Τροποποίηση της υπ’ αριθμ. Ζ3-5430/2009 κοινής υπουρ­γικής απόφασης «Ανώτατο όριο φορμαλδεΰδης για τα έπιπλα, διακοσμητικά αντικείμενα και πρώτες ύλες αυτών σύνθετης συγκολλημένης ξυλείας – Μετανά­στευση ορισμένων στοιχείων από παιδικά έπιπλα -Επιτροπή Επίπλου».

Όταν διεξάγεται διαγωνισμός σχετικός με ανάθεση δημοσίου έργου με κριτήριο ανάθεσης τη χαμηλότερη προσφορά και εφόσον το έργο είναι συνολικού προϋπολογισμού μέχρι το ανώτατο όριο της δεύτερης τάξης του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων, η Επιτροπή Διαγωνισμού έργου Ο.Τ.Α. Α’ Βαθμού συγκροτείται αποκλειστικά από τρία υπηρεσιακά μέλη.(ΕΓΚ.11)-Σχ. η γνωνοδότηση αριθμ.ΝΣΚ/81/2008

Προμήθεια αγαθών ή υπηρεσιών σημαντικής οικονομικής ή τεχνολογικής αξίας – Προσθήκη διευκρινίσεων στα εγκεκριμένα σχέδια προκηρύξεων – Επανέγκριση ή όχι από την Επιτροπή του άρθρου 3 του ν. 2286/1995. Η προσθήκη διευκρινίσεων, τις οποίες το Γνωμοδοτικό Τεχνικό Συμβούλιο του άρθρου 30 του π.δ. 770/1975, όπως ισχύει, προτείνει να ενσωματωθούν στα ήδη εγκεκριμένα, από την Επιτροπή του άρθρου 3 του ν. 2286/1995, σχέδια τευχών διακήρυξης ορισμένων υποέργων του έργου «ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ», εφόσον οι διευκρινίσεις αυτές δεν αφορούν ή δεν επηρεάζουν τα αντικείμενα που, κατά τις οικείες διατάξεις, εμπίπτουν στο πεδίο ελέγχου και έγκρισης της εν λόγω Επιτροπής, δεν καθιστούν, κατά νόμον, αναγκαίο τον επανέλεγχο και την επανέγκριση των ως άνω σχεδίων από την Επιτροπή αυτή. (ομοφ.)

Δοθέντος ότι ο προϋπολογισμός του ελεγχόμενου δημοσίου έργου, μη συνυπολογιζομένης της δαπάνης για αναθεώρηση και Φ.Π.Α., ανέρχεται σε 4.059.854,1 ευρώ και υπερβαίνει ως εκ τούτου το ανώτατο όριο της 2ης τάξης του ΜΕΕΠ, δεν είναι νόμιμη η ελεγχόμενη διαδικασία δημοπράτησης, καθόσον η επιτροπή του διαγωνισμού συγκροτήθηκε από 3 υπηρεσιακά μέλη (και παραστάθηκε και ένας εκπρόσωπος των εργοληπτικών οργανώσεων) κατά παράβαση του άρθρου 21 του ν.3669/2008.

Συνεπώς, εφόσον ο προϋπολογισμός του έργου του ελεγχόμενου διαγωνισμού (χωρίς συνυπολογισμό των κονδυλίων αναθεώρησης και Φ.Π.Α.) υπερέβαινε το ανώτατο όριο της δεύτερης τάξης του Μ.Ε.ΕΠ. (1.500.000 ευρώ), η επιτροπή διαγωνισμού έπρεπε να είναι επταμελής, όπως προβλέπεται στις προεκτεθείσες διατάξεις των άρθρων 3 παρ. 2 του ν. 3263/2004 και 22 του π.δ/τος 609/1985 και να συγκροτηθεί από την οικεία Δημαρχιακή Επιτροπή, κατά τα ορθώς κριθέντα από το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του.Περαιτέρω, προκειμένου περί έργων που εκτελούνται από Δήμους, αρμόδιο όργανο για τη συγκρότηση της Επιτροπής Διαγωνισμού είναι η οικεία Δημαρχιακή Επιτροπή, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 111 παρ.2 του π.δ.410/1995 (βλ. Πράξεις VI Τμήμ. 137/2005, 48/2006, 105/2006, 163/2006).

