Επειδή, όπως ήδη έχει κριθεί (ΣτΕ Ολομ. 4358-61/1997), από τις διατάξεις του άρθρου 4 παράγραφοι 2, 4, 5 και 6 του ν. 1418/1984 (όπως η παρ. 6 τροποποιήθηκε με τα άρθρα 1 παράγραφοι 4 και 5α του ν. 2229/1994 και δέκατο τρίτο παρ. 4 του ν. 2338/1995) και των άρθρων 10 παρ. 3, 17 παρ. 7 και 8, 18 19 παρ. 2 και 20 του π.δ. 609/1985 προκύπτει ότι όσοι συμμετέχουν σε διαγωνισμό μπορούν να υποβάλλουν αντιρρήσεις μόνο για τα στάδια προεπιλογής, κατάθεσης των προσφορών (τεχνικών και οικονομικών) και αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών και μόνο για λόγους που ανακύπτουν κατά το αντίστοιχο στάδιο. Αντιθέτως, για το στάδιο της εξέτασης ή αξιολόγησης - όταν απαιτείται τέτοια αξιολόγηση - των οικονομικών προσφορών, στάδιο κατά το οποίο έχει ήδη επιληφθεί η επιτροπή εισήγησης για ανάθεση και, σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 4 του ν. 1418/1984, έχει εκφέρει τη σύμφωνη γνώμη της για την έγκριση του αποτελέσματος της δημοπρασίας, δεν προβλέπεται, ως τυπικό στοιχείο της διαδικασίας, η υποβολή αντιρρήσεων για λόγους που ανακύπτουν κατά το στάδιο αυτό. Υποβολή αντιρρήσεων, σύμφωνα με το άρθρο 20 του π.δ. 609/1985, δεν προβλέπεται ούτε κατά του πρακτικού με το οποίο η επιτροπή εισήγησης για ανάθεση, εκφέροντας τη σύμφωνη γνώμη της για την έγκριση του αποτελέσματος της δημοπρασίας, γνωμοδοτεί για τον αποκλεισμό υποψήφιου αναδόχου που δεν αιτιολόγησε την υπερβολικά χαμηλή προσφορά του. Συνεπώς η αιτούσα αβασίμως προβάλλει ότι η προσβαλλόμενη πράξη εκδόθηκε κατά παράβαση των πιο πάνω διατάξεων και κατά παράλειψη ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, επειδή δεν της κοινοποιήθηκε προηγουμένως το πρακτικό με το οποίο η επιτροπή εισήγησης για ανάθεση γνωμοδότησε για να απορριφθεί η οικονομική προσφορά της ως μη αιτιολογημένη και έτσι η αιτούσα δεν μπόρεσε να ασκήσει τις κατά το άρθρο 20 του π.δ. 609/1985 αντιρρήσεις της κατά του πιο πάνω πρακτικού.

Λειτουργία εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων...Με τα δεδομένα αυτά και λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ε.Δ. βαθμολόγησε τους υποψηφίους, χωρίς όμως να επικαλείται και να παραθέτει συγκεκριμένα τα ειδικότερα στοιχεία των τεχνικών προσφορών που αιτιολογούν και παράλληλα δικαιολογούν τις αποκλίσεις στη δοθείσα βαθμολογία, ενώ, περαιτέρω, δεν αιτιολογεί την απόρριψη των υποβληθεισών (με την από 16.4.2007 ένσταση) αιτιάσεων κατά του παραδεκτού της τεχνικής προσφοράς της αναδειχθείσας ως αναδόχου Κ/ΞΙΑΣ, ώστε να είναι δυνατός ο δικαστικός έλεγχος της σχετικής κρίσης, η σχετική διαδικασία αξιολόγησης καθίσταται για την αιτία αυτή νομικώς πλημμελής.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/2508/2009

