Επιλογή αναδόχου κατασκευής έργου...Επί υποβολής δε δικαιολογητικού με ελλιπές περιεχόμενο, η αναθέτουσα αρχή ούτε οφείλει ούτε δύναται να ζητήσει διευκρινίσεις αφού δεν είναι δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωση ή διευκρίνηση μη υποβληθέντος ή μη νομίμως υποβληθέντος δικαιολογητικού (ΣτΕ 1983/2018, 781/2020, ΕΑ ΣτΕ 228/2013, 301/2012 κ.α.) κατ' άρθρο 102 του Ν. 4412/2016 και ως εκ τούτου η ελλιπής συμπλήρωση του ΤΕΥΔ καθίσταται μη θεραπεύσιμη πλημμέλεια (Ελ. Συν. VI Τμήμα 296/2018). Εξάλλου, κατά τα ρητώς ορισθέντα στο άρθρο 79 του Ν. 4412/2016 «Κατά την υποβολή αιτήσεων συμμετοχής ή κατά την υποβολή προσφορών στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων άνω των ορίων, οι αναθέτουσες αρχές δέχονται το Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύμβασης (ΕΕΕΣ), το οποίο  αποτελείται από ενημερωμένη υπεύθυνη δήλωση, με τις συνέπειες του ν. 1599/1986 (Α΄75), ως προκαταρκτική απόδειξη προς αντικατάσταση των πιστοποιητικών που εκδίδουν δημόσιες αρχές ή τρίτα μέρη, επιβεβαιώνοντας ότι ο εν λόγω οικονομικός φορέας πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) δεν βρίσκεται σε μία από τις καταστάσεις των άρθρων 73 και 74 για τις οποίες οι οικονομικοί φορείς αποκλείονται ή μπορούν να αποκλεισθούν», όπου στο άρθρο 73 ορίζεται μεταξύ άλλων, ως λόγος αποκλεισμού η αθέτηση των υποχρεώσεων του οικονομικού φορέα όσον αφορά στην καταβολή φόρων ή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Δοθέντος ότι εν προκειμένω η ανωτέρω συμμετέχουσα δεν δεσμεύεται εκ των δηλώσεων της στο υποβληθέν ΤΕΥΔ, που αποτελεί ως επικαιροποιημένη δήλωση του συμμετέχοντος προκαταρκτική απόδειξη αναφορικά με τα κριτήρια επιλογής και τους λόγους αποκλεισμού, διά της παραλείψεως της η ως άνω συμμετέχουσα να απαντήσει στο ερώτημα του ΤΕΥΔ εάν θα είναι σε θέση να προσκομίσει βεβαίωση πληρωμής εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και φόρων, έπρεπε να η αναθέτουσα αρχή να οδηγηθεί στην απόρριψη της προσφορά της, καθώς η παράλειψη συμπλήρωσης του ως άνω αναφερόμενου πεδίου του ΤΕΥΔ είναι ουσιώδης, επί ποινή αποκλεισμού και δεν επιδέχεται συμπληρώσεως ή διευκρινήσεως. Τούτων δοθέντων οι οικείοι ισχυρισμοί της προσφεύγουσας πρέπει να γίνουν δεκτοί, τα δε περί αντιθέτου ισχυρισθέντα από την αναθέτουσα αρχή στο έγγραφο των απόψεων της να απορριφθούν. 

Συντήρηση - επισκευή σχολείων...ζητείται η ανάκληση της 587/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψη υπό στοιχείο ΙΙ), το Τμήμα κρίνει ότι μη νομίμως κλήθηκε η εργολήπτρια ....να συμπληρώσει την παράλειψή της να δηλώσει στο σχετικό πεδίο του υποβληθέντος από αυτή Τ.Ε.Υ.Δ. (Μέρος IV. Β. πεδίο 6.) ότι δεν υπερβαίνει τα ανώτατα επιτρεπτά όρια ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, όπως ορίζονται στο άρθρο 20 παρ. 4 του ν. 3669/2008 (βλ. άρθρο 22.Γ της εν λόγω διακήρυξης), παρά τα όσα περί του αντιθέτου αβάσιμα υποστηρίζουν o αιτών και η παρεμβαίνουσα. Και τούτο, διότι η ως άνω (1η κατά σειρά μειοδοσίας) υποψήφια, κατά την υποβολή, ηλεκτρονικά, του προβλεπόμενου από το άρθρο 79 παρ. 4 του ν. 4412/2016 ΤΕΥΔ, παρέλειψε να συμπληρώσει, στο πεδίο 6 των κριτηρίων επιλογής ΙV. Β αυτού, την απαιτούμενη από τη διακήρυξη δήλωση, ώστε να προαποδείξει ότι πληρούσε το συγκεκριμένο κριτήριο οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, κατά παράβαση του σχετικού, συμβατού με τα ισχύοντα κατά το επίδικο χρονικό διάστημα πρότυπα τεύχη (βλ. απόφαση Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. .....2017), όρου της διακήρυξης (βλ. άρθρα 22, 22.