ΑΕΠΠ/173/2020
Τύπος: Προδικαστικές Προσφυγές
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας...Επειδή, περαιτέρω με τον δεύτερο λόγο του ο προσφεύγων προβάλλει ότι είναι αδικαιολόγητος και αντιανταγωνιστικός ο όρος 2.2.7.70 που θεσπίζει κριτήριο επιλογής περί του ότι ο προσφέρων πρέπει να «διαθέτει ασφαλιστήριο αστικής ευθύνης τουλάχιστον 2.500.000,00 ευρώ», όρος που όμως ήδη με τις από 9-1-2020 διευκρινίσεις της αναθέτουσας τροποποιήθηκε ως εξής «Σχετικά με το ύψος της ασφαλιστικής κάλυψης Αριθμός Απόφασης: 173/2020 6 των επαγγελματικών κινδύνων που απαιτείται από τη διακήρυξη (παρ. 2.2.7.68) μειώνεται το ύψος της ασφάλισης, στο ποσό που αντιστοιχεί στο 100% της σύμβασης χωρίς ΦΠΑ, ήτοι 1.280.000 ευρώ.». Παρά ταύτα και παρά την παράταση υποβολής προσφορών έως και την 23-1-2020, ο προσφεύγων δεν υπέβαλε προσφορά, καίτοι η απαίτηση συνολικής κάλυψης του ασφαλιστηρίου μειώθηκε στο 100% της εκτιμώμενης αξίας της υπό ανάθεση σύμβασης. Σε κάθε όμως περίπτωση, δεν προβάλλει ότι η απαίτηση ασφάλισης αστικής ευθύνης σε ποσό ίσο με αυτό της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης είναι τυχόν υπέρμετρη και αδικαιολόγητη. Εξάλλου, μια τέτοια απαίτηση που μάλιστα αφορά ποσό ίσο με αυτό του προϋπολογισμού της διακήρυξης άνευ ΦΠΑ προκύπτει όλως εύλογη και δικαιολογημένη σε σχέση με το προφανές συμφέρον της αναθέτουσας να διασφαλιστεί έναντι κάθε κινδύνου και ζημίας τυχόν προκύψει από αντισυμβατική συμπεριφορά του αναδόχου ή ευθύνη έναντι τρίτων που θα βλαφθούν από τις υπηρεσίες του, ενώ εξάλλου, δεν απαιτήθηκε η ασφάλιση αυτή να αφορά ειδικά την υπό ανάθεση σύμβαση, αλλά κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα του οικονομικού φορέα και άρα το όριο της, ανερχόμενο στην εκτιμώμενη αξία της διακήρυξης, συνιστά ένα ποσό συνολικής ασφαλιστικής κάλυψης με πεδίο αναφοράς πλήθος άλλων τυχόν πεδίων ευθύνης πλην αυτού της συγκεκριμένης διαδικασίας και άρα, η δια τέτοιας απαίτησης και δη τέτοιου ποσού κάλυψης, καλυπτόμενη εν τέλει βλάβη στο πλαίσιο της προκείμενης σύμβασης ενδεχομένως να είναι μικρότερη, αφού δια του παραπάνω ποσού καλύπτεται κάθε αστική ευθύνη της επιχείρησης και όχι αποκλειστικά από την προκείμενη σύμβαση. Επιπλέον, ακριβώς δεδομένου ότι δεν απαιτήθηκε η ασφάλιση να συναφθεί αποκλειστικά για την επίδικη σύμβαση, όρος που θα ήταν ενδεχομένως ιδιαίτερα περιοριστικός και συνεπαγόμενος σημαντικό κόστος για τους οικονομικούς φορείς, αλλά τέθηκε ως ένα κριτήριο οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας που αφορά την εν γένει δραστηριότητα του οικονομικού φορέα, όπως αντίστοιχα ο κύκλος εργασιών, δεν προκύπτει ότι είναι ούτε δυσανάλογος σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό ανάδειξης φερέγγυου αναδόχου ούτε ιδιαίτερα περιοριστικός και αδικαιολόγητος. Άλλωστε, κατ’ άρ. 75 παρ. 3 Ν. 4412/2016 οι αναθέτουσες αρχές δύνανται να θεσπίζουν κριτήρια επιλογής κατά τα οποία οι οικονομικοί φορείς θα πρέπει να «διαθέτουν την αναγκαία οικονομική και χρηματοδοτική ικανότητα για την εκτέλεση της σύμβασης. Για το σκοπό αυτόν, οι αναθέτουσες αρχές … Μπορούν επίσης να απαιτούν κατάλληλο επίπεδο ασφαλιστικής κάλυψης έναντι επαγγελματικών κινδύνων.». Άρα, ρητά εκ του νόμου η ασφάλιση έναντι επαγγελματικών κινδύνων καταλλήλου επιπέδου, ορίζεται ως παραδεκτό κριτήριο επιλογής, ενώ ως τέτοιο κατάλληλο επίπεδο αν μη τι άλλο προδήλως παραδεκτά μπορεί να οριστεί το ανώτατο ύψος της υπό σύναψη σύμβασης, ιδίως αφού η ασφαλιστική κάλυψη δεν θα προορίζεται ειδικώς για την τελευταία, αλλά ως ένας δείκτης και ένα εχέγγυο ότι ο ανάδοχος μπορεί να καλύψει τυχόν ζημίες εκ της εκτέλεσης των συμβατικών του