Δεν συντρέχει περίπτωση κατάτμησης της δαπάνης για το έργο διαμόρφωσης χώρου εμποροπανήγυρης, καθώς αυτό παρουσιάζει αυτοτέλεια έναντι των λοιπών εργασιών και προμηθειών, έχει δε μόνιμο χαρακτήρα σε αντίθεση με τις λοιπές εργασίες που επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Ζητείται παραδεκτώς η αναθεώρηση της 3049/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου,Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις υπό στοιχ. IIΙ και ΙV σκέψεις της παρούσας, το παρόν Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι εφόσον οι περιλαμβανόμενες στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση εργασίες έχουν εκτελεσθεί κατά το μεγαλύτερο μέρος -γεγονός άλλωστε, το οποίο δεν αμφισβητεί ούτε ο αιτών Δήμος- και δεδομένου ότι για την εκτέλεση των εργασιών αυτών προ της εγκρίσεως ΑΠΕ δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 56 του ν. 3669/2008, όπως ορθώς έκρινε το VI Τμήμα με την 3049/2011 απόφασή του, και μάλιστα ούτε οι ουσιαστικές προϋποθέσεις, καθόσον δεν επρόκειτο περί πρόσθετων επειγουσών εργασιών κατά την έννοια του ως άνω άρθρου, γιατί δεν στόχευαν στην αποτροπή άμεσου για το έργο κινδύνου, μη δυναμένου ν΄ αποτραπεί άλλως, αλλά στην αντιμετώπιση μιας πάγιας ανάγκης με τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου απορροής και αποστράγγισης ομβρίων προς αντικατάσταση του παλαιού, ούτε οι τυπικές, καθόσον δεν είχε προηγηθεί εντολή της Προϊσταμένης του έργου Αρχής, ήτοι της Δημαρχιακής Επιτροπής..δεν έσφαλλε το VI Τμήμα δεχθέν ότι πράγματι ήταν κατά χρόνο αναρμόδια η Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τον έλεγχο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου, στην οποία περιλαμβάνονται εκτελεσθείσες εργασίες μη εμπίπτουσες στην έννοια της διάταξης του άρθρου 56 περί επειγουσών πρόσθετων εργασιών.(..)Κατ’ ακολουθίαν τούτων και μη προβαλλόμενου άλλου λόγου αναθεωρήσεως, η κρινόμενη αίτηση για αναθεώρηση της 3049/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να απορριφθεί.

ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΝΑΔΟΧΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΕΡΓΟΥ-ΑΙΤΗΣΗ ΑΝΑΣΤΟΛΗΣ:..Επειδή, περαιτέρω, προβάλλεται από την πλευρά του καθ’ ου Δήμου η συνδρομή λόγων δημοσίου συμφέροντος που κωλύουν κατ’ άρθρο 5 παρ. 5 εδ. β΄ ν. 3886/2010 την λήψη ασφαλιστικών μέτρων. Προβάλλεται, ειδικώτερα, ότι το έργο αφορά στην αντιρρύπανση και την προστασία της παραλιακής ζώνης του Δήμου από την απόρριψη σ’ αυτήν ανεπεξεργάστων λυμάτων διαφόρων οικισμών (οι οποίοι κατά τον Δήμο αποτελούν οικισμούς Γ΄ προτεραιότητας σύμφωνα με την Οδηγία 91/27/ΕΟΚ, διότι συγκεντρώνουν πληθυσμό άνω των 2.000 κατοίκων κατά την θερινή περίοδο), ότι για τον λόγο αυτό εντάχθηκε το έργο στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» του Υπουργείου Περιβάλλοντος με την οίκ. 171711/23.9.2011 πράξη του αρμοδίου Ειδικού Γραμματέα Υδάτων. Περαιτέρω, προβάλλεται ο κίνδυνος ν’ απολεσθεί η εξασφαλισθείσα έτσι κοινοτική χρηματοδότηση του έργου από το Ε.Σ.Π.