Γ και 23.1 αυτής). Η παράλειψη δε αυτή επιφέρει τον αποκλεισμό της από τη συνέχεια του διαγωνισμού (βλ. άρθρο 91 παρ. 1 α΄και β΄του ν. 4412/2016), αφού δεν συνιστά “ασάφεια”, όπως εσφαλμένως τη χαρακτηρίζει η παρεμβαίνουσα, ούτε μπορεί να θεωρηθεί “επουσιώδης πλημμέλεια” ή “πρόδηλο εκ παραδρομής σφάλμα”, ώστε να επιδέχεται συμπλήρωση κατά το άρθρο 102 του ν. 4412/2016, καθώς προϋπέθετε την αντικατάσταση του υποβληθέντος από αυτή ΤΕΥΔ, όσον αφορά το επίμαχο πεδίο, με τη δήλωση, το πρώτον, ότι πληροί το συγκεκριμένο κριτήριο επιλογής (βλ. Ελ. Συν. VI Τμ. 2244/2017, Ε΄ Κλιμ. 519/2017, 106, 519, 832/2018, 250/2019). Κατά τις διατάξεις δε του άρθρου 102 του ν. 4412/2016 (βλ. και άρθρο 9 της διακήρυξης), ερμηνευόμενες σύμφωνα με την αρχή της τυπικότητας που διέπει τις διαδικασίες για την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων (Ελ. Συν. VI Τμ. 482/2018), η συμπλήρωση ή η διευκρίνιση εγγράφων δεν επιτρέπεται να έχει ως συνέπεια τη μεταγενέστερη αντικατάσταση των εγγράφων που έχουν κατατεθεί κατά τους όρους της διακήρυξης και μάλιστα, όπως εν προκειμένω, του ήδη υποβληθέντος ΤΕΥΔ, ήτοι του ουσιώδους εκείνου δικαιολογητικού συμμετοχής, το οποίο, σύμφωνα με το άρθρο 79 του ν. 4412/2016, επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης και λειτουργεί ως προκαταρκτική απόδειξη ότι ο εν λόγω υποψήφιος πληροί τις προϋποθέσεις συμμετοχής και τα κριτήρια επιλογής, που ορίζονται στην οικεία διακήρυξη και στην κείμενη νομοθεσία (βλ. Ελ. Συν. Τμ. Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης 1351/2018, VI Tμ. 2244/2017, 844, 955, 1322/2018). Εξάλλου, ως προς την επίμαχη έλλειψη του υποβληθέντος ΤΕΥΔ δεν ασκεί οιαδήποτε επιρροή το γεγονός ότι η παρεμβαίνουσα είχε συμπληρώσει στο Μέρος IV αυτού - με θετική απάντηση («Ναι») - το πεδίο «α. Γενική ένδειξη για όλα τα κριτήρια επιλογής», καθώς η συμπλήρωση αυτή δεν δύναται να αντικαταστήσει την υποχρέωση αναλυτικής συμπλήρωσης των ειδικότερων τμημάτων του Μέρους IV. Και τούτο, διότι αφενός μεν η δυνατότητα συμπλήρωσης μόνο του πεδίου α. του Μέρους IV δεν προβλεπόταν ρητά στη διακήρυξη, αφετέρου δε στο επίμαχο πεδίο 6 του Μέρους IV. Β του ΤΕΥΔ, η παρεμβαίνουσα - ως εγγεγραμμένη στο ΜΕΕΠ - όφειλε, σύμφωνα με το άρθρο 22.Γ της διακήρυξης, να δηλώσει τη μη υπέρβαση του ανωτάτου επιτρεπτού ορίου ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, η οποία δεν δύναται να συναχθεί από άλλα σημεία του ΤΕΥΔ, ούτε να συμπληρωθεί εκ των υστέρων. Κατόπιν αυτών, όπως ορθά κρίθηκε με την προσβαλλόμενη, μη νομίμως ο αιτών Δήμος κάλεσε, μέσω της διαδικασίας των διευκρινίσεων (άρθρ. 102 του ν. 4412/2016), την παρεμβαίνουσα εργολήπτρια σε συμπλήρωση του υποβληθέντος από αυτή ΤΕΥΔ, προς κάλυψη της προαναφερθείσας έλλειψής του, και δεν την απέκλεισε από τη συνέχεια του διαγωνισμού, με συνέπεια να υφίσταται κατά την ελεγχόμενη διαδικασία ουσιώδης νομική πλημμέλεια, η οποία εμποδίζει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης. Τέλος, ο ισχυρισμός του αιτούντος περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης των οργάνων του, τα οποία, όπως προβάλλεται, θεώρησαν ότι μπορούσαν να καλέσουν την παρεμβαίνουσα να συμπληρώσει το εν λόγω πεδίο του ΤΕΥΔ, αφού αυτή είχε δηλώσει σε άλλο πεδίο του ΤΕΥΔ ότι πληροί όλα τα απαιτούμενα κριτήρια επιλογής, πρέπει να απορριφθεί, διότι η υποχρέωση αναλυτικής συμπλήρωσης των ειδικότερων τμημάτων του Μέρους IV ήταν σαφής, δεδομένου ότι, όπως ρητά αναφέρεται στο ίδιο το ΤΕΥΔ, το πεδίο «α. Γενική ένδειξη για όλα τα κριτήρια επιλογής» πρέπει να συμπληρώνεται μόνο όταν αυτό προβλέπεται από τη διακήρυξη (βλ. και σελ. 23 της Κ.Ο. 23 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.), ενώ, περαιτέρω, η νομολογία του Δικαστηρίου επί του θέματος αυτού είναι πάγια (βλ. Ελ. Συν. VI Τμ. 2244/2017, Ε΄ Κλιμ. 519/2017, 106, 519, 832/2018, 250/2019). Ομοίως, ο προβαλλόμενος από το Δήμο ισχυρισμός περί συνδρομής λόγων υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος για την άμεση υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης, αναγομένων στην ανάγκη συντήρησης και επισκευής των σχολείων πριν από την έναρξη του νέου σχολικού έτους 2019 – 2020, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δοθέντος ότι το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται προεχόντως με την τήρηση της νομιμότητας στις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων (Ελ. Συν. VI Τμ. 1605, 2227/2016, 668/2017, 482/2018, 979/2019), σε κάθε δε περίπτωση ο διαγωνισμός κατέληξε στη σύνταξη πίνακα μειοδοσίας, από τον οποίο μπορεί να επιλεγεί υποψήφιος ανάδοχος.Αποφαίνεται ότι η 587/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν πρέπει να ανακληθεί.

