Προστασία οικογένειας - Αρχή ισότητας - Αρχή αναλογικότητας - Αρχή δικονομικής ισότητας διαδίκων - Δικαίωμα παροχής έννομης προστασίας - Διπλή καταβολή οικογενειακού επιδόματος - Αντισυνταγματικότητα διατάξεων παρ. 6 άρθρου 11 ν. 1505/1984 - Αντισυνταγματικότητα ρύθμισης - Παραγραφή πενταετής - Τόκος υπερημερίας - Τόκος ιδιωτών - Αντισυνταγματικότητα διατάξεων άρθρου 21 Κώδικα Νόμων περί δικών Δημοσίου -.

Προσωπικό ΟΤΑ - Αρχή ισότητας - Αρχή δικονομικής ισότητας των διαδίκων - Επίδομα 176 Ευρώ - Παραγραφή αξίωσης αποδοχών - Αντισυνταγματικότητα διατάξεων παρ. 3 άρθρου 90 ν. 2362/1995 -.

Ο νόμιμος τόκος και ο τόκος υπερημερίας κάθε οφειλής του δημοσίου, κατά τη διάταξη του άρθρου 21 του κώδικα νόμων περί δικών του δημοσίου, που ορίζεται σε 6% ετησίως, αντίκειται στο σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. Παραπέμπει στην  Ολομέλεια.

Νόμιμοι τόκοι υπερημερίας, πέραν του 6% ετησίως.Οι τυχόν οφειλόμενοι τόκοι υπολογίζονται με βάση το ποσοστό του τόκου υπερημερίας που ίσχυε, κατά το χρόνο γενέσεως της αξίωσης καταβολής τους, έναντι του ΝΠΙΔ (ΣΚΟΠ).Το ποσοστό των τόκων υπολογίζεται με το ισχύον έναντι της ΣΚΟΠ νομοθετικό καθεστώς

Οικογενειακή παροχή λόγω γάμου:Στην υπό κρίση υπόθεση, με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση του ΙΙ Τμήματος έγινε εν μέρει δεκτή η από 30.12.2002 ..αγωγή της ήδη αναιρεσίβλητης, πολιτικής συνταξιούχου του Δημοσίου, που παραπέμφθηκε προς εκδίκαση στο Ελεγκτικό Συνέδριο λόγω δικαιοδοσίας με την 4463/2006 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου .., με την οποία ζήτησε να της καταβληθεί νομιμοτόκως το ποσό των 2.825,64 ευρώ, ως οικογενειακή παροχή συζύγου για το χρονικό διάστημα από 1.1.1997 έως 30.6.2002. Ειδικότερα, με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση υποχρεώθηκε το αναιρεσείον Δημόσιο να καταβάλει στην αναιρεσίβλητη, νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής κατά το άρθρο 21 του κ.δ/τος της 26.6./10.7.1944 «Περί κώδικος των νόμων περί δικών του Δημοσίου», το ποσό των 1.761,00 ευρώ, που αντιστοιχεί σε μη καταβληθείσα σε αυτή οικογενειακή παροχή λόγω γάμου κατά το χρονικό διάστημα από 1.1.1997 έως 28.2.2001, καθόσον κρίθηκε ότι η επίδικη αξίωση για το εν λόγω χρονικό διάστημα, ενόψει του χρόνου κατάθεσης της αγωγής (31.12.2002) στο Διοικητικό Πρωτοδικείο …, δεν είχε υποπέσει στην πενταετή παραγραφή της εφαρμοσθείσας διάταξης της παρ. 1 του άρθρου 90 του ν. 2362/1995, ενώ για το μεταγενέστερο της 28.2.2001 χρονικό διάστημα είχε ήδη ικανοποιηθεί.(..)Δεδομένου δε του χρόνου κατάθεσης της αγωγής στο Διοικητικό Πρωτοδικείο … (31.12.2002), η αξίωση της ήδη αναιρεσίβλητης για καταβολή της οικογενειακής παροχής λόγω γάμου για το χρονικό διάστημα από 1.1.1997 έως 31.12.1999 έχει υποπέσει στη διετή παραγραφή της διάταξης της παρ. 5 του άρθρου 90 του ν. 2362/1995 και, συνεπώς, αυτή δικαιούται την εν λόγω παροχή μόνο για το από 1.1.2000 έως 28.2.2001 χρονικό διάστημα. Κατόπιν τούτων, πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή η ένδικη αγωγή και να υποχρεωθεί το Ελληνικό Δημόσιο να καταβάλει στην αναιρεσίβλητη ως οικογενειακή παροχή λόγω γάμου για το από 1.1.2000 έως 28.2.2001 χρονικό διάστημα το ποσό των 493,03 ευρώ (14 μήνες Χ 12.000 δρχ.), νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής, με βάση το επιτόκιο (6%) που προβλέπεται στο άρθρο 21 του κ.δ/τος 26.6./10.7.1944 «Περί κώδικος των νόμων περί δικών του Δημοσίου».

