Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙΙ, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ορθά το Κλιμάκιο αποφάνθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του επίμαχου σχεδίου σύμβασης, καθόσον η προσκομισθείσα από την αναδειχθείσα μειοδότρια εταιρεία «….» βεβαίωση της Τράπεζας … πληροί τους όρους του άρθρου 23.3 της διακήρυξης. Ειδικότερα, απορριπτέοι ως αβάσιμοι είναι οι προβαλλόμενοι με την υπό κρίση αίτηση ανάκλησης λόγοι, καθόσον α) η επίμαχη διακήρυξη θέτει ως όρο για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό ότι η συνολική πιστοληπτική ικανότητα της διαγωνιζόμενης επιχείρησης πρέπει να είναι ίση με ποσοστό 10% του προϋπολογισμού του έργου χωρίς Φ.Π.Α. (ήτοι με το ποσό του 1.362.100,961 ευρώ), χωρίς περαιτέρω διάκριση αυτής σε δανειοληπτική ικανότητα κατά ορισμένο ποσοστό και σε πιστοληπτική ικανότητα κατά ένα άλλο ποσοστό, εφόσον σε μια τέτοια περίπτωση τα επιμέρους ποσοστά θα έπρεπε να προσδιορίζονται επακριβώς στη διακήρυξη, β) περαιτέρω, για την απόδειξη της χρηματοδοτικής και οικονομικής ικανότητας μιας διαγωνιζόμενης εργολήπτριας επιχείρησης, απαιτείται η προσκόμιση από αυτή βεβαίωσης τράπεζας για την πιστοληπτική της ικανότητα, παρά το ότι κατά το γράμμα της συγκεκριμένης διάταξης του άρθρου 23.3 της διακήρυξης η βεβαίωση τράπεζας πρέπει να αφορά τη δανειοληπτική ικανότητα της επιχείρησης, εφόσον η διακήρυξη ενδιαφέρεται για τη συνολική πιστοληπτική ικανότητα των διαγωνιζομένων επιχειρήσεων. Για το λόγο δε αυτό, στο επόμενο εδάφιο της ως άνω διάταξης της διακήρυξης (άρθρο 23.3) διευκρινίζεται ότι ως επαρκής απόδειξη πιστοληπτικής ικανότητας κρίνεται έγγραφο τράπεζας που δηλώνει ότι συνεργάζεται με τον υποψήφιο και θα εξετάσει αίτησή του για χρηματοδότηση, με ποσό που αντιστοιχεί σε ποσοστό 10% τουλάχιστον του προϋπολογισμού του έργου (χωρίς Φ.Π.Α.), αν και εφόσον αναδειχθεί ανάδοχος, και τέλος, γ) η προσκομισθείσα από την αναδειχθείσα μειοδότρια εταιρεία βεβαίωση πιστοληπτικής της ικανότητας της Τράπεζας Αττικής, η οποία, σημειωτέον, εκδόθηκε για τη συμμετοχή της εταιρείας στο συγκεκριμένο διαγωνισμό, δεν αναφέρει μεν ότι δεσμεύεται να εξετάσει αίτημα της ανωτέρω εταιρείας για χρηματοδότησή της, αν αυτή αναδεικνυόταν ανάδοχος του έργου, η βεβαίωση όμως της ως άνω Τράπεζας περί του ότι το ποσό της συνολικής πιστοληπτικής ικανότητας της εταιρείας «….» ανέρχεται σε 6.000.000 ευρώ, ποσό το οποίο με τα σημερινά δεδομένα δύναται να της χορηγηθεί, υπερκαλύπτει το σχετικό όρο της διακήρυξης, εφόσον το ποσό αυτό είναι μεγαλύτερο του ποσοστού 10% του προϋπολογισμού του έργου χωρίς Φ.Π.Α. και η ως άνω γενική διατύπωση της τραπεζικής βεβαίωσης περιλαμβάνει τόσο τη δυαντότητα χορήγησης δανείου όσο και τη δυνατότητα χορήγησης εγγυητικών επιστολών μέχρι το εν λόγω ποσό.

