Ε/ΚΛ.ΣΤ/360/2020
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων..Πάσχει η ελεγχόμενη προμήθεια και για τον πρόσθετο λόγο ότι δεν προσκομίσθηκε, παρότι ζητήθηκε με τη 281/2020 αναβλητική Πράξη, κανένα απολύτως στοιχείο περί τεκμηρίωσης του ύψους του προϋπολογισμού του ελεγχόμενου υποέργου, η δε επικαλούμενη από την αναθέτουσα αρχή 126309/6.12.2019 απόφαση του Υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με την οποία εγκρίθηκε η διαδικασία χρηματοδότησης του όλου έργου «Ανάπτυξη και αναβάθμιση υποδομών/εξοπλισμού του εργαστηρίου ελέγχου ντόπινγκ» αναδεικνύει μόνο τη σκοπιμότητα ολοκλήρωσης αυτού και δεν περιέχει κανένα δεδομένο που να σχετίζεται με το κόστος των ζητουμένων συστημάτων ή να δικαιολογεί την εκτίμηση από την αναθέτουσα αρχή του ύψους της προϋπολογισθείσας δαπάνης. Η έλλειψη αυτή συνιστά, σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά στη σκέψη ΙΙ-Δ της παρούσας, ευθεία παραβίαση του άρθρου 45 παρ. 3 του ν. 4412/2016, καθιστώντας ανέφικτο τον έλεγχο της διάθεσης του συμβατικού ποσού, σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της διαφάνειας.Ενόψει των ανωτέρω ουσιωδών πλημμελειών, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΑΕΠΠ/138/2022
Προμήθεια Αντιδραστηρίων:(...)Επειδή, ως ανωτέρω εκτίθεται (σκ. 14 και 15), στο Παράρτημα ΙΙΙ της διακήρυξης, παρατίθενται τα υποδείγματα με τους πίνακες της οικονομικής και της τεχνικής, χωρίς τιμές, προσφοράς που πρέπει να υποβάλλουν οι διαγωνιζόμενοι, σύμφωνα με τις διαλαμβανόμενες ανά στήλη ενδείξεις. Στον Πίνακα 2, στον οποίο, σύμφωνα με τα υποδεικνυόμενα πρέπει να καταχωρηθούν τα αναγκαία αντιδραστήρια και αναλώσιμα υλικά, απαιτείται να αναγραφούν «όλα τα αντιδραστήρια, αναλώσιμα και λοιπά απαραίτητα υλικά που απαιτούνται για τη διενέργεια του συνόλου των ζητουμένων εξετάσεων σε ακέραιες συσκευασίες». Στον Πίνακα αυτό δεν ζητείτο και ούτε εμπεριέχετο στήλη προς συμπλήρωση με την ένδειξη ποσότητας ανά συσκευασία αλλά ούτε και η περιεκτικότητα ή η απόδοση σε τεστ των προσφερόμενων υλικών, όπως αβασίμως ισχυρίζεται η δεύτερη προσφεύγουσα, παρά μόνον στήλη υπό τον τίτλο «Ποσότητα Ακέραιων Συσκευασιών για τη διενέργεια των ζητούμενων εξετάσεων». Επιπρόσθετα, σε κανένα άλλο σημείο της Διακήρυξης δεν ορίζεται ότι ο διαγωνιζόμενος οφείλει και μάλιστα επί ποινή απαραδέκτου να προβεί σε ιδιαίτερη ανάλυση προσδιορισμού ανά κατηγορία εξέτασης των απαιτούