ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ:Δαπάνη που αφορά προμήθεια εξοπλισμού για τη λειτουργία δημοτικού σφαγείου, και βαρύνει τον προϋπολογισμό Δήμου, κατ’επίκληση προγραμματικής σύμβασης, η προυπολογιζόμενη δαπάνη της οποίας, υπερβαίνει το ποσό των 500.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., θα έπρεπε να υποβληθεί, πριν από τη σύναψή της, σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας, από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου (άρθρο 278 του ν. 3852/2010, ΦΕΚ Α΄ 87/2010).Η μη υποβολή της στον έλεγχο αυτό, τη καθιστά άκυρη και δεν επάγεται καμμία έννομη συνέπεια.

Μη νόμιμη, καθόσον η 1η Σ.Σ. του ως άνω έργου δεν υποβλήθηκε στον προβλεπόμενο προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, παρά το ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη της (420.168,07 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.), αθροιζόμενη με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της αρχικής σύμβασης (1.746.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.), υπερβαίνει το καθοριζόμενο όριο του 1.000.000,00 ευρώ

ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΓΕΝΙΚΑ. ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΣ ΕΛΕΓΧΟ: Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Νοσοκομείο σε Ειδικό Διαβαθμιδικό Σύνδεσμο για την παροχή υπηρεσιών αποκομιδής επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων του Νοσοκομείου, για τον Νοέμβριο του έτους 2014, καθόσον η σύμβαση υπερβαίνει το όριο των 500.000 ευρώ, άνω του οποίου προβλέπεται από 7.4.2014 –επί ποινή ακυρότητας της οικείας σύμβασης- η υπαγωγή της σύμβασης σε προσυμβατικό έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο και ειδικότερα, σύμφωνα με τις διατάξεις άρθρου πρώτου υποπαραγρ. Γ1 περ. 1 του ν. 4254/2014, από τον αρμόδιο και για τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών του οικείου φορέα Επίτροπο. Συνεπώς, η σύμβαση αυτή είναι αυτοδικαίως άκυρη, δεν δύναται δε να νομιμοποιηθεί ούτε σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 37 του ν. 4238/2014, η ισχύς των οποίων παρατάθηκε με τη διάταξη του άρθρου δέκατου τρίτου παρ. Β2 του ν. 4286/2014 (ΦΕΚ 194) έως τις 19.9.2014 και, τέλος, με τη διάταξη του άρθρου 17 παρ. 1 του ν. 4332/2015 (ΦΕΚ Α΄ 76) έως 6.7.2015.

Σύμβαση ανάθεσης επιμέρους μελέτης , στο πλαίσιο της φερόμενης ως 2ης συμπληρωματικής σύμβασης επί της από 20.9.2006 «συμφωνίας - πλαισίου για την εκπόνηση μελετών επεξεργασίας και αξιοποίησης στερεών αποβλήτων.(...)Κατά συνέπεια και ανεξαρτήτως της νομιμότητας ή μη της επίμαχης σύμβασης, κατά τα λοιπά, επί της οποίας δεν διαφωνεί η Επίτροπος, η σύμβαση αυτή, η οποία δεν υπερβαίνει το ισχύον όριο των 200.000,00 ευρώ για την υπαγωγή στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ως τροποποιητική της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης και ανεξαρτήτως του αν εισάγει ουσιώδεις ή μη τροποποιήσεις, σε κάθε περίπτωση, νομίμως δεν υποβλήθηκε για προσυμβατικό έλεγχο, παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα  από  την  Επίτροπο,  δοθέντος  ότι  η  ως  άνω  από  28.11.2008 1η συμπληρωματική σύμβαση, επί της οποίας επιφέρει τροποποίηση, δεν υπερέβαινε – αυτή καθεαυτή ή συναθροιζόμενη με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της αρχικής συμφωνίας-πλαισίου – το ισχύσαν κατά τον κρίσιμο χρόνο όριο του 1.000.000,00 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.) και για το λόγο αυτό δεν υπήχθη σε προσυμβατικό  έλεγχο,  ενώ ούτε η αρχική συμφωνία-πλαίσιο είχε υποβληθεί για έλεγχο, λόγω ποσού. Περαιτέρω, ο δεύτερος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου, σύμφωνα με τον οποίο μη νομίμως το άθροισμα των δύο συμπληρωματικών συμβάσεων υπερβαίνει το 50% της αρχικής συμβατικής αμοιβής, πρέπει να απορριφθεί ως ερειδόμενος επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, δοθέντος ότι η επίμαχη σύμβαση, η οποία σε κάθε περίπτωση δεν επαυξάνει το οικονομικό αντικείμενο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, δεν αποτελεί - κατά τα ανωτέρω αναφερόμενα - συμπληρωματική σύμβαση και, ως εκ τούτου, δεν εφαρμόζεται, εν προκειμένω, το άρθρο 29 παρ. 1 του ν. 3316/2005, που ορίζει ότι: «(…) Η συνολική αμοιβή των συμπληρωματικών συμβάσεων δεν μπορεί να υπερβεί αθροιστικά το πενήντα τοις εκατό (50%) της αρχικής συμβατικής αμοιβής».