Προμήθεια τροφίμων:...ζητείται η ανάκληση της 414/2018 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου..Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει κατά τα προεκτεθέντα (βλ. σκέψεις ΙΙ και ΙΙΙ) ότι η προσκομισθείσα από την αιτούσα τραπεζική βεβαίωση πιστοληπτικής ικανότητας ποσού 1.400.000 ευρώ ετησίως ανανεούμενου ( ήτοι για τα τέσσερα έτη της επίμαχης σύμβασης 5.600.000 ευρώ), υπερκαλύπτει τις απαιτήσεις της διακήρυξης διότι ο επίμαχος όρος αυτής, ερμηνευόμενος σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας ( βλ. Ε.Σ. VI Tμ 1071/2017) και λαμβάνοντας υπόψη και την αιτιολογική έκθεση του άρθρου 75 του ν.4412/2016 έχει την έννοια (βλ σκέψη ΙΙ Β) ότι δεν μπορεί να απαιτηθεί από τον υποψήφιο ανάδοχο τετραετούς διάρκειας σύμβασης να έχει διαθέσιμο το σύνολο της πιστοληπτικής του ικανότητας ήδη από τον πρώτο χρόνο εκτέλεσης της σύμβασης ενώ όπως αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου (βλ.σκέψη ΙΙΙ στ και ε) δεν συντρέχει εν προκειμένω περίπτωση άνισης μεταχείρισης υποψηφίων, αναφορικά με τον αποκλεισμό της εταιρείας ....., γιατί σε κάθε περίπτωση πέραν του γεγονότος ότι στη τραπεζική βεβαίωση που επικαλέστηκε, δεν υπήρχε όπως στην ανάδοχο, η πρόβλεψη για ετησίως ανανεούμενο ποσό, το δε απαιτούμενο ποσό για αυτήν ήταν σημαντικά μικρότερο σε σχέση με αυτό της αναδόχου, σε κάθε δε περίπτωση συνέτρεχαν και άλλοι λόγοι αποκλεισμού (δεν είχε προσκομίσει πιστοποιητικό υγιεινής και ασφάλειας στην εργασία ΕΛΟΤ 1801 2008 καθώς και το ΕΕΕΠ φορέα στις ικανότητες του οποίου στηρίζονταν η προσφορά της).Κατ΄ ακολουθία των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και η ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη δεδομένου δε ότι δεν διαπιστώθηκε άλλος νόμιμος διακωλυτικός της υπογραφής λόγος, να υπογραφούν οι οικείες συμβάσεις και να διαταχθεί η επιστροφή στην αιτούσα του κατατεθέντος παραβόλου.Ανακαλεί την 414/2018 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Νομιμότητα σχεδίου σύμβασης έργου.(χρηματοοικονομική επάρκεια.) «Εργασίες Αποκατάστασης Δημοτικού και Αγροτικού Δικτύου Δήμου...Με δεδομένα αυτά  και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα ως προς τη νομιμότητα της ελεγχόμενης διαδικασίας:  Με τους διαλαμβανόμενους στο άρθρο 22 Γ περ,   γ΄, δ΄ και ε΄ όρους της επίμαχης διακήρυξης τίθενται ελάχιστες απαιτήσεις χρηματοοικονομικής επάρκειας  που πρέπει να πληρούνται σωρευτικά  από τους  οικονομικούς φορείς, οι οποίοι θα  πρέπει να έχουν ελάχιστη πιστοληπτική ικανότητα  σε ποσοστό 50% επί του προϋπολογισμού του έργου καθώς και ελάχιστο γενικό και ειδικό ετήσιο κύκλο  εργασιών για κάθε ένα από τα τελευταία τρία έτη ύψους 2.400.000 και 1.000.000 ευρώ αντιστοίχως. Οι όροι αυτοί τίθενται πέραν εκείνων που προβλέπονται στο άρθρο 22 Γ α΄ και αντιστοιχούν  στις γενικές απαιτήσεις χρηματοοικονομικής επάρκειας που πρέπει να πληρούν, κατ’ άρθρο 100 παρ. 5 β’ του Κ.Δ.Ε., οι καλούμενες επιχειρήσεις 2ης τάξης του Μ.Ε.Ε.Π. Οι επίμαχοι όροι θέτουν ιδιαιτέρως αυστηρές και σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις ελάχιστης χρηματοοικονομικής επάρκειας σε σύνηθες έργο οδοποιίας,  που  παρίστανται   δυσανάλογες σε σχέση με το αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης και παρακωλύουν υπέρμετρα την πρόσβαση των ενδιαφερομένων στον διαγωνισμό, και δη των επιχειρήσεων 2ης τάξης,  οι οποίες  τύποις  κλήθηκαν να συμμετάσχουν (αυτοτελώς) σε αυτόν..Για τον λόγο αυτό καθίσταται μη σύννομη η ελεγχόμενη διαδικασία στο σύνολό της και, ως εκ τούτου, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης..).  Η απαίτηση δε  της διακήρυξης να πληρούνται σωρευτικά στο συγκεκριμένο ύψος όλες οι προβλεπόμενες απαιτήσεις οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας (πιστοληπτική ικανότητα, γενικός και ειδικός κύκλος εργασιών) είναι εκείνη που καθιστά τελικώς  δυσανάλογους τους επίμαχους όρους στον επίμαχο διαγωνισμό.

