Αποκλεισμός επιχειρήσεων για το λόγο ότι η μεν πρώτη μειοδότρια i. δεν κατέθεσε τα απαιτούμενα επί ποινή αποκλεισμού δικαιολογητικά χρηματοδοτικής ικανότητας, κατά παράβαση του άρθρου 23.3 της Διακήρυξης και ii. δεν κατέθεσε την προβλεπόμενη από το άρθρο 25 της Διακήρυξης υπεύθυνη δήλωση υπεργολάβου, οι δε λοιπές επειδή δεν υπέδειξαν υπεργολάβο, στον οποίο είναι υποχρεωμένοι να αναθέσουν τμήμα του έργου, σύμφωνα με το άρθρο 25.1 της διακήρυξης και δεν προσκόμισαν την προβλεπόμενη από το άρθρο 25.2 της Διακήρυξης υπεύθυνη δήλωση υπεργολάβου.

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙΙ, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ορθά το Κλιμάκιο αποφάνθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του επίμαχου σχεδίου σύμβασης, καθόσον η προσκομισθείσα από την αναδειχθείσα μειοδότρια εταιρεία «….» βεβαίωση της Τράπεζας … πληροί τους όρους του άρθρου 23.3 της διακήρυξης. Ειδικότερα, απορριπτέοι ως αβάσιμοι είναι οι προβαλλόμενοι με την υπό κρίση αίτηση ανάκλησης λόγοι, καθόσον α) η επίμαχη διακήρυξη θέτει ως όρο για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό ότι η συνολική πιστοληπτική ικανότητα της διαγωνιζόμενης επιχείρησης πρέπει να είναι ίση με ποσοστό 10% του προϋπολογισμού του έργου χωρίς Φ.Π.Α. (ήτοι με το ποσό του 1.362.100,961 ευρώ), χωρίς περαιτέρω διάκριση αυτής σε δανειοληπτική ικανότητα κατά ορισμένο ποσοστό και σε πιστοληπτική ικανότητα κατά ένα άλλο ποσοστό, εφόσον σε μια τέτοια περίπτωση τα επιμέρους ποσοστά θα έπρεπε να προσδιορίζονται επακριβώς στη διακήρυξη, β) περαιτέρω, για την απόδειξη της χρηματοδοτικής και οικονομικής ικανότητας μιας διαγωνιζόμενης εργολήπτριας επιχείρησης, απαιτείται η προσκόμιση από αυτή βεβαίωσης τράπεζας για την πιστοληπτική της ικανότητα, παρά το ότι κατά το γράμμα της συγκεκριμένης διάταξης του άρθρου 23.3 της διακήρυξης η βεβαίωση τράπεζας πρέπει να αφορά τη δανειοληπτική ικανότητα της επιχείρησης, εφόσον η διακήρυξη ενδιαφέρεται για τη συνολική πιστοληπτική ικανότητα των διαγωνιζομένων επιχειρήσεων. Για το λόγο δε αυτό, στο επόμενο εδάφιο της ως άνω διάταξης της διακήρυξης (άρθρο 23.3) διευκρινίζεται ότι ως επαρκής απόδειξη πιστοληπτικής ικανότητας κρίνεται έγγραφο τράπεζας που δηλώνει ότι συνεργάζεται με τον υποψήφιο και θα εξετάσει αίτησή του για χρηματοδότηση, με ποσό που αντιστοιχεί σε ποσοστό 10% τουλάχιστον του προϋπολογισμού του έργου (χωρίς Φ.Π.Α.), αν και εφόσον αναδειχθεί ανάδοχος, και τέλος, γ) η προσκομισθείσα από την αναδειχθείσα μειοδότρια εταιρεία βεβαίωση πιστοληπτικής της ικανότητας της Τράπεζας Αττικής, η οποία, σημειωτέον, εκδόθηκε για τη συμμετοχή της εταιρείας στο συγκεκριμένο διαγωνισμό, δεν αναφέρει μεν ότι δεσμεύεται να εξετάσει αίτημα της ανωτέρω εταιρείας για χρηματοδότησή της, αν αυτή αναδεικνυόταν ανάδοχος του έργου, η βεβαίωση όμως της ως άνω Τράπεζας περί του ότι το ποσό της συνολικής πιστοληπτικής ικανότητας της εταιρείας «….» ανέρχεται σε 6.000.000 ευρώ, ποσό το οποίο με τα σημερινά δεδομένα δύναται να της χορηγηθεί, υπερκαλύπτει το σχετικό όρο της διακήρυξης, εφόσον το ποσό αυτό είναι μεγαλύτερο του ποσοστού 10% του προϋπολογισμού του έργου χωρίς Φ.Π.Α. και η ως άνω γενική διατύπωση της τραπεζικής βεβαίωσης περιλαμβάνει τόσο τη δυαντότητα χορήγησης δανείου όσο και τη δυνατότητα χορήγησης εγγυητικών επιστολών μέχρι το εν λόγω ποσό.