Επειδή, η διακήρυξη του διαγωνισμού προβλέπει, στο άρθρο 16, την υποβολή «αντιρρήσεων» κατά του πρακτικού της Επιτροπής Διαγωνισμού με το οποίο ελέγχονται οι τυπικές προϋποθέσεις συμμετοχής των διαγωνιζομένων. Σε αντίθεση με την ουσιαστικής φύσεως προσφυγή του άρθρου 3 παρ. 2 του ν. 2522/1997 (ΣτΕ 4515/2001 επτ., 215, 2565/2002, 3214/2003), οι κατά τα ανωτέρω «αντιρρήσεις», όπως άλλωστε και η «ένσταση» των παραγράφων 4 και 5 του άρθρου 3 του νεωτέρου ν. 3263/2004, για το μειοδοτικό σύστημα ανάθεσης των δημοσίων έργων (ΦΕΚ Α΄ 179), δεν έχουν ενδικοφανή χαρακτήρα. Ως εκ τούτου, παραδεκτώς μεν κατ΄ αρχήν προβάλλονται από διαγωνιζόμενη εργοληπτική επιχείρηση ή κοινοπραξία, με την προδικαστική προσφυγή του άρθρου 3 παρ. 2 του ν. 2522/1997 ενώπιον της αναθέτουσας αρχής, ισχυρισμοί οι οποίοι δεν προεβλήθησαν ή προεβλήθησαν εκπροθέσμως με τις «αντιρρήσεις» ή την «ένσταση» ενώπιον της Προϊσταμένης Αρχής, υποχρεώνουν όμως οι ισχυρισμοί αυτοί σε εξέταση την αναθέτουσα αρχή μόνον εφόσον είναι ουσιώδεις, δεν μπορούν δε να θεωρηθούν ως ουσιώδεις οι νόμω αβάσιμοι ισχυρισμοί (πρβλ. Ε.Α. 912/2005).

Ζητήματα ανακύπτοντα στο πλαίσιο του προγράμματος LEADER II, λόγω μη λειτουργίας της επιχορηγηθείσας επένδυσης δημιουργίας τουριστικών καταλυμάτων – Υπόχρεος επιστροφής του αχρεωστήτως καταβληθέντος ποσού της επιχορήγησης – Διαδικασία καταλογισμού – Παραγραφή της αξιώσεως. Υποχρεωτική η κοινοποίηση στον τελικό επενδυτή της έκθεσης διοικητικού ελέγχου, προκειμένου να διατυπώσει τις αντιρρήσεις του, και να υποβάλει τυχόν συμπληρωματικά στοιχεία. Κατόπιν αυτού, η Διοίκηση υποχρεούται να απαντήσει συνολικά στις αντιρρήσεις του τελικού επενδυτή, κατά το μέρος που οι προβαλλόμενοι ισχυρισμοί εμπίπτουν στην αρμοδιότητά της για τον έλεγχο συμμορφώσεως προς τις απαιτήσεις του προγράμματος και όχι στην αρμοδιότητα άλλων αρχών (π.χ. φορολογικών, δασικών ή τουριστικών) και εφ’ όσον συντρέχει περίπτωση, να προβεί στην διαδικασία εκδόσεως πράξεως καταλογισμού κατ’ αυτού. Η γνωμοδοτική αρμοδιότητα του Ν.Σ.Κ. δεν δύναται να υποκαταστήσει την Διοίκηση στην άσκηση των αρμοδιοτήτων της, αλλά με τη γνωμοδότηση δίδονται απαντήσεις στα ερμηνευτικά ζητήματα που τίθενται, τις οποίες, εφ’ όσον γίνει αποδεκτή η γνωμοδότηση από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (άρθρο 7 παρ.4 του Ν. 3086/2002), θα υποχρεούται να λάβει υπόψη της η Διοίκηση προκειμένου να εφαρμόσει τις οικείες διατάξεις. Εφ’ όσον κριθεί ότι πρέπει να εκδοθεί καταλογιστική πράξη, αυτή θα πρέπει να εκδοθεί τόσο κατά του ενδιάμεσου φορέα, όσο και κατά του τελικού επενδυτή, δεδομένου ότι και οι δύο αυτοί φορείς ευθύνονται έναντι του Δημοσίου αλληλεγγύως και εις ολόκληρο. Σύμφωνα με το άρθρο 103 του Ν. 2362/1995, η αναζήτηση του αχρεωστήτως καταβληθέντος ποσού υπόκειται σε πενταετή παραγραφή από της διαπιστώσεως της παρατυπίας, εντός της οποίας πρέπει να γίνει ο καταλογισμός. (ομοφ.)