Ανακλήθηκε με την ΕλΣυνΤμ.6/846/2018

Εργασίες Αποκατάστασης Δημοτικού και Αγροτικού Δικτύου Δήμου:.. ζητείται η ανάκληση της 151/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Κατόπιν αυτών και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη (υπό στοιχείο 2), το Τμήμα κρίνει ότι η πρόβλεψη στο άρθρο 22.Γ περ. γ΄, δ΄ και ε΄ της διακήρυξης του εν λόγω έργου ότι οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό πρέπει να έχουν πιστοληπτική ικανότητα για χρηματοδότηση με ποσό που αντιστοιχεί τουλάχιστον σε ποσοστό 50% του προϋπολογισμού του έργου, καθώς και ελάχιστο γενικό και (συμπεριλαμβανόμενο σε αυτόν) ειδικό (στον τομέα έργων οδοποιίας) ετήσιο κύκλο εργασιών για κάθε ένα από τα τελευταία τρία έτη (2014, 2015 και 2016) ύψους 2.400.000,00 και 1.000.000,00 ευρώ, αντιστοίχως, αποτελεί συμπλήρωση από την αναθέτουσα αρχή του κενού στοιχείου 22.Γ του πρότυπου τεύχους διακήρυξης, που ίσχυε εν προκειμένω (βλ. Παράρτημα Β της 29/2017 Απόφασης της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.), και είναι σύμφωνη προς τα οριζόμενα στο άρθρο 75 παρ. 1 και 3 του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, οι συγκεκριμένες απαιτήσεις οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, που τίθενται στο άρθρο 22.Γ της διακήρυξης (περ. γ΄, δ΄ και ε΄), αφενός μεν σχετίζονται και είναι ανάλογες με το αντικείμενο της σύμβασης, αφετέρου δε πληρούν τους όρους του άρθρου 75 παρ. 3 του ως άνω νόμου. Ο ελάχιστος δε ετήσιος κύκλος εργασιών που επιβάλλεται δεν υπερβαίνει το διπλάσιο της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης, που τίθεται ως ανώτατο όριο από τη διάταξη του άρθρου 75 παρ. 3, και, συνεπώς, δεν είναι δυσανάλογος προς το αντικείμενο της σύμβασης..

Ανακαλεί την 151/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Προμήθεια υγρών καυσίμων...Με δεδομένα τα ανωτέρω κρίνεται ότι ο τιθέμενος στο άρθρο 2.2.5 όρος της διακήρυξης περί της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας την οποία πρέπει να πληροί ο επιθυμών να συμμετάσχει στο διαγωνισμό οικονομικός φορέας για ένα από τα Τμήματα 1ο, 2ο και 5ο  (βλ. σκέψη 4.Β.), παραβιάζει το άρθρο 75 παρ. 3 του ν. 4412/2016, το οποίο ορίζει ότι ο ελάχιστος ετήσιος κύκλος εργασιών, συμπεριλαμβανομένου ορισμένου ελάχιστου ετήσιου κύκλου εργασιών στον καλυπτόμενο από τη σύμβαση τομέα δραστηριοτήτων, ο οποίος μπορεί να απαιτηθεί από το συμμετέχοντα οικονομικά φορέα, δεν μπορεί να υπερβαίνει το διπλάσιο της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης (βλ. σκέψη 3). Και τούτο, διότι για εκτιμώμενη αξία συμβάσεων α) ύψους, 50.000,00 ευρώ (62.000,00 ευρώ με Φ.Π.Α. - Τμήμα 1ο), β) ύψους 3.606,00 ευρώ (4.471,44 ευρώ με Φ.Π.Α - Τμήμα 5ο), και γ) ύψους 483.870,97 ευρώ (600.000,00 ευρώ με Φ.Π.Α. - Τμήμα 2ο), οι οποίες μπορούσαν να ανατεθούν χωριστά (βλ. σκέψη 4.Β.), απαιτήθηκε «ελάχιστος μέσος ειδικός ετήσιος κύκλος εργασιών» των τριών προηγούμενων του έτους του διαγωνισμού οικονομικών χρήσεων, ύψους 2.000.000,00 ευρώ. Επομένως, αυτός υπερβαίνει το ως άνω όριο του διπλάσιου της εκτιμώμενης αξίας τόσο εκάστης σύμβασης, αντίστοιχης εκάστου εκ των ανωτέρω Τμημάτων για το οποίο θα μπορούσε να υποβληθεί προσφορά και να ανατεθεί χωριστά σύμφωνα με το άρθρο 1.3 της διακήρυξης, όσο και των τριών συμβάσεων μαζί, αντίστοιχων των τριών προμνησθέντων Τμημάτων, ύψους 537.476,97 ευρώ (666.471,44 με Φ.Π.Α.), χωρίς να υπάρχει στα έγγραφα της σύμβασης ειδική προς τούτο αιτιολογία...(..)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, κρίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων ενώπιον του Κλιμακίου δύο (2) σχεδίων σύμβασης μεταξύ αφενός του Δήμου .. και της Κοινωφελούς Δημοτικής Επιχείρησης Δήμου … και αφετέρου της εταιρείας με την επωνυμία … και το διακριτικό τίτλο ... για την προμήθεια βενζίνης αμόλυβδης και πετρελαίου κίνησης, διότι συνέτρεξε ουσιώδης πλημμέλεια.