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 1, η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση δεν υπάγεται στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και, συνεπώς, απαραδέκτως εισάγεται ενώπιον του Κλιμακίου, αφού αντικείμενό της είναι αμιγώς η μεταβίβαση της αρμοδιότητας υλοποίησης συγχρηματοδοτούμενου από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έργου, με προϋπολογισμό κατώτερο του ποσού των 5.000.000 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α..

Ανάδειξη εργολάβων για τον από εδάφους ψεκασμό ελαιοδέντρων στα πλαίσια του Προγράμματος Συλλογικής Καταπολέμησης του Δάκου της Ελιάς  Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι αφενός η επίμαχη υπηρεσία ανατέθηκε στο πλαίσιο αυτοτελούς διαδικασίας, ήτοι κατόπιν προσφυγής στη διαδικασία με διαπραγμάτευση μετά από εν μέρει ματαιωθέντα διαγωνισμό και αφετέρου η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οικείων τμημάτων υπολείπεται του ποσού των 200.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ, η προαναφερθείσα διαδικασία δεν υπόκειται, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά σε προηγούμενη σκέψη (Ι), στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου λόγω ποσού. Κατόπιν αυτών, τα στοιχεία της εν λόγω διαδικασίας απαραδέκτως υποβάλλονται για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου, το οποίο πρέπει να απέχει του ελέγχου.

