Προκήρυξη δημόσιου διαγωνισμού για την επιλογή αναδόχου προμήθειας εξοπλισμού εγκατάστασης επεξεργασίας νερού και υδρευτικής γεώτρησης-αίτηση αναστολής: Επειδή, εν όψει των ανωτέρω, πρέπει να ανασταλεί η εκτέλεση της προσβαλλομένης αποφάσεως κατά το μέρος που γίνεται δεκτή η συμμετοχή της παρεμβαίνουσας εταιρείας, μέχρι την έκδοση οριστικής αποφάσεως επί της αιτήσεως ακυρώσεως, την οποία οφείλει να ασκήσει η αιτούσα σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 παρ.7 του ν.3886/2010 για να διατηρηθεί το ως άνω χορηγούμενο ασφαλιστικό μέτρο. Οίκοθεν νοείται ότι η Αναθέτουσα Αρχή δύναται να επανεξετάσει την προδικαστική προσφυγή της παρεμβαίνουσας και αποδεχόμενη τον ως άνω λόγο αποκλεισμού της παρεμβαίνουσας, να συνεχίσει τη διαδικασία με τους λοιπούς.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΦΥΛΑΞΗΣ.Με την αίτηση αυτή ζητείται να διαταχθούν ασφαλιστικά μέτρα σχετικά με τον δημόσιο ανοικτό διαγωνισμό για την ανάδειξη αναδόχου υπηρεσιών φύλαξης εσωτερικών και εξωτερικών χώρων των εγκαταστάσεων της .(..)Επειδή, λαμβανομένου υπόψη α) ότι, όπως εκτέθηκε ανωτέρω, σύμφωνα με τις διατάξεις του έχοντος εν προκειμένω εφαρμογή ν. 3886/2010, η αιτούσα δεν είχε τη δυνατότητα να ασκήσει προδικαστική προσφυγή ενώπιον της αναθέτουσας αρχής κατά της αποφάσεως αποδοχής της προδικαστικής προσφυγής της παρεμβαίνουσας εταιρείας, επ’ αφορμή εξετάσεως της οποίας οδηγήθηκε η Διοίκηση το πρώτον στην απόρριψη της προσφοράς της, β) ότι κατά τα εκτεθέντα ανωτέρω στη σκέψη 8, από τις διατάξεις της Οδηγίας 2004/17/ΕΚ και του πδ 59/2007 επιβάλλεται να παρέχεται στον υποψήφιο ανάδοχο, του οποίου η προσφορά θεωρείται υπερβολικά χαμηλή η δυνατότητα να υποβάλει όλες τις δικαιολογήσεις,..γ) ότι η αντιμετώπιση ιδίως του ανωτέρω υπό στοιχ. (α) ειδικώτερου ισχυρισμού της αιτούσας προϋποθέτει ουσιαστική έρευνα και εκτίμηση από τη Διοίκηση του τυχόν σφάλματος που έχει εμφιλοχωρήσει στους υπολογισμούς της αιτούσας,...η Επιτροπή κρίνει ότι πιθανολογείται σοβαρά στην προκειμένη περίπτωση η βλάβη, που επικαλείται η αιτούσα, και η οποία δικαιολογεί την επίκληση από αυτήν της παραλείψεως κοινοποιήσεως σ’ αυτήν της προδικαστικής προσφυγής της παρεμβαίνουσας, ως λόγου απαραδέκτου της προσφυγής αυτής, ενόψει του περιεχομένου των ήδη προβαλλομένων από την αιτούσα με την κρινόμενη αίτηση ισχυρισμών, επί των οποίων το αρμόδιο όργανο της Διοικήσεως δεν έλαβε θέση πριν τη λήψη της σχετικής αποφάσεως περί αποκλεισμού της αιτούσας......  Επειδή, ενόψει των ανωτέρω εκτεθέντων, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή, να ανασταλεί η εκτέλεση της υπ’ αριθμ. 67/18.2.2015 απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της ανώνυμης εταιρείας «... Α.Ε.», όπως αυτή διορθώθηκε – συμπληρώθηκε με την υπ’ αριθμ. 72/6.4.2015 απόφαση του ίδιου Διοικητικού Συμβουλίου και να διαταχθεί η μη υπογραφή της σχετικής συμβάσεως μέχρι τη δημοσίευση οριστικής αποφάσεως του Συμβουλίου της Επικρατείας επί της αιτήσεως ακυρώσεως, την οποία οφείλει να ασκήσει η αιτούσα εντός τριάντα (30) ημερών από την επίδοση σ’ αυτήν της παρούσας αποφάσεως, προκειμένου να διατηρηθεί η ισχύς του διατασσόμενου ασφαλιστικού μέτρου (άρθρο 5 παρ. 7 ν. 3886/2010), και να απορριφθεί η παρέμβαση.Δια ταύτα... Δέχεται την κρινόμενη αίτηση... Αναστέλλει την εκτέλεση της υπ’ αριθμ. 67/18.2.2015 απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της ανώνυμης εταιρείας «... Α.Ε.», όπως αυτή διορθώθηκε – συμπληρώθηκε με την υπ’ αριθμ. 72/6.4.2015 απόφαση του ίδιου Διοικητικού Συμβουλίου και διατάσσει την μη υπογραφή της σχετικής συμβάσεως, κατά το αιτιολογικό...