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1634/2020

Ανάδειξη αναδόχου για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης κτιρίων...Με δεδομένα όσα προεκτέθηκαν και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο διαπιστώνει τα ακόλουθα:Μη νομίμως, ενόψει του ότι με την οικεία διακήρυξη προβλέπεται υποχρεωτική επιτόπια επίσκεψη στο έργο, η προθεσμία υποβολής των προσφορών δεν  καθορίστηκε μεγαλύτερη αυτής των 35 ημερών (που ορίζεται ως ελάχιστη στο άρθρο 27 του  ν. 4412/2016), από την ημερομηνία αποστολής της διακήρυξης στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα το άρθρο 60 παρ. 2 του ίδιου νόμουΜη νομίμως, ήτοι σε αντίθεση με τις διατάξεις του άρθρου 75 1 γ και 80 παρ. 1 σε συνδυασμό με εκείνες του Παραρτήματος XII – Μέρος ΙΙ του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016, προβλέφθηκε στη διακήρυξη ότι προς απόδειξη της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας κατατίθενται 3 συμβάσεις, κατά την τριετία 2016-2018, οι οποίες έχουν ολοκληρωθεί ή είναι σε εξέλιξη. Τούτο διότι αφενός στο Παράρτημα ΧΙΙ του ν. 4412/2016 προβλέπεται ρητά η προσκόμιση καταλόγου υπηρεσιών που πραγματοποιήθηκαν μέσα στην τελευταία τριετία, δηλαδή συμβάσεων που έχουν περατωθεί, αφετέρου η αναφορά των συμβάσεων υπηρεσιών που όχι απλώς συνήφθησαν, αλλά ολοκληρώθηκαν επιτυχώς, είναι ο μόνος τρόπος απόδειξης της τεχνικής ικανότητας των συμμετεχόντων, ο σκοπός δε αυτός δεν εξυπηρετείται με την αναφορά συμβάσεων εισέτι μη ολοκληρωμένων. Σημειώνεται δε ότι στον φάκελο με τα στοιχεία του ελεγχόμενου διαγωνισμού δεν προσκομίζονται τα οικεία δικαιολογητικά κατακύρωσης (πλην της βεβαίωσης πιστοληπτικής ικανότητας, εγγυητικής επιστολής συμμετοχής και ένορκης βεβαίωσης περί μη επιβολής προστίμου από τα όργανα του Σώματος  Επιθεώρησης Εργασίας, περί μη θέσης σε εκκαθάριση, αναγκαστική διαχείριση και περί μη θέσης σε προπτωχευτική διαδικασία  εξυγίανσης ), ώστε να διακριβωθεί από το Κλιμάκιο αν ο ανάδοχος υπέβαλε βεβαιώσεις καλής εκτέλεσης από 3 ήδη εκτελεσμένα έργα ή κατάλογο 3 συμβάσεων σε εξέλιξη.Επιπλέον, ο όρος της διακήρυξης περί κατοχής αδειών κυκλοφορίας των περιπολικών αυτοκινήτων, η οποία να μην έχει εκδοθεί πριν το 2016, περιόρισε υπέρμετρα τον ανταγωνισμό που θα μπορούσε να αναπτυχθεί στο πλαίσιο του συγκεκριμένου διαγωνισμού, όπου σημειωτέον  υποβλήθηκε 1 μόνο προσφορά. Ειδικότερα, ο όρος αυτός καταλληλότητας, ως προς την απαιτούμενη ηλικία των οχημάτων (οχήματα τετραετίας και αποκλεισμός μεγαλύτερης ηλικίας), δεν προκύπτει ότι συνδέεται με τη φύση και το σκοπό της σύμβασης, που περιλαμβάνει περιπολίες σε όλη την έκταση του δήμου, με χαμηλή ταχύτητα, με όχημα τουλάχιστον 1000 cc, ενώ αποκλείει  υποψηφίους που έχουν στη διάθεσή τους νομίμως κυκλοφορούντα οχήματα πενταετίας και παλαιότερα. Σημειώνεται δε ότι ο ως άνω περιοριστικός όρος τίθεται για το σύνολο των περιπολικών που θα χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο της σύμβασης (8 περιπολικά και 2 εφεδρικά σύμφωνα με το άρθρο 9 της τεχνικής μελέτης) και όχι για ένα ποσοστό αυτών.Σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά στη σκέψη 5 της παρούσας, οι όροι α) 2.4.3.2. της διακήρυξης περί επαγγελματικής ικανότητας που αφορά την κατάσταση προσωπικού και β) 2.2.5.α περί χρηματοοικονομικής επάρκειας είναι μη νόμιμοι,  κατά το μέρος που, ειδικώς για τις ενώσεις οικονομικών φορέων, ορίζουν ότι οι απαιτήσεις αυτές πρέπει να πληρούνται από όλα τα μέλη της ένωσηςΤέλος, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω εκτεθέντα, σε συνδυασμό με τις προβλεπόμενες στο άρθρο βλ. άρ. 2.2.5. της Διακήρυξης υψηλές απαιτήσεις κριτηρίων χρηματοοικονομικής επάρκειας (απαίτηση ειδικού κύκλου εργασιών  για τα έτη 2016, 2017, 2018 σε εργασίες φύλαξης, ο οποίος θα είναι ίσος ή μεγαλύτερος με το διπλάσιο της ετήσιας προϋπολογιζόμενης από τη διακήρυξη δαπάνης, απαίτηση μη ύπαρξης αρνητικού οικονομικού αποτελέσματος των ισολογισμών των ετών 2016, 2017, 2018 με ελάχιστο ποσοστό κερδοφορίας το 10% του ετήσιου προϋπολογισμού του έργου, πιστοληπτική ικανότητα 1.000.000 ευρώ, ενώ η προϋπολογιζόμενη δαπάνη του διαγωνισμού είναι 947.573,78 ευρώ) κρίνει ότι η συνολική κατάστρωση των όρων της διακήρυξης περιορίζει υπέρμετρα τον ανταγωνισμό.Κατ’ ακολουθία, διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες κατά τη διαδικασία του διαγωνισμού για την ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης που κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/158/2021

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και της εταιρείας «… Α.Τ.Ε.Β.Ε.», με αντικείμενο τη «Δημιουργία ή αναβάθμιση παιδικών χαρών για φιλοξενία παιδιών με ειδικές ανάγκες», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.209.663,15 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 7 της παρούσας, το Δικαστήριο κρίνει ότι η προσκομισθείσα 167/25.10.2022 επιστολή της Ε.Τ.Ε., στην οποία γίνεται αναφορά στην υφιστάμενη συνεργασία της Τράπεζας με την εταιρεία «… Α.Τ.Ε.Β.Ε.» και από την οποία προκύπτει ότι η τράπεζα έχει εγκρίνει υπέρ της εν λόγω εταιρείας, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που έχει καθορίσει, πιστοδοτικό πλαίσιο που καλύπτει το 60% του προϋπολογισμού της επίδικης προμήθειας με Φ.Π.Α. (899.989,39 ευρώ), το οποίο αφορά σε χρηματοδότηση κεφαλαίου κίνησης (ανεξάρτητα όρια για χρηματοδοτήσεις κεφαλαίου κίνησης ποσού 5.500.000,00 ευρώ για εκτέλεση τεχνικών έργων, εφάπαξ χρηματοδότηση κεφαλαίου κίνησης 1.150.000,00 ευρώ για εκτέλεση τεχνικού έργου και εφάπαξ χρηματοδοτήσεις κεφαλαίου κίνησης υπολοίπου 2.846.978,14 ευρώ για εκτέλεση τεχνικών έργων), και ότι προτίθεται να εξετάσει αίτημα πιστοδότησης του υποψηφίου σε ποσοστό τουλάχιστον 60% του ίδιου ως άνω αναφερόμενου προϋπολογισμού, σε περίπτωση που αυτός αναδειχθεί ανάδοχος, αποτελεί επαρκές δικαιολογητικό για την απόδειξη της πιστοληπτικής ικανότητας της αναδόχου εταιρείας, όπως νομίμως κρίθηκε από την αναθέτουσα αρχή, χωρίς να απαιτείται να αναλαμβάνεται εκ μέρους της τράπεζας δέσμευση ότι θα εγκρίνει τη χρηματοδότηση. (...)Ανακαλεί την 23/2023 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Επιτρόπου ΟΤΑ Ι Περιφέρειας Αττικής.