υποχρεώσεων, σε περίπτωση αρνητικής εξέλιξης. Ακόμη, ο προσφεύγων ουδόλως προσδιορίζει ποιο τυχόν ύψος θα ήταν εύλογο και από ποιο σημείο και άνω, η απαίτηση καθίσταται κατ’ αυτόν αδικαιολόγητη. Επίσης, ουδόλως αναφέρει ούτε στοιχειοθετεί ότι αυτός εμποδίζεται τυχόν να αποκτήσει το προσόν αυτό, ακόμη και δια στήριξης σε ικανότητες τρίτων και ως προς ποιο επίπεδο και άνω, αλλά αορίστως βάλλει κατ’ αυτού. Ομοίως αορίστως προβάλλει ότι αποκλείονται εκ του ως άνω όρου όλες εκτός από συγκεκριμένες ή συγκεκριμένη εταιρία, που δεν κατονομάζει, ενώ εξάλλου η τυχόν κατοχή από έναν οικονομικό φορέα τέτοιου ύψους ασφαλιστηρίου, ουδόλως εμποδίζει τον ίδιο και οιονδήποτε τρίτο να το αποκτήσει και αυτός το προσόν αυτό. Eξάλλου, η μη κατοχή από τον οικονομικό φορέα συγκεκριμένου ζητούμενου προσόντος δεν σημαίνει ότι η απαίτηση είναι αντιανταγωνιστική, πολλώ δε μάλλον φωτογραφική υπέρ οιουδήποτε άλλου ή ακόμη και περισσοτέρων που την πληρούν. Ακόμη, κατ’ άρ. 346 και 360 παρ. 1 Ν. 4412/2016, το δικαίωμα προδικαστικής προστασίας κατοχυρώνεται υπέρ οικονομικών φορέων προς προστασία του δικαιώματος τους να συμμετάσχουν σε διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης και να τη διεκδικήσουν για να την αναλάβουν, άρα υπέρ οικονομικών φορέων με πρόθεση συμμετοχής σε τέτοια διαδικασία, που όμως παρεμποδίζονται ως προς το δικαίωμα τους αυτό από συγκεκριμένους προσβαλλόμενους εξ αυτών όρων.Σε κάθε περίπτωση, ο προσφεύγων εν τέλει δεν υπέβαλε προσφορά, καίτοι το απαιτούμενο επίπεδο κάλυψης μειώθηκε κατά 48,8% και άρα, δεν προκύπτει εν τέλει, και δια τούτου, η πρόθεση του να μετάσχει όντως στη διαδικασία, συμμετοχή που τυχόν εμποδιζόταν ειδικώς δια των προσβαλλόμενων όρων. Τα ανωτέρω δε, που ισχύουν και για τον πρώτο ανωτέρω λόγο του, ισχύον επιπλέον του ότι στον διαγωνισμό εν τέλει υπεβλήθησαν δύο προσφορές, οι οποίες επικαλούνται την πλήρωση των προκείμενων προσβαλλόμενων όρων του πρώτου και του δεύτερου λόγου της προσφυγής. Άρα, ασχέτως εκπροθέσμου της προσφυγής, και ο δεύτερος λόγος της προσφυγής προκύπτει και αβάσιμος, αλλά και περαιτέρω, απαράδεκτος λόγω έλλειψης ειδικότερου επί των ισχυρισμών του εννόμου συμφέροντος.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΑΕΠΠ/304/2020
Προμήθεια τροφίμων... Επειδή, σύμφωνα με τα εκτεθέντα υπό σκέψεις 35-37, εφόσον η δήλωση που περιλαμβάνεται στο ΕΕΕΣ του παρεμβαίνοντος περί πλήρωσης του κριτηρίου χρηματοοικονομικής επάρκειας δεν αποδεικνύεται εκ των υποβληθέντων ήδη με την προσφορά του δικαιολογητικών κατακύρωσης, ήτοι των Ε3 για τα έτη 201, 2017 και 2018, ο προσφεύγων όφειλε, όπως βασίμως ισχυρίζεται ο παρεμβαίνων, να ασκήσει προδικαστική προσφυγή κατά της υπ’ αριθμόν 496/2019 απόφασης της αναθέτουσας αρχής, η οποία του κοινοποιήθηκε την 13.12.2019 και να αμφισβητήσει τη νομιμότητα της, κατά το σκέλος που έκρινε αποδεκτή την προσφορά του παρεμβαίνοντος ως πληρούσα τα κριτήρια επιλογής, παρά το γεγονός ότι εκ των υποβληθέντων Ε3 δεν αποδεικνύεται η κάλυψη του κριτηρίου χρηματοοικονομικής επάρκειας από τον παρεμβαίνοντα. Στο δε στάδιο υποβολής των δικαιολογητικών κατακύρωσης, ο παρεμβαίνων δεν υπέβαλε προς απόδειξη της κάλυψης του όρου 2.2.5 της διακήρυξης έτερο αποδεικτικό μέσο αλλά τα ίδια έγγραφα που είχε προσκομίσει με την προσφορά του. Επομένως, εκ των προαναφερθέντων συνάγεται ότι ανεπικαίρως και, άρα, απαραδέκτως ο προσφεύγων προβάλλει με την παρούσα προσφυγή του ότι ο παρεμβαίνων δεν πληροί τα κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας για τα Τμήματα Α, Β, Γ και Δ του διαγωνισμού για τα οποία συμμετείχε και, ως εκ τούτου, ο μοναδικός λόγος της προσφυγής πρέπει να απορριφθεί.