Εντελλόμενη δαπάνη μη νόμιμη, καθόσον πρόκειται για μικρό έργο κατά την έννοια του άρθρου 15 του π.δ. 171/1987, και η εκτέλεσή του έπρεπε να ανατεθεί, λόγω του ύψους της προϋπολογισθείσας δαπάνης, σε εργοληπτική επιχείρηση γραμμένη στο Μ.Ε.Ε.Π. και με εργοληπτικό πτυχίο Α΄ Τάξης για τα έργα οδοποιϊας και όχι Β΄ Τάξης, που κατέχει η ως άνω ανάδοχος

Αποπεράτωση δημοτικού σταδίου...Επειδή από το γράμμα του Νόμου ως μεταφέρθηκε στους αντίστοιχους όρους της διακήρυξης, λαμβάνοντας υπόψη και το με αριθμό 2210/ 19 – 4- 2019 διευκρινιστικό έγγραφο της ΕΑΔΔΗΣΥ καθίσταται σαφέςως είναι άλλωστε εύλογο, ότι α) η φορολογική ενημερότητα και οι αντίστοιχες ασφαλιστικές (συμπεριλαμβανομένων αυτές που αφορούν τα έργα) δέον είναι να είναι σε ισχύ κατά το χρόνο υποβολής τους, β) το περιεχόμενο του εγγράφου [υπεύθυνη δήλωση κατά το άρθρο 23.3. (ββ) διακήρυξης] πρέπει να αναφέρεται σε χρονικό διάστημα δύο (2) ετών πριν από την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής προσφοράς (12/8/2019) και γ) ο αποδεκτός χρόνος έκδοσης του πιστοποιητικού που αφορά την εκπροσώπηση του προσωρινού αναδόχου είναι έως και τριάντα (30) εργάσιμες ημέρες πριν την υποβολή τους (βλ. 23.8. άρθρο διακήρυξης), ενώ απαιτείται και ΦΕΚ εκπροσώπησης, το οποίο δεν έχει υποβληθεί. Επομένως, σε κάθε περίπτωση προκύπτει ότι τα ως άνω αναφερθέντα δικαιολογητικά κατακύρωσης, που υπέβαλε η προσφεύγουσα δεν είναι αποδεκτά με βάση τη διακήρυξη και το Νόμο. 

Εξόφληση 1ου λογαριασμού δημοτικού έργου. Μη νόμιμα αποκλείστηκε από το διαγωνισμό ο πρώτος κατά σειρά μειοδότης, με την αιτιολογία, ότι στην προσκομισθείσα στο διαγωνισμό βεβαίωση του Τ.Ε.Ε αναφερόταν, ότι αυτός δεν ήταν εργολήπτης δημοσίων έργων. Η ιδιότητα του εργολήπτη, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 16 και 17 του ν.1418/1984, αποδεικνύεται αποκλειστικά και μόνο από τη βεβαίωση εγγραφής στο Μ.Ε.Ε.Π., την οποία είχε προσκομίσει.