Υπάλληλος Υ.Π.Α. αποσπασμένη στο εξωτερικό - Παραγραφή απαιτήσεών της για καταβολή του επιδόματος «eurocontrol», των ν. 2682/1999 και 3431/2006 - Μη εφαρμογή της παρ. 4 του άρθρου 90 του ν. 2362/1995 για την παραγραφή του καθόλου δικαιώματος.  Ανεξαρτήτως της αοριστίας του τεθέντος ερωτήματος, α) η παρακράτηση εκ μέρους της Υ.Π.Α., από τη μισθοδοσία υπαλλήλου, αποσπασμένης στο εξωτερικό, ποσού που αντιστοιχεί στο επίδομα «eurocontrol» των ν. 2682/1999 και 3431/2006, ως αχρεωστήτως καταβληθέντος, δεν συνιστά λόγο έναρξης νέας παραγραφής και β) για τον υπολογισμό της παραγραφής έχει εφαρμογή η διετής παραγραφή του άρθρου 90 παρ. 3 του ν. 2362/1995, που αφετηριάζεται από τη γέννηση καθεμίας αξίωσης και δεν παρεκτείνεται (η παραγραφή) κατ’ εφαρμογή της παρ. 4 του ιδίου άρθρου (ομοφ.).

Επιδότηση νοσηλεύτριας...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σχετική αξίωση της … δεν έχει υποπέσει σε παραγραφή, καθόσον η αξίωση αυτή γεννήθηκε στις 24.11.2008, με την υποβολή με την αίτησή της προς το Νοσοκομείο όλων των δικαιολογητικών για την επιδότηση αγοράς κατοικίας που προβλέπει η σχετική νομοθεσία. Η δε πενταετής παραγραφή της αξίωσης αυτής, η οποία άρχισε στις 31.12.2008 (τέλος του οικονομικού έτους), διεκόπη, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, με την υποβολή της από 26.11.2012 πρώτης ως άνω αίτησής της προς τον Προϊστάμενο της Οικονομικής Υπηρεσίας του Νοσοκομείου, με την παρέλευση εξαμήνου από την άσκηση της οποίας (26.5.2013) άρχισε νέα πενταετής παραγραφή, η οποία διεκόπη εκ νέου με την άσκηση αγωγής εκ μέρους της εντός του έτους 2014, επί της οποίας δεν έχει εκδοθεί απόφαση τελεσίδικη ή καταργητική της δίκης (βλ. περ. α’ και β’ του άρθρο 51 του ν.δ/τος 496/1974).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι νόμιμη και κανονική και, συνεπώς, αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Καταβολή αποδοχών - νόμιμος τόκος υπερημερίας...:Όπως προκύπτει από το κείμενο της εκκαλούμενης απόφασης, τόσο στο σκεπτικό όσο και στο διατακτικό της, αναγνωρίζεται ότι το εναγόμενο υποχρεούται να καταβάλει στους ενάγοντες, των οποίων έγινε δεκτή η  αγωγή, τα αναφερόμενα ποσά, με το νόμιμο τόκο από την επίδοσή της. Ωστόσο, κατά την ως άνω διάταξη του ν. 496/1974, που είναι ανάλογη  προς το άρθρο 21 του δευτέρου κεφαλαίου του κώδικα νόμων περί  δικών του Δημοσίου (β.