Επιπλέον, για τον ίδιο λόγο αλυσιτελώς επικαλείται την τάξη εγγραφής στο ΜΕΕΠ  της …..., αφού αυτά αφορούν το οικείο δικαιολογητικό κατακύρωσης και όχι την ελλιπή συμπλήρωση του ΕΕΕΣ/ΤΕΥΔ και τούτο πέραν του ότι ο όρος 22.Γ περί κύκλου εργασιών σε συναφή έργα αφορούσε συμβάσεις για κατασκεύη συστημάτων και οικοδομικές εργασίες πυρασφάλειας, ζητήματα που δεν προκύπτουν από την τάξη ΜΕΕΠ. Επιπλέον, η ίδια η αναθέτουσα αναφέρει ότι η …...συμπλήρωσε εσφαλμένα το ΤΕΥΔ της παραλείποντας να δηλώσει ότι είχε υποβάλει ενήμερη βεβαίωση εγγραφής στο ΜΕΕΠ, ενώ όμως η …...στο ΤΕΥΔ της ανέφερε την εγγραφή της στο ΜΕΕΠ 3η τάξης Οικοδομικών, Οδοποιίας και Ηλεκτρομηχανολογικών. Σε κάθε περίπτωση, ούτε προηγουμένως υποβληθέντα και στη διάθεση της αναθέτουσας δικαιολογητικά, σύμφωνα και με όσα αναλυτικά αναφέρθηκαν στην αμέσως προηγούμενη σκέψη, καταργούν την υποχρέωση υποβολής πλήρως συμπληρωμένου ΕΕΕΣ/ΤΕΥΔ ως δικαιολογητικού συμμετοχής/προκαταρκτικής απόδειξης, όσον αφορά τα κριτήρια επιλογής που τυχόν αυτά καλύπτουν, αφού και κατά τον όρο 23.2 της διακήρυξης η οικεία κατ’ άρ. 79 παρ. 6 Ν. 4412/2016 ευχέρεια αφορά την υποβολή δικαιολογητικών κατακύρωσης, στο πλαίσιο των οποίων τίθεται και ο εντός του περί δικαιολογητικών κατακύρωσης άρ. 23 της διακήρυξης, ως άνω όρος 23.2. Συνεπώς, όσα η αναθέτουσα σε κάθε περίπτωση εκπροθέσμως επικαλείται είναι ούτως ή άλλως απορριπτέα, ακόμη και ασχέτως του απαραδέκτου των ισχυρισμών της. Άρα, η προσφυγή είναι βάσιμη όσον αφορά αμφότερους τους καθ’ ων στρέφεται, οικονομικούς φορείς, η δε προσβαλλομένη είναι ακυρωτέα κατά το αντίστοιχο μέρος της. 

Ανάδειξη αναδόχου σε έργο...Η προσφεύγουσα ισχυρίζεται ότι η συγκεκριμένη απαίτηση της Διακήρυξης καλύπτεται με την Υπεύθυνη Δήλωση που υπέβαλε για την επάρκεια του μηχανολογικού εξοπλισμού που αναγράφεται στο ΤΕΥΔ της. Η συμπλήρωση του ΤΕΥΔ όμως γίνεται για τη διευκόλυνση και επιτάχυνση του διαγωνισμού και εφόσον απαιτείται από την Διακήρυξη η προσκόμιση συγκεκριμένου τεχνικού δικαιολογητικού, όπως εν προκειμένω, αυτό δεν καλύπτεται μόνο από την υπεύθυνη δήλωση του ΤΕΥΔ. Η προσφεύγουσα προχώρησε μόνο στην συμπλήρωση της υπεύθυνης δήλωσης στο ΤΕΥΔ της και δεν προσκόμισε την απαιτούμενη με την Διακήρυξη υπεύθυνη δήλωση τρίτου ο οποίος παρέχει τον απαραίτητο εξοπλισμό για την ολοκλήρωση του έργου, ψηφιακά υπογεγραμμένη. Η αναφορά της προσφεύγουσας σε παρελθόντες διαγωνισμούς, όπου δεν ήταν απαραίτητη η προσκόμιση της εν λόγω υπεύθυνης δήλωσης, είναι αβάσιμη διότι κάθε διαγωνισμός διέπεται από την αρχή της αυτοτέλειας. Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 102 του Ν.4412/2016 4412/2016 ο αναθέτων φορέας μπορεί να ζητήσει διευκρινίσεις και συμπληρώσεις, μόνο για ασάφεια δικαιολογητικών και εγγράφων,  επουσιώδεις πλημμέλειες ή πρόδηλα σφάλματα που επιδέχονται διόρθωσης ή συμπλήρωσης και δεν επιτρέπεται να άγει σε μεταγενέστερη αντικατάσταση ή υποβολή νέων εγγράφων σε συμμόρφωση των όρων της Διακήρυξης, αλλά μόνο στην διευκρίνιση ή συμπλήρωση των αρχικώς υποβληθέντων εγγράφων. Εν προκειμένω η προσφεύγουσα δεν είχε υποβάλει τους Πίνακες Μηχανολογικού Εξοπλισμού με την ψηφιακή υπογραφή των εκμισθωτών, όπως απαιτούνταν από την διακήρυξη και τυχόν κλήση αυτής από την αναθέτουσα αρχή θα οδηγούσε σε απαράδεκτη αντικατάσταση ή υποβολή νέου εγγράφου. Κατόπιν των ανωτέρω εκτεθέντων και ο τέταρτος λόγος της προσφυγής είναι απαράδεκτος και πρέπει να απορριφθεί. 