ΕΑΑΔΗΣΥ/1397/2022
Επειδή, εν συνεχεία, κατά το στάδιο των δικαιολογητικών κατακύρωσης, ο προσφεύγων προσκόμισε, μεταξύ άλλων, αντίγραφο της από 13.12.2021 σύμβασης με το Δήμο …, από την οποία όμως δεν προκύπτει με σαφήνεια αν πληροί το κριτήριο του όρου 2.2.6 της διακήρυξης διότι δεν αναφέρονται οι παραδόσεις στις οποίες προέβη μέχρι το τέλος του έτους 2021. Ως εκ τούτου, νομίμως κλήθηκε την 1.06.2022 από την αναθέτουσα αρχή σε παροχή διευκρινίσεων ως προς τις ποσότητες που έχει παραδώσει μέχρι και 31.12.2021 αναφορικά με τη συγκεκριμένη σύμβαση. Ο δε προσφεύγων την 11.06.2022 προσκόμισε κατάλογο παραδόσεων στον οποίο δήλωσε ότι δυνάμει της από 13.12.2021 σύμβασης με το Δήμο … εκτέλεσε παραδόσεις ύψους 4.135,90€ και άρα προδήλως δεν πληροί το κριτήριο του όρου 2.2.6 της διακήρυξης και επιπροσθέτως κατέθεσε πέντε νέες συμβάσεις, έτερες από τις ήδη δηλωθείσες στο ΕΕΕΣ. Ωστόσο, οι εν λόγω συμβάσεις δεν μπορούν νομίμως να ληφθούν υπόψιν, ως βασίμως αναφέρει η αναθέτουσα αρχή, διότι δεν έχουν δηλωθεί στο ΕΕΕΣ του προσφεύγοντος, ο οποίος προέβη δια των πρόσθετων δικαιολογητικών κατακύρωσης που προσκόμισε στις 11.06.2022 σε ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων τροποποίηση της προσφοράς του. Δοθέντος δε ότι, ως έχει ήδη εκτεθεί υπό σκέψη 35, η προσφορά του προσφεύγοντος δεν παρουσιάζε ασάφεια ούτε η αναθέτουσα αρχή όφειλε να τον καλέσει σε παροχή διευκρινίσεων, αβασίμως ο προσφεύγων προβάλλει ότι η αναθέτουσα αρχή δια της εσφαλμένης εφαρμογής του νόμου λόγω μη κλήσης του σε διευκρινίσεις κατά το στάδιο της προαπόδειξης οδηγήθηκε έπειτα σε απόρριψη της προσφοράς του και κατάπτωση της εγγυητικής του επιστολής συμμετοχής. Επομένως, η αναθέτουσα αρχή ορθώς και κατα δεσμία αρμοδιότητα με την προσβαλλόμενη απόφαση απέρριψε την προσφορά του προσφεύγοντος και αποφάσισε την κατάπτωση της εγγυητικής του επιστολής συμμετχοής διότι δεν πληροί το κριτήριο τεχνικής ικανότητας ως τούτο αποδείχτηκε εκ των υποβληθέντων δικαιολογητικών κατακύρωσης τα οποία δύναται, κατά τα προεκτεθέντα, να ληφθούν νομίμως υπόψιν, και οι σχετικοί λόγοι της προσφυγής θα πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/286/2021
Αποκομιδή απορριμάτων και καθαρισμός κοινοχρήστων χώρων..Ζητείται η ανάκληση της 11/2020 Πράξης προσυμβατικού ελέγχου του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα .....Υπό αυτές τις περιστάσεις, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στη σκέψη 16, το Τμήμα κρίνει ότι ουσία αβασίμως κατέληξε ο Επίτροπος στο συμπέρασμα ότι επλήγη ο ανταγωνισμός λόγω της απαίτησης της διακήρυξης για οχήματα αντιρρυπαντικής τεχνολογίας EURO VI . Τούτο διότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον προσφεύγοντα Δήμο και την παρεμβαίνουσα ανάδοχο: α) Η απαίτηση αυτή είναι συμβατή με το ενωσιακό δίκαιο, το οποίο επιτρέπει και προωθεί τη λήψη υπόψη, κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως είναι ο καθορισμός αυστηρότερων ορίων εκπομπής ρύπων, β) η απαίτηση δεν δημιουργεί ζητήματα ισότιμης πρόσβασης και παρακώλυσης ανταγωνισμού εφόσον βαρέα οχήματα ΕURO VI κυκλοφορούν στη Χώρα εδώ και επτά έτη, γ) η διακήρυξη έδιδε τη δυνατότητα συμμετοχής στον διαγωνισμό με στήριξη στην ικανότητα τρίτων και δ) η ανωτέρω απαίτηση δεν είναι δυσανάλογη, λαμβανομένης υπόψη αφενός της περιοχής στην οποία θα παρασχεθούν οι ανατιθέμενες υπηρεσίες και, αφετέρου, της διακριτική ευχέρειας που διέθετε ο Δήμος ... να επιλέξει, στα πλαίσια της νομιμότητας, τον τύπο των κυκλοφορούντων απορριματοφόρων που θεωρούσε το πλέον κατάλληλο και από απόψεως περιβαλλοντικής. Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, η κρινόμενη προσφυγή ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή στο σύνολό της, να ανακληθεί η 11/2020 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Π.Ε. ..., και να επιτραπεί η υπογραφή του οικείου σχεδίου σύμβασης.