Τίθενται διάφορα ζητήματα που αφορούν στη διάρκεια της θητείας καθώς και τον τρόπο λύσης της υφιστάμενης υπαλληλικής σχέσης υπαλλήλου, η οποία κατέχει οργανική θέση Προϊσταμένου Διεύθυνσης στην Επιτροπή Ανταγωνισμού (Ε.Α.) και επελέγη διαρκούσης της θητείας της σε νέα οργανική θέση Προϊσταμένου Αυτοτελούς Τμήματος της εν λόγω Ανεξάρτητης Αρχής, λαμβάνοντας υπόψη τις διατάξεις των άρθρων 21Β και 21Γ του ν. 3959/2011, σε συνδυασμό με το κανονιστικό πλαίσιο της προκήρυξης. Με βάση τα παραπάνω, τίθεται το ζήτημα αν είναι επιτρεπτή η uno actu λύση της σχέσης εργασίας της και η πρόσληψή της στη νέα οργανική θέση ή πρέπει να εκδοθούν διακριτές πράξεις.(...)Α) Η διάρκεια της θητείας της εν λόγω υπαλλήλου, η οποία προέρχεται από τον ιδιωτικό τομέα και επελέγη σε νέα οργανική θέση Προϊσταμένου Αυτοτελούς Τμήματος της Επιτροπής Ανταγωνισμού, διαρκούσης της τετραετούς θητείας της σε οργανική θέση Προϊσταμένου Διεύθυνσης της εν λόγω Ανεξάρτητης Αρχής, λαμβάνοντας υπόψη και το νομοθετικό-κανονιστικό πλαίσιο της επίμαχης προκήρυξης, και ιδίως τις νεοπαγείς διατάξεις των άρθρων 21Β και 21Γ παρ. 1 του ν. 3959/2011, είναι τετραετής με δυνατότητα ανανέωσής της για δύο (2) επιπλέον χρόνια, κατ’ ανώτατο όριο (κατά πλειοψηφία). Β) Η (τυχόν) αποδοχή από την ανωτέρω υπάλληλο του διορισμού της στη νέα οργανική θέση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, συνεπάγεται την κατά πλάσμα δικαίου παραίτησή της από την οργανική θέση την οποία κατέχει και την αυτοδίκαιη λύση της σχέσης εργασίας της με την εν λόγω Ανεξάρτητη Αρχή, εκδιδομένης σχετικής διαπιστωτικής πράξης από το αρμόδιο όργανο (ομόφωνα). Γ) Η λύση της υφιστάμενης σχέσης εργασίας της εν λόγω υπαλλήλου και η πρόσληψή της στη νέα οργανική θέση, αποτελούν σαφώς διακριτές πράξεις, για κάθε μια από τις οποίες εκδίδεται διαφορετική απόφαση (ομόφωνα).

ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ.(..)	Με αυτά τα πραγματικά δεδομένα, και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά ανωτέρω στη σκέψη 5, ο ισχυρισμός του προσφεύγοντος Δήμου περί μη δέσμευσης του Δ.Σ αυτού από το ύψος του τιμήματος που προσδιόρισε η πιστοποιημένη εκτιμήτρια είναι απορριπτέος ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος. Και τούτο διότι, παρά την απαίτηση της ανεξάρτητης εκτίμησης της αγοραίας αξίας του χαρακτηριζόμενου ως μοναδικώς κατάλληλου ακινήτου αξίας άνω του ορίου 58.694 ευρώ από πιστοποιημένο εκτιμητή, η αποφασιστική αρμοδιότητα του καθορισμού, κατ΄ανώτατο όριο, του τιμήματος ανήκει στην Εκτιμητική Επιτροπή του Δήμου Κοζάνης, η οποία λαμβάνει υπόψη της το σύνολο των σχετικών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένης και της έκθεσης του πιστοποιημένου εκτιμητή, χωρίς να προβλέπεται δυνατότητα του Δημάρχου Κοζάνης να υπερβεί το ορισθέν από την εν λόγω Επιτροπή τίμημα με πρότασή του στο Δ.Σ. Κοζάνης ούτε, συνακόλουθα, δυνατότητα του τελευταίου να την αποδεχθεί παραβιάζοντας τα όρια των σχετικών αρμοδιότητων επί του θέματος. Συνεπώς, για τον ανωτέρω λόγο, η 211/2023 απόφαση του Δ.Σ Κοζάνης ενέχει πλημμέλεια ως προς ορισμό του τιμήματος, όπως έγινε δεκτό και με την προσβαλλόμενη πράξη με γενικότερη αιτιολογία. Ως προς την αιτίαση του Επιτρόπου ότι η απόκτηση του επίμαχου ακινήτου από τον Δήμο θα μπορούσε να επιτευχθεί οικονομικότερα με κήρυξη αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και καθορισμό οριστικής τιμής μονάδας αποζημίωσης, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι ως νομική βάση της αγοραπωλησίας επελέγησαν τα άρθρα 186 και 191 του Κ.Δ.Κ. λόγω του χαρακτηρισμού του ακινήτου ως μόνου καταλλήλου, ότι ο Επίτροπος δεν προέβη σε επαρκή ανάπτυξη του ισχυρισμού του, ο οποίος ήταν επιδεκτικός εμβάθυνσης, συνδυασμού και σύγκρισης λόγω της ρυμοτόμησης του ακινήτου, ότι δεν προκύπτουν από τα έγγραφα του φακέλου ακριβή στοιχεία ως προς την υπέρβαση της νόμιμης εισφοράς της συγκεκριμένης ιδιοκτησίας σε γη και σε χρήμα κατά τη ρυμοτόμησή της ώστε να προκύπτει με ακρίβεια η έκταση της υποχρέωσης αποζημίωσής της από τον Δήμο, ότι οι πωλητές δεν προέβαλαν κάποιο αίτημα αναφορικά με το ζήτημα αυτό και ότι το εν λόγω θέμα δεν αναδείχθηκε από τις υπηρεσίες του Δήμου, μολονότι αυτές όφειλαν, με την επικουρία της οικείας Πολεοδομικής Υπηρεσίας να το εξετάσουν οίκοθεν, εν όψει της επιρροής που θα μπορούσε να ασκήσει και επί της εξαγωγής του ύψους του τιμήματος της αγοραπωλησίας. 