Προμήθεια υλικών εξωσωματικής κυκλοφορίας...Συνεπώς, κατά τους ισχυρισμούς της αιτούσας, η προσφορά της πληροί τις τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης, γεγονός, που αποδεικνύεται, άλλωστε, κατ`αυτήν, και από το ότι, ήδη από το Μάϊο του τρέχοντος έτους, προμηθεύει το καθ`ου με το συγκεκριμένο είδος μετά από διαπραγμάτευση, που διενεργήθηκε με το ίδιο έγγραφο τεχνικών προδιαγραφών, που διενεργείται και ο παρών διαγωνισμός, Επίσης, υποστήριξε ότι η ως άνω απόφαση, κατά το μέρος που αφορά τον αποκλεισμό της από τη συνέχεια του διαγωνισμού, είναι μη νόμιμη ως ασαφής και αναιτιολόγητη καθόσον: α) δεν αξιολογεί ξεχωριστά τις τεχνικές προσφορές των συμμετεχόντων στο διαγωνισμό σε σχέση με τις τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης, αλλά απλά συγκρίνει όλες τις προσφορές με αυτή της εταιρείας «..........»και β) δεν δηλώνει τα κριτήρια της αξιολόγησης της Επιτροπής. Εξάλλου, η Επιτροπή Σύνταξης των Τεχνικών Προδιαγραφών, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα της Επιτροπής Ενστάσεων του διαγωνισμού, στην οποία διαβιβάσθηκε η προδικαστική προσφυγή της αιτούσας, διευκρίνισε, με το .../20-2-2015 έγγραφό της, ότι: «η φράση "να έχει τη δυνατότητα σύζευξης" δεν υπονοεί κατασκευαστικά, αλλά με οποιονδήποτε τρόπο μπορεί να γίνει αυτό».(...)Επειδή, κατά τα προαναφερόμενα, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και να διαταχθεί ως κατάλληλο ασφαλιστικό μέτρο για την προστασία των συμφερόντων της αιτούσας η αναστολή εκτέλεσης της 44/11-12-2014 (θέμα 4ο) απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου του καθ` ου, κατά το μέρος που με αυτή απορρίφθηκε η προσφορά της, ως και της σιωπηρής απόρριψης της κατά της απόφασης αυτής ασκηθείσας προδικαστικής της προσφυγής μέχρι να δημοσιευτεί απόφαση του Δικαστηρίου τούτου επί της αίτησης ακύρωσης, 

Συνεπώς, ο αποκλεισμός της αιτούσας με την αιτιολογία ότι δεν είχε θέσει τους τρεις χωριστούς σφραγισμένους υποφακέλους Α΄, Β΄ και Γ΄ της προσφοράς της σε εξωτερικό σφραγισμένο φάκελο πιθανολογείται σοβαρώς ότι είναι μη νόμιμος..(..)10. Επειδή, ενόψει των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και να απορριφθεί η παρέμβαση. Πρέπει δε να ανασταλεί η εκτέλεση της πράξης 249/02/11.9.2014 του Δ.Σ. της ..., με την οποία απερρίφθη η προδικαστική προσφυγή της αιτούσας κατά του αποκλεισμού της από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού.