ΕΣ/ΤΜ.6/1979/2020
Εκπόνηση μελετών περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων...ζητείται η ανάκληση της 294/2020 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα προς όσα εκτέθηκαν στη σκέψη 2 της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η πρόβλεψη στη διακήρυξη, ως κριτηρίου οικονομικής επάρκειας, της υποχρέωσης κάθε προσφέροντος να διαθέτει εν ισχύ ασφαλιστική κάλυψη με όριο αποζημίωσης ανά απαίτηση μεγαλύτερο από 1.000.000,00 ευρώ, που σκοπεί στην απόδειξη της οικονομικής ευρωστίας των διαγωνιζόμενων και στη δυνατότητά τους να αποζημιώσουν την αναθέτουσα αρχή σε περίπτωση επέλευσης του ασφαλιστικού κινδύνου, όσον αφορά σε μεμονωμένους υποψηφίους, έχει κατ’ αρχήν διαμορφωθεί σε εύλογο ύψος, δοθέντος ότι το όριο αποζημίωσης είναι ανάλογο με τη συνολική προεκτιμώμενη αξία της υπό ανάθεση μελέτης. Πλην όμως, εφόσον α) κατά τη διακήρυξη επιτρέπεται η συμμετοχή στον διαγωνισμό ενώσεων μελετητών, β) η υπό ανάθεση σύνθετη μελέτη περιλαμβάνει την εκπόνηση περισσότερων επιμέρους μελετών, υπαγόμενων σε διαφορετικές κατηγορίες, η μερική προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων, κυμαινόμενη από 30.000 ευρώ έως 500.000 ευρώ, προφανώς υπολείπεται του συνολικού αθροίσματος αυτών, γ) ανεξαρτήτως της υποχρέωσης υποβολής ενιαίας προσφοράς για το σύνολο του δημοπρατούμενου αντικειμένου, κάθε μέλος μιας ένωσης μελετητών δύναται να συμμετέχει σε επιμέρους μόνο κατηγορίες από τις δημοπρατούμενες μελέτες, ανάλογα με την τεχνική και επαγγελματική ικανότητα που διαθέτει, πρέπει, κατά την κρίση του Τμήματος, να γίνει δεκτό ότι το επίπεδο οικονομικής επάρκειας που απαιτείται να διαθέτουν τα μέλη των ανωτέρω ενώσεων πρέπει να είναι ανάλογο του οικονομικού μεγέθους της σύμβασης που προτίθενται να αναλάβουν. Κατά τούτο, η προβλεπόμενη στο άρθρο 19.2 της διακήρυξης απαίτηση κατά την οποία, σε περίπτωση υποβολής προσφοράς από ένωση οικονομικών φορέων, το ανωτέρω κριτήριο οικονομικής επάρκειας (που κατά τα προαναφερθέντα συναρτάται με τον συνολικό προϋπολογισμό της σύμβασης) πρέπει να ικανοποιείται από ένα τουλάχιστον μέλος της ένωσης ανά κατηγορία μελέτης, ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιμέρους κατηγορίας στην οποία συμμετέχει, συνιστά δυσανάλογο περιορισμό στη δυνατότητα συμμετοχής στον διαγωνισμό, ιδίως για τις κατηγορίες μελετών με συγκριτικώς πολύ μικρό οικονομικό αντικείμενο (όπως εν προκειμένω η τοπογραφική, η γεωλογική και η περιβαλλοντική μελέτη) και, επομένως, αντίκειται στο άρθρο 75 παρ. 2 του ν. 4412/2016. Προς τούτο, άλλωστε, συνηγορεί και η διατύπωση της διάταξης του άρθρου 22.2 της διακήρυξης (η οποία ευλόγως αποτυπώνεται στα Πρότυπα Τεύχη διακηρύξεων μελετών), κατά την οποία «Η πλήρωση των απαιτήσεων της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας (…) του άρθρου 19.2 (…) αρκεί να ικανοποιείται αθροιστικά από τα μέλη της ένωσης», διάταξη ωστόσο που η αναθέτουσα αρχή επιχείρησε να αδρανοποιήσει με την κρίσιμη αμφισβητούμενη διάταξη. Εξάλλου, η προσφεύγουσα ισχυρίζεται, προς αντίκρουση των προβλεπομένων στο άρθρο 254 παρ. 3 του ν. 4412/2016 (βλ. και άρθρο 19 παρ. 2 του ν. 4412/2016), ότι η πλήρωση του κρίσιμου κριτηρίου οικονομικής επάρκειας από ένα μόνο μέλος της ένωσης γενικά και όχι ανά κατηγορία μελέτης, δεν αρκεί, καθόσον τούτο θα οδηγούσε σε αδυναμία ενεργοποίησης της ασφαλιστικής κάλυψης σε περίπτωση που το ασφαλιζόμενο μέλος της ένωσης δεν συμμετείχε στην εκπόνηση της επιμέρους μελέτης στο πλαίσιο της οποίας επήλθε ο ασφαλιζόμενος κίνδυνος.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι η υπό κρίση προσφυγή ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν, το δε αχρεωστήτως καταβληθέν παράβολο πρέπει να επιστραφεί στην προσφεύγουσα.Αποφαίνεται ότι δεν πρέπει να ανακληθεί η 294/2020 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜ/2494/2020