Α. περιόδου 2007-2012 (με τις δοθείσες παρατάσεις), διότι για μεν την εκτέλεση του έργου (διαρκείας 24 μηνών) ο χρονικός ορίζοντας είναι το τέλος του 2014, για δε την οικονομική τακτοποίηση (έλεγχοι, παραλαβή κλπ.) του προγράμματος (για την οποίαν αναγκαιούν 15 μήνες) ο χρονικός ορίζοντας είναι το τέλος του 2015, ενώ η διάρκεια της διαγωνιστικής διαδικασίας, που πρέπει να προηγηθεί όλων αυτών, είναι, κατά την άποψη του Δήμου, επιπλέον 8 - 12 μήνες. Ο ισχυρισμός, όμως, ότι ειδικώς η επανάληψη του διαγωνισμού θα ματαιώσει την εκτέλεση του έργου, δεν μπορεί να γίνει δεκτός, διότι από τα ανωτέρω δεν προκύπτει παντελής αδυναμία εκτελέσεως του έργου, αλλά μάλλον ανάγκη επιταχύνσεως των διαγωνιστικών διαδικασιών.Επειδή, κατόπιν αυτών πρέπει να διαταχθεί ως κατάλληλο ασφαλιστικό μέτρο η αναστολή της περαιτέρω προόδου της διαγωνιστικής διαδικασίας. Οίκοθεν νοείται ότι κατ’ άρ. 5 παρ. 8 ν. 3886/2010, σε συμμόρφωση προς τα ως άνω κριθέντα ο Δήμος ... μπορεί να επανέλθει και να εκδώσει εκ νέου διακήρυξη για το έργο, με διαφορετική όμως κατάστρωση των σταδίων της διαδικασίας, προτάσσοντας δηλαδή την αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών για το κατ’ αποκοπήν τμήμα και προβλέποντας την μετά ταύτα αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών (και τους αναλόγους ελέγχους ομαλότητας, που γίνονται κατά δεσμίαν αρμοδιότητα) τόσο για το κατ’ αποκοπήν όσο και για το επιμετρούμενο τμήμα

Νομιμότητα διεξαγωγής διαγωνισμού κατασκευής δημόσιου έργου.α) Ανοικτή δημοπρασία για την κατασκευή δημόσιου έργου, στην οποία εφαρμόζεται (και) η Κοινοτική νομοθεσία, δεν θεωρείται ότι διεξήχθη νόμιμα, αν κατά την ορισθείσα για την υποβολή των προσφορών ημερομηνία, δεν συνεδρίασε η Επιτροπή του διαγωνισμού.  β) Ο νέος διαγωνισμός για το ίδιο έργο δεν θεωρείται επαναληπτικός, διότι ο αρχικός θεωρείται ως μη γενόμενος. (πλειοψ.)

Έργο διαπλατύνσεως διάυλου...Επειδή, περαιτέρω, η αιτούσα ισχυρίζεται ότι εντός του κατατεθέντος φακέλου της προσφοράς είχε το σύνολο των απαιτουμένων από την διακήρυξη 618 μηχανοσήμων, προς απόδειξη δε του εν λόγω ισχυρισμού υπέβαλε, με το από 7.6.2013 υπόμνημά της ενώπιον της Επιτροπής Αναστολών, δύο ένορκες βεβαιώσεις, μιάς υπαλλήλου και ενός συνεργάτη της, οι οποίοι βεβαιώνουν ότι στον φάκελο της προσφοράς είχαν τοποθετηθεί 620 μηχανόσημα, ήτοι δύο παραπάνω από τα απαιτούμενα από την διακήρυξη. Ο ανωτέρω ισχυρισμός είναι απορριπτέος, διότι με τις προαναφερθείσες ένορκες βεβαιώσεις δεν ανατρέπεται, πάντως, το πραγματικό γεγονός ότι επί του εντύπου της οικονομικής προσφοράς της αιτούσης είναι επικολλημένα 608 ένσημα. Τέλος, αν έχει την έννοια ότι προβάλλει μη τήρηση του ενιαίου μέτρου κρίσεως, είναι απορριπτέα και η περαιτέρω αιτίαση, ότι η Επιτροπή του Διαγωνισμού δεν ετήρησε αυστηρή τυπικότητα με το να δεχθεί από μη εξουσιοδοτημένο πρόσωπο την δήλωση παραιτήσεως άλλου διαγωνιζομένου (της εταιρείας “…”) από ενστάσεις κατά του αποκλεισμού του, ο οποίος είχε χωρήσει λόγω εκπροθέσμου υποβολής της προσφοράς του άλλου αυτού διαγωνιζομένου. Και τούτο, λόγω της προδήλου ελλείψεως ταυτότητος των συνθηκών στις δύο περιπτώσεις.

