Διάλυση εργολαβίας. Προσφυγή στο δεύτερο μειοδότη (άρθρο 61 παρ. 13 ν.3669/2008). Διάλυση της εργολαβίας με υπαιτιότητα του κυρίου του έργου λόγω μη συντέλεσης των απαλλοτριώσεων και μη ολοκλήρωσης των μελετών του έργου. Η διαδικασία του άρθρου 61 παρ. 13 του ν.3669/2008 μη συμβατή με το κοινοτικό δίκαιο, αφού συνιστά στην ουσία διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, για την οποία δεν συντρέχουν οι προβλεπόμενες από το νόμο προϋποθέσεις. Μειοψηφία 1 μέλους. Με την 3137/2010 απόφαση του VI Τμήματος ανακλήθηκε η προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου, καθόσον κρίθηκε ότι η διαδικασία του άρθρου 61 παρ. 13 του ν.3669/2008 δεν είναι ασύμβατη με το κοινοτικό δίκαιο, δεδομένου ότι η ανάθεση της εκτέλεσης του έργου μετά από διάλυση εργολαβίας γίνεται στο δεύτερο μειοδότη και σύμφωνα με την προσφορά που είχε υποβάλει στην προηγηθείσα διαγωνιστική διαδικασία.

Κρατικές προμήθειες. Προϋποθέσεις προσφυγής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης. Αποκλειστική ή ενδεικτική η τριετής προθεσμία, που προβλέπει η διάταξη του άρθρου 25 παρ. 4 του ΠΔ 60/2007.

Δυνατότητα εκτέλεσης σύμβασης δημοσίου έργου με τροποποίηση αυτής, λόγω χρήσης νέας τεχνολογίας, διαφορετικής από την συμβατικά προβλεπόμενη - Δυνατότητα διάλυσης σύμβασης από την Υπηρεσία - Συνέπειες της διάλυσης.Α) Η εκτέλεση της σύμβασης δημοσίου έργου πρέπει να γίνει σύμφωνα με το νομικό και συμβατικό πλαίσιο που την διέπει, το οποίο δεν επιτρέπει (παρά με προϋποθέσεις που δεν συντρέχουν στη συγκεκριμένη περίπτωση) την ουσιώδη τροποποίηση του συμβατικού αντικειμένου. Δεν είναι επιτρεπτή η εκτέλεση της σύμβασης με χρήση της προτεινόμενης νέας τεχνολογίας, αντί της συμβατικά προβλεπόμενης, αφού, όπως έκρινε κυρίαρχα για το τεχνικό αυτό ζήτημα η Υπηρεσία, τούτο θα συνιστούσε ουσιώδη τροποποίηση του συμβατικού αντικειμένου. (πλειοψ). Β) Από τη νομοθεσία δημοσίων έργων παρέχεται η δυνατότητα στον κύριο του έργου να προβεί, μονομερώς, σε διάλυση της σύμβασης, οι δε συνέπειες αυτής (αποζημίωση του αναδόχου) προβλέπονται στο νόμο και καθορίζονται με απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής και σε περίπτωση αμφισβήτησης από τα δικαστήρια. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η συνολική εκτίμηση και στάθμιση του δημοσίου συμφέροντος για την διάλυση ή μη της σύμβασης, αποτελεί αντικείμενο της κυριαρχικής δράσης της Διοίκησης (ομοφ.)

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Διαδικασία ανάθεσης: Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου «Βελτίωση του επιπέδου οδικής ασφάλειας του οδικού άξονα …», καθόσον η απόφαση του Δ.Σ. της αναθέτουσας αρχής για τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης, που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 25 του π.δ. 60/2007, εκδόθηκε κατά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, αφού δεν προηγήθηκε σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:..ζητείται η αναθεώρηση της 2122/2015 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3 της παρούσας το Τμήμα κρίνει ότι ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω απρόβλεπτες περιστάσεις που δικαιολογούν τη σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα. Ειδικότερα, οι μεγάλες ποσότητες υλικών κατεδαφίσεων και απορριμμάτων, που αποκαλύφθηκαν κατά την εξέλιξη των εργασιών εκσκαφής στο τμήμα (Γ) του υπό εκτέλεση έργου, καθώς και σε μεγάλη επιφάνεια του περιβάλλοντος χώρου αυτού και οι οποίες, κατά τους ισχυρισμούς του αιτούντος, είχαν ως αποτέλεσμα την αλλαγή του τρόπου θεμελίωσης του εν λόγω τμήματος, δεν συνιστούν απρόβλεπτες περιστάσεις υπό την έννοια ότι δεν μπορούσαν να έχουν προβλεφθεί κατά το χρόνο εκπόνησης της 75/2009 μελέτης, ο δε μη έγκαιρος εντοπισμός τους οφείλεται στη μη πληρότητα της μελέτης αυτής. Τούτο, διότι μετά τη διάλυση της αρχικής εργολαβίας και πριν την εκ νέου δημοπράτηση του έργου διενεργήθηκε μακροσκοπικός έλεγχος των εκσκαφών που είχαν ήδη εκτελεστεί στο ανωτέρω τμήμα του έργου, από τον οποίο προέκυψε η διαφορετική σε σχέση με την αρχικώς προβλεφθείσα σύσταση του υπεδάφους της περιοχής. Για το λόγο αυτό άλλωστε, τροποποιήθηκε η στατική μελέτη, η τροποποίηση δε αυτή περιελήφθη στην 75/2009 μελέτη δημοπράτησης. Πλην όμως, κατά την εκπόνηση της μελέτης 75/2009 τα ειδικότερα χαρακτηριστικά του υπεδάφους έπρεπε να είχαν ληφθεί υπόψη, καθόσον τα χαρακτηριστικά αυτά (εναπόθεση μπάζων και απορριμμάτων) προϋπήρχαν της ημερομηνίας σύνταξης αυτής και δεν δημιουργήθηκαν σε χρόνο μεταγενέστερο, όπως άλλωστε προκύπτει και από την από 28.7.2014 εισήγηση της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου ... Συνεπώς, η υφιστάμενη πραγματική κατάσταση θα μπορούσε ευχερώς να είχε εντοπισθεί με τη διάνοιξη κατάλληλων διερευνητικών φρεατίων στον άνω περιβάλλοντα το επίμαχο τμήμα χώρο, πριν από τη σύνταξη της μελέτης δημοπράτησης, αφού, από τον μακροσκοπικό έλεγχο του υπεδάφους θεμελίωσης του έργου είχε καταδειχθεί η ανάγκη πλήρους επίχωσης του επίμαχου τμήματος, η δυνατότητα πραγματοποίησης της οποίας εξαρτιόταν άμεσα από τα χαρακτηριστικά και τη σύσταση του υπεδάφους του περιβάλλοντος αυτό χώρου.(..)Κατ’ ακολουθία αυτών, που προηγουμένως έγιναν δεκτά, εφόσον συντρέχει έστω και ένας λόγος που κωλύει τη σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί, ενώ παρέλκει η εξέταση του έτερου λόγου μη σύναψης αυτής που ανάγεται στην κανονικότητα της οικείας δαπάνης.(,,,)

Ελεγχος φάσης της διαδικασίας (μέχρι και τον έλεγχο των δικαιολογητικών συμμετοχής) ανάθεσης δημοσίου έργου δημοπρατούμενου με το σύστημα που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή. Μη νόμιμη η φάση της διαδικασίας ανάθεσης, καθόσον α) η σύνταξη νέας προμελέτης μετά τη δημοπράτηση του έργου απαιτεί την έκδοση νέας επικαιροποιημένης απόφασης για την έγκριση εφαρμογής του συστήματος που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή, ενώ η κρίση για τη συνδρομή ουσιώδους ή μη μεταβολής των τεχνικών χαρακτηριστικών του έργου και αν απαιτείται νέα απόφαση του Υπουργού Μεταφορών Υποδομών και Δικτύων ανήκει στα όργανα του Υπουργείου αυτού και όχι στην αναθέτουσα αρχή, β) μη νομίμως ορίστηκε στη διακήρυξη ως προϊσταμένη αρχή η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, ενώ έπρεπε να ορισθεί η Νομαρχιακή Επιτροπή (άρθρα 60 Π.Δ. 30/1996, 3 παρ. 1 εδ. β Π.Δ. 186/1996), γ) η 7μελής επιτροπή διενέργειας του διαγωνισμού έπρεπε να συγκροτηθεί με απόφαση της Νομαρχιακής Επιτροπής (προϊσταμένη αρχή) και όχι του Νομάρχη (άρθρο 21 ν. 3669/2008) και δ) η διακήρυξη έχει συνταχθεί πλημμελώς, αφού δεν περιέχει σαφή προσδιορισμό των επιμέρους σταδίων της διαδικασίας δημοπράτησης, όπως αυτά προβλέπονται στις διατάξεις του άρθρου 8 του ν.3669/2008. Το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την 698/2010 απόφασή του ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου λόγω συγγνωστής πλάνης για τις 3 πρώτες νομικές πλημμέλειες, ενώ για την τελευταία έκρινε ότι η αναγραφή στη διακήρυξη σταδίων διαδικασίας, που δεν αφορούν στο σύστημα μελέτη-κατασκευή, αλλά σε άλλα συστήματα δημοπράτησης, δεν αποδεικνύεται ότι προκάλεσε σύγχυση στους υποψηφίους αναδόχους κατά την κατάθεση της προσφοράς τους και ότι παραβιάστηκαν οι αρχές της διαφάνειας και της ανάπτυξης του υγιούς ανταγωνισμού.

