ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ-έλεγχος νομιμότητας:Μετά από αυτά και δεδομένου ότι στο άρθρο 8 της αρχικής, από 16.9.2010 προγραμματικής σύμβασης, που υποβλήθηκε ήδη σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Κλιμάκιο τούτο, προβλεπόταν η δυνατότητα παράτασής της για άλλα δύο έτη, τα συμβαλλόμενα μέρη νομίμως προβαίνουν στην ελεγχόμενη τροποποίηση μετά από νεότερη έγγραφη συμφωνία τους, με την οποία δεν επέρχεται καμία μεταβολή του οικονομικού αντικειμένου της αρχικής προγραμματικής σύμβασης. Περαιτέρω, ως προς τα λοιπά, ισχύουν οι όροι της αρχικής σύμβασης, όπως τούτο ρητά προβλέπεται στο σχέδιο της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης. Υπό τις περιστάσεις αυτές, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες, οι οποίες να κωλύουν την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, το οποίο συνιστά αναπόσπαστο τμήμα της παρούσας πράξης.

Στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου υποβάλλονται οι ουσιώδεις τροποποιήσεις προγραμματικών συμβάσεων που έχουν προηγουμένως υποβληθεί στον ίδιο έλεγχο, ανεξαρτήτως μάλιστα του αν με τις τροποποιητικές συμβάσεις προκαλείται αύξηση του οικονομικού αντικειμένου της αρχικής προγραμματικής σύμβασης που υπερβαίνει το χρηματικό όριο υπαγωγής στον έλεγχο αυτόν (βλ. ΕΣ VI Τμ. αποφ. 2552/2013, 2440/2012, Ε΄ Κλιμ. Πράξ. 196/2015, 152/2014).(...) Με τα δεδομένα αυτά και αφού στο άρθρο 8 της αρχικής, από 31.7.2014, προγραμματικής σύμβασης, που υποβλήθηκε ήδη σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Κλιμάκιο τούτο, προβλεπόταν η δυνατότητα παράτασής της για δύο (2) επιπλέον έτη, ενώ, εξάλλου, με το άρθρο 9 αυτής προβλεπόταν η δυνατότητα τροποποίησης των όρων αυτής -πλην του αντικειμένου και του τρόπου εκτέλεσης του έργου- κατόπιν συμφωνίας των συμβαλλομένων μερών, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, το οποίο συνιστά αναπόσπαστο τμήμα της παρούσας Πράξης.

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:τροποποίηση της προγραμματικής σύμβασης «Υλοποίηση Προγράμματος ΠΡΟΣΟΨΗ, Ολοκληρωμένη Αστική – Αισθητική αναβάθμιση όψεων κτιρίων του Δήμου Αθηναίων»(...)Με την έννοια αυτή, ως ουσιώδης τροποποίηση θεωρείται η μεταβολή ουσιωδών όρων κύριας προγραμματικής σύμβασης, η νομιμότητα των οποίων επιβάλλεται να ελεγχθεί προσυμβατικά, ενώ, αντιθέτως, δεν ελέγχονται οι τροποποιήσεις παρεπόμενων συμβατικών όρων(...)Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η επίμαχη τροποποίηση, η οποία ανάγεται στις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας ορισμένης δαπάνης από εκείνες που έχουν περιληφθεί στο Πρόγραμμα, αφορά όχι σε ουσιώδη, αλλά σε παρεπόμενο συμβατικό όρο και δεν συνεπάγεται καμία μεταβολή στους κύριους (ουσιώδεις) όρους της προγραμματικής σύμβασης, όπως τους σχετικούς με τον ορισμό των συμβαλλόμενων μερών και των υποχρεώσεων αυτών, τη διάρκεια και τον προϋπολογισμό της σύμβασης.Αποφαίνεται ότι απαραδέκτως υποβάλλεται ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας το υποβληθέν σχέδιο τροποποίησης της προγραμματικής σύμβασης