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:΅Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙ της παρούσας, ο λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου ότι αναρμοδίως κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού με απόφαση του Δημάρχου παρίσταται βάσιμος καθόσον η σχετική αρμοδιότητα ανήκει πλέον στην Οικονομική Επιτροπή του Δήμου, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 72 του ν.3852/2010. Περαιτέρω, κατά παράβαση αντίστοιχων ουσιωδών όρων της διακήρυξης, αφενός, έγινε δεκτή προσφορά που υπερέβαινε την προϋπολογισθείσα δαπάνη και το αποτέλεσμα του διαγωνισμού κατακυρώθηκε καθ’ υπέρβαση αυτής και, αφετέρου, με την υπ’ αριθμ. πρωτ. 10699/10.7.2014 σύμβαση, ορίσθηκε ότι η παράδοση του γάλακτος θα γίνει μέσα σε ένα ημερολογιακό έτος από την υπογραφή της, ήτοι έως τις 9.7.2015. Ειδικότερα, δοθέντος ότι σε καμία διάταξη της διακήρυξης δεν γίνεται μνεία, με σαφήνεια, ότι οι προσφορές δύνανται να υπερβαίνουν τον προϋπολογισμό της διακήρυξης, ούτε αναφέρεται το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο (ποσοστό) της υπέρβασης αυτής (βλ. Πράξη IV Τμ. 60/2009), με την προαναφερθείσα αποδοχή από την αναθέτουσα αρχή προσφοράς υπερβαίνουσας την προϋπολογισθείσα δαπάνη και την κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού καθ’ υπέρβασή της, παραβιάσθηκε ουσιώδης όρος της διακήρυξης, με αποτέλεσμα η σε εκτέλεση της επίμαχης σύμβασης δαπάνη να είναι μη νόμιμη (βλ. σκέψη ΙΙ Β της παρούσας). Το γεγονός, εξάλλου, ότι στην 29/2014 μελέτη ο προϋπολογισμός αναφέρεται, χωρίς καμία αιτιολογία και περαιτέρω διευκρίνιση, ως «ενδεικτικός» – κάτι που, άλλωστε, δεν επαναλαμβάνεται στην υπ’ αριθμ. πρωτ. 4840/3.4.2014 ορθή επανάληψη περίληψης διακήρυξης επαναληπτικού διαγωνισμού, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Γενική Δημοπρασιών» (αρ. φύλλου 11006, 5.4.2014, σελ. 13), ούτε είχε συμπεριληφθεί στην υπ’ αριθμ. πρωτ. 4256/24.3.2014 περίληψη διακήρυξης του αρχικού διαγωνισμού, που είχε δημοσιευθεί στην ίδια ως άνω εφημερίδα (φύλλο 10998, 25.3.2014, σελ. 5) – δεν αρκεί για να άρει την εν λόγω πλημμέλεια.

Περίληψη της αποφάσεως Προσέγγιση των νομοθεσιών – Διαδικασίες συνάψεως δημοσίων συμβάσεων έργων – Οδηγία 93/37 – Σύμβαση παραχωρήσεως δημοσίων έργων – Κανόνες δημοσιότητας (Οδηγία 93/37 του Συμβουλίου, άρθρα 3 §§ 1 και 4, και 11 §§ 3 και 6) Κράτος μέλος το οποίο, αφού κίνησε διαδικασία ενόψει της συνάψεως συμβάσεως παραχωρήσεως δημοσίων έργων, σχετικά με την κατασκευή, τη συντήρηση και την εκμετάλλευση ορισμένων τμημάτων αυτοκινητοδρόμων, αναθέτει πρόσθετα έργα, ιδίως δε την κατασκευή πρόσθετων λωρίδων κυκλοφορίας και νέας σήραγγας σε ορισμένα τμήματα αυτοκινητοδρόμων, χωρίς να έχει γίνει μνεία των έργων αυτών στο αντικείμενο της συμβάσεως παραχωρήσεως δημοσίων έργων, όπως αυτό προσδιορίσθηκε στην προκήρυξη που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και στη συγγραφή υποχρεώσεων, παραβαίνει τις υποχρεώσεις που υπέχει από τα άρθρα 3, παράγραφος 1, καθώς και 11, παράγραφοι 3 και 6, της οδηγίας 93/37, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, σε