Άσκηση ή μη αγωγής ακύρωσης διαιτητικής απόφασης που εκδόθηκε σε δίκη μεταξύ ν.π.ι.δ. και κοινοπραξίας για διαφορές από σύμβαση κατασκευής έργου, φερόμενου ως χρηματοδοτηθέντος από το ΥΠΠΟΑ.Απόφαση Διαιτητικού Δικαστηρίου που εκδόθηκε σε δίκη μεταξύ ν.π.ι.δ. και κοινοπραξίας για διαφορές από τη μεταξύ τους σύμβαση κατασκευής έργου, παράγει δεδικασμένο και εκτελεστότητα υπέρ και σε βάρος των διαδίκων αυτής. Το Ελληνικό Δημόσιο, που φέρεται ως χρηματοδότης του έργου αλλά δεν συνομολόγησε τη διαιτητική ρήτρα και ούτε παρέστη ως διάδικος στη διαιτητική δίκη, δεν νομιμοποιείται σε άσκηση αγωγής ακύρωσης της διαιτητικής απόφασης. (ομόφ.)

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ:Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου «Ανακατασκευή του Γηπέδου Ποδοσφαίρου στο Αθλητικό Κέντρο Δήμου … - Άλσος …», διότι  μη νομίμως αποκλείστηκε από τον διαγωνισμό, κατόπιν ανοίγματος των κατατεθεισών οικονομικών προσφορών και της κατάταξης αυτών στον οικείο πίνακα μειοδοσίας, η αναδειχθείσα ως προσωρινή μειοδότρια εργοληπτική επιχείρηση, με την αιτιολογία ότι αν και προσκλήθηκε σχετικά, προσκόμισε ελλιπή τα προβλεπόμενα από το άρθρο 6 της ΕΣΥ στοιχεία (δείγματα, πιστοποιητικά, έγγραφα και βεβαιώσεις). Ειδικότερα, εφόσον στη διακήρυξη του διαγωνισμού για την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου - που υπερισχύει των όρων της ΕΣΥ και δεσμεύει τόσο την Αναθέτουσα Αρχή όσο και τους διαγωνιζόμενους, δεν έχει γίνει προσθήκη, κατόπιν προηγούμενης έγκρισης από τον Υπουργό Μεταφορών, Υποδομών και Δικτύων, επιπλέον όρων τεχνικής ικανότητας – καταλληλότητας των διαγωνιζομένων, πέραν της εγγραφής τους στην προβλεπόμενη από τη διακήρυξη κατηγορία και τάξη έργων του Μ.Ε.ΕΠ., τα απαιτούμενα από σχετικό άρθρο 6 της ΕΣΥ στοιχεία δεν αποτελούν πρόσθετα δικαιολογητικά τεχνικής ικανότητας – καταλληλότητας, που οι υποψήφιες εργοληπτικές επιχειρήσεις έπρεπε να καταθέσουν κατά τη διαδικασία του διαγωνισμού προς απόδειξη της ικανότητας – καταλληλότητάς τους για την εκτέλεση του ελεγχόμενου έργου, όπως εσφαλμένα υπέλαβε η Αναθέτουσα Αρχή.

Σύμβαση παραχώρησης δημοσίου έργου (μελέτη- κατασκευή χρηματοδότηση και εκμετάλλευση υπόγειου σταθμού αυτοκινήτων σε δημοτική πλατεία). Μη νόμιμη η διαδικασία ανάθεσης της σύμβασης αυτής, καθόσον: α) η απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ περί εγκρίσεως εφαρμογής του εξαιρετικού συστήματος μελέτη- κατασκευή παρίσταται ανεπαρκώς αιτιολογημένη, β) μη νομίμως η διακήρυξη δεν έχει συνταχθεί με βάση το ισχύον πρότυπο τεύχος τύπου Α, ενώ έχουν προστεθεί σε αυτή όροι, οι οποίοι δεν απαντώνται στο πρότυπο τεύχος και για τους οποίους δεν τηρήθηκε η ειδική διαδικασία προηγούμενης έγκρισης προσθήκης όρων από τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, γ) πλημμελώς ορίστηκε στη διακήρυξη ως προϊσταμένη αρχή το δημοτικό συμβούλιο, δ) κατά παράβαση των διατάξεων του ν.3669/2008 αναγνωρίζεται με τη διακήρυξη δικαίωμα αποζημίωσης του αναδόχου για την εκτέλεση πρόσθετων εργασιών αορίστως και χωρίς καμία ειδικότερη προϋπόθεση και ε) η ανάδοχος δεν διέθετε την ελάχιστη απαιτούμενη από τη διακήρυξη συνολική καθαρή θέση και επομένως αυτή έπρεπε να αποκλειστεί από το διαγωνισμό. Περαιτέρω, αναφορικά με το ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης έκρινε ότι έχουν εμφιλοχωρήσει οι ακόλουθες νομικές πλημμέλειες: 1) ως προς τη σειρά προτεραιότητας των εγγράφων που διέπουν τη σύμβαση παραχώρησης δεν προκύπτει από τη διακήρυξη ότι οι οδηγίες σύνταξης μελετών κατατάσσονται πριν από το χρονοδιάγραμμα κατασκευής του έργου, 2) μη νομίμως αναγράφεται ότι ο κύριος