Επιπλέον, για τον ίδιο λόγο αλυσιτελώς επικαλείται την τάξη εγγραφής στο ΜΕΕΠ  της …..., αφού αυτά αφορούν το οικείο δικαιολογητικό κατακύρωσης και όχι την ελλιπή συμπλήρωση του ΕΕΕΣ/ΤΕΥΔ και τούτο πέραν του ότι ο όρος 22.Γ περί κύκλου εργασιών σε συναφή έργα αφορούσε συμβάσεις για κατασκεύη συστημάτων και οικοδομικές εργασίες πυρασφάλειας, ζητήματα που δεν προκύπτουν από την τάξη ΜΕΕΠ. Επιπλέον, η ίδια η αναθέτουσα αναφέρει ότι η …...συμπλήρωσε εσφαλμένα το ΤΕΥΔ της παραλείποντας να δηλώσει ότι είχε υποβάλει ενήμερη βεβαίωση εγγραφής στο ΜΕΕΠ, ενώ όμως η …...στο ΤΕΥΔ της ανέφερε την εγγραφή της στο ΜΕΕΠ 3η τάξης Οικοδομικών, Οδοποιίας και Ηλεκτρομηχανολογικών. Σε κάθε περίπτωση, ούτε προηγουμένως υποβληθέντα και στη διάθεση της αναθέτουσας δικαιολογητικά, σύμφωνα και με όσα αναλυτικά αναφέρθηκαν στην αμέσως προηγούμενη σκέψη, καταργούν την υποχρέωση υποβολής πλήρως συμπληρωμένου ΕΕΕΣ/ΤΕΥΔ ως δικαιολογητικού συμμετοχής/προκαταρκτικής απόδειξης, όσον αφορά τα κριτήρια επιλογής που τυχόν αυτά καλύπτουν, αφού και κατά τον όρο 23.2 της διακήρυξης η οικεία κατ’ άρ. 79 παρ. 6 Ν. 4412/2016 ευχέρεια αφορά την υποβολή δικαιολογητικών κατακύρωσης, στο πλαίσιο των οποίων τίθεται και ο εντός του περί δικαιολογητικών κατακύρωσης άρ. 23 της διακήρυξης, ως άνω όρος 23.2. Συνεπώς, όσα η αναθέτουσα σε κάθε περίπτωση εκπροθέσμως επικαλείται είναι ούτως ή άλλως απορριπτέα, ακόμη και ασχέτως του απαραδέκτου των ισχυρισμών της. Άρα, η προσφυγή είναι βάσιμη όσον αφορά αμφότερους τους καθ’ ων στρέφεται, οικονομικούς φορείς, η δε προσβαλλομένη είναι ακυρωτέα κατά το αντίστοιχο μέρος της. 

Ο διαγωνιζόμενος δύναται να διατυπώσει επιφύλαξη ως προς έναν ή περισσότερους όρους της διακήρυξης ή των τευχών δημοπράτησης, ενώ δεν αποτελεί νόμιμο λόγο αποκλεισμού του η θέσπιση στη διακήρυξη όρου περί ανεπιφύλακτης αποδοχής αυτής. Σε περίπτωση δε που με την υποβολή της προσφοράς του ο συμμετέχων διατυπώσει επιφύλαξη για όρο ή όρους της διακήρυξης ή των τευχών δημοπράτησης, αλλά δεν προβεί στην άσκηση εντός της νόμιμης προθεσμίας των προβλεπομένων διοικητικών προσφυγών και ενδίκων βοηθημάτων, ο διαγωνισμός διεξάγεται εφαρμοζομένων και των όρων αυτών, ενώ προσφορά που δεν πληροί τους εν λόγω προβλεπόμενους στη διακήρυξη και τα τεύχη δημοπράτησης όρους, μεταξύ των οποίων και τους σχετικούς με την πληρότητα των μελετών που θα υποβληθούν, είναι απορριπτέα, η δε συμμετέχουσα εταιρεία που την υποβάλλει πρέπει να αποκλειστεί από τη διαγωνιστική διαδικασία.