Δυνατότητα ή υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να ματαιώσει τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, λόγω προκήρυξης και διεξαγωγής του με καταργηθέν νομικό πλαίσιο – Αρμοδιότητα οργάνου προς εξέταση της προδικαστικής προσφυγής εταιρείας που είχε συμμετάσχει στο διαγωνισμό Η Αναθέτουσα Αρχή του διαγωνισμού έχει δυνατότητα να ανακαλέσει – καταργήσει την παράνομη προκήρυξη του διαγωνισμού, σύμφωνα με τις γενικές αρχές ανάκλησης των διοικητικών πράξεων, επικαλούμενη την αρχή της νομιμότητας, χωρίς να κωλύεται από το γεγονός ότι κατά πράξεως της διαγωνιστικής διαδικασίας εκκρεμεί αίτηση ακυρώσεως. Λόγω δε του ότι ο διαγωνισμός αποτελεί σύνθετη διοικητική ενέργεια, η ανάκληση - κατάργηση της προκήρυξης αυτού θα έχει σαν συνέπεια να εκλείψει το νόμιμο έρεισμα έκδοσης των λοιπών πράξεων της διαγωνιστικής διαδικασίας. Η Αναθέτουσα Αρχή του διαγωνισμού, ως όργανο το οποίο έχει την οικονομική εξουσία να κατακυρώσει τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, έχει αρμοδιότητα να εξετάσει την προδικαστική προσφυγή του άρθρου 4 του ν.3886/2010. 

Εκμίσθωση αποτεφρωτήρα επικινδύνων αποβλήτων:..Η αιτούσα, αν και με το από 3.8.2015 υπόμνημά της επί των αιτιάσεων της απορριπτικής της προδικαστικής προσφυγής αποφάσεως προβάλλει ότι ειδικά τεχνικά χαρακτηριστικά της σύμβασης επιβάλλουν την πρόβλεψη του προσόντος της εμπειρίας στο πρόσωπο του φορέως και όχι των στελεχών του, εντούτοις, ούτε με την προδικαστική προσφυγή ούτε με την κρινόμενη αίτηση, όπως εξειδικεύτηκε με το ως άνω υπόμνημα, εξειδικεύει για ποιο λόγο αποκλείεται η συμμετοχή της στον διαγωνισμό ή καθίσταται δυσχερής η υποβολή προσφοράς σε αυτόν από την πρόβλεψη του συγκεκριμένου όρου. Εξ άλλου, με τα ανωτέρω εκτιθέμενα στην 265/28.7.2015 απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΕΔΣΝΑ, αιτιολογείται, κατ΄ αρχήν, η πρόβλεψη του ανωτέρω όρου, ο οποίος, άλλως τε, ως εκ της φύσεώς του, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι παραβιάζει τη διάταξη του άρθρου 5 παρ. 1 του Συντάγματος ή τους κανόνες του ενωσιακού δικαίου. Υπό τα δεδομένα αυτά, δεν πιθανολογείται σοβαρώς ως βάσιμος ο λόγος αυτός.

Παροχή υπηρεσιών ασφάλειας...Ενόψει δε τούτου, δεν αρκεί η συλλήβδην παραπομπή της προσβαλλόμενης αποφάσεως στο σκεπτικό δικαστικής αποφάσεως που είχε προσκομίσει η αιτούσα, εν είδει παροχής διευκρινίσεων για το δηλωθέν από αυτήν διοικητικό κόστος, στο πλαίσιο άλλης διαγωνιστικής διαδικασίας, και σύμφωνα με το οποίο σκεπτικό ο καθορισμός του διοικητικού κόστους επαφίεται στην ελεύθερη κρίση του διαγωνιζόμενου, διότι είναι ζήτημα αναγόμενο στον τρόπο άσκησης της επιχειρηματικής του δραστηριότητας. Η παρεμβαίνουσα ισχυρίζεται ότι, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι το κριτήριο ανάθεσης των ένδικων υπηρεσιών είναι η χαμηλότερη τιμή, κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια συμπίεσης του λειτουργικού κόστους εκτέλεσης του έργου εκμεταλλευόμενη τις υποδομές και παροχές (ασφαλιστική κάλυψη, εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης) που της διατίθενται αδαπάνως από τον όμιλο εταιρειών στον οποίο ανήκει. Συγκεκριμένα, αναφέρει στο υπόμνημα, που κατέθεσε εντός της ταχθείσης προς τούτο προθεσμίας, ότι, ως πολυεθνική εταιρεία, έχει την πλήρη υποστήριξη, αδαπάνως, από τη μητρική της εταιρεία «…» ως προς την ασφαλιστική της κάλυψη, την έκδοση εγγυητικών επιστολών και τη χρήση κεντρικών υποδομών και συστημάτων εξοικονόμησης λειτουργικού κόστους, καθώς και ότι από 1.1.2014 έως 31.12.2014 θα εξασφαλίσει, μέσω συγκεκριμένου προγράμματος Ε.