Παροχή Υπηρεσιών Λογιστικής και Διοικητικής Υποστήριξης.. (...)Επομένως, οι καθορισθείσες στα άρθρα 2.2.6.1 και 2.2.6.2. της διακήρυξης απαιτήσεις τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας σχετικά με τις συναφείς με την ελεγχόμενη συμβάσεις που πρέπει να έχουν ολοκληρώσει οι διαγωνιζόμενοι οικονομικοί φορείς, οι οποίες στοχεύουν στη διασφάλιση εξεύρεσης αναδόχου που θα εκτελέσει τη σύμβαση με άρτιο και προσήκοντα τρόπο, κρίνονται, ενόψει του αντικειμένου και της προεκτεθείσας φύσης των ελεγχομένων υπηρεσιών, πρόσφορες, δικαιολογημένες και μη υπερβαίνουσες το αναγκαίο μέτρο (πρβλ. ΕλΣυν Εβδ. Τμ. 1399/2022). Το κριτήριο που επιβάλλει δεκαετή τουλάχιστον προϋπηρεσία σε λογιστικές, φοροτεχνικές υπηρεσίες (άρθρο 2.2.6.3 της διακήρυξης), αποδεικνυόμενη με την προσκόμιση εκτύπωσης προσωποποιημένης πληροφόρησης και κωδικών δραστηριότητας (ΚΑΔ) από την ΑΑΔΕ, καθώς και της άδειας άσκησης επαγγέλματος, δεν μπορούσε να τεθεί ως κριτήριο τεχνικής και επαγγελματικής καταλληλότητας, διότι ως εκ της φύσεως και του περιεχομένου του αποτελεί κριτήριο καταλληλότητας για την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας κατ’ άρθρο 75 παρ. 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016, ενώ, επιπλέον, επιβάλλει την προσκόμιση δικαιολογητικού (μέσου απόδειξης) που δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο του Μέρους ΙΙ του Παραρτήματος ΧΙΙ του ως άνω νόμου, όπου αναφέρονται περιοριστικά τα δικαιολογητικά απόδειξης της τεχνικής ικανότητας. Πλην όμως η μη νομιμότητα του κριτηρίου αυτού ως κριτηρίου τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας δεν παρίσταται ουσιώδης στην προκειμένη περίπτωση, διότι το εν λόγω κριτήριο έχει τεθεί σε προηγούμενο άρθρο 2.2.4. της διακήρυξης ως κριτήριο καταλληλότητας άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας (βλ. άρθρα 75 παρ. 1 α΄ και 2 και 80 παρ. 3 του ν. 4412/2016, άρθρο 2.2.4 της διακήρυξης και σκέψη 18), η νομιμότητα του οποίου δεν αμφισβητήθηκε από το Κλιμάκιο και επομένως η απαίτηση της συνδρομής του ίδιου κριτηρίου εκ νέου σε επόμενο  άρθρο αυτής καθιστά την σχετική  πλημμέλεια επουσιώδη.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και παρελκούσης της εξέτασης των λοιπών λόγων της υπό κρίση προσφυγής και της υπέρ αυτής παρέμβασης, πρέπει η προσφυγή και η παρέμβαση να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 845/2022 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης.  