Ενόψει των εκτεθέντων στις σκέψεις 1-4, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη 1η τροποποίηση της 0093Μ/20 συμφωνίας-πλαίσιο παρίσταται μη ουσιώδης. Και τούτο, διότι υπάγεται στις ρητά αναφερόμενες στην παρ. 1 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016 τοιαύτες (μη ουσιώδεις τροποποιήσεις), αναγόμενη σε υποκατάσταση του αρχικού αναδόχου (.....), συνεπεία μερικής διαδοχής του, λόγω εταιρικής αναδιάρθρωσης (διάσπαση δι’ απόσχισης κλάδου, ο οποίος εισφέρεται στη νεοσυσταθείσα εταιρεία) και δη από νέο ανάδοχο (….), του οποίου αποκλειστικός μέτοχος παρίσταται ο αρχικός ανάδοχος. Συνακόλουθα, ως μη ουσιώδης, η εν λόγω τροποποίηση και, κατά συνεκδοχή, το περιέχον αυτή σχέδιο της 1ης τροποποίησης της 0093Μ/20 συμφωνίας-πλαίσιο δεν υπάγεται, κατ’ άρθρα 324 παρ. 5 περ. α΄ του ν. 4700/2020 και 132 παρ. 6 περ. α΄ του ν. 4412/2016, στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.. Τούτων δοθέντων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το σχέδιο της Πρώτης (1ης) Τροποποίησης της 0093Μ/2020 συμφωνίας-πλαίσιο, ανεξαρτήτως της υποχρεωτικότητας υπογραφής του, προς τον σκοπό ορθής αποτύπωσης του προσώπου του αντισυμβαλλομένου, απαραδέκτως υποβλήθηκε για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΛΑΘΟΦΟΡΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ:Με αυτά τα δεδομένα, το Κλιμάκιο κρίνει, κατά πλειοψηφίαν, ότι το σχέδιο σύμβασης και η προηγηθείσα διαδικασία ανάθεσης, με προϋπολογιζόμενη δαπάνη ποσού 903.000,00 ευρώ, πλέον ΦΠΑ, υπολείπεται του ορίου του 1.000.000,00 ευρώ για την υπαγωγή σε έλεγχο από το αρμόδιο Κλιμάκιο, και για το λόγο αυτό απαραδέκτως υποβλήθηκαν σε αυτό για έλεγχο νομιμότητας, τούτο δε ανεξαρτήτως του ότι ο προϋπολογισμός αυτός ήταν ενδεικτικός, η δε συμβατική δαπάνη ανήλθε στο ποσό των 1.175.000,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ, καθόσον, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, υπό στοιχ. 1., κρίσιμο μέγεθος για την υπαγωγή στον παρόντα προληπτικό έλεγχο νομιμότητας είναι αυστηρά και μόνο η προϋπολογισθείσα δαπάνη. Κατά τη μειοψηφούσα γνώμη, όμως, του Παρέδρου Κωνσταντίνου Ροντογιάννη, δοθέντος ότι η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της ελεγχόμενης διαδικασίας είναι ενδεικτική, χωρίς η υπέρβασή της να οδηγεί από μόνη της σε απόρριψη της προσφοράς, το δε ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης έχει συμβατική δαπάνη, κατόπιν κατακύρωσης κατ’ αποδοχή οικονομικής προσφοράς υπερβαίνουσας αυτήν, ποσού 1.175.000,00 ευρώ, πλέον ΦΠΑ, το αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης υπερβαίνει το όριο του ελέγχου και, για το λόγο αυτό, υπάγεται στον ειδικό προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του παρόντος Κλιμακίου, η γνώμη, όμως, αυτή δεν εκράτησε.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ-ΑΓΟΡΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή ποσού από Νοσοκομείο σε ιδιωτικές εταιρείες που αφορά στην προμήθεια τροφίμων, καθόσον: α) εφόσον η συνολική προϋπολογιζόμενη χωρίς Φ.Π.Α. δαπάνη των ανωτέρω προμηθειών, υπερέβαινε το όριο των 500.000 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), το οποίο ίσχυε, κατά τον κρίσιμο χρόνο της κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού, οι οικείες συμβάσεις έπρεπε να υποβληθούν σε προηγούμενο της σύναψής τους έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο (άρθρο 35 του ν. 4129/2013, ΦΕΚ Α' 52/2013), β) μη νομίμως, στη δημοσιευθείσα στο Συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης περίληψη της διακήρυξης, παρελείφθη η αναγραφή της συνολικής προϋπολογιζόμενης αξίας των προς ανάθεση προμηθειών - όπως μη νομίμως παρελείφθη, στη δημοσιευθείσα σε εθνικό επίπεδο προκήρυξη, η αναγραφή του δικαιώματος παράτασης της σύμβασης και ανεγράφη μόνο η αρχική ετήσια προϋπολογιζόμενη δαπάνη ύψους 450.000, ως συνολική δαπάνη των προκηρυσσόμενων προμηθειών (άρθρα 29 και 30 του π.δ. 60/2007 και άρθρα 2 και 4 του π.δ. 118/2007) και γ) η απόφαση ανάληψης υποχρεώσεων δεν πληροί τους όρους των διατάξεων του άρθρου 2 παρ.2 και 3 του π.δ. 113/2010, καθ' ότι, παρά το γεγονός ότι οι υπό κρίση προμήθειες δεν καθίστανται πλημμελείς ως εκ του χρόνου σύνταξης της ανωτέρω πράξης (2/6/2014), αφού δεν προκύπτει ότι η σύναψη των οικείων συμβάσεων προηγήθηκε της ανάληψης των σχετικών υποχρεώσεων, καθίστανται μη νόμιμες ως εκ του ύψους του αναληφθέντος με την προαναφερθείσα πράξη ποσού, το οποίο δεν προκύπτει ότι ισούται προς το ποσό της συνολικής επιβάρυνσης που επρόκειτο να προκληθεί στον προϋπολογισμό του Νοσοκομείου από τις ελεγχόμενες συμβάσεις προμηθειών. (Ανακλήθηκε με την 77/2015 Πράξη του IV Τμήματος)

Διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου και συμπληρωματικές εργασίες στο νέο κτίριο Φοιτητικής Εστίας Πολυτεχνείου..:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στη σκέψη 2, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, λόγω του ύψους της προϋπολογισθείσας δαπάνης του διαγωνισμού, η οποία υπερέβαινε το ποσό των 500.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), ο φάκελος της διαγωνιστικής διαδικασίας που προηγήθηκε της σύναψης της σύμβασης με τον ανωτέρω ανάδοχο έπρεπε να υποβληθεί σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από τον αρμόδιο Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά τις διατάξεις του άρθρου 35 παρ. 1 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο (ν. 4129/2013). Ως εκ τούτου, κατά το βάσιμο λόγο διαφωνίας η σύμβαση που συνάφθηκε κατά παράβαση των διατάξεων αυτών είναι άκυρη, με συνέπεια η εντελλόμενη, σε εκτέλεσή της, δαπάνη να μην είναι νόμιμη. Ο ισχυρισμός του Πολυτεχνείου ότι δεν είχαν τύχει εφαρμογής από το ίδιο οι διατάξεις με τις οποίες τροποποιήθηκε το χρηματικό όριο άνω του οποίου επιβάλλεται να ασκείται τέτοιος προσυμβατικός έλεγχος (άρθρο 1 του ν. 4254/2014) δεν αποδεικνύεται, διότι κατά το παρελθόν υποβλήθηκαν και ελέγχθηκαν συμβάσεις που και το ίδιο κατήρτισε, όπως ενδεικτικά, οι συμβάσεις παροχής υπηρεσιών σίτισης, επί των οποίων εκδόθηκαν οι 18/2015 και 19/2017 πράξεις του Επιτρόπου στο Νομό …, ενώ, ακόμα, ασκήθηκε προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας δύο προγραμματικών συμβάσεων με το Δήμο … (τις υπέβαλε ο Δήμος … για έλεγχο, βάσει των ισχυόντων για τους ΟΤΑ ορίων), ποσού 548.156,00 ευρώ και 688.812,00 ευρώ, μετά από τις από 19.7.2018 και 14.9.2018 αντίστοιχα αποφάσεις της Συγκλήτου (παροχή υπηρεσιών), επί των οποίων εκδόθηκαν οι 415 και 420/2018 Πράξεις του Ζ΄ Κλιμακίου. Άλλωστε, και στο άρθρο 4.2 περ. ε της  4178/3.4.2918 κρίσιμης εν προκειμένω διακήρυξης, η οποία συντάχθηκε σύμφωνα με τα ισχύοντα πρότυπα τεύχη, γινόταν μνεία στον προβλεπόμενο προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας, σύμφωνα με τα άρθρα 35 και 36 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο (ν. 4129/2013), και, τέλος, στην 481/5.10.2018 κατακυρωτική απόφαση της Συγκλήτου, επισημάνθηκε ότι η διαδικασία υπογραφής της σύμβασης θα συνεχιζόταν, μεταξύ άλλων, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 4.2 της ανωτέρω διακήρυξης. Εντούτοις, δεδομένου ότι στις ανωτέρω περιπτώσεις επρόκειτο για συμβάσεις με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών σε συνδυασμό με το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα λεπτομερή στοιχεία που επικαλείται το Πολυτεχνείο .. με το έγγραφό του 5912Α /4.7.2019, οι σμβάσεις έργων που έχει καταρτίσει κατά τα τελευταία έτη αφορούν έργα με προϋπολογιζόμενη δαπάνη που υπερβαίνει το ποσό του 1.000.000 € και ότι ο προϋπολογισμός του κρίσιμου εν προκειμένω έργου υπερέβαινε κατ’ ελάχιστον το ισχύον όριο ελέγχου, αφού ανερχόταν σε 504.032,26 €, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Πολυτεχνείου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων που παρατίθενται ανωτέρω, αλλά συγγνωστώς εξέλαβαν ότι με αναφορά στο προϊσχύσαν χρηματικό όριο του 1.000.000 €, η εν προκειμένω διαδικασία ανάθεσης δεν υπαγόταν στις ρυθμίσεις άσκησης προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, ωστόσο, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.