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφερειακής Ενότητας … της Περιφέρειας Ηπείρου και του Δήμου …, για την υλοποίηση του έργου «ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΝΕΟΥ ΔΙΩΡΟΦΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΣΤΟ ΥΠΑΡΧΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 680.920,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.).(....)Το δε υποβληθέν για έλεγχο σχέδιο σύμβασης φέρει το ελάχιστο κατά νόμο περιεχόμενο. Κατόπιν αυτών, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου αυτού, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι είναι νόμιμη η ελεγχόμενη τροποποίηση - παράταση της ως άνω προγραμματικής σύμβασης, για το χρονικό διάστημα από 11.4.2017 έως 11.4.2018, καθότι αυτή αποτελεί προβλεπόμενη στα άρθρα 8 και 11 της προγραμματικής σύμβασης δυνατότητα και έχει συμφωνηθεί από τα συμβαλλόμενα μέρη (Περιφέρεια Αττικής και Δήμο ...). Επομένως, δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες, οι οποίες να κωλύουν την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης τροποποίησης – παράτασης της ως άνω προγραμματικής σύμβασης, το οποίο (σχέδιο) συνιστά αναπόσπαστο μέρος της παρούσας Πράξης.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Ενίσχυση του μηχανισμού καθαριότηταςΔήμου (...) Η σύμβαση αυτή δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν.4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» (Α΄ 147), καθόσον αποτελεί μορφή ενδοϋπηρεσιακής σύμβασης (in house) (βλ. άρθρο 12 παρ. 4 και 6 του  ν.4412/2016, πρβλ. απόφαση ΔΕΚ της 18.11.1999 C- 107/98, «Teckal Srl», σκ. 50 κ.λπ). (...)  Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η υπό έλεγχο προγραμματική σύμβαση έχει το προβλεπόμενο από τις διατάξεις του άρθρου 100 του ν.3852/2010 ελάχιστο αναγκαίο περιεχόμενο, το οποίο είναι σύμφωνο με τις ρυθμίσεις για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων, και, ως εκ τούτου, εφόσον δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαδικασία, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος, με το 11760/8.3.2017 έγγραφο της Αντιδημάρχου ....... (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 15325), σχεδίου προγραμματικής σύμβασης, το οποίο τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του Κλιμακίου αυτού, υπό τον όρο ότι η προβλεπόμενη στο άρθρο 8 παρ. 5 αρμοδιότητα της Κοινής Επιτροπής υλοποίησης και παρακολούθησης να αποφασίζει ομόφωνα για τυχόν τροποποιήσεις της προγραμματικής σύμβασης θα απαλειφθεί, δεδομένου ότι, με αυτή, μη νομίμως επεκτείνονται οι αρμοδιότητές της σε αντικείμενα πέραν της παρακολούθησης της πορείας του έργου (βλ. Ε.Σ. Ζ΄ Κλ. 89/2011, σκ. 6 β ιιι). Επισημαίνονται, επίσης, τα εξής: α) Τυχόν τροποποίηση του φυσικού (μεταβολή της συχνότητας ή τροποποίηση της μηνιαίας κατανομής των δρομολογίων) και, κατ’ επέκταση, του οικονομικού αντικειμένου της προγραμματικής σύμβασης μέσω ενεργοποίησης του προβλεπόμενου, στο άρθρο 2 παρ. ΙΙΙ του σχεδίου, όρου θα κριθεί ως προς τη νομιμότητά της διά της υποβολής σχετικού σχεδίου σύμβασης στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου και β) Η προβλεπόμενη στο άρθρο 2 παρ. ΙΙ περ. Δ΄ μηχανική αποκομιδή (συλλογή και μεταφορά) οργανικών δημοτικών στερεών αποβλήτων από καφέ κάδους δεν αποτελεί αντικείμενο της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, δεδομένου ότι, όπως αναφέρεται στο υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο, η ως άνω υπηρεσία είναι υπό διαμόρφωση, ενώ δεν κοστολογείται, με αποτέλεσμα να είναι εκτός προϋπολογισμού, είναι όμως δυνατό να συμπεριληφθεί στο αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης μέσω της ενεργοποίησης του προβλεπόμενου στο άρθρο 2 παρ. ΙΙΙ όρου περί τροποποίησης αυτής, το δε σχετικό σχέδιο της τροποποιητικής προγραμματικής σύμβασης θα πρέπει να υποβληθεί για προσυμβατικό έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο.