Ανάθεση δημοσίων έργων:Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, όπως έχει ήδη κριθεί με την 242/2014 πράξη του Κλιμακίου του, η κατατεθείσα από την εργοληπτική επιχείρηση "….", για το παραδεκτό της συμμετοχής της στο διαγωνισμό για την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου, υπεύθυνη δήλωση που υπογράφεται από τον, σύμφωνα με το καταστατικό, νόμιμο εκπρόσωπό της …, με την οποία βεβαιώνει ότι τόσο αυτός όσο και ο άλλος διαχειριστής …. δεν έχουν καταδικαστεί για κάποιο από τα αδικήματα της περίπτωσης 22.2. της διακήρυξης πληρούσε τους όρους της διακήρυξης, καθόσον, σύμφωνα με το άρθρο 23.2.2.α.ii αυτής, απαιτούσε την υποβολή από τη διαγωνιζόμενη εργοληπτική επιχείρηση υπεύθυνης δήλωσης «που υπογράφεται από νόμιμο εκπρόσωπο της επιχείρησης» και βεβαιώνει «ότι τα πρόσωπα που αναφέρονται στην περίπτωση 2 του άρθρου 22», ήτοι οι δύο διαχειριστές της, «δεν έχουν καταδικαστεί για κάποιο από τα αδικήματα της περίπτωσης αυτής», χωρίς να απαιτείται προς τούτο ειδική πληρεξουσιότητα, καθόσον η πιο πάνω δήλωση δεν υπογράφεται από τον … ως φυσικό πρόσωπο για λογαριασμό δικό του και του … αλλά ως, όπως απαιτεί η διακήρυξη, νόμιμο εκπρόσωπο της επιχείρησης που βεβαιώνει, αντλώντας τη σχετική εξουσία απευθείας εκ του καταστατικού της, για την ύπαρξη ή μη συγκεκριμένων ιδιοτήτων στα πρόσωπα που διοικούν την επιχείρηση. Επομένως, η πιο πάνω διαγωνιζόμενη εργοληπτική επιχείρηση πληρούσε τις προϋποθέσεις του νόμου και της διακήρυξης για τη συμμετοχή της στο διαγωνισμό ανάθεσης του ελεγχόμενου έργου.(..)Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης που αφορά στην ανάθεση, από το Δήμο … στην κοινοπραξία εργοληπτικών επιχειρήσεων με την επωνυμία "…", του έργου "Συντήρηση και επισκευή σχολικών κτιρίων και αύλειων χώρων Δημοτικής Ενότητας …".

Εκτέλεση έργου...ζητείται η ανάκληση της 103/2020 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Ομοίως  απορριπτέος ως αβάσιμος  είναι και ο λόγος ότι η απαίτηση του άρθρου 22.Δ της διακήρυξης για υποβολή του ανωτέρω καταλόγου έργων είναι μη νόμιμη, διότι, πρώτον αρκούσε για την απόδειξη της τεχνικής ικανότητας η εγγραφή του υποψηφίου στις αντίστοιχες τάξεις του Μ.Ε.Ε.Π. και δεύτερον, διότι δεν τηρήθηκε η διαδικασία του άρθρου 76 παρ. 2 του ν. 4412/2016. Και τούτο διότι, η εν λόγω απαίτηση είναι σύμφωνη με τη θεσπιζόμενη στο άρθρο 75 παρ. 4 του ν. 4412/2016, διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής να επιβάλλει με την διακήρυξη, απαιτήσεις που να εξασφαλίζουν ότι οι οικονομικοί φορείς διαθέτουν τους αναγκαίους πόρους και  κυρίως την εμπειρία για να εκτελέσουν τη σύμβαση σε κατάλληλο επίπεδο, στις οποίες  απαιτήσεις, άλλωστε, σύμφωνα με το Μέρος ΙΙ του Παραρτήματος ΧΙΙ του Προσαρτήματος Α του ν. 4412/2016, περιλαμβάνεται ο κατάλογος εργασιών που εκτελέσθηκαν την τελευταία πενταετία. Το δε επικαλούμενο άρθρο 76 παρ. 2 του ν. 4412/2016 αφορά σε δημόσιες συμβάσεις ειδικών έργων, περίπτωση που όμως δεν συντρέχει εν προκειμένω. Τέλος, με δεδομένη τη σαφήνεια των εφαρμοστέων διατάξεων, τόσο του ν. 4412/2016, όσο και της διακήρυξης, αλλά και του  ουσιώδους, όπως προαναφέρθηκε, χαρακτήρα των νομικών πλημμελειών που έλαβαν χώρα κατά τη διαγωνιστική διαδικασία, είναι απορριπτέος ο σχετικός ισχυρισμός του Δήμου περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων της αναθέτουσας αρχής (Ε.Σ. Τμ. Μείζ. Επτ. Σύνθ. 1264/2019, VI Τμ. 824/2019).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι συνεκδικαζόμενες αιτήσεις ανάκλησης πρέπει να απορριφθούν και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη 103/2020 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου. Μετά δε την απόρριψη της αίτησης της εταιρείας με την επωνυμία «...», πρέπει να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος για την άσκησή της παραβόλου υπέρ του ελληνικού Δημοσίου (άρθρο 73 παρ. 4 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο).