Σ.Π.Α., αδαπάνως, την επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών του απασχοληθησομένου προσωπικού που βαρύνουν τον εργοδότη. Τα ανωτέρω, όμως, στοιχεία δεν δύνανται να ληφθούν υπ’ όψιν από την Επιτροπή Αναστολών, για το λόγο ότι η παρεμβαίνουσα επικαλείται και προσκομίζει αυτά το πρώτον ενώπιόν της, ενώ, εξ άλλου, στα υπ’ αριθμούς 1824 και 1824α/ 13.3.2013 (αρ. πρωτ. .... 2440/19.3.2013) έγγραφα παροχής διευκρινίσεων, που αυτή υπέβαλε προς την αναθέτουσα αρχή, ουδέν στοιχείο αιτιολόγησης του συγκεκριμένου ποσοστού του προσφερόμενου διοικητικού κόστους διαλαμβάνει. Ενόψει των ανωτέρω, πιθανολογείται σοβαρά ως βάσιμος ο σχετικός προβαλλόμενος λόγος. Πρέπει δε, κατόπιν τούτου, η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή, παρελκούσης ως αλυσιτελούς της εξετάσεως των λοιπών προβαλλομένων αιτιάσεων, και να διαταχθεί ως κατάλληλο ασφαλιστικό μέτρο η αναστολή εκτελέσεως της 5406/28.3.2013 αποφάσεως του Διοικητικού Συμβουλίου της «.....» – καθ’ ο μέρος με αυτήν απερρίφθη η προδικαστική προσφυγή της αιτούσης με την προαναφερθείσα αιτιολογία και ανεδείχθη η παρεμβαίνουσα ως ανάδοχος των επίμαχων υπηρεσιών φύλαξης - καθώς και η μη υπογραφή της συμβάσεως με την εταιρεία αυτή, μέχρις ότου εκδοθεί οριστική απόφαση επί της αιτήσεως ακυρώσεως που οφείλει να ασκήσει η αιτούσα εταιρεία, σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ.7 του ν. 3886/2010. Τέλος, πρέπει να απορριφθεί η ασκηθείσα παρέμβαση. Οίκοθεν νοείται, πάντως, ότι η Διοίκηση μπορεί να επανέλθει και να απαντήσει αιτιολογημένως επί της ανωτέρω αιτιάσεως της προσφυγής της αιτούσης, εκδίδοντας σχετική πράξη, και, κατόπιν τούτου, να ολοκληρώσει το διαγωνισμό.

Εξάλλου, σε περίπτωση κατά την οποία διαγωνιζόμενος προβάλλει ειδικούς και συγκεκριμένους ισχυρισμούς περί υποβολής ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς εκ μέρους άλλου διαγωνιζόμενου, γεννάται αντίστοιχη υποχρέωση του αναθέτοντα φορέα να απαντήσει στους προβληθέντες ουσιώδεις ισχυρισμούς. Η απάντηση αυτή πρέπει να είναι νόμιμα αιτιολογημένη, η δε νομιμότητα και επάρκεια της σχετικής αιτιολογίας αποτελεί αντικείμενο ελέγχου από την ΕΑΔΗΣΥ (βλ. ΣτΕ, 726/2022, ΣτΕ 199/2021, 154/2021, ΕΑ ΣτΕ 12/2020). Ωστόσο, οι διαγωνιζόμενοι δεν εμποδίζονται να προβάλουν το πρώτον ισχυρισμούς περί ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών άλλων προσφερόντων με την άσκηση προδικαστικής προσφυγής τους ενώπιον της ΕΑΔΗΣΥ (πρβλ. ΣτΕ 726/2022, σκ. 32, ΑΕΠΠ 1554/2021, σκ. 11). Δεν θεωρούνται ουσιώδεις και συγκεκριμένοι οι ισχυρισμοί που ερείδονται αποκλειστικά στην κοστολόγηση των οικονομικών προσφορών των συμμετεχόντων στον διαγωνισμό, η οποία ανάγεται στους οικονομοτεχνικούς παράγοντες και στα οικονομικά δεδομένα που ισχύουν για καθέναν από τους διαγωνιζόμενους (πρβλ. ΕΑ 12/2020)· μόνη δε η υποβολή χαμηλότερης προσφοράς σε επιμέρους κονδύλια, σε σχέση με τις λοιπές υποβληθείσες προσφορές, δεν αρκεί προκειμένου να εξετασθεί η οικονομική προσφορά του μειοδότη ως ασυνήθιστα χαμηλή (πρβλ. ΕΑ ΣτΕ 165/2020, 20/2020, 290/2017). 