Παροχή υπηρεσιών ενεργειακής αναβάθμισης συστήματος...Ενόψει των ανωτέρω και δεδομένου ότι δεν έχουν τηρηθεί οι όροι που τέθηκαν για την έγκριση του σχεδίου της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, καθόσον αφενός δεν υπάρχει (και εάν τυχόν υφίσταται, δεν έχει ληφθεί υπόψη) η χρηματοοικονομική ανάλυση που έθεσαν ως προαπαιτούμενο για την υπογραφή αυτής τα Δημοτικά Συμβούλια των αντισυμβαλλόμενων Δήμων .... και .... και αφετέρου στο ελεγχόμενο σχέδιο (στο άρθρο 2 αυτού) δεν γίνεται ρητή αναφορά περί έγκρισης των τευχών δημοπράτησης από τα Δημοτικά Συμβούλια αυτών, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση προκειμένου να προσκομισθούν στο Κλιμάκιο οι –άνευ όρων- εγκριτικές του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων των αντισυμβαλλομένων (Περιφέρειας και Δήμων), αφού υποβληθούν σε αυτά η ζητηθείσα ως άνω χρηματοοικονομική ανάλυση και νέο επικαιροποιημένο σχέδιο της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης με βάση τα ανωτέρω προαπαιτούμενα.Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση προκειμένου να προσκομιστούν τα ανωτέρω στοιχεία.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:4. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 2 της παρούσας, το Κλιμάκιο διαπιστώνει τα ακόλουθα:4.1. Στο υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης δεν τεκμηριώνεται το ύψος της συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης, ούτε προσκομίζεται οποιαδήποτε μελέτη ή άλλο έγγραφο, από το οποίο να προκύπτει η κοστολόγηση των επιμέρους προμηθειών, που αναφέρονται ως υποέργα 1 και 2 της ως άνω πράξης, και της προετοιμασίας φακέλου για την υποβολή αίτησης χρηματοδότησης από το Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», ώστε να δικαιολογείται η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη, όπως απαιτείται από το άρθρο 100 παρ. 2α΄ του ν. 3852/2010 και τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, της οικονομικότητας και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας (ΕλΣυν ΣΤ΄ Κλιμ. 61/2021, 239, 110/2019, 317/2018). Περαιτέρω, δεν προκύπτει πώς θα καλυφθεί και ποιόν από τους συμβαλλομένους θα βαρύνει η δαπάνη για τις ως άνω προμήθειες, κατά το μέρους αυτών που τυχόν δεν κριθούν επιλέξιμες για χρηματοδότηση από το ως άνω Πρόγραμμα, καθώς και η δαπάνη σύνταξης και προετοιμασίας φακέλου υποβολής αίτησης χρηματοδότησης για το πέραν των 5.000,00 ευρώ ποσό, δοθέντος ότι σύμφωνα με την AT01 πρόσκληση της ΕΥΔΕ ΥΠΕΣ (αρ. πρωτ. 14574/24.7.2020), η εν λόγω δαπάνη είναι επιλέξιμη για χρηματοδότηση μέχρι του ποσού των 5.000,00 ευρώ.4.2. Στο άρθρο 4 του ελεγχόμενου σχεδίου δεν προσδιορίζεται με σαφήνεια η χρονική διάρκεια της προγραμματικής σύμβασης, ούτε και ο απώτατος χρονικός ορίζοντας της τυχόν παράτασής της, ενώ στο σχέδιο της προγραμματικής σύμβασης δεν περιλαμβάνεται χρονοδιάγραμμα, με αναλυτικό χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους δράσεων που απαρτίζουν το αντικείμενο της σύμβασης, κατά παράβαση του άρθρου 100 παρ. 2α΄ του ν. 3852/2010.4.3 Οι ρυθμίσεις του άρθρου 5 του σχεδίου σχετικά με τη δυνατότητα της Κοινής Επιτροπής Παρακολούθησης να αιτείται την τροποποίηση όρων