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/905/2022
ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:τοποθέτησης, απομάκρυνσης και γενικότερης διαχείρισης κινητών συστημάτων υγιεινής στις λαϊκές αγορές της Περιφέρειας Αττικής για τρία (3) έτη(...)Συνεπώς, μη νομίμως επέλεξε η αναθέτουσα αρχή να εξαιρέσει το έτος 2021, που είναι το εγγύτερο στην ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης. Τούτο, ενδεχομένως να ανέτρεψε υποψηφίους οικονομικούς φορείς,που πληρούσαν τα ζητούμενα κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας κατά το έτος 2021 -το οποίο είναι το εγγύτερο προς τον χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού και άρα το πλέον πρόσφορο εν όψει των απαιτήσεων που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας- χωρίς μάλιστα να συντρέχει βάσιμος προς τούτο δικαιολογητικός λόγος. Σημειωτέα, εξάλλου, α) ότι η μη ύπαρξη δημοσιευμένων οικονομικών καταστάσεων κατά το έτος 2021 δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό λόγο παράλειψης του τελευταίου πριν από τη διακήρυξη έτους, διότι η απαίτηση ορισμένου ύψους γενικού κύκλου εργασιών θα μπορούσε να αποδειχθεί με δήλωση των οικονομικών φορέων και β) στην αμέσως προηγούμενη διακήρυξη, έτους 2018, το αυτό κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας εκτεινόταν ορθώς στην τριετία 2015, 2016 και 2017.(...)Ωστόσο, παρόλη αυτή την ευρείας κλίμακας υποδιαίρεση της σύμβασης, το κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας παρέμεινε ίδιο με αυτό της προηγούμενης διαγωνιστικής διαδικασίας και δεν προσαρμόστηκε στις ως άνω ανάγκες της παρούσας σύμβασης, ήτοι στην εξυπηρέτηση της υποδιαίρεσης της σύμβασης σε 14 τμήματα. Τούτο είχε αποτέλεσμα να ζητείται για κάθε ένα από τα τμήματα 1, 2, 7, 8, 9 και 10 του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, μέσος ετήσιος κύκλος εργασιών τριετίας (2018, 2019 και 2020) ίσος ή μεγαλύτερος των 500.000 ευρώ.(...)Εν προκειμένω, δεν τεκμηριώνεται από τα στοιχεία του φακέλου της σύμβασης ο λόγος της ως άνω αυστηροποίησης των όρων συμμετοχής σε έκαστο των ως άνω τμημάτων, συνεπώς, η επίμαχη απαίτηση χρηματοοικονομικής επάρκειας παρίσταται δυσανάλογη σε σχέση με το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης και παρεμποδίζει ουσιωδώς την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού με την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή οικονομικών φορέων στον διαγωνισμό και δη μικρότερων επιχειρήσεων, όπως, άλλωστε, ήταν εξ αρχής στόχος της αναθέτουσας αρχής.Κωλύεται η σύναψη του σχεδίου σύμβασης
ΣΤΕ/725/2022
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με την αίτηση αυτή οι αιτούσες επιδιώκουν να ακυρωθεί και να ανασταλεί η εκτέλεση της υπ’ αριθ. 1554/2021 απόφασης της Α.Ε.Π.Π., καθώς και κάθε άλλης σχετικής πράξης ή παράλειψης της Διοικήσεως.(....)ανοικτό δημόσιο μειοδοτικό διαγωνισμό, για ν’ αναθέσει την σύμβαση εκτελέσεως του έργου της αναπτύξεως και βελτιώσεως των υποδομών του Κρατικού Αερολιμένος .... Η προϋπολογιζομένη αξία της συμβάσεως ανερχόταν σε 46.208.467 ευρώ(....)Είναι απορριπτέος, άρα, ο ισχυρισμός ότι έπρεπε η αναθέτουσα Αρχή ν’ αποβλέψει στην επίκληση της ισχύουσας βεβαιώσεως εγγραφής τους στο Μ.Ε.