προγραμματικής σύμβασης, καθ΄ όλη τη διάρκεια αυτής και παρατίθενται λεπτομερώς ανά Κ.Α. τα ετήσια έξοδα για την υλοποίησή της (λ.χ. αποδοχές μονίμων και έκτακτου καλλιτεχνικού προσωπικού, εργοδοτικές εισφορές έκτακτου καλλιτεχνικού προσωπικού, αμοιβές ηθοποιών, σκηνοθετών, σκηνογράφων, οδοιπορικά και αποζημίωση συντελεστών, έξοδα ξενοδοχείων, αμοιβές για σκηνικά και κοστούμια κ.α.), επιμεριζόμενα ανά φορέα. Συνεπώς, η πρώτη διαπιστωθείσα από το Κλιμάκιο πλημμέλεια έχει θεραπευθεί. Κατά την ειδικότερη δε γνώμη του Συμβούλου Γεωργίου Βοϊλη εν προκειμένω δεν υφίστατο καν η εν λόγω πλημμέλεια, καθόσον οι προγραμματικές συμβάσεις μεταξύ δημοσίων φορέων, ως συμβάσεις κατά κανόνα γενικού χαρακτήρα από τη φύση τους και από τον ειδικότερο σκοπό τους, δεν είναι νομικά αναγκαίο να περιέχουν αναλυτικό προϋπολογισμό γι’ αυτό άλλωστε κάτι τέτοιο δεν απαιτείται από καμία διάταξη της κείμενης νομοθεσίας περί προγραμματικών συμβάσεων χωρίς φυσικά να αποκλείεται εάν υπάρχει αυτή η δυνατότητα αρκούντος και ενός γενικού προϋπολογισμού, με συνέπεια μια προγραμματική σύμβαση χωρίς αναλυτικό προϋπολογισμό να μην καθίσταται εξ αυτού και μόνον του λόγου παράνομη. Η γνώμη όμως αυτή δεν κράτησε. Περαιτέρω, σχετικά με την ως άνω δεύτερη πλημμέλεια διαπιστώνεται ότι, ειδικώς σε ό,τι αφορά την καλλιτεχνική περίοδο 2018 – 2019, στο οικείο Παράρτημα του νέου σχεδίου σύμβασης αναφέρονται αναλυτικώς οι επιμέρους δράσεις, που καλύπτονται από την προγραμματική σύμβαση, προκύπτει, δε, κάθε λεπτομέρεια που σχετίζεται με αυτές και από το προσκομισθέν Πρόγραμμα θεατρικής περιόδου 2018/2019 με τίτλο «το Γέλιο και το Παράλογο», στο οποίο εμφαίνονται όλες οι προγραμματιζόμενες θεατρικές παραστάσεις και δρώμενα. Αντιθέτως, σε ό,τι αφορά την επόμενη καλλιτεχνική περίοδο 2019 – 2020, δεν περιλαμβάνεται στο σχέδιο σύμβασης αναλυτικό χρονοδιάγραμμα με τις δράσεις, που πρόκειται να πραγματοποιηθούν. Περαιτέρω, όμως, το άρθρο 7 της σύμβασης, που απαριθμεί λεπτομερώς τις υποχρεώσεις, που αναλαμβάνει η αιτούσα κοινωφελής επιχείρηση στο πλαίσιο αυτής καθ΄όλη τη συμβατική περίοδο (μέχρι και 31.12.2020), προβλέπει, μεταξύ άλλων, ως προελέχθη, ότι αυτή αναλαμβάνει την υποχρέωση να πραγματοποιεί τουλάχιστον τρεις (3) θεατρικές παραγωγές κατ΄ έτος, κατά τη χειμερινή και θερινή περίοδο αντίστοιχα (δύο από την Κεντρική Σκηνή και μία από την Παιδική), να απασχολεί ηθοποιούς εκ των οποίων το 80% να είναι επαγγελματίες, να πραγματοποιεί παράλληλες δράσεις απευθυνόμενες σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες κλπ. Εξ αυτού συνάγεται ότι στο κείμενο αυτής προσδιορίζεται ο ετήσιος προγραμματισμός των δράσεων, που απαρτίζουν το συμβατικό αντικείμενο και που αφορά στην υποχρέωση πραγματοποίησης με συντελεστές του ίδιου του ..., κατ΄ελάχιστον τριών παραστάσεων κατά τη χειμερινή και θερινή περίοδο, αλλά και άλλων παράλληλων δράσεων. Με δεδομένη την τελευταία αυτή συμβατική πρόβλεψη και ενόψει των προεκτεθέντων προβαλλόμενων με