του έργου αναγνωρίζει ότι ο ανάδοχος για την εξασφάλιση του ανα¬γκαίου δανεισμού, μπορεί να εκχωρήσει σε χρηματοδοτούσα τράπεζα κάθε δικαίωμά του από τη σύμβαση παραχώρησης, καθόσον τέτοια εκχώρηση προϋποθέτει προηγούμενη άδεια του κυρίου του έργου, σύμφωνα με το άρθρο 34 της ΈΣΥ, 3) ο συμβατικός όρος, κατά τον οποίο η έναρξη των προθεσμιών κατασκευής του έργου, υπό την προϋπόθεση ότι η επένδυση έχει υπαχθεί στον αναπτυξιακό νόμο, ξεκινά από την ημερομηνία που ο κύριος του έργου θα παραδώσει στον ανάδοχο παραχώρησης το χώρο κατασκευής ελεύθερο από κάθε δικαίωμα τρίτου και άδειο και θα υπογραφεί σχετικό πρωτόκολλο παράδοσης και παραλαβής, έχει τεθεί κατά παράβαση όρου της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο η συνολική προθεσμία περάτωσης της κατασκευής του έργου ορίζεται σε 26 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης, ενώ σε περίπτωση καθυστέρησης πέραν των 10 μηνών η έκδοση των απαιτουμένων αδειών και εγκρίσεων (συμπεριλαμβανομένης και της ένταξης στον αναπτυξιακό νόμο) η ως άνω προθεσμία δύναται να παραταθεί μετά από αίτηση του αναδόχου και έγκριση της προϊσταμένης αρχής και 4) δεν επιμερίζεται η εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης και σε εγγύηση τήρησης των όρων της σύμβασης παραχώρησης. Το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την 702/2010 απόφασή του ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου και έκρινε ότι: α) Από την υπουργική απόφαση, όπως αυτή συμπληρώνεται από τα στοιχεία του φακέλου, προκύπτει ότι η επιλογή του συστήματος δημοπράτησης επιβάλλεται από το γεγονός ότι ο υπόγειος σταθμός αυτοκινήτων πρόκειται να κατασκευασθεί στα όρια της παλιάς πόλης, που έχει χαρακτηρισθεί ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς και εντός της ζώνης προστασίας του μνημείου, ενώ η χωροθέτησή του σε συνδυασμό με το μέγεθός του συντείνουν στο ότι αποτελεί έργο με ιδιομορφίες και απαιτείται η αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων. β) Δεν υπάρχει πρότυπο τεύχος διακήρυξης για το σύστημα μελέτη- κα-τασκευή και συνεπώς η μη τήρηση του πρότυπου τεύχους Α για την ελεγχόμενη διακήρυξη δεν αποτελεί πλημμέλεια (μειοψηφία), γ)Νομίμως ορίστηκε ως προϊσταμένη αρχή το δημοτικό συμ-βούλιο (άρθρα 3 παρ. 5 Π.Δ. 171/1987, 103 παρ. 2, 4 και 5 ν.3463/2006), δ) δεν αναγνωρίζεται στον ανάδοχο αόριστο και άνευ συνδρομής των νομίμων προϋποθέσεων δικαίωμα αποζημίωσης παρά το νόμο, αλλά σύμφωνα με αυτόν και κατά τους όρους εφαρμογής του, ε) από τα προσκο¬μιζόμενα ενώπιον του Τμήματος στοιχεία προκύπτει ότι η συνολική καθαρή θέση της αναδόχου δεν υπολείπεται του ορίου που θέτει η διακήρυξη. Ως προς τις νομικές πλημμέλειες του σχεδίου σύμβασης το Τμήμα έκρινε ότι: 1) Οι οδηγίες σύνταξης μελετών αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των οριστικών μελετών της τεχνικής προσφοράς και των μελετών εφαρμογής του αναδόχου παραχώρησης και προτάσσονται του χρονοδιαγράμματος κατασκευής του έργου. 2) Πρέπει να γίνει ρητή μνεία στο σχέδιο σύμβασης για την ειδικότερη προϋπόθεση έγγραφης άδειας από τον κύριο του έργου για την παραχώρηση της εκμετάλλευσης του σταθμού αυτοκινήτων. 3) Ορθή η κρίση του Κλιμακίου. 4) Ένόψει των οριζομένων σχετικά στη διακήρυξη η δεύτερη εγγυητική επιστολή αφορά στο στάδιο της διοικητικής παραλαβής του έργου και επομένως νομίμως στο σχέδιο σύμβασης δεν επιμερίζεται η προβλεπόμενη εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης και σε εγγύηση τήρησης των όρων της σύμβασης παραχώρησης. Θα πρέπει όμως, να προστεθεί στο σχέδιο σύμβασης όρος με περιεχόμενο τη σχετική (μελλοντική) υποχρέωση του αναδόχου.