δ. της 26-6/10.7.1944), ορίζεται ότι ο νόμιμος και ο τόκος υπερημερίας κάθε οφειλής του νομικού προσώπου ανέρχεται σε 6% ετησίως, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά με σύμβαση ή ειδικό νόμο και αρχίζει από την επίδοση της αγωγής. Τούτο επιβάλλεται από λόγους γενικότερου συμφέροντος, όπως στην περίπτωση των νομικών προσώπων δημόσιου δικαίου, στην περιουσία και την οικονομική κατάσταση των οποίων  συμβάλλει το σύνολο των πολιτών, με την καταβολή φόρων, συμφέρον το οποίο, πρωτίστως, εξυπηρετεί και η διάταξη του άρθρου 7 §2 του ν.δ. 496/1974 “περί λογιστικού των ΝΠΔΔ”. Η ρύθμιση αυτή, με την οποία, επί υπερημερίας, αναγνωρίζεται στα ΝΠΔΔ το δικαίωμα να καταβάλλουν, με την ιδιότητα του οφειλέτη, ποσοστό τόκου 6% ετησίως, ήτοι μικρότερο εκείνου που έχουν υποχρέωση να καταβάλλουν οι ιδιώτες ως οφειλέτες, εισάγει επιτρεπτή εξαίρεση υπέρ των ΝΠΔΔ, που δε βρίσκεται σε αντίθεση ούτε  προς τις διατάξεις των άρθρων 20 §1 του Συντάγματος και 6 §1 της    Διεθνούς Σύμβασης της Ρώμης της 4.11.1950 (ΕΣΔΑ), που κυρώθηκε με  το ν.δ. 53/1974 και έχει την αυξημένη τυπική ισχύ του άρθρου 28 §1  του Συντάγματος, ούτε προς αυτές του άρθρου 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, που προστατεύει την περιουσία παντός προσώπου (Α.Π. 992/2017 Τ.Ν.Π. «Νόμος»). Επομένως, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, που έκρινε ότι δεν πρέπει να εφαρμοστεί η πιο πάνω ουσιαστική διάταξη και επιδίκασε τα χρηματικά ποσά, που δέχθηκε ως οφειλόμενα, με το νόμιμο τόκο, αορίστως, ήτοι με το συνήθη τόκο υπερημερίας και όχι προς 6%, εσφαλμένα εφάρμοσε το νόμο και πρέπει να γίνει δεκτός ως ουσιαστικά βάσιμος ο λόγος αυτός της έφεσης. Κατόπιν τούτων, πρέπει να αναγνωρισθεί ότι το εκκαλούν – εναγόμενο υποχρεούται να καταβάλει σε καθένα από τους εφεσίβλητους – ενάγοντες τα χρηματικά ποσά, που τους επιδικάστηκαν με  την εκκαλουμένη, με τόκο 6% από την επίδοση της αγωγής.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ:Με δεδομένα αυτά, η κατά το άρθρο 90 παρ. 1 του ν. 2362/1995 παραγραφή της αξίωσης του μελετητή για την καταβολή της αμοιβής του άρχισε από τη λήξη του οικονομικού έτους 2012, εντός του οποίου πιστοποιήθηκε η επάρκεια της μελέτης και εγκρίθηκε αυτή από το Δημοτικό Συμβούλιο. Δεδομένου δε ότι, εν προκειμένω, η έκδοση του τιμολογίου έναντι της παροχής υπηρεσιών του αναδόχου λογίζεται ως υποβολή αίτησης του τελευταίου προς την αναθέτουσα αρχή για την πληρωμή της απαίτησής του, διακοπτικό του χρόνου της παρα-γραφής γεγονός (άρθρο 93 του ν. 2362/1995), η πενταετής παραγραφή δεν είχε συμπληρωθεί κατά το χρόνο έκδοσης του κρίσιμου χρηματικού εντάλματος (16.4.2018). Συνεπώς, η εντελλόμενη δαπάνη είναι κανονική και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΛΟΓΩ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ(...)Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι: Α) Ο πρώτος λόγος διαφωνίας είναι βάσιμος, καθόσον από την επομένη της ημερομηνίας αποχώρησης του ανωτέρω πρώην υπαλλήλου από την υπηρεσία (22.10.2012), οπότε και γεννήθηκε η αξίωσή του για λήψη της επίμαχης αποζημίωσης από τον ανωτέρω Δήμο, δεδομένης της έλλειψης οποιασδήποτε άρνησης ή καθυστέρησης του Δήμου που να παρακώλυσε τη δικαστική της επιδίωξη, έχουν παρέλθει άπρακτα δύο (2) έτη (στις 23.10.2014), με συνέπεια η αξίωση αυτή να έχει παραγραφεί, σύμφωνα με όσα έγιναν σχετικώς δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας (πρβλ. ΕΣ Ι Τμ. πράξη 51/2015). Είναι δε αβάσιμος ο ισχυρισμός του Δήμου ότι η σχετική παραγραφή είναι πενταετής και όχι διετής, κατ΄ επίκληση της 1359/2015 απόφασης του Αρείου Πάγου και του 2/66451/0026/20.7.2016 εγγράφου του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, που περιήλθε στον Δήμο στις 13.10.2016 (αριθμ. πρωτ. 11357), με το 13023/12.10.2016 έγγραφο της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Διοίκησης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, σύμφωνα με τα οποία η κατά ν.π.δ.δ. αξίωση υπαλλήλου του με σχέση ΙΔΑΧ για λήψη της όμοιας με την επίμαχη αποζημίωσης του άρθρου 55 παρ. 1 του π.δ. 410/1988 υπόκειται στη γενική πενταετή παραγραφή της παρ. 1 του άρθρου 48 του Λογιστικού των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (ν.δ. 496/1974) και όχι στη διετή παραγραφή της παραγράφου 3 του ίδιου άρθρου. Και τούτο, διότι ο χρόνος παραγραφής της κατά του ανωτέρω Δήμου επίμαχης αξίωσης του φερόμενου ως δικαιούχου του ελεγχόμενου Χ.Ε. υπαλλήλου δεν ορίζεται από τις προαναφερθείσες διατάξεις του ν.δ. 496/1974 αλλά, όπως έγινε δεκτό ανωτέρω στη σκέψη ΙΙ, από την διάταξη της παραγράφου 3 του άρθρου 90 του Κώδικα Δημοσίου Λογιστικού (ν.2362/1995), που ορίζει ότι υπόκεινται σε διετή παραγραφή οι κατά των Δήμων αξιώσεις υπαλλήλων τους για αποζημιώσεις κάθε φύσης (ΑΠ 787/2007). Αβάσιμος είναι, επίσης, και ο ισχυρισμός του Δήμου ότι, ακόμα και αν θεωρηθεί ότι η παραγραφή είναι διετής, η επίμαχη αξίωση δεν έχει παραγραφεί, δεδομένου ότι γεννήθηκε στις 18.7.2016, οπότε εκδόθηκε η οριστική απόφαση απονομής κύριας σύνταξης στον ανωτέρω υπάλληλο (1677/18.7.2007 απόφαση του Διευθυντή του Υποκαταστήματος …kτου ΙΚΑ-ΕΤΑΜ), με την οποία και διαπιστώθηκε ότι πράγματι ο υπάλληλος αυτός είχε συμπληρώσει τις προϋποθέσεις λήψης κύριας σύνταξης, καθώς, όπως έχει γίνει δεκτό με την 60/2014 πράξη του Κλιμακίου, μόνο η προμνησθείσα απόφαση και όχι η απόφαση απονομής προσωρινής σύνταξης σ΄ αυτόν από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ αποτελεί νόμιμο δικαιολογητικό καταβολής της επίμαχης αποζημίωσης.