Προμήθεια καυσίμων και λιπαντικών...Με δεδομένα αυτά και την εκδοθείσα πριν από τις 30.11.2020 (αρχική ημερομηνία υποβολής του φακέλου της ελεγχόμενης προμήθειας στο Ελεγκτικό Συνέδριο για έλεγχο) βεβαίωση του Δημάρχου .... ότι δεν έχουν ασκηθεί και δεν εκκρεμούν ενστάσεις, προσφυγές και ένδικα βοηθήματα κατά των πράξεων της ανωτέρω διαγωνιστικής διαδικασίας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι: Μη νομίμως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3, ορίστηκε στην ανωτέρω διακήρυξη του διαγωνισμού ανάθεσης της ελεγχόμενης προμήθειας ως κριτήριο ποιοτικής επιλογής ως προς την τεχνική και επαγγελματική ικανότητα των διαγωνιζόμενων οικονομικών φορέων ειδικώς για τις Ομάδες 1, 2 και 3, που αφορούν στην προμήθεια πετρελαίου κίνησης, αμόλυβδης βενζίνης και πετρελαίου θέρμανσης, αντίστοιχα, η εκτέλεση τουλάχιστον τριών (3) συμβάσεων προμήθειας των αντίστοιχων καυσίμων αποκλειστικώς σε φορείς του δημοσίου κατά τη διάρκεια της τελευταίας τριετίας (βλ. σκέψη 8), χωρίς να γίνεται επίκληση οποιουδήποτε λόγου δημοσίου συμφέροντος που να επιβάλει την απόκτηση της ανωτέρω εμπειρίας μόνο στο πλαίσιο σχετικών συμβάσεων με φορείς του δημοσίου και όχι και στο πλαίσιο σχετικών συμβάσεων με φορείς του ιδιωτικού τομέα, σε δυσαναλογία με τον επιδιωκόμενο σκοπό της εκτέλεσης των σχετικών συμβάσεων από τεχνικά και επαγγελματικά έμπειρους αναδόχους, δεδομένου ότι κάλλιστα αυτοί θα μπορούσαν να έχουν αποκτήσει τη σχετική εμπειρία συμβαλλόμενοι με φορείς του ιδιωτικού τομέα, κατά υπέρμετρο περιορισμό του ελεύθερου ανταγωνισμού και σε αντίθεση προς τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας του Δικαίου της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις. Και τούτο παρότι, αντιθέτως, ως κριτήριο ποιοτικής επιλογής των διαγωνιζόμενων οικονομικών φορέων για την Ομάδα 4, που αφορά στην προμήθεια λιπαντικών και αντιψυκτικών, τέθηκε η προμήθεια λιπαντικών σε οποιουσδήποτε παραλήπτες είτε του δημόσιου είτε του ιδιωτικού τομέα κατά την τελευταία διετία, αποδεικνυόμενη με την υποβολή ως δικαιολογητικών κατακύρωσης από τον ανάδοχο της Ομάδας 4 καταλόγου με τις κυριότερες παραδόσεις (πωλήσεις) λιπαντικών από αυτόν κατά την τελευταία διετία και με τους αντίστοιχους παραλήπτες (άρθρο 15.2 περ. 9 του Παραρτήματος Α΄ της διακήρυξης και περ. 1 και 4 των 15168/19.5.2020 διευκρινίσεων επί όρων της διακήρυξης, που δόθηκαν από την Προϊσταμένη του Τμήματος Προμηθειών και Διαχείρισης Υλικού του ως άνω Δήμου, σε απάντηση σχετικών ερωτημάτων της ...., και αναρτήθηκαν στον ελεύθερα προσβάσιμο χώρο της διαδικτυακής πύλης του ΕΣΗΔΗΣ για τον ως άνω διαγωνισμό, που ειδικά για την Ομάδα 4 έχει συστημικό αριθμό 90758).

Διαδικασία Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης (Π.Π.Ε.Α.) και Έγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (Ε.Π.Ο.) σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν.1650/1986 (Α"160) όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 του Ν.3010/2002 ""Εναρμόνιση του Ν.1650/1986 με τις οδηγίες 97/11/ΕΕ και 96/61/ΕΕ .... και άλλες διατάξεις"" (Α"91).