Παροχή υπηρεσιών ασφάλειας...Εν όψει των ανωτέρω και λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι η αιτούσα εταιρεία δεν αμφισβήτησε ευθέως την νομιμότητα των μνημονευθέντων όρων της Διακήρυξης, ο προβαλλόμενος με την κρινόμενη αίτηση λόγος, κατά τον οποίο ο αποκλεισμός της από τον διαγωνισμό δεν είναι νόμιμος, διότι η ίδια δεν είναι μέλος συμβληθείσης εργοδοτικής οργάνωσης ούτε προσχώρησε στην οικεία κλαδική συλλογική σύμβαση ούτε, άλλωστε, η σύμβαση αυτή κηρύχθηκε υποχρεωτική, ώστε να την δεσμεύει, δεν πιθανολογείται σοβαρώς ως βάσιμος και πρέπει να απορριφθεί. Εξ άλλου, λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι η ανωτέρω αιτιολογία στηρίζει αυτοτελώς τον αποκλεισμό της αιτούσης από τον διαγωνισμό, αποβαίνει αλυσιτελής η έρευνα του ετέρου λόγου της κρινόμενης αίτησης, ο οποίος πλήττει επάλληλη αιτιολογία αποκλεισμού της από τον διαγωνισμό αυτόν.

Έργο- Συμπληρωματική σύμβαση:..ζητείται η ανάκληση της 135/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου:Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι οι εργασίες κατεδάφισης παλαιών κτισμάτων σε εκτάσεις εκτός του οικοπέδου όπου κατασκευάζεται το Τέμενος, δεν είναι συμπληρωματικές της σύμβασης κατασκευής του Τεμένους, κατά την έννοια του άρθρου 57 του Κώδικα Δημοσίων Έργων, πρωτίστως διότι δεν παρουσιάζουν συνάφεια με το φυσικό αντικείμενο του έργου ούτε είναι αναγκαίες για την τεχνική τελειοποίησή του. Ειδικότερα, δεν εξυπηρετούν την κατασκευή του Τεμένους ούτε του περιβάλλοντος χώρου του αλλά τη διαμόρφωση των λοιπών οικοπέδων του σχετικού οικοδομικού τετραγώνου, επεκτείνοντας κατά τούτο ανεπίτρεπτα το φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης. Εξάλλου, οι περιστάσεις που επικαλείται ως απρόβλεπτες η αναθέτουσα αρχή, και ειδικότερα οι μεταβολές που επέφεραν οι διατάξεις του άρθρου 35 του ν. 4414/2016, δεν συνδέονται με το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης ούτε οδήγησαν σε μεταρρύθμιση της μελέτης του κατασκευαζόμενου κτιρίου. Τέλος, δεν συνιστούν απρόβλεπτα περιστατικά, δεδομένου ότι ο νόμος με τον οποίο θεσπίστηκαν δημοσιεύτηκε πριν την υπογραφή της σύμβασης ανάθεσης, όπου άλλωστε μνημονεύονται ρητώς. Περαιτέρω, ενόψει των περιστατικών της υπόθεσης, πρέπει να απορριφθεί και ο ισχυρισμός για ανάκληση της προσβαλλόμενης Πράξης λόγω συγγνωστής πλάνης. (..)Κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί...Δεν ανακαλεί την 135/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/ΕΠΤΑΜ/1317/2018