συνδυασμό με το παράρτημα V αυτής. Πράγματι, το αντικείμενο μιας συμβάσεως παραχωρήσεως πρέπει να προσδιορίζεται στην προκήρυξη και στη συγγραφή υποχρεώσεων, οι οποίες πρέπει να περιέχουν το κύριο αντικείμενο και τα επιμέρους αντικείμενα της συμβάσεως, την περιγραφή και τον τόπο εκτελέσεως των έργων στα οποία αναφέρεται η σύμβαση παραχωρήσεως, καθώς και την ποσότητα και τη συνολική έκταση των εν λόγω έργων. Έστω και αν η παραχωρούσα αρχή, αφού λάβει υπόψη τα τυχόν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των έργων που αποτελούν αντικείμενο συμβάσεως παραχωρήσεως, έχει την ευχέρεια να παράσχει ένα ορισμένο περιθώριο για την ανάπτυξη πρωτοβουλίας εκ μέρους των διαγωνιζομένων όσον αφορά τη διατύπωση των προσφορών τους, μια παραπομπή που γίνεται, μέσω της συγγραφής υποχρεώσεων, στην εθνική νομοθεσία σχετικά με τη δυνατότητα των διαγωνιζομένων να υποβάλουν εναλλακτικές προσφορές δεν είναι σύννομη εφόσον δεν έχουν αποσαφηνισθεί, στη συγγραφή υποχρεώσεων, οι ελάχιστες προϋποθέσεις που οφείλουν να πληρούν οι εναλλακτικές προσφορές τέτοιου είδους. Επιπλέον, δεν θα ήταν σύμφωνο προς την οδηγία 93/37 το να συναφθεί, εκτός του πλαισίου οποιασδήποτε διαφάνειας, σύμβαση παραχωρήσεως δημοσίων έργων περιλαμβάνουσα έργα τα οποία αποκαλούνται «πρόσθετα» και τα οποία αποτελούν, καθεαυτά, «δημόσιες συμβάσεις έργων» κατά την έννοια της οδηγίας αυτής και των οποίων η αξία υπερβαίνει το προβλεπόμενο στην οδηγία αυτή όριο. Σε αντίθετη περίπτωση, τούτο θα σήμαινε ότι τα εν λόγω έργα που αποκαλούνται «πρόσθετα» θα εξέφευγαν της υποχρεώσεως δημοσιότητας και, κατά συνέπεια, οποιασδήποτε διεργασίας συνάδουσας προς τη λειτουργία του ανταγωνισμού. Εξάλλου, το γεγονός ότι ένας ανάδοχος συμβάσεως παραχωρήσεως δεν εκτελεί ο ίδιος τα πρόσθετα έργα, αλλά τα αναθέτει σε τρίτες επιχειρήσεις, σύμφωνα με τις αναγόμενες στη δημοσιότητα απαιτήσεις τις οποίες θέτει το άρθρο 3, παράγραφος 4, της οδηγίας 93/37, δεν απαλλάσσει την παραχωρούσα αρχή από τις υποχρεώσεις της, δεδομένου ότι το άρθρο 3 της οδηγίας αυτής επιβάλλει σαφώς, τόσο στην παραχωρούσα αρχή όσο και στον ανάδοχο συμβάσεως παραχωρήσεως, υποχρεώσεις δημοσιότητας οι οποίες ισχύουν σωρευτικώς και όχι διαζευκτικώς. (βλ. σκέψεις 55, 64-66, 70-71, 76, 81 και διατακτ.)

Επισκευή χώρων στάθμευσης....Επειδή, κατά την αρχική μορφή της κρίσιμης διάταξης της παρ. 2 του άρθρου 103 «Πρόσκληση για υποβολή δικαιολογητικών» του Ν. 4412/2016, όπως ίσχυε την ημερομηνία δημοσίευσής του Ν. στο ΦΕΚ ήτοι στις 08.08.2016, οριζόταν πως εάν η αναθέτουσα αρχή διαπιστώσει αφενός «ότι δεν προσκομισθούν τα δικαιολογητικά κατακύρωσης» αφετέρου «πως υπάρχουν ελλείψεις σε αυτά που υποβλήθηκαν», τότε οφείλει αυτή να παράσχει στον προσωρινό ανάδοχο, δια σχετικής έγγραφης ειδοποίησής του, αρχικά 5ήμερη προθεσμία (δυνάμενη να παραταθεί μάλιστα κατ’ ανώτατο όριο για 15 επιπλέον ημέρες εφόσον αιτιολογείται αυτό επαρκώς) «προκειμένου να τα προσκομίσει ή να τα συμπληρώσει». Κατά εκείνο το χρονικό διάστημα, η επίμαχη διάταξη συνιστούσε, κατά τις νομικές σταθμίσεις που κράτησαν στη σκέψη του νομοθέτη του Δικαίου των Δημοσίων Συμβάσεων [ΑΕΠΠ 8ο Κλιμάκιο 1271/2019 με παραπομπή στη ΣτΕ ΕΑ 37/2019], κάμψη της αρχής της τυπικότητας κατά το στάδιο αποσφράγισης και ελέγχου των δικαιολογητικών κατακύρωση κατά νομοθετική θέληση, και στροφή στην αρχή της επιείκειας υπέρ του προσφέροντος εκείνου η (Τεχνική και η Οικονομική) Προσφορά του οποίου είχε –ήδη, να τονιστεί– κριθεί ως «η πλέον συμφέρουσα» κατά το επιλεγέν κριτήριο ανάθεσης του άρθρου 86 Ν. 4412/2016. Ανεξαρτήτως της κριτικής που θα μπορούσε να ασκηθεί για τη νομική επιλογή αυτή, αργότερα, κατά νέες σταθμίσεις, ο ίδιος νομοθέτης τροποποίησε εκτενώς την επίμαχη παρ. 2, με το άρθρο 43 παρ. 12β Ν. 4605/2019 (ΦΕΚ Α΄ 52) με ισχύ από 01.04.2019 και εφεξής, ήτοι καταλαμβάνουσα (η διάταξη) υπό τη νέα μορφή της την επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία λόγω του χρόνου ενάρξεως αυτής όπως αναφέρθηκε (βλ. σκέψη 5). Κατά την ορθή ερμηνεία της νέας διάταξης, ως έχει κριθεί [ΑΕΠΠ 8ο Κλιμάκιο 1428/2019], προκύπτει ρητά πλέον, υπό το φως και πάλι σταθμίσεων επιείκειας που υιοθετεί ο διοικητικός νομοθέτης των δημοσίων συμβάσεων επιλέγοντας κατά το διαγωνιστικό στάδιο αυτό την κάμψη της αρχής της τυπικότητας, ότι εφεξής εφόσον, αφενός υποβληθεί προς την  Επιτροπή Διαγωνισμού «εντός της προθεσμίας της παραγράφου 1», ήτοι εντός της 10ήμερης προθεσμίας περί υποβολής των δικαιολογητικών κατακύρωσης, αίτημα από τον προσωρινό ανάδοχο περί παράτασης της προθεσμίας αυτής, αφετέρου συνοδεύεται «με αποδεικτικά έγγραφα από τα οποία να αποδεικνύεται ότι έχει αιτηθεί αυτός τη χορήγηση των δικαιολογητικών» τότε, κατά δέσμια αρμοδιότητα, η αναθέτουσα αρχή οφείλει να χορηγήσει την παράταση συνολικά για την υποβολή ολόκληρου του αντίστοιχου (υπο)φακέλου [έχει δε κριθεί από την ως άνω Απόφαση της ΑΕΠΠ ότι από τεχνικής άποψης το σύστημα ΕΣΗΔΗΣ αφενός μεν επιτρέπει σε ένα και μόνο στάδιο την οριστική υποβολή του (υπο)φακέλου των «Δικαιολογητικών Κατακύρωσης» με τα αναγκαία έγγραφα, για τα οποία έχει τη δυνατότητα ο προσωρινός ανάδοχος να τα προσθέτει/αφαιρεί/αποθηκεύει μέχρι την οριστική υποβολή του φακέλου, αφετέρου δε δεν επιτρέπει τμηματικό άνοιγμα-αποσφράγισή του αλλά μόνον συνολικά όταν ολοκληρωθεί η υποβολή τους, οπότε παρέχει και αυτόματη ενημέρωση όλων των συμμετεχόντων], μάλιστα δε κατά θέληση του νομοθέτη «για όσο χρόνο απαιτηθεί για τη χορήγηση των δικαιολογητικών από τις αρμόδιες αρχές».(...)Επειδή, κατ’ ακολουθία, η Προδικαστική Προσφυγή πρέπει να γίνει δεκτή και να αναπεμφθεί ο διοικητικός φάκελος στη Διοίκηση.