ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ΑΣΦΑΛΤΟΣΤΡΩΣΕΙΣ ΔΗΜΟΥ...(...)Αντιθέτως η αναθέτουσα αρχή εφόσον με την προδικαστική προσφυγή έχουν προβληθεί συγκεκριμένες ειδικές και κοστολογημένες αιτιάσεις, μεταξύ άλλων, περί της ανεπάρκειας του κόστους ασφαλτικών υλικών, δύναται και υποχρεούται, εφόσον κρίνεται εν προκειμένω ότι ελλείπει η ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία στην προσβαλλομένη απόφαση, να επαναλάβει την διαδικασία από το σημείο αυτό..., όπου και εμφιλοχώρησε η παράλειψη.(...)Δέχεται τη Προσφυγή.Ακυρώνει την με αρ. 561/2020 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ...., στο πλαίσιο του ανοικτού, ηλεκτρονικού διαγωνισμού που προκηρύχθηκε με την με αρ. πρωτ. .... διακήρυξη για την ανάδειξη αναδόχου του έργου «Ασφαλτοστρώσεις Δήμου ....», εκτιμώμενου προϋπολογισμού ύψους 5.999.060,91€ και κριτήριο για την ανάθεση της σύμβασης τη πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, καθ΄ό μέρος παρέλειψε η αναθέτουσα αρχή να προβεί στην απαιτούμενη αιτιολογία.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.Ε/97/2022.

Προμήθεια ασφάλτου :Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις σκέψεις 5.Α και 5.Β., το Κλιμάκιο κρίνει ομοφώνως ότι κατά το στάδιο υποβολής των δικαιολογητικών κατακύρωσης, οι αναφερόμενες στην προηγούμενη σκέψη εταιρείες όφειλαν να υποβάλουν τα εκτιθέμενα στην προηγούμενη σκέψη υπό στοιχεία i) και ii) πιστοποιητικά επικαιροποιημένα, ήτοι με ημερομηνία έκδοσής τους μεταγενέστερη της ημερομηνίας  της σχετικής πρόσκλησης (20/11/2018). Υπήρχε δε υποχρέωση υποβολής επίκαιρων των ως άνω πιστοποιητικών, διότι αυτά πιστοποιούν το περιεχόμενό τους μόνο μέχρι την ημερομηνία της έκδοσή τους ή την προηγουμένη αυτής ημέρα (βλ. Στ Κλ. 285, 301/2018). Επίσης, η εταιρεία ..... Ι.Κ.Ε. όφειλε να υποβάλει τις αναφερόμενες στην προηγούμενη σκέψη υπεύθυνες δηλώσεις, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 2.2.7.2 περίπτωση Α. της διακήρυξης, για τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης στους οποίους οφείλει εισφορές και για την απόδειξη μη συνδρομής των λοιπών λόγων αποκλεισμού που αναφέρονται στο άρθρο 2.2.3.3, καθώς και το σχετικό πιστοποιητικό του Σ.ΕΠ.Ε. ή σχετική ένορκη βεβαίωση περί μη ισχύος του λόγου αποκλεισμού της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016, που αφορά σε τυχόν επιβληθέντα από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.) πρόστιμα, όπως άλλωστε κατατέθηκε από την εταιρεία ..... Α.Ε., παρά το γεγονός ότι δεν προβλεπόταν στη διακήρυξη, αφού η συνδρομή ή μη του ως άνω λόγου αποκλεισμού πρέπει να ελέγχεται υποχρεωτικά, βάσει του προαναφερόμενου άρθρου 73, από την αναθέτουσα αρχή. Εξάλλου, η αναθέτουσα αρχή όφειλε να διαπιστώσει τις αναφερθείσες στην παρούσα σκέψη ελλείψεις στα δικαιολογητικά κατακύρωσης και, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 103 παρ. 2 του ν. 4412/2016 και 3.2 της διακήρυξης, να καλέσει την ανάδοχο να τα συμπληρώσει. Σημειώνεται ότι η αναθέτουσα αρχή θα μπορούσε οίκοθεν, αν δε συνέτρεχαν οι λοιποί λόγοι που κωλύουν την υπογραφή της σύμβασης, να επαναλάβει τον έλεγχο των δικαιολογητικών κατακύρωσης ακολουθώντας τη νόμιμη διαδικασία (εκ νέου πρόσκληση για την υποβολή των ελλειπόντων στοιχείων, έλεγχο των υποβληθέντων στοιχείων και έκδοση νέας κατακυρωτικής απόφασης αναλόγως του αποτελέσματος του ελέγχου).