Δεν είναι νόμιμη η δαπάνη που αφορά στην εξόφληση λογαριασμού για την εκτέλεση β΄ φάσης έργου, το οποίο μολονότι αποτελεί αύξηση ποσοτήτων της α΄ φάσης, αποκόπηκε από αυτό, προκειμένου να ανατεθεί απευθείας, καθόσον η αύξηση αυτή οφείλεται στην μεταβολή της εδαφικής επιφάνειας εκτέλεσης του έργου σε βαθμό τέτοιο, ώστε να μην είναι δυνατή πλέον η εφαρμογή της αρχικής μελέτης. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται είτε διάλυση της αρχικής εργολαβίας, είτε η τήρηση της νόμιμης διαδικασίας τροποποίησης της μελέτης, έτσι ώστε να προσδιοριστεί εξ αρχής το τεχνικό και οικονομικό αντικείμενο του έργου και να προϋπολογιστεί αυτό ενόψει των νέων δεδομένων (ν. 1418/84, άρθρο 291 παρ.4 του π.δ.410/1995, όπως αυτό τροποποιήθηκε με την παρ. 12 του άρθρου 19 του ν.3242/2004).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Μη νόμιμη. (...) Με τα δεδομένα αυτά, και λαμβανομένου υπόψη: α) ότι η νομιμότητα του δικαιώματος προαίρεσης έχει ήδη κριθεί με τις προαναφερθείσες πράξεις του Κλιμακίου, β) ότι η ελεγχόμενη σύμβαση υπογράφεται πριν την πάροδο τριετίας από την υπογραφή της αρχικής σύμβασης, γ) ότι το αντικείμενο των νέων εργασιών είναι σύμφωνο με την αρχική μελέτη του έργου, δ) ότι ο προϋπολογισμός της σύμβασης, πλήν Φ.Π.Α., δεν υπερβαίνει το προβλεφθέν με τη διακήρυξη όριο των 5.000.000 ευρώ, κρίνει ότι νομίμως, καταρχήν, ασκήθηκε το δικαίωμα προαίρεσης. Πλην όμως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙV της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η 801/10/8.11.2013 απόφαση του Δ.Σ. της αναθέτουσας αρχής για τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης, που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 25 του π.δ. 60/2007, εκδόθηκε κατά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, αφού από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι δεν προηγήθηκε σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων.

Διάθεση απροβλέπτων.Με δεδομένα αυτά, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η νέα εργασία που αφορά στο σανίδωμα της στέγης δεν ανάγεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, αλλά στην πλημμελή και χωρίς την τήρηση των οικείων προδιαγραφών εκπόνηση της μελέτης, δοθέντος ότι παραλείφθηκε από αυτήν σημαντική για την αρτιότητα του έργου εργασία, όπως εξάλλου ομολογεί και ο μελετητής. Τούτο δε ανάγεται αποκλειστικά στη σφαίρα ευθύνης της αναθέτουσας αρχής, η οποία δεν επέδειξε την ενδεδειγμένη επιμέλεια και προσοχή για την σύνταξη μιας πλήρους μελέτης για την αποκατάσταση της ξύλινης στέγης του σχολικού κτιρίου, μετά δε την εξασφάλιση πρόσθετων κονδυλίων και ενόψει των αναδειχθεισών κατά την εκτέλεση του έργου παραλείψεων, αποφάσισε να προβεί στη συμπλήρωση αυτής. Αντίθετα, οι επιπλέον ποσότητες εργασιών που είχαν προβλεφθεί κατ’ είδος στην αρχική μελέτη, δύνανται να αποδοθούν στη συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων που δεν θα μπορούσαν αντικειμενικά να προβλεφθούν σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου μελετητή του οικείου κλάδου, ακόμα και αν η οικεία μελέτη ήταν πλήρης και ακριβής, αφού κατέστησαν αναγκαίες μετά την καθαίρεση τμημάτων της οροφής του κτιρίου, οπότε αποκαλύφθηκαν το πρώτο εκτεταμένες διαβρώσεις των ξύλων και της οροφής, η εκτέλεση δε αυτών είναι απαραίτητη για την αρτιότητα και λειτουργικότητα του έργου.

Νομίμως, καταρχήν, καταβάλλεται στον ανάδοχο του έργου αποζημίωση για το τεκμαιρόμενο όφελος από τη μη εκτέλεση εργασιών, αφού η σύμβαση ανάθεσης του δημοτικού έργου διαλύθηκε από υπαιτιότητα του Δήμου και δεν είχαν εκτελεστεί καθόλου εργασίες. Πλην όμως ειδικότερα αυτή η δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον εσφαλμένα συνυπολογίστηκε στο αρχικό συμβατικό αντικείμενο για τον προσδιορισμό της εν λόγω αποζημίωσης η δαπάνη αναθεώρησης (άρθρο 9 του ν.1418/1984 και άρθρο 50 του π.δ. 609/1985).