Προμήθεια αγαθών...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη 4, κρίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή των τριών σχεδίων συμβάσεων που υποβλήθηκαν ενώπιον του Κλιμακίου αυτού, δεδομένου ότι το Πρακτικό της Επιτροπής για την τεχνική αξιολόγηση των προσφορών των εταιρειών, οι οποίες για το Τμήμα που εκάστη από αυτές προσέφερε, είναι μοναδικές, δεν έχει αιτιολογηθεί νομίμως, καθόσον στη βαθμολογία εκάστου κριτηρίου αξιολόγησης δεν παρατίθεται καμία αιτιολογία ούτε όταν η βαθμολογία είναι 100 ούτε όταν είναι ανώτερη αυτής, κατά παραβίαση των παρ. 11 και 13 του άρθρου 86 του ν. 4412/2016, χωρίς να ασκεί επιρροή ότι οι εταιρείες αυτές είναι μοναδικές ή αν η βαθμολόγηση είναι 100 ή μεγαλύτερη, διότι οι εκτεθείσες στη σκέψη 4 ως άνω διατάξεις δεν διακρίνουν, ενώ και σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να καθίσταται επαληθεύσιμο το ότι τα επιμέρους κριτήρια καλύπτουν τις απαιτήσεις που τίθενται από τη διακήρυξη, χωρίς να παρουσιάζουν αποκλίσεις από τα σχετικώς προβλεφθέντα σε αυτή. Κατά τη μειοψηφούσα άποψη της Παρέδρου Φωτεινής Πούλιου, η έλλειψη λεκτικής διατύπωσης στη βαθμολογία εκάστου κριτηρίου αξιολόγησης δε δύναται να πλήξει το κύρος της διαγωνιστικής διαδικασίας, αφού αυτή η ίδια η βαθμολόγηση παρίσταται αλυσιτελής. Και τούτο, διότι ελλείψει άλλων διαγωνιζομένων, καθόσον οι ως άνω εταιρείες είναι μοναδικές στο Τμήμα του διαγωνισμού για το οποίο εκάστη από αυτές υπέβαλε προσφορά, δεν απαιτείται κατάταξη την οποία και μόνο υπηρετεί η βαθμολόγηση, ενώ η Επιτροπή παρέθεσε επαρκή αιτιολογία περί της αποδοχής της τεχνικής προσφοράς εκάστης των ως άνω εταιρειών (βλ. σκέψη 5. Β.) με αναφορά ότι αυτές πληρούν τις απαιτήσεις της μελέτης 07ΤΥ/2018, οι οποίες είναι αυτές που ομαδοποιήθηκαν στα κριτήρια αξιολόγησης των πινάκων βαθμολόγησης, σημειώνοντας ταυτόχρονα τα βασικά χαρακτηριστικά των προσφερόμενων ειδών.

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1875/2019

Αμοιβή ιατρικής συνδρομής κατ' εφαρμογήν του άρθρου 30 παρ.2 του ΑΝ 1565/1939 – Κρατικό τιμολόγιο – Ρυθμιστική ισχύς του άρθρου 13 παρ.3 και 4 του Κανονισμού Παροχών του ΟΠΑΔ.α) Η αμοιβή ιατρικής συνδρομής κατ' εφαρμογήν του ΑΝ 1565/1939 άρθρο 30 παρ.2, γίνεται από τα όργανα και με τη διαδικασία που προβλέπεται στην παρ.1 του ίδιου άρθρου, επί τη βάσει ανάλογων περιπτώσεων ιατρικής συνδρομής και του ύψους της αμοιβής τους, που καθορίζονται στον εγκριθέντα με ΠΔ κατ' άρθρον 29 του ίδιου ΑΝ πίνακα αμοιβών. β) Το αναφερόμενο στον Κανονισμό Παροχών του ΟΠΑΔ, άρθρο 13 παρ.2 και 3 κρατικό τιμολόγιο νοείται εκείνο, που διαμορφώνεται με τη διαδικασία του ΑΝ 1565/1939, άρθρο 29 και άρθρο 30 παρ.1 και 2, όπως η παρ.2 ερμηνεύθηκε σε απάντηση του πρώτου ως άνω υποερωτήματος. γ) Οι προβλέψεις του Κανονισμού Παροχών του ΟΠΑΔ, άρθρο 13 παρ.4 ισχύουν άνευ ετέρου, οι αντίστοιχες δε δαπάνες καθορίζονται κατά τις διακρίσεις του κρατικού τιμολογίου ως τοιούτου νοουμένου, εκείνου, που διαμορφώνεται κατ' εφαρμογή των διατάξεων του ΑΝ 1565/1939, άρθρο 29 και 30, όπως αυτές ερμηνεύθηκαν σε απάντηση των ως είρηται Α΄ και Β΄ υποερωτημάτων κατά τα εκτενώς προεκτεθέντα. (πλειοψ.)