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/825/2019

Υπηρεσία θαλάσσιας ενδομεταφοράς...Με τα δεδομένα αυτά και λαμβάνοντας υπόψη ότι η αναθέτουσα αρχή ενεργοποίησε εγκαίρως τους μηχανισμούς ανοιχτής συμμετοχής πλοιοκτητών για την εξυπηρέτηση των γραμμών του Δικτύου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών (πρόσκληση για σύναψη συμβάσεων αποκλειστικής εκμετάλλευσης και μειοδοτικό διαγωνισμό), το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η αναθέτουσα αρχή προέβη στις προβλεπόμενες από το άρθρο όγδοο του ν.2932/2001 ενέργειες, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι επείγουσες συγκοινωνιακές ανάγκες των εξυπηρετούμενων περιοχών, για το χρονικό διάστημα μέχρι 31.10.2019, το πλοίο δε που επελέγη πληροί τις προβλεπόμενες από το νόμο και τη διακήρυξη απαιτήσεις ασφαλείας (σχετ. και το .....2019 διαβιβαστικό έγγραφο του Αναπληρωτή Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής). Κατά συνέπεια, νομίμως συνήφθη η ελεγχόμενη σύμβαση (Ε.Σ. Ζ′ Κλιμ. 57, 101, 122/2018), αντίγραφο της οποίας τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.

Ματαίωση διαδικασίας ανάθεσης σύμβασης δημοσίων έργων, λόγω απόρριψης των προσφορών όλων των υποψηφίων, δυνάμει απόφασης της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ.(...)Ενόψει της απόφασης της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας με αριθμό 276/2019, με την οποία πιθανολογείται σοβαρά ότι μη νομίμως έγινε δεκτό, με την απόφαση 679-680/2019 της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ), ότι οι τεχνικές προσφορές αμφοτέρων των διαγωνιζομένων ενώσεων εταιρειών που συνεχίζουν στο διαγωνισμό, καλύπτουν το σύνολο των ελάχιστων απαιτήσεων της διακήρυξης του διαγωνισμού για την ανάθεση της σύμβασης «Εγκατάσταση πλήρους ηλεκτρονικού συστήματος αναλογικής χρέωσης διοδίων τελών, δορυφορικής τεχνολογίας με οπτική αναγνώριση», λόγω πλημμελειών που διαπιστώθηκαν από το δικαστήριο, συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 106 του ν. 4412/2016 και μπορεί να προβεί η αναθέτουσα αρχή σε ματαίωση του εν λόγω διαγωνισμού, εκτιμώντας πάντως και τον υπαρκτό κίνδυνο να γίνει αποδεκτή κάποια από τις ήδη υποβληθείσες από τους ως άνω υποψηφίους αιτήσεις ακύρωσης, που υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να υποχρεώσει την αναθέτουσα αρχή σε αποζημίωση του δικαιωθέντος υποψηφίου (ομόφωνα).

Παροχή υπηρεσίας θαλάσσιας ενδομεταφοράς...Με τα δεδομένα αυτά και λαμβάνοντας υπόψη ότι η αναθέτουσα αρχή είχε ενεργοποιήσει εντός σύντομου χρονικού διαστήματος τους μηχανισμούς ανοιχτής συμμετοχής πλοιοκτητών στις υπό ανάθεση γραμμές (πρόσκληση για σύναψη συμβάσεων αποκλειστικής εκμετάλλευσης και μειοδοτικό διαγωνισμό), το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι, από τον έλεγχο όλων των στοιχείων που υποβλήθηκαν σε αυτό, συνάγεται ότι η Αναθέτουσα Αρχή προέβη στις προβλεπόμενες από το άρθρο όγδοο του ν.2932/2001 ενέργειες, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι επείγουσες συγκοινωνιακές ανάγκες των εξυπηρετούμενων περιοχών, για το χρονικό διάστημα μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας του ανοικτού διαγωνισμού και τη σύναψη της σχετικής σύμβασης, το δε πλοίο που επελέγη πληροί τις προβλεπόμενες από το νόμο και τη διακήρυξη απαιτήσεις ασφαλείας (σχετ. και το 2252.1.20/22052/18/22.3.2018 διαβιβαστικό έγγραφο του Υφυπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής). Κατά συνέπεια, νομίμως συνήφθη η ελεγχόμενη σύμβαση.

Προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων..Πάσχει η ελεγχόμενη προμήθεια και για τον πρόσθετο λόγο ότι δεν προσκομίσθηκε, παρότι ζητήθηκε με τη 281/2020 αναβλητική Πράξη, κανένα απολύτως στοιχείο περί τεκμηρίωσης του ύψους του προϋπολογισμού του ελεγχόμενου υποέργου, η δε επικαλούμενη από την αναθέτουσα αρχή 126309/6.12.2019 απόφαση του Υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με την οποία εγκρίθηκε η διαδικασία χρηματοδότησης του όλου έργου «Ανάπτυξη και αναβάθμιση υποδομών/εξοπλισμού του εργαστηρίου ελέγχου ντόπινγκ» αναδεικνύει μόνο τη σκοπιμότητα ολοκλήρωσης αυτού και δεν περιέχει κανένα δεδομένο που να σχετίζεται με το κόστος των ζητουμένων συστημάτων ή να δικαιολογεί την εκτίμηση από την αναθέτουσα αρχή του ύψους της προϋπολογισθείσας δαπάνης. Η έλλειψη αυτή συνιστά, σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά στη σκέψη ΙΙ-Δ της παρούσας, ευθεία παραβίαση του άρθρου 45 παρ. 3 του ν. 4412/2016, καθιστώντας ανέφικτο τον έλεγχο της διάθεσης του συμβατικού ποσού, σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της διαφάνειας.Ενόψει των ανωτέρω ουσιωδών πλημμελειών, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης.

ΜΕΛΕΤΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά, οι ελεγχόμενες συμπληρωματικές εργασίες μελετών, οι οποίες δεν περιελήφθησαν στην αρχική σύμβαση,: α) παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια με το αρχικό συμβατικό αντικείμενο, εφόσον αφορούν σε επιπλέον, των προεκτιμώμενων και περιλαμβανόμενων στην κύρια σύμβαση, εγγραπτέα δικαιώματα και είναι απολύτως αναγκαίες για την ολοκλήρωσή του, με στόχο τη δημιουργία Εθνικού Κτηματολογίου στους δήμους που αφορά, β) κατέστησαν αναγκαίες λόγω απροβλέπτων περιστάσεων, αφού η «….», ως αναθέτουσα αρχή, κατέβαλε κάθε δυνατή επιμέλεια κατά τον τεχνικό προσδιορισμό του έργου για την ακριβή προεκτίμηση των ποσοτήτων των εγγραπτέων δικαιωμάτων, εφαρμόζοντας πρόσφορες και παραδεδεγμένες επιστημονικές μεθόδους, οι οποίες ωστόσο δεν της παρείχαν ασφαλή πρόβλεψη ως προς την πραγματική απόκλιση της εκτίμησης από την πραγματικότητα, γ) δεν μπορούν να διαχωριστούν από την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης χωρίς να δημιουργήσουν προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή ως προς την έγκαιρη και ποιοτική ολοκλήρωση της μελέτης, και δ) το συνολικό ποσό τους (16,78% επί του αρχικού συμβατικού αντικειμένου) δεν υπερβαίνει το 50% της αρχικής συμβατικής αμοιβής. Επομένως, η προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης συμπληρωματικών μελετών παρίσταται νόμιμη.

Προμήθειας υλικών οδοποιΐας:Με τα δεδομένα αυτά, δεν προκύπτει ότι η ως άνω εταιρεία απέδειξε ότι το προσφερθέν από αυτήν είδος «υλικά επιφανείας οδοστρώματος από μίγμα πολυολεφίνης» πληροί τις τιθέμενες στο Παράρτημα Ι τεχνικές προδιαγραφές, όπως απαιτούν οι διατάξεις του άρθρου 2.4.3.2 της διακήρυξης, και, συνακόλουθα, η προσφορά της για το εν λόγω είδος ήταν απορριπτέα.Β. Κατά το στάδιο υποβολής των δικαιολογητικών κατακύρωσης, η εταιρεία ..... όφειλε να καταθέσει για την ίδια και την εταιρεία ..... Ι.Κ.Ε. τα απαιτούμενα κατά τα άρθρα 2.2.3.1 και 2.2.3.3. περίπτωση β΄ της διακήρυξης και αναφερόμενα στη σκέψη V.θ. ποινικά μητρώα και πιστοποιητικά του Πρωτοδικείου Αθηνών, με ημερομηνία έκδοσής τους μεταγενέστερη της ημερομηνίας της σχετικής πρόσκλησης της αναθέτουσας αρχής προς την εταιρεία ….για υποβολή των δικαιολογητικών κατακύρωσης (29.10.2018), ώστε αυτά να είναι επίκαιρα, καθόσον, αφενός μεν, όπως ήδη έγινε δεκτό στην V σκέψη, ο ν. 4412/2016 (άρθρο 104 παρ. 1) και η διακήρυξη (περ. Α του άρθρου 2.2.7.2) απαιτούν το δικαίωμα συμμετοχής και οι όροι και προϋποθέσεις συμμετοχής όπως ορίστηκαν στα έγγραφα της σύμβασης να κρίνονται και «κατά την «υποβολή των δικαιολογητικών του άρθρου 80», αφετέρου δε τα πιστοποιητικά αυτά βεβαιώνουν τις αποτυπωθείσες σε αυτά έννομες καταστάσεις μόνο μέχρι και το χρόνο έκδοσής τους. Επίσης, η εταιρεία ….. όφειλε να υποβάλει για την ίδια και την εταιρεία …. τις υπεύθυνες δηλώσεις, που απαιτούνται από το άρθρο 2.2.7.2. Β.1. β΄ της διακήρυξης για τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης στους οποίους οφείλει εισφορές και για την απόδειξη μη συνδρομής των λοιπών λόγων αποκλεισμού που αναφέρονται στις περ. α΄ και γ΄ έως και θ΄ του άρθρου 2.2.3.3 της διακήρυξης. Επιπλέον, η εταιρεία ....., όπως έπραξε για αυτή την ίδια, όφειλε να καταθέσει και για την εταιρεία ..... Ι.Κ.Ε. το σχετικό πιστοποιητικό του Σ.ΕΠ.Ε. ή τη σχετική ένορκη βεβαίωση περί μη ισχύος του λόγου αποκλεισμού της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016 που αφορά σε τυχόν επιβληθέντα από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.) πρόστιμα, παρά το γεγονός ότι η υποχρέωση υποβολής τέτοιου πιστοποιητικού ή τέτοιας βεβαίωσης δεν προβλεπόταν από τη διακήρυξη, δεδομένου ότι η υποχρέωση αυτή προκύπτει ευθέως από τις διατάξεις των άρθρων 73 και 80 του ν. 4412/2016, η δε συνδρομή του σχετικού λόγου αποκλεισμού πρέπει να ελέγχεται υποχρεωτικά από την αναθέτουσα αρχή. Η δε αναθέτουσα αρχή όφειλε να διαπιστώσει τις αναφερθείσες στην παρούσα σκέψη ελλείψεις στα δικαιολογητικά κατακύρωσης της εταιρείας …. και, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρων 103 παρ. 2 του ν. 4412/2016 και 3. 2 της διακήρυξης, να την καλέσει να τα συμπληρώσει. Οίκοθεν νοείται ότι η αναθέτουσα αρχή θα μπορούσε, να επαναλάβει τον έλεγχο των δικαιολογητικών κατακύρωσης, ακολουθώντας τη νόμιμη διαδικασία που προαναφέρθηκε, αν δεν συνέτρεχε o ο ετέρος (σκέψη VII A) λόγος, που κωλύει την υπογραφή της σύμβασης . Γ. Τέλος σημειώνεται ότι ο περιλαμβανόμενος στην παρ. 7 όρος του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης ότι «η διάρκεια της σύμβασης μπορεί να παραταθεί με τους ίδιους όρους για χρονικό διάστημα μέχρι και τρεις (3) μήνες μετά τη λήξη της με τη σύμφωνη γνώμη και των δύο πλευρών με την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξει κατά το χρόνο της παράτασής της περαιτέρω οικονομική επιβάρυνση του Δήμου», μη νομίμως τέθηκε στο σχέδιο της σύμβασης, διότι τέτοιος όρος δεν περιλαμβανόταν στη διακήρυξη και δημιουργεί ασάφεια ως προς το χρόνο ισχύος της σύμβασης και το καθεστώς της παράτασης αυτής, το οποίο ήδη ρυθμίζεται επαρκώς από τις διατάξεις των άρθρων 206 του ν. 4412/2016, 6.1 της διακήρυξης και 9 της Συγγραφής Υποχρεώσεων.