Προμήθεια υγρών καυσίμων...ζητείται η ανάκληση της 194/2020 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν παραπάνω (σκέψη 2) δεκτά το Τμήμα κρίνει ότι το ελάχιστο όριο της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας που θεσπίστηκε με τον όρο 2.2.5 της οικείας διακήρυξης υπερβαίνει το διπλάσιο της εκτιμώμενης συμβατικής αξίας τόσο κάθε επιμέρους τμήματος (Τμήμα 1ο- 50.000 ευρώ, Τμήμα 2ο- 483.870,97 ευρώ, Τμήμα 5ο- 3.606 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ) όσο και του αθροίσματος των ως άνω τριών τμημάτων (537.476,97 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ) του συμβατικού αντικειμένου, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 75 παρ. 3 του ν.4412/2016, χωρίς ειδική προς τούτο αιτιολογία. Τούτο δε, ανεξαρτήτως του ότι η ανάδοχος πληροί το τιθέμενο με τον ως άνω μη νόμιμο όρο της διακήρυξης κριτήριο οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, αφού ο μέσος ειδικός ετήσιος κύκλος εργασιών της ανέρχεται σε 1.988.336.330 ευρώ και όχι σε 1.988.336,33 ευρώ όπως εσφαλμένα υπέλαβε το Κλιμάκιο. Η ως άνω δε πλημμέλεια κρίνεται ουσιώδης, καθόσον i) λαμβανομένου υπόψη ότι στους διαγωνισμούς προμήθειας καυσίμων των Δήμων, κατά τα γνωστά στο Δικαστήριο, αναπτύσσεται περιορισμένος ανταγωνισμός (βλ. ενδεικτ. VI Τμ. 805/2013, 3171, 408/2012, 3201/2011, 2263/2011, 1783/2011, 1646/2011), ο επίμαχος όρος θέτει μία ιδιαιτέρως υψηλή και δυσανάλογη του συμβατικού αντικειμένου (κάθε επιμέρους τμήματος ή του αθροίσματος των ως άνω τμημάτων) απαίτηση χρηματοοικονομικής επάρκειας, η οποία ευνοεί τη συμμετοχή ακόμη πιο περιορισμένου αριθμού διαγωνιζομένων και πάντως περιστέλλει τη δυνατότητα συμμετοχής μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δυσχερώς δύνανται να ανταποκριθούν με ίδια μέσα στην εν λόγω ελάχιστη απαίτηση και ii) παρεμπόδισε εν τοις πράγμασι την ανάπτυξη του ανταγωνισμού, αφού στον ελεγχόμενο διαγωνισμό συμμετείχε μόνο ένας οικονομικός φορέας, απορριπτομένων ως αβασίμων όλων των περί του αντιθέτου λόγων της κρινόμενης αίτησης. Αλυσιτελώς, δε, προβάλλεται από τον αιτούντα ο ισχυρισμός ότι αντίστοιχος όρος είχε περιληφθεί σε διακήρυξη άλλου διαγωνισμού, που ελέγχθηκε από το παρόν Δικαστήριο και δεν διατυπώθηκε επιφύλαξη ως προς τη νομιμότητα αυτού, καθώς το Δικαστήριο δεν δεσμεύεται εκ του λόγου αυτού να κρίνει διαφορετικά σε μεταγενέστερη υπόθεση, στο μέτρο δε, που με αυτόν τον ισχυρισμό υποστηρίζεται ότι συντρέχει συγγνωστή πλάνη στο πρόσωπο των αρμοδίων οργάνων του αιτούντος, είναι και αβάσιμος, καθόσον, η πλάνη αυτή, ενόψει του γεγονότος ότι οι σχετικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας είναι σαφείς, η δε αναδειχθείσα πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαδικασίας, κατά την κρίση του Τμήματος, είναι ουσιώδης, ακόμη και αν ήθελε θεωρηθεί ότι υπάρχει, δεν είναι συγγνωστή (Ε.Σ. VI Tμ. 299/2019). Τέλος, απορριπτέος είναι και ο λόγος περί συνδρομής λόγων δημοσίου συμφέροντος για την υπογραφή των συμβάσεων, καθόσον το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται πρωτίστως με την τήρηση της νομιμότητας στη διαδικασία ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων (βλ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 2018/2018, 682/2017, 7593/2015, VI Τμ. 123/2019, 482/2018, 668, 213/2017, 1605, 2227/2016). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί και να μην ανακληθεί η 194/2020 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Δεν ανακαλεί την 194/2020 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΕΛΑΣΣ.ΟΛΟΜ/2141/2020

Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων και λαμπτήρων τύπου LED:Επίσης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι είναι μη νόμιμα τα κριτήρια α) οικονομικής επάρκειας, σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν μέσο ειδικό κύκλο εργασιών κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020, που καλύπτει το ύψος του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προμήθειας και β) τεχνικής ικανότητας, σύμφωνα με οποίο οι συμμετέχοντες πρέπει να αποδείξουν ότι κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020 έχουν εκτελέσει προμήθειες ίδιου ύψους και αντικειμένου με την ελεγχόμενη προμήθεια. Τούτο, διότι σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις σκέψεις 10 και 11 της παρούσας, τα οικονομικά στοιχεία για την απόδειξη του γενικού και ειδικού κύκλου εργασιών πρέπει να αναφέρονται στο αμέσως προηγούμενο της δημοσίευσης της διακήρυξης έτος και να εκτείνονται κατ’ ανώτατο όριο σε βάθος τριετίας. Ομοίως, τα στοιχεία για την απόδειξη της τεχνικής ικανότητας πρέπει, κατά διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας Αρχής, να αφορούν τριετία ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, το οποίο πάντως άρχεται είτε από το χρονικό σημείο κατάθεσης των προσφορών, είτε από το χρονικό σημείο δημοσίευσης της διακήρυξης. Όταν δε επιλέγεται τα στοιχεία να αφορούν τη δραστηριότητα των υποψηφίων σε συγκεκριμένα έτη, τότε δεν μπορεί να παραλείπεται το προηγούμενο της δημοσίευσης της διακήρυξης έτος. Εν προκειμένω, η ελεγχόμενη Διακήρυξη απεστάλη για δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στις 15.2.2022 και εν συνεχεία δημοσιεύθηκε στο ΚΗΔΜΗΣ την ίδια ημέρα. Επομένως, τα ζητούμενα δικαιολογητικά οικονομικής επάρκειας και τεχνικής ικανότητας έπρεπε να αφορούν και το έτος 2021, το οποίο είναι το πλησιέστερο στο χρόνο διενέργειας του διαγωνισμού έτος. Σημειώνεται ότι το γεγονός ότι κατά το χρόνο υποβολής των προσφορών δεν θα είχαν δημοσιευθεί οι οικονομικές καταστάσεις έτους 2020 δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό λόγο παράλειψης του τελευταίου πριν από τη διακήρυξη έτους, διότι η απαίτηση ορισμένου ύψους ειδικού κύκλου εργασιών θα μπορούσε να αποδειχθεί με δήλωση των οικονομικών φορέων και κάθε άλλο πρόσφορο μέσο (Ολομ. ΕλΣυν 180/2022, σκ. 20). Συνεπώς, η θέσπιση των επίμαχων όρων, με τους οποίους περιορίσθηκε ο κύκλος των υποψήφιων οικονομικών φορέων μόνο σε εκείνους που πληρούσαν τα κριτήρια οικονομικής επάρκειας και τεχνικής ικανότητας κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020 αποκλείοντας όσους πληρούσαν τα εν λόγω κριτήρια κατά το έτος 2021, το οποίο είναι το εγγύτερο προς τον χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού και άρα το πλέον πρόσφορο εν όψει των απαιτήσεων που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας, χωρίς μάλιστα να συντρέχει βάσιμος προς τούτο δικαιολογητικός λόγος, έπληξε τη νομιμότητα της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας (Ολομ. Ελ Συν 180/2022 σκ.21, 1136/2021). Η ανωτέρω δε πλημμέλεια της Διακήρυξης είναι ουσιώδης, καθώς ενδεχομένως απέτρεψε από το να συμμετάσχουν δυνητικά ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς, οι οποίοι είχαν ετήσιο ειδικό κύκλο εργασιών ανάλογο των απαιτήσεων της διακήρυξης το έτος 2021 και όχι κάποιο από τα προηγούμενα έτη.  Σημειώνεται επίσης  ότι ως προς τις διαπιστωθείσες στις σκέψεις 23 και 25 πλημμέλειες η μη αμφισβήτηση των συγκεκριμένων όρων της διακήρυξης από κάποιον δυνητικά υποψήφιο ουδεμία ασκεί επιρροή εν προκειμένω, καθόσον αφενός ο έλεγχος νομιμότητας που ασκείται από το Ελεγκτικό Συνέδριο είναι αυτεπάγγελτος, καθολικός και ανεξάρτητος των τυχόν υποβληθεισών ενστάσεων, διοικητικών προσφυγών και λοιπών προβλεπόμενων ενδίκων βοηθημάτων (Ολομ. ΕλΣυν 1832/2021), αφετέρου κατατείνει, μεταξύ άλλων, στον εντοπισμό των πλημμελειών που χωρίς την επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος άγουν στον περιορισμό της συμμετοχής των δυνητικά ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων και, συνεπώς, πλήττουν τις αποτυπωμένες στο άρθρο 18 του ν. 4412/2016 αρχές της διαφάνειας και του ανταγωνισμού. (βλ. ΕλΣ Απόφαση Έβδομο Τμ. 576/2022).  Τούτων δοθέντων, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι συντρέχουν εν προκειμένω ουσιώδης νομική πλημμέλεια που κωλύει τη σύναψη του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου Ελευσίνας και του οικονομικού φορέα «.......», συμβατικής αξίας 3.520.315 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).