«Στο άρθρο 14 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (ν.2690/1999) ορίζεται ότι «Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία)…» (παρ. 1), ότι «Ο πρόεδρος καθορίζει την ημέρα, την ώρα και τον τόπο των συνεδριάσεων και καλεί τα τακτικά και τα αναπληρωματικά μέλη να συμμετάσχουν. Η πρόσκληση … γνωστοποιείται από το γραμματέα στα μέλη του συλλογικού οργάνου … μπορεί δε να γίνει με τηλεφώνημα, τηλεγράφημα, τηλεμοιοτυπία, ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον το γεγονός τούτο αποδεικνύεται από σχετική σημείωση σε ειδικό βιβλίο, η οποία πρέπει να φέρει χρονολογία και την υπογραφή του προσώπου που έκανε την πρόσκληση … πρόσκληση των μελών του συλλογικού οργάνου δεν απαιτείται όταν οι συνεδριάσεις γίνονται σε ημερομηνίες τακτές που ορίζονται με απόφασή του, η οποία γνωστοποιείται στα μέλη του …» (παρ. 2) και ότι «Αν κατά τη συνεδρίαση απουσιάσει τακτικό μέλος, το οποίο δεν είχε προσκληθεί, η συνεδρίαση είναι παράνομη …» (παρ. 4). Στην προκειμένη περίπτωση, …… κλήθηκαν τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της ως άνω Επιτροπής να συμμετάσχουν στο παρόντα διαγωνισμό της …. Η πρόσκληση αυτή, όπως προκύπτει από τις προσκομιζόμενες σε φωτοτυπία σελίδες του Βιβλίου Διεκπεραίωσης Εγγράφων, επιδόθηκε στα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της Επιτροπής του διαγωνισμού στις …. Κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής στις …. συμμετείχαν τα τακτικά μέλη ……., ενώ απουσίασαν τόσον τα λοιπά τακτικά, όσο και τα αναπληρωματικά μέλη. Στις επόμενες, όμως, συνεδριάσεις της Επιτροπής του διαγωνισμού, δεν συμμετείχαν και πάλι τα ως άνω δύο τακτικά και αναπληρωματικά μέλη, …..,χωρίς να προκύπτει η νομότυπη πρόσκλησή τους, ούτε, εν πάση περιπτώσει, η συνδρομή των προϋποθέσεων υπό τις οποίες θα ήταν δυνατόν, κατά τις ως άνω διατάξεις, να παραλειφθεί η κλήση των εν λόγω μελών που απουσίαζαν και κατά την πρώτη…, αλλά και κατά τη δεύτερη ….συνεδρίαση της Επιτροπής του διαγωνισμού (πρβλ. ΣτΕ 2893/2007, 3928/2005). Ενόψει τούτων, η Επιτροπή του Διαγωνισμού κατά τις συνεδριάσεις αυτής της … και …., δεν είχε νόμιμη σύνθεση, με συνέπεια οι πράξεις που διενήργησε η Επιτροπή αυτή από το 2ο πρακτικό και εφεξής να είναι νομικώς πλημμελείς, γεγονός που καθιστά την αντίστοιχη διαδικασία του διαγωνισμού έως την κατακυρωτική απόφαση νομικώς πλημμελή.»

Ερωτάται αν η ερμηνεία που δόθηκε με τη ΝΣΚ 261/2017 αναφορικά με τη διατήρηση του βαθμού του Συντονιστή Διευθυντή από ιατρό ΕΣΥ που μετατίθεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.4 του άρθρου 43 του ν.1759/1988, ισχύει και στη μετάθεση ιατρού σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.5 του ίδιου ως άνω άρθρου και νόμου.(...)Η πρόβλεψη των διατάξεων του ν.1759/1988 άρθρ.43 παρ.5, όπως ισχύει, περί διατηρήσεως του βαθμού από τον ιατρό που μετατίθεται σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές, εφαρμόζεται και στην περίπτωση μετάθεσης ιατρού με το βαθμό Συντονιστή Διευθυντή, τα δε καθήκοντα της θέσης στην οποία γίνεται η μετάθεση, εκτελούνται από τον Συντονιστή Διευθυντή, αδιάφορα αν προβλέπεται να εκτελούνται από ιατρό κατώτερου βαθμού (ομόφωνα).