ΕΠ. για την οικεία τάξη, την οποίαν περιείχαν οι απαντήσεις των μελών της αιτούσας σε άλλα ερωτήματα του αυτού Μέρους του ΕΕΕΣ. Ούτε εξ άλλου μπορεί να πιθανολογηθεί σοβαρά ότι και επί παντελούς ελλείψεως σχετικής, κρίσιμης πληροφορίας στο ΕΕΕΣ, όπως εν προκειμένω (και όχι σε περίπτωση που συντρέχει απλώς έλλειψη σε κατ’ αρχήν παρασχεθείσα εκεί πληροφορία), η νέα, κατά χρόνον εφαρμοστέα, μορφή του άρθρου 102 του ν. 4412/2016 διευρύνει τις εξουσίες της αναθέτουσας Αρχής, ώστε αυτή να επιτρέπεται να ζητήσει και για τέτοια ακόμα στοιχεία την εκ των υστέρων υποβολή τους από τους οικονομικούς φορείς. Συνεπώς, δεν μπορούν να πιθανολογηθούν σοβαρά ως βάσιμα τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από την αιτούσα.Δια ταύτα:Παραπέμπει στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου το ασκηθέν ένδικο βοήθημα «αίτηση αναστολής εκτέλεσης και ακύρωσης» σύμφωνα με το αιτιολογικό και ορίζει εισηγητή ενώπιον της Ολομελείας τον Σύμβουλο Η. Μάζο. Εξετάζει, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 7 του άρθρου 372 του ν. 4412/2016 το αίτημα αναστολής και το απορρίπτει, κατά το αιτιολογικό.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/2058/2022
Υλικοτεχνική υποστήριξη, οργάνωση και εκτέλεση παραγωγής των εκδηλώσεων.(...)Το Τμήμα έκρινε ότι, τα έγγραφα της σύμβασης, η ένδικη προσφυγή και η υπέρ αυτής παρέμβαση παρέχουν τα αναγκαία στοιχεία και επεξηγήσεις που καθιστούν επαρκώς αιτιολογημένες τις απαιτήσεις επαγγελματικής εμπειρίας ως προς τις ανωτέρω ειδικότητες, διότι η ζητούμενη εμπειρία συνδέεται ουσιωδώς και ευλόγως με την ποιοτική τεχνική υποστήριξη εκτέλεσης ενός πολύ μεγάλου αριθμού πολιτιστικών εκδηλώσεων που απαιτεί συνεχή ετοιμότητα και συντονισμό ανθρώπινου δυναμικού και μηχανημάτων. Όσον αφορά στην εμπειρία του Βοηθού Διευθυντή Παραγωγής, η απαίτηση να έχει εξοικειωθεί με τις διαδικασίες που τηρούνται από τους δημόσιους φορείς, προκειμένου να επικοινωνεί μαζί τους για την έκδοση αδειών, δικαιολογητικών και πιστοποιητικών, δεν δικαιολογεί τον αποκλεισμό υποψηφίου που στερείται εμπειρίας σε συμβάσεις με δημόσιους φορείς. Συνεπώς, η επίμαχη απαίτηση δύναται να περιορίσει τον ανταγωνισμό, συνιστά παρατυπία της ελεγχόμενης διαδικασίας και δεν δικαιολογείται σε σύμβαση, η οποία εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου, το οποίο δεν εισάγει διακρίσεις ως προς την εμπειρία που κτάται από παροχή υπηρεσιών σε δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς. Κρίθηκε όμως, ότι η παράτυπη θέσπιση της απαίτησης αυτής δεν προσάπτει ουσιώδη πλημμέλεια στη διαγωνιστική διαδικασία, διότι δεν αμφισβητήθηκε με προδικαστική προσφυγή η νομιμότητα του όρου, ούτε υπήρξε συμμετοχή με επιφύλαξη ως προς αυτόν και διότι η εν λόγω εμπειρία σε πολιτιστικές εκδηλώσεις δημοσίου φορέα ζητείται χωρίς θέσπιση συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας αυτής. Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την με ΑΒΔ 7843/24.11.2022 προσφυγή της Περιφέρειας Αττικής και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Ανακαλεί την προσβαλλόμενη με αυτή 44/2022 Πράξης προσυμβατικού ελέγχου της Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου
ΑΕΠΠ/129/2020
Ανάθεση υπηρεσιών διαχείρισης επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων...Kατά τα ανωτέρω πάντως, προκύπτει ότι οι πρόσφατες συμβάσεις που σύναψε ο ανάδοχος, είτε δεν αποδεικνύεται ρητά ότι περιλάμβαναν hospital boxes, όπως εν προκειμένω απαιτούνται είτε έχουν τίμημα μεγαλύτερο ή παραπλήσιο με τη νυν εκτιμώμενη αξία, αλλά χωρίς ο ανάδοχος να διαθέτει και τα hospital boxes, που πάντως συνιστούν σημαντική επιβάρυνση στο προσφερόμενο τίμημα. Τούτο ενώ σε αντίθεση με τα ΜΕΑ και ΑΕΑ, όπου η όποια επιβάρυνση από περιέκτες κατά την προκείμενη διακήρυξη είναι ιδιαίτερα μικρή, για τα ΕΑΑΜ η αναλογική επιβάρυνση είναι σημαντική. Συνεπεία των ανωτέρω, δεν αποδεικνύεται ότι το ποσό των 1,09 ανά κιλό ΕΑΑΜ είναι επαρκές ώστε να καλύψει το κόστος των υπηρεσιών του αναδόχου, μαζί με τους 42.000 περιέκτες που μόνοι τους επιβαρύνουν την προσφορά κατά 0,31-0,37 ευρώ ανά κιλό, με αποτέλεσμα να απομένουν 0,72-0,78 ευρώ ανά κιλό ΕΑΑΜ, για οτιδήποτε άλλο ανάγεται στο συμβατικό αντικείμενο. Τούτο ενώ μόνη της η τιμή αποστείρωσης ανέρχεται σε 0,70 ευρώ ανά κιλό, όπως δεν αντικρούει η αναθέτουσα. Σε αντίθεση δε με τα ΜΕΑ-ΑΕΑ όπου, το επικαλούμενο κόστος αποστείρωσης ανέρχεται σε 1,70 ευρώ ανά κιλό, με αποτέλεσμα σε κάθε περίπτωση να απομένει ποσό 0,29 λεπτών, εκ των οποίων τα 0,03-0,04 λεπτά αφορούν το αναλογούν κόστος περιεκτών, όσον αφορά τα ΕΑΑΜ προκύπτει ότι δεν απομένει παρά όλως ελάχιστο ποσό, ανερχόμενο σε 0,02 έως 0,08 ευρώ, αναλόγως χωρητικότητας περιέκτη, για κάθε άλλο κόστος υπηρεσίας και τούτο χωρίς να προκύπτει με σαφή στοιχεία ότι έχει συμβασιοποιηθεί η υπηρεσία με τις ίδιες εργασίες και αντίστοιχο αριθμό περιεκτών με μικρότερο τίμημα. Επομένως, σε αντίθεση με την κατηγορία Β ΜΕΑ-ΑΕΑ της διακήρυξης, εν προκειμένω δεν προκύπτει ότι η νυν εκτιμώμενη αξία του 1,09 ευρώ ανά κιλό ΕΑΑΜ είναι επαρκής, ώστε να επιτρέπει μη ζημιογόνα προσφορά, που θα καλύπτει το σύνολο των ζητούμενων αγαθών και εργασιών και τούτο, όχι μόνο όσον αφορά τυχόν υποκειμενικά τον προσφεύγοντα, αλλά αντικειμενικά και όσον αφορά την εν γένει κατάρτιση προσφορών, αφού μόνο του το άθροισμα κόστους αποστείρωσης και κόστους περιεκτών σχεδόν ισούται με την εκτιμώμενη αξία. Άρα, μη νομίμως η αναθέτουσα παρέλειψε να λάβει υπόψη της το κόστος περιεκτών, στον καθορισμό εύλογης εκτιμώμενης αξίας για την κατηγορία Α ΕΑΑΜ, με αποτέλεσμα η αξία της κατηγορίας αυτής να προκύπτει μη νομίμως ιδιαίτερα χαμηλή, για την ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού και την υποβολή βιώσιμων και μη ζημιογόνων προσφορών.
ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1716/2022
Προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία συστήματος τηλεελέγχου/τηλεχειρισμού: ζητείται η αναθεώρηση της 576/2022 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Άλλωστε, η απαίτηση πρόσθετης εμπειρίας για τον δανείζοντα τεχνική ικανότητα τρίτο αναφέρεται σε φυσικό πρόσωπο (τον επονομαζόμενο «Τεχνικό Υπεύθυνο της Σύμβασης»), για τον οποίο απαιτείται (εκτός από τη σύμβαση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου), βεβαίωση δεκαετούς «προϋπηρεσίας», η οποία κατά νομική ακριβολογία και σύμφωνα με τα δεδομένα της κοινής πείρας παρέχεται (όπως και η σύμβαση εργασίας συνάδει) μόνον σε φυσικά πρόσωπα. Κατά συνέπεια, δεν μπορεί να αφορά στον αυτοδυνάμως συμμετέχοντα οικονομικό φορέα, που μπορεί να είναι και νομικό πρόσωπο, κοινοπραξία, ένωση ή σύμπραξη οικονομικών φορέων κ.λπ. και ο οποίος δεν έχει «προϋπηρεσία». Συνεπώς, η απαίτηση αυτή, όπως αναφέρεται στη διάταξη του άρθρου 2.2.6.1 της διακήρυξης, στην οποία άλλωστε παραπέμπει και αυτή του άρθρου 2.2.8. περί στήριξης στην ικανότητα τρίτων, αφορά μόνον στον υπάλληλο ή εξωτερικό συνεργάτη που δανείζει την εμπειρία του σε οικονομικό φορέα και έχει τεθεί κατά παράβαση των αρχών του ανταγωνισμού και της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, διότι αφενός λειτουργεί αποτρεπτικά ως προς τη συμμετοχή στο διαγωνισμό υποψηφίων που δεν διαθέτουν ίδια εμπειρία, αφετέρου, απαιτεί εμπειρία πολύ μεγαλύτερης διάρκειας σε περίπτωση που αυτή αποτελεί αντικείμενο «δανεισμού» από υπάλληλο ή εξωτερικό συνεργάτη του αναδόχου, παρόλο που, κατά τις οικείες διατάξεις, ο δανείζων εμπειρία καλείται να εκπληρώσει