της απόφασης ένταξης και, κατά συνέπεια, της σύμβασης, καθώς και την πέραν του εξαμήνου παράταση της διάρκειας της σύμβασης, με τις οποίες (ρυθμίσεις) καταλείπεται πλήρης ευχέρεια στα συμβαλλόμενα μέρη να τροποποιήσουν ή να επεκτείνουν την εν λόγω σύμβαση, χωρίς να έχει προσδιορισθεί, ούτε κατ’ ελάχιστον, εκ των προτέρων το περιεχόμενο και το εύρος των τροποποιήσεων και χωρίς αποτύπωση του κόστους αυτών, παρίστανται αντίθετες προς τις αρχές της διαφάνειας και της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης (ΕλΣυν 61/2021, 239, 110/2019, 317/2018).4.4. Η ρύθμιση του ίδιου άρθρου 5 σχετικά με τη δυνατότητα να πλαισιώνεται η Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης από ειδικό προσωπικό που έχει γνώση του αντικειμένου της σύμβασης, το οποίο θα εκφράζει άποψη πάνω σε ειδικά θέματα υλοποίησης της πράξης, παρίσταται μη νόμιμη ως αόριστη, δοθέντος ότι δεν προσδιορίζονται ειδικότερα ο αριθμός μελών του ειδικού προσωπικού, η προέλευσή του, η τυχόν αμοιβή του, η χρονική διάρκεια και το είδος της απασχόλησής του (ΕλΣυν ΣΤ΄ Κλιμ. 61/2021, 239, 110/2019, 317/2018).Κατ’ ακολουθίαν, το Κλιμάκιο αποφαίνεται ότι υφίστανται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης .. και του Δήμου .. για την υλοποίηση της πράξης «Ενεργειακή αναβάθμιση υποδομών ύδρευσης και παρεμβάσεις αξιοποίησης .....»

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και του Δήμου … Ν. … για την εκτέλεση του έργου «ΕΡΓΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ ΣΤΟΝ ΟΙΚΙΣΜΟ … ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 2.100.000 ευρώ με Φ.Π.Α.(....)Το δε υποβληθέν για έλεγχο σχέδιο σύμβασης φέρει το ελάχιστο κατά νόμο περιεχόμενο. Κατόπιν αυτών, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου αυτού, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της.

Ασφαλτόστρωση οδών...Ενόψει αυτών, τo Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να υποβληθούν: α) νέο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης, στο άρθρο 11 της οποίας θα προστεθεί ο όρος ότι οι ενδεχόμενες τροποποιήσεις της σύμβασης, ακόμα και υπό τη μορφή της παράτασής της, δεν θα αφορούν στο φυσικό και οικονομικό της αντικείμενο, και β) αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της σύμβασης (υλοποίησης του αντικειμένου της), με χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους δράσεων αυτής, ο οποίος πρέπει να συμφωνεί με την ανωτέρω συνολική διάρκεια ισχύος της (20 μήνες). Το χρονοδιάγραμμα αυτό πρέπει να προσαρτηθεί ως παράρτημα Ι στο σχέδιο της προγραμματικής σύμβασης και να οριστεί ότι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της. Εξυπακούεται δε, ότι το, κατά τα ανωτέρω, συνταχθέν νέο σχέδιο της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, στο οποίο θα προσαρτάται και το οικείο αναλυτικό χρονοδιάγραμμα, πρέπει να εγκριθεί από τα αρμόδια για τη σύναψη αυτής όργανα των συμβαλλομένων φορέων και στη συνέχεια να προσκομισθούν στο Κλιμάκιο και οι σχετικές αποφάσεις των οργάνων αυτών. Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση προκειμένου ο Δήμος ... να προσκομίσει, εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας πράξης, τα ανωτέρω στοιχεία.