την αίτηση ισχυρισμών της αιτούσας, το Τμήμα κρίνει ότι πράγματι δεν είναι δυνατός, κατά την παρούσα χρονική στιγμή, ο ειδικότερος προσδιορισμός των δράσεων που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο της προγραμματικής σύμβασης κατά την καλλιτεχνική (θεατρική) περίοδο 2019-2020, η δε σχετική έλλειψη ειδικότερης αναφοράς των δράσεων που θα πραγματοποιηθούν καλύπτεται, όπως βασίμως υποστηρίζεται, από τον προαναφερόμενο, προβλεπόμενο στο άρθρο 7, έστω και με γενική αναφορά, ετήσιο προγραμματισμό. Κατόπιν αυτών και δοθέντος ότι το νέο σχέδιο σύμβασης έχει εγκριθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο της αιτούσας Κοινωφελούς Επιχείρησης, το Δημοτικό Συμβούλιο Αγρινίου και την Επιτροπή Αναπτυξιακής και Κοινωνικής Πολιτικής του Περιφερειακού Συμβουλίου ..., το Τμήμα κρίνει ότι δεν συντρέχει ουσιώδης νομική πλημμέλεια που να κωλύει την υπογραφή αυτού.Κατ΄ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 390/2018 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το δε οικείο (νέο) σχέδιο προγραμματικής σύμβασης δύναται να υπογραφεί. Τέλος, πρέπει να διαταχθεί η απόδοση στην αιτούσα του κατατεθέντος για την άσκηση της αίτησης παραβόλου (άρθρο 73 παρ. 4 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013 «Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο», Α΄ 52).

Εξώδικος συμβιβασμος.(..) Από τις προεκτεθείσες διατάξεις συνάγεται ότι στην περίπτωση που το αντικείμενο της καταρτιζόμενης από δήμο σύμβασης υπερβαίνει το ποσό των 2.500 ευρώ, επιβάλλεται, για λόγους ασφάλειας δικαίου, ο έγγραφος τύπος, ο οποίος είναι συστατικός, με συνέπεια τυχόν παράλειψή του να καθιστά τη σχετική σύμβαση άκυρη (..) Περαιτέρω, όμως, ο συναφθείς μεταξύ του Δήμου ... και της ανώνυμης εταιρείας .... εξώδικος συμβιβασμός πάσχει, διότι η αξίωση που με αυτόν αναγνωρίστηκε δεν απορρέει από νομίμως συναφθείσα σύμβαση παροχής υπηρεσιών, αφού δεν τηρήθηκε ο αναγκαίος προς τούτο συστατικός έγγραφος τύπος, σε κάθε δε περίπτωση δεν αποδεικνύεται η ουσιαστική βασιμότητά της, αφού δεν προσκομίζεται κανένα από τα προβλεπόμενα στο π.δ. 28/1980 στοιχεία από τα οποία μπορεί να προκύψει χωρίς αμφιβολία η εκτέλεση των εργασιών, η ποσότητα αυτών και ο τρόπος προσδιορισμού της αξίας τους (μελέτη, προϋπολογισμός, παραλαβή των εργασιών από την αρμόδια Επιτροπή του Δήμου και σύνταξη του σχετικού πρωτοκόλλου παραλαβής), αλλά μόνο το εκδοθέν από την ως άνω εταιρεία τιμολόγιο και μια βεβαίωση του Δημάρχου περί της εκτέλεσης και παραλαβής των εργασιών. Εξάλλου, οι διατάξεις των άρθρων 904 Α.Κ. επ. δεν παρέχουν νόμιμο έρεισμα για τη διενέργεια δαπάνης, η δε ικανοποίηση της σχετικής αξίωσης μόνο με άσκηση αγωγής ενώπιον του καθ’ ύλην αρμοδίου δικαστηρίου δύναται να επιδιωχθεί (Ε.Σ. Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 294/2014). Συνεπώς, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, αφού ερείδεται σε άκυρο εξώδικο συμβιβασμό, ο οποίος δεν υποχρεώνει τον Δήμο σε παροχή.