Αποκατάσταση οδικού δικτύου....Επειδή, σύμφωνα με τα στοιχεία του φακέλου ο προσφεύγων κατέθεσε στις 15.07.2019 στον ηλεκτρονικό τόπο του διαγωνισμού το από 26.07.2019 έγγραφο του ΓΕΜΗ με το οποίο πιστοποιείται ότι δεν έχει τεθεί υπό εκκαθάριση με απόφαση των εταίρων. Στην οικεία διάταξη της διακήρυξης ( άρθρο 23.3 περ. γ), ουδόλως προσδιορίζεται ο χρόνος έκδοσης αυτού, επομένως εφαρμοστέα είναι η διάταξη του άρθρου 43 παρ. 7 περ. αδ με την οποία προστέθηκε νέα παρ. 12 στο άρθρο 80 του ν. 4412/2016, που ρητά καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς διαδικασίες εφόσον πληρούται η προϋπόθεση περί μη πρόβλεψης στα έγγραφα της σύμβασης ειδικού όρου ως προς το χρόνο έκδοσης του (βλ. άρθρο 43 παρ. 7 περ. β του ν.4605/2019 και σχετικό έγγραφο της ΕΑΑΔΗΣΥ από 19.04.2019 το οποίο επικαλείται και ο προσφεύγων). Ειδικότερα, το επίμαχο έγγραφο ως αποδεικτικό των λόγων αποκλεισμού του άρθρου 73 παρ. 4 περ. β, γίνεται δεκτό εφόσον έχει εκδοθεί έως τρεις μήνες πριν την υποβολή του, προϋπόθεση που συντρέχει εν προκειμένω, σύμφωνα με τα στοιχεία του φακέλου καθόσον, εκδόθηκε 18 ημέρες προ της υποβολής του. Επομένως, το επίμαχο έγγραφο υποβλήθηκε νομίμως και έπρεπε να γίνει δεκτό. 36. Επειδή, θα πρέπει να σημειωθεί ότι στα πλαίσια γενικότερης αναμόρφωσης του άρθρου 103 Ν. 4412/2016 περί «Πρόσκλησης για υποβολή δικαιολογητικών» που συνέπεσε με το χρόνο έκδοσης της διακήρυξης, η διάταξη του άρθρου 103 παρ. 2 αντικαταστάθηκε ολόκληρη με το άρθρο 43 παρ. 12β Ν. 4605/2019 (ΦΕΚ Α΄ 52/01.04.2019), γεγονός το οποίο αποδεικνύει την αλλαγή στάσης του νομοθέτη, ως προς την υποβολή δικαιολογητικών κατακύρωσης και οι αντίστοιχοι χρόνοι ολοκλήρωσης των διαγωνιστικών διαδικασιών, χωρίς μεταξύ άλλων να παρέχεται πλέον η δυνατότητα στους προσωρινούς αναδόχους να μην ανταποκριθούν στην 1η σχετική ειδοποίηση της αναθέτουσας αρχής άνευ συνδρομής των προϋποθέσεων που τάσσει η ισχύουσα μορφή του ως άνω άρθρου.