Περίληψη της αποφάσεως Προσέγγιση των νομοθεσιών — Διαδικασίες προσφυγής σε θέματα συνάψεως συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων — Οδηγία 89/665 — Υποχρέωση των κρατών μελών να προβλέπουν διαδικασία ασκήσεως προσφυγής — Πρόσβαση στις διαδικασίες προσφυγής — Εθνική νομοθεσία απαγορεύουσα στα μέλη υποβαλούσας προσφορά κοινοπραξίας χωρίς νομική προσωπικότητα να ασκήσoυν ατομικώς προσφυγή — Επιτρέπεται (Οδηγία του Συμβουλίου 89/665, άρθρο 1) Το άρθρο 1 της οδηγίας 89/665, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί της εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της συνάψεως συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 92/50, για τον συντονισμό των διαδικασιών συνάψεως δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών, πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι δεν αποκλείει εθνική νομοθεσία κατά την οποία μόνον το σύνολο των μελών κοινοπραξίας χωρίς νομική προσωπικότητα, η οποία μετέσχε ως τέτοια σε διαδικασία συνάψεως δημόσιας συμβάσεως και δεν της ανατέθηκε το αντικείμενο της εν λόγω συμβάσεως, μπορεί να ασκήσει προσφυγή κατά της αποφάσεως περί συνάψεως της συμβάσεως και όχι μόνον ένα από τα μέλη της ατομικώς. Το ίδιο ισχύει αν όλα τα μέλη τέτοιας κοινοπραξίας ασκήσουν μεν από κοινού προσφυγή αλλά η προσφυγή ενός από τα μέλη της είναι απαράδεκτη. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, πράγματι, η εθνική νομοθεσία απαιτεί απλώς από τους προσφεύγοντες να πληρούν τις σχετικές με την ενεργητική νομιμοποίηση προϋποθέσεις αναλόγως της νομικής μορφής που έχουν επιλέξει τα ίδια τα μέλη. Τέτοιου είδους προϋποθέσεις είναι γενικής ισχύος και δεν περιορίζουν κατά τρόπο αντίθετο προς την οδηγία 89/665 την αποτελεσματικότητα των προσφυγών και τη δυνατότητα των υποβαλόντων προσφορά να ασκήσουν προσφυγές. (βλ. σκέψεις 28-29 και διατακτ.)

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑΤΩΝ. ζητείται η ανάκληση της 45/2017 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την ανάθεση από το Δήμο ... της προμήθειας σκυροδεμάτων, αδρανών υλικών και οπλισμών προϋπολογιζόμενης δαπάνης 554.393,83 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.) στην εταιρεία … Α.Ε., επειδή δεν αποδεικνύεται ότι η τεχνική προσφορά της αναδόχου ήταν σύμφωνη με τα οριζόμενα στη διακήρυξη, δεδομένου ότι η αναθέτουσα αρχή δεν απάντησε, κατά παράβαση της αρχής της διαφάνειας, επί της ουσίας σε προδικαστική προσφυγή συνυποψήφιας εταιρείας που ζητούσε τον αποκλεισμό της αναδόχου για το λόγο αυτό..(..) Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι αφού οι λόγοι της προδικαστικής προσφυγής της εταιρείας ..., όπως εκτίθενται ανωτέρω, αφορούσαν σε τεχνικής φύσης ζητήματα, όφειλε η Επιτροπή του διαγωνισμού, προκειμένου να κρίνει αποδεκτή την τεχνική προσφορά της αναδόχου, να απαντήσει αιτιολογημένα, κατ’ επιταγή της αρχής της διαφάνειας, στις αιτιάσεις της προσφεύγουσας εταιρείας, ώστε να καταστεί δυνατός ο έλεγχος νομιμότητας της διαγωνιστικής διαδικασίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Συνακόλουθα πρέπει να συμπληρωθεί ο φάκελος, με αιτιολογημένη απάντηση της αναθέτουσας αρχής επί των λόγων της προδικαστικής προσφυγής της εταιρείας ... και ειδικότερα να διευκρινιστεί αν στο φάκελο «δικαιολογητικά συμμετοχής – τεχνική προσφορά» που υπέβαλε η ανάδοχος υπάρχει ή όχι τεχνική προσφορά σε μορφή pdf, υπογεγραμμένη ψηφιακά, που να περιλαμβάνει περιγραφή των προσφερόμενων ειδών, τις τεχνικές προδιαγραφές τ.... και αν κάποια από τα προσφερόμενα είδη της Ομάδας 1 (κανάλια αποστράγγισης) είναι εκτός τεχνικών προδιαγραφών, ...VΙ Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η οριστική κρίση του Τμήματος πρέπει να αναβληθεί, προκειμένου να συμπληρωθεί ο φάκελος με αιτιολογημένη απάντηση της αναθέτουσας αρχής επί των λόγων της προδικαστικής προσφυγής της εταιρείας.