Αντιπλημμυρικά έργα...Περαιτέρω, προβάλλεται με την υπό κρίσιν αίτηση ανακλήσεως ότι η αναθέτουσα αρχή είχε την πεποίθηση ότι ενεργούσε νόμιμα και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, εφόσον ακολούθησε την κατευθυντήρια οδηγία 23 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. (Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων), ενώ επιπλέον δεν έχουν παραβιασθεί οι κανόνες που προστατεύουν τον ανταγωνισμό και τη διαφάνεια της διαδικασίας, καθώς οι ίδιοι όροι ως προς την παροχή διευκρινίσεων εφαρμόσθηκαν και ως προς άλλους υποψηφίους. Ειδικότερα, στο άρθρο 2.3.1 της ως άνω επικαλούμενης κατευθυντήριας οδηγίας 23 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. αναφέρεται ότι «…στις περιπτώσεις μη συμπλήρωσης ή/και μη ορθής συμπλήρωσης ενός ή περισσοτέρων πεδίων του ΤΕΥΔ/ΕΕΕΣ, εκ μέρους των οικονομικών φορέων, παρέχεται η δυνατότητα στις αναθέτουσες αρχές να τους καλούν προκειμένου να παράσχουν σχετικές διευκρινίσεις ή να τα συμπληρώσουν, όπως οποιοδήποτε άλλο υποβληθέν με την προσφορά τους έγγραφο ή δικαιολογητικό, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 102 του ν. 4412/2016. … Ωστόσο, στις περιπτώσεις που επίκειται αποκλεισμός προσφέροντα ή υποφηφίου από τη διαδικασία, για λόγους ασάφειας των δικαιολογητικών και εγγράφων της προσφοράς, και, κατά συνέπεια, και του ΤΕΥΔ/ΕΕΕΣ ως τέτοιου, οι αναθέτουσες αρχές υποχρεούνται να ζητούν διευκρινίσεις από τους οικονομικούς φορείς, κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 5 του ως άνω άρθρου. …». Ο λόγος αυτός ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, διότι, πέραν του ότι η κατευθυντήρια οδηγία της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. δεν μπορεί να υποκαταστήσει το νόμο, το περιεχόμενό της ουσιαστικά επαναλαμβάνει τις διατάξεις που περιλαμβάνονται στο κατά τα ανωτέρω ερμηνευθέν άρθρο 102 του ν. 4412/2016, στις οποίες άλλωστε και ρητώς παραπέμπει. Εξάλλου, το γεγονός ότι η σχετική δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής εφαρμόσθηκε κατά τον ίδιο τρόπο και σε άλλους υποψηφίους, οι οποίοι κλήθηκαν να συμπληρώσουν ομοίου περιεχομένου ελλείψεις, δεν αναιρεί το γεγονός της παράβασης της ως άνω διάταξης, το δε δημόσιο συμφέρον, το οποίο επικαλείται στην αίτησή της η αναθέτουσα, εξυπηρετείται κατά το βέλτιστο τρόπο με την τήρηση των διατάξεων που διέπουν τις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων.Με βάση τα προεκτεθέντα, το Τμήμα αποφαίνεται ότι ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο με την προσβαλλομένη 455/2019 πράξη του, η οποία δεν πρέπει να ανακληθεί, η δε αίτηση ανάκλησης του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της Ένωσης Εταιρειών (Σύμπραξης Γραφείων Μελετών) που αποτελείται από 1. Την εταιρεία με την επωνυμία «....» και 2. Την εταιρεία με την επωνυμία «...Α.Ε.»,πρέπει να απορριφθούν, ενώ αντίθετα πρέπει να γίνει δεκτή η παρέμβαση της εταιρείας με την επωνυμία «Ε.Ε.».