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/831/2019

Εφαρμογή βιοενίσχυσης στις ΕΕΛ και στο αποχετευτικό δίκτυο της ΔΕΥΑ:	1. Ενόψει των περιστάσεων της ελεγχόμενης διαδικασίας, το Κλιμάκιο λαμβάνοντας ειδικότερα υπόψη ότι: α) συμμετείχε σε αυτήν μόνον ένας οικονομικός φορέας, οπότε δεν γεννάται ζήτημα προσβολής των αρχών της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων και του ανταγωνισμού, β) δεν αμφιβάλλει, κατόπιν των υποβληθέντων εγγράφων, σχετικά με την ικανότητα των τρίτων, στους οποίους στηρίζεται η ανάδοχος εταιρεία, να εκτελέσουν τη σύμβαση και γ) οι τρίτοι - δανειστές έχουν προσκομίσει ιδιωτικά συμφωνητικά και υπεύθυνες δηλώσεις συνεργασίας με την ανάδοχο, κρίνει όλως εξαιρετικώς ότι η Αναθέτουσα Αρχή μπορεί, σύμφωνα με το άρθρο 317 παρ. 3 του ν. 4412/2016, να επαναλάβει τη διαδικασία από το στάδιο υποβολής των δικαιολογητικών κατακύρωσης, καλώντας την προσωρινή ανάδοχο να υποβάλει για τους ως άνω τρίτους όλα τα έγγραφα που απαιτούνται από τη διακήρυξη, προκειμένου να ελεγχθεί ότι δεν συντρέχουν στο πρόσωπο αυτών λόγοι αποκλεισμού (βλ. ΕλΣυν Έβδομο Τμήμα 940/2022 σκ. 43, όπου και εκεί εξαιρετικώς και υπό περιστάσεις που προσιδιάζουν με αυτές της ελεγχόμενης διαδικασίας έγινε δεκτό ότι η Αναθέτουσα Αρχή είχε τη σχετική δυνατότητα). Μετά τον έλεγχο των δικαιολογητικών που θα προσκομισθούν, την έκδοση σχετικού Πρακτικού και την έγκρισή του αρμοδίως, η Αναθέτουσα Αρχή οφείλει να προβεί στην έκδοση νέας κατακυρωτικής απόφασης, η οποία θα υποβληθεί, σύμφωνα με το άρθρο 316 παρ. 3 περ γ΄ του ν. 4412/2016, στο Κλιμάκιο προς έλεγχο ως προς το ως άνω αναφερόμενο στάδιο.

Συμπληρωματική σύμβαση έργου- περιφερειακή οδός...Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ Γ της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι περιστάσεις που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή, εξ αιτίας των οποίων κατέστησαν αναγκαίες οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην 1η Σ.Σ., δεν είναι απρόβλεπτες κατά την έννοια του νόμου και δεν δικαιολογούν τη σύναψη τέτοιας.Ειδικότερα, ως προς τις εργασίες για την πρόσθετη εξυγίανση του εδάφους (πρόσθετες χωματουργικές εργασίες για αφαίρεση ακατάλληλων εδαφών, προμήθεια πρόσθετου υλικού Ε4 και εργασίες θεμελίωσης, καθώς και τοποθέτηση γεωυφάσματος), η Περιφέρεια επικαλείται την αποσάθρωση του εδάφους που συντελέστηκε μετά την εκπόνηση της αρχικής γεωτεχνικής μελέτης (2009), εξαιτίας της απρόβλεπτης αύξησης του ύψους των βροχοπτώσεων στην περιοχή εκτέλεσης του έργου. Ωστόσο, όπως προκύπτει από τα προσκομιζόμενα αναλυτικά στοιχεία, η αύξηση των βροχοπτώσεων δεν ήταν μεγάλης έκτασης, ώστε να δικαιολογείται η προβαλλόμενη έκτακτη ανατροπή των συνθηκών εκτέλεσης του έργου (τα περισσότερα έτη η αύξηση είναι μικρότερη του 10%). Επιπλέον, ανεξαρτήτως του χρόνου εκπόνησης της αρχικής γεωτεχνικής μελέτης, η επικαλούμενη κλιματική μεταβολή είχε ήδη εκδηλωθεί κατά το χρόνο δημοπράτησης του έργου (βλ. αυξημένες βροχοπτώσεις έτους 2009-2010 και 2010-2011), ώστε η αναθέτουσα αρχή είχε τη δυνατότητα να επικαιροποιήσει τη μελέτη και να επανεξετάσει τις προδιαγραφές κατασκευής του έργου πριν από την ανάθεσή του.