τα κριτήρια επιλογής τα οποία απαιτούνται για τον ίδιο τον προσφέροντα και μόνον αυτά. Κατά συνέπεια, συντρέχει εν προκειμένω ουσιώδης νομική πλημμέλεια, απορριπτομένων ως αβάσιμων των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων ισχυρισμών και δη τόσο αυτού περί αντιφατικής αιτιολογίας της προσβαλλόμενης όσο και περί εσφαλμένης εκτίμησης της από 24.1.2021 «βεβαίωσης προϋπηρεσίας» της ως άνω αποκλεισθείσης εταιρείας. Εξάλλου, δια του υποθετικού συλλογισμού της προσβαλλόμενης ότι εάν ήθελε θεωρηθεί ότι ο επίμαχος όρος ήταν γενικός και ίσχυε ως προς όλους τους υποψήφιους θα συνιστούσε υπέρμετρο περιορισμό αφού θα επέτρεπε τη συμμετοχή μόνον όσων υποψηφίων διέθεταν αποδεδειγμένη 10ετή προϋπηρεσία στην εκτέλεση (άδηλου αριθμού) ανάλογων με τη δημοπρατούμενη συμβάσεων άνευ επίκλησης λόγων δημοσίου συμφέροντος, δεν προσετέθη νέα πλημμέλεια στην ελεγχόμενη διαδικασία, όπως αβασίμως ισχυρίζεται ο προσφεύγων, ενώ, περαιτέρω, ως αναπόδεικτος θα πρέπει να απορριφθεί ο ισχυρισμός ότι ο όρος αυτός δεν θέτει δυσανάλογα προσκόμματα στο διαγωνισμό διότι όλες οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην οικεία αγορά διαθέτουν στο προσωπικό τους έναν επαγγελματία με σχετική εμπειρία.Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/414/2018
Προμήθεια τροφίμων.Με τα δεδομένα αυτά και εφόσον αφενός μεν σύμφωνα με την απαίτηση του άρθρου 2.2.5 περ. β΄ της διακήρυξης, οι συμμετέχοντες στον ελεγχόμενο διαγωνισμό οικονομικοί φορείς έπρεπε κατά τον χρόνο υποβολής της προσφοράς τους, επί ποινή αποκλεισμού, να διαθέτουν πιστοληπτική ικανότητα συνολικού ποσού τουλάχιστον ίσου με το ποσό του ενδεικτικού προϋπολογισμού (χωρίς Φ.Π.Α.) για το σύνολο των ομάδων στις οποίες συμμετείχαν, αφετέρου δε η εταιρεία …… υπέβαλε στον ελεγχόμενο διαγωνισμό προσφορά για το σύνολο των ομάδων της διακήρυξης, ο ενδεικτικός προϋπολογισμός των οποίων ανερχόταν σε 2.809.243,59 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εταιρεία αυτή έπρεπε να είχε αποκλεισθεί από τον διαγωνισμό, διότι δεν απέδειξε με κατάλληλες τραπεζικές βεβαιώσεις ότι διέθετε, κατά το χρόνο συμμετοχής της στο διαγωνισμό, πιστοληπτική ικανότητα ίση με το ως άνω ποσό των 2.809.243,59 ευρώ, το δε ποσό του 1.400.000 ευρώ που αναφέρεται στην ως άνω κατατεθείσα από αυτήν τραπεζική βεβαίωση δεν καλύπτει την εν λόγω επί ποινή αποκλεισμού απαίτηση του άρθρου 2.2.5 περ. β΄ της διακήρυξης. Εξάλλου, τα όργανα της αναθέτουσας αρχής κάνοντας δεκτή την ως άνω εταιρεία στο διαγωνισμό, παρόλο που αυτή δεν πληρούσε την απαίτηση της πιστοληπτικής ικανότητας, παραβίασαν τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας, μη εφαρμόζοντας κατά τρόπο ενιαίο τον επίμαχο όρο της διακήρυξης, δεδομένου ότι κατά τον έλεγχο των δικαιολογητικών συμμετοχής και των τεχνικών προσφορών απέκλεισαν από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού την εταιρεία ….., μεταξύ άλλων, και για το λόγο ότι δεν κάλυπτε την απαίτηση του άρθρου 2.2.5 περ. β΄ της διακήρυξης, καθόσον στο κατατεθέν από αυτή Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Προμήθειας είχε συμπληρώσει ποσό πιστοληπτικής ικανότητας 242.500,00 ευρώ και κατέθεσε και βεβαίωση πιστοληπτικής ικανότητας ίδιου ποσού από τραπεζικό ίδρυμα, ενώ υπέβαλε προσφορά για την ομάδα Α1.Α., ο ενδεικτικός προϋπολογισμός της οποίας ανέρχεται σε 311.445,06 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. (βλ. το 2ο/28.8.2018 Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού και την 351/31.8.2018 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Νέας Σμύρνης).
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/122/2019