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:...η αναθέτουσα αρχή προκήρυξε ανοικτή διαδικασία κάτω των ορίων για την επιλογή αναδόχου υλοποίησης του υποέργου «Πιλοτικές Δράσεις για την Προώθηση των Ευπαθών Ομάδων και των Νέων στην Απασχόληση στο Δήμο ..., στο πλαίσιο της ΒΑΑ/ΟΧΕ της ...(Διαδημοτικό Κοινωνικό Δίκτυο "...")», με κριτήριο κατακύρωσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας - τιμής.(....)Περαιτέρω, ο ισχυρισμός φέρεται αορίστως και συνεπώς απαραδέκτως διότι αφ΄ ενός μεν η προσφεύγουσα δεν επικαλείται διάταξη του νόμου ή τη διακήρυξης από την οποία να προκύπτει ότι η αναθέτουσα αρχή οφείλει να υπογράφει τα έγγραφά της με προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή, άλλως απαλλάσσεται και ο προσφέρων από την υποχρέωση να θέτει ο ίδιος προηγμένη ψηφιακή υπογραφή επί των εγγράφων του, και διότι αφ΄ ετέρου δε η προσφεύγουσα δεν συσχετίζει το επιχείρημα αυτό με ισχυρισμό ακύρωσης της προσβαλλόμενης απόφασης. Για τους λόγους αυτούς πρέπει να απορριφθεί η προσφυγή και να γίνει δεκτή η παρέμβαση, διότι ορθά και σύννομα η προσβαλλόμενη απόφαση απέρριψε την προσφορά της προσφεύγουσας με την αιτιολογία ότι το επίμαχο ΤΕΥΔ του μέλους της προσφεύγουσας ένωσης δεν φέρει προηγμένη ψηφιακή ηλεκτρονική υπογραφή ως απαιτείται επί ποινή αποκλεισμού της προσφοράς από τον διαγωνισμό.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φάκελου και δεν αμφισβητείται, ο παρεμβαίνων υπέβαλε με τα δικαιολογητικά κατακύρωσης υπεύθυνες δηλώσεις αναφορικά α) με τους λόγους αποκλεισμού των των όρων 2.2.3.2 και 2.2.3.8 της διακήρυξης, β) τον κύκλο εργασιών και γ) την απόδειξη της νόμιμης σύστασης και εκπροσώπησης του, οι οποίες φέρουν έγκυρη ψηφιακή υπογραφή καθώς έχουν συνταχθεί μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης, κατά δε το ν. 4863/2020 η αυθεντικοποίηση μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής e-dilosi έχει την ίδια ισχύ με βεβαίωση γνησίου υπογραφής, ως βασίμως προβάλλει ο παρεμβαίνων. Ως εκ τούτου, δοθέντος ότι οι επίμαχες δηλώσεις φέρουν εγκυρη και γνήσια υπογραφή, εσφαλμένως η αναθέτουσα αρχή κάλεσε τον παρεμβαίνοντα να συμπληρώσει τα δικαιολογητικά κατακύρωσης κατ’ άρθρον 103 του ν. 4412/2012 αλλά όφειλε να αποδεχθεί την προσφορά του. Ακόμη όμως και αν ήθελε γίνει δεκτό ότι οι υποβληθείσες με τα δικαιολογητικά κατακύρωσης δηλώσεις του παρεμβαίνοντος δε φέρουν υπογραφή της οποίας η γνησιότητα δεν αμφισβητείται αλλά έπρεπε να φέρουν ψηφιακή υπογραφή –quod nonορθώς η αναθέτουσα αρχή κάλεσε τον παρεμβαίνοντα να συμπληρώσει τις δηλώσεις με ψηφιακή υπογραφή, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από τον προσφεύγοντα τυγχάνουν απορριπτέα ως αβάσιμα, καθώς ερείδονται επί εσφαλμένης προυπόθεσης, δοθέντος ότι κατά τη διάταξη του άρθρου 103 του ν. 4412/2016 ρητώς προβλέπεται η κλήση του προσωρινού αναδόχου σε περίπτωση ελλείψεων των δικαιολογητικών κατακύρωσης ή και Αριθμός απόφασης: 1282/2022 19 μη υποβολής αυτών, προδήλως δε εν προκειμένω δεν συντρέχει περίπτωση τροποποίησης της προσφοράς, καθώς η εν λόγω αιτίαση αφορά την εφαρμογή του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, η οποία δεν συντρέχει εν προκειμένω, όπου η κλήση του προσωρινού αναδόχου προς συμπλήρωση των δικαιολογητικών κατακύρωσης σαφώς ερείδεται στον όρο 3.2. της διακήρυξης που ενσωματώνει τις διατάξεις του άρθρου 103 του ν. 4412/2016. Αλυσιτελώς ο προσφεύγων επικαλείται στο υπόμνημά του την υπ’ αριθμ. ΔΕφΤρ 43/2021 απόφαση περί υποχρέωσης των δικαιολογητικών κατακύρωσης να φέρουν ψηφιακή υπογραφή, ενόψει της ρητής νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας επί του ζητήματος, ως εκτίθεται υπό σκέψη 31. Ομοιως αλυσιτελώς ο προσφεύγων επικαλείται την υπ’ αριθμ. ΔΕφΑθ 414/2022 απόφαση η οποία αφορά στην εφαρμογή της προγενέστερης μορφής του άρθρου 103 του ν. 4412/2016, όπου ο προσωρινός ανάδοχος αιτειτο παράτασης για τα δικαιολογητικά κατακύρωσης και η αναθέτουσα αρχή δεν υπείχε υποχρέωση προς κλήση για συμπλήρωση. Συνεπώς, ο σχετικός λόγος της προσφυγής θα πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος

Εκσυγχρονισμός του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και Αναβάθμιση Ψηφιακών Υπηρεσιών αυτού:	Περαιτέρω, όμως, από τον έλεγχο της ανωτέρω διαγωνιστικής διαδικασίας το Κλιμάκιο κρίνει με βάση τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν ότι μη νομίμως απορρίφθηκε η προσφορά της ένωσης εταιρειών «…..». Ειδικότερα, στα υποβληθέντα από τις εν λόγω δύο εταιρείες ΕΕΕΣ περιλαμβάνεται, κατ’ αρχάς, δήλωση περί των ποσοστών συμμετοχής καθεμίας στην ένωση, ήτοι διαλαμβάνεται ότι το ποσοστό της …… είναι 95% και της ….. S.A. είναι 5%. Από τη διατύπωση αυτή, ελλείψει ειδικότερου προσδιορισμού, δεν προκύπτει πράγματι με σαφήνεια εάν τα ως άνω ποσοστά ανταποκρίνονται και στην κατανομή της αμοιβής και των εργασιών του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης μεταξύ των μελών της ένωσης. Και τούτο διότι, όπως δέχεται και η Αναθέτουσα Αρχή, κατανομή αμοιβής και έκταση συμμετοχής είναι δυνατό να μην συμπίπτουν, δεν αποκλείεται όμως, όπως είναι το συνήθως συμβαίνον, να ταυτίζονται. Ωστόσο, υπό το καθεστώς ισχύος της νέας ρύθμισης του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, όπως αυτή έχει αποτυπωθεί στην παράγραφο 3.1.2 της οικείας διακήρυξης, οι αναθέτουσες αρχές ζητούν από τους οικονομικούς φορείς, όταν οι πληροφορίες ή η τεκμηρίωση που πρέπει να υποβάλλονται είναι ή εμφανίζονται ελλιπείς ή λανθασμένες, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων στο ΕΕΕΣ, να υποβάλουν, συμπληρώνουν, αποσαφηνίζουν ή να ολοκληρώνουν τις σχετικές πληροφορίες ή τεκμηρίωση, υπό την προϋπόθεση ότι μέσω της παροχής της δυνατότητας αυτής δεν τροποποιείται η προσφορά τους. Κατόπιν των ανωτέρω, δεδομένου ότι στην προκειμένη περίπτωση στο σχετικό πεδίο του ΕΕΕΣ που υπέβαλε καθένα από τα μέλη της προαναφερόμενης ένωσης εταιρειών περιέχεται μια αρχική, έστω και γενική δήλωση σχετικά με το ποσοστό συμμετοχής εκάστου στην ένωση, από την οποία, όπως προαναφέρθηκε, καταλείπεται ασάφεια σχετικά με το εάν το εν λόγω ποσοστό αφορά και στην κατανομή των κρίσιμων μεγεθών (έκταση συμμετοχής σε σχέση με το αντικείμενο της σύμβασης και κατανομής της αμοιβής μεταξύ των μελών της ένωσης), η Αναθέτουσα Αρχή όφειλε, κατά την κρίση του Κλιμακίου, αφού μάλιστα έκρινε ότι κατά το στάδιο της εξέτασης των δικαιολογητικών συμμετοχής δεν μπορεί να αξιολογηθεί άλλο έγγραφο που τυχόν έχει προσκομισθεί, να ζητήσει από την αποκλεισθείσα ένωση να διασαφηνίσει τις ανωτέρω δηλώσεις των μελών της. Η πρόσκληση δε αυτή θα αποσκοπούσε στο να συμπληρωθεί μία τυπική έλλειψη και να λειτουργήσει διευκρινιστικά ως προς τις ήδη παρασχεθείσες πληροφορίες και όχι στην υποκατάσταση ελλείπουσας εξ υπαρχής δήλωσης. Επομένως, δεν θα είχε ως αποτέλεσμα την υποβολή νέας προσφοράς, η οποία, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 7 της παρούσας, τίθεται ως όριο στις προβλέψεις του νόμου, αλλά θα παρείχε τη δυνατότητα στην ως άνω ένωση να συμπληρώσει πληροφορίες που παρίστανται ελλιπείς προς αποφυγή του αποκλεισμού της για αυστηρά τυπικούς λόγους. Εξάλλου, με δεδομένο ότι, εν προκειμένω, στον φάκελο των δικαιολογητικών συμμετοχής συνυποβλήθηκε και το από 15.3.2022 Ιδιωτικό Συμφωνητικό Σύστασης Ένωσης Προσώπων, του οποίου ο προγενέστερος χαρακτήρας σε σχέση με την καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών είναι αντικειμενικά εξακριβώσιμος, η Αναθέτουσα Αρχή, αφού όφειλε κατά μείζονα λόγο να ζητήσει σχετικές διευκρινίσεις, θα μπορούσε ακόμη και να το λάβει απευθείας υπόψη, προκειμένου να κρίνει, κατόπιν συνεκτίμησής του, εάν καλύπτονται οι διαπιστωθείσες ελλείψεις. Από την επισκόπηση του ανωτέρω ιδιωτικού συμφωνητικού, το περιεχόμενο του οποίου παρατίθεται στη σκέψη 19.2 της παρούσας, προκύπτει ότι σε αυτό αφενός μεν δηλώνονται τα ποσοστά συμμετοχής εκάστου μέλους στην ένωση ως προς το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης, αφετέρου δε συμπεριλαμβάνεται πίνακας, στον οποίο αποτυπώνονται όλες οι υπηρεσίες (και η προμήθεια) που απαρτίζουν το φυσικό της αντικείμενο, ενώ με τη χρήση σχετικού συμβόλου δηλώνεται ποιο μέλος θα εκτελέσει καθεμία από αυτές. Επιπροσθέτως, στην αμέσως επόμενη παράγραφό του (2.7) συμφωνείται ότι κάθε συμβαλλόμενο μέλος θα είναι υπεύθυνο για την παροχή των υπηρεσιών που το αφορούν με βάση την ανωτέρω κατανομή των ποσοστών και αντικειμένων του Έργου. Το γεγονός δε ότι ο πίνακας της κατανομής των εργασιών μεταξύ των μελών της ένωσης συνοδεύεται από τη φράση «ενδεικτικά και όχι περιοριστικά», δεν καθιστά το περιεχόμενο της δήλωσης ασαφές, καθώς σε αυτόν περιλαμβάνεται το σύνολο των εργασιών που απαρτίζουν το φυσικό αντικείμενο της σύμβασης. Ούτε από το γεγονός ότι η μία από της εταιρείες θα αναλάβει κατά μόνας την Προμήθεια, Εγκατάσταση και Παραμετροποίηση Εξοπλισμού ΤΠΕ (σαρωτές, υπολογιστές κ.λπ.) και έτοιμων πακέτων λογισμικού, ενώ η άλλη θα παρέχει μόνη της τις Συμβουλευτικές – Μελετητικές Υπηρεσίες, δημιουργείται οποιαδήποτε ασάφεια, καθώς προκύπτει ότι οι λοιπές υπηρεσίες θα παρασχεθούν και από τους δύο οικονομικούς φορείς, σε αναλογία με το ποσοστό που έχουν δηλώσει ως συμμετοχή στην ένωση. Συνεπώς, από το όλο περιεχόμενο του εν λόγω ιδιωτικού συμφωνητικού συνάγεται με σαφήνεια τόσο η έκταση συμμετοχής εκάστης των εταιρειών στην ένωση σε σχέση με το φυσικό αντικείμενο της σύμβασης, όσο και η κατανομή της αμοιβής μεταξύ τους (συμμετοχή στο οικονομικό αντικείμενο), ανερχόμενων στα δηλωθέντα ποσοστά (95%-5%), ώστε αυτό (συμφωνητικό) να δύναται να συμπληρώσει και να διευκρινίσει την ασάφεια των περιλαμβανόμενων στα ΕΕΕΣ δηλώσεων είτε λαμβανόμενο απευθείας υπόψη είτε κατόπιν προσκόμισής του ύστερα από σχετική πρόσκληση. ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1291/2023

Προμήθεια υγρών καυσίμων...Επειδή, εν προκειμένω, και η αναθέτουσα αρχή αποδέχεται με τις οικείες απόψεις της ότι ο καθού οικονομικός φορέας δεν κατέθεσε το επίμαχο έγγραφο απόδειξης μη αναστολής των επιχειρηματικών του δραστηριοτήτων εκδοθέν από την πλατφόρμα της ΑΑΔΕ. Επομένως, οι ισχυρισμοί της αναθέτουσας αρχής ότι η μη αναστολή των οικείων δραστηριοτήτων αποδεικνύεται από την ασφαλιστική και φορολογική ενημερότητα δεν βρίσκει νόμιμο έρεισμα στις διατάξεις της διακήρυξης, ούτε συνάδει με αυτές η προσκόμιση οποιωνδήποτε μέσων που κατά την κρίση του εκάστοτε προσφέροντος ή της αναθέτουσας αρχής θεωρούνται πρόσφορα, ως βασίμως ισχυρίζεται ο προσφεύγων, η δε απαίτηση για μη αναστολή των επιχειρηματικών του δραστηριοτήτων, δεν καλύπτεται, ούτε πληρείται, ούτε κρίνεται επαρκής ή ανεπαρκής από το συσχετισμό διάφορων άλλων υποβληθέντων αποδειτκικών εγγράφων και τούτο διότι, εάν ήθελε γίνει δεκτή η ως άνω ερμηνεία, τότε η οικεία απαίτηση θα είχε τεθεί εκ του περισσού, γεγονός που δεν συντρέχει εν προκειμένω, ούτε βέβαια ουδείς το ισχυρίζεται, ως ομοίως ότι υφίσταται ασάφεια στον επίμαχο όρο. Ούτε η ως άνω έλλειψη, θεραπεύεται ή αναπληρώνεται ή αντικαθίσταται με την υποβολή της με χρονολογία Αριθμός απόφασης: 4/2021 23 15.10.2020 υπεύθυνης δήλωσης για τους ως άνω λόγους, καθόσον, ως ομοίως βασίμως ισχυρίζεται ο προσφεύγων στην παράγραφο 2.2.9.2. αναφέρονται αναλυτικά τα αποδεικτικά μέσα, με τα οποία ο κάθε οικονομικός φορέας υποχρεούται να αποδείξει ότι πληροί τις προϋποθέσεις συμμετοχής και εν προκειμένω την μη αναστολή των επιχειρηματικών του δραστηριοτήτων. Περαιτέρω, απορριπτέος, ως αορίστως προβαλλόμενος είναι ο ισχυρισμός της αναθέτουσας αρχής -περί της δυνατότητας της να μην αποκλείει έναν οικονομικό φορέα, ο οποίος βρίσκεται σε ανάλογη κατάσταση, υπό την προϋπόθεση ότι αποδεδειγμένα ο εν λόγω φορέας είναι σε θέση να εκτελέσει τη σύμβαση, λαμβάνοντας υπόψη τις ισχύουσες διατάξεις και τα μέτρα για τη συνέχιση της επιχειρηματικής του λειτουργίας- και τούτο διότι εάν ήθελε υποτεθεί ότι πράγματι ο καθού οικονομικός φορέας ευρίσκεται σε τέτοια κατάσταση, γεγονός που ούτε ο προσφεύγων αποδεικνύει, παρά μόνο υπαινίσσεται ούτε άλλωστε προβάλλει αιτιάσεις περί ψευδούς εκ μέρους του καθού οικονομικού φορέα δήλωσης στο ΕΕΕΣ, ουδόλως αναφέρει η αναθέτουσα αρχή ποια είναι τα τυχόν μέτρα που έλαβε υπόψη της σχετικά με τη συνέχιση της επιχειρηματικής του λειτουργίας και κυρίως εάν πράγματι βρίσκεται σε τοιαύτη κατάσταση. Ομοίως απορριπτέος, είναι και ο ισχυρισμός της αναθέτουσας αρχής περί δυνατότητας εφαρμογής του άρθρου 102 καθόσον ρητά ορίζεται στο άρθρο 3.2 της διακήρυξης ότι απορρίπτεται η προσφορά του προσωρινού αναδόχου εάν κατά τον έλεγχο των δικαιολογητικών κατακύρωσης διαπιστωθεί ότι τα στοιχεία που δηλώθηκαν με το Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύμβασης είναι ψευδή ή ανακριβή, ή εάν δεν υποβληθούν στο προκαθορισμένο χρονικό διάστημα τα απαιτούμενα πρωτότυπα ή αντίγραφα των παραπάνω δικαιολογητικών ή από τα δικαιολογητικά που προσκομίσθηκαν νομίμως και εμπροθέσμως, δεν αποδεικνύονται οι όροι και οι προϋποθέσεις συμμετοχής σύμφωνα με τα άρθρα 2.2.3 (λόγοι αποκλεισμού) και 2.2.4 έως 2.2.8 (κριτήρια ποιοτικής επιλογής) της παρούσας, και μάλιστα κατά δέσμια αρμοδιότητα. Εξάλλου, ορθώς ισχυρίζεται ο προσφεύγων ότι ο καθού δεν αιτήθηκε παράταση της προθεσμίας υποβολής των επίμαχων δικαιολογητικών κατακύρωσης, κατ’ άρθρο 3.2 (εννοιολογικά ταυτόσημο με το άρθρο 103 του ν. 4412/2016, ως  ισχύει), προκειμένου να δύναται νομίμως να προβεί σε συμπλήρωση τους ( βλ. ad hoc Απόφαση ΑΕΠΠ1540/2020 σκ.30). Σε συνέχεια των ανωτέρω, γίνονται δεκτοί, οι ισχυρισμοί του προσφεύγοντος και κρίνονται απορριπτέοι οι ισχυρισμοί της αναθέτουσας αρχής στο σύνολο τους. Συνεπώς, η προσβαλλόμενη πάσχει ακυρότητας κατά το μέρος με το οποίο κατακυρώθηκε η Ομάδα Α στον καθού οικονομικό φορέα με την επωνυμία …

Ανάπλαση τμήματος νεκροταφείου...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η μη συμπλήρωση από τον προσωρινό μειοδότη του συγκεκριμένου πεδίου του Τ.Ε.Υ.Δ. (Μέρος ΙV, Ενότητα Γ, Πεδίο 2) με τα έργα που είχε εκτελέσει κατά την τελευταία πενταετία, όπως απαιτούσε το άρθρο 22.Δ περίπτωση β της διακήρυξης του διαγωνισμού, δεν αποτελεί ασάφεια, επουσιώδη πλημμέλεια ή πρόδηλο τυπικό σφάλμα της προσφοράς του, που επιδέχεται διόρθωση ή συμπλήρωση, κατά την έννοια του άρθρου 102 του ν.4412/2016. Ούτε, εξάλλου, τίθεται ζήτημα ασάφειας των σχετικών όρων της διακήρυξης (άρθρα 22.Δ και 23.1 εδ. α), ως προς τον τρόπο συμπλήρωσης του αντίστοιχου πεδίου του Τ.Ε.Υ.Δ.. Η εν λόγω έλλειψη καθιστά το υποβληθέν Τ.Ε.Υ.Δ. εξαρχής ελλιπές ως δικαιολογητικό, χωρίς να επιτρέπεται η αντικατάστασή του ή η συμπλήρωσή του ως προς το επίμαχο πεδίο με μεταγενέστερη δήλωση. Ως εκ τούτου μη νομίμως κλήθηκε η ανωτέρω εργολήπτρια να συμπληρώσει τη σχετική έλλειψη ενώ η προσφορά της έπρεπε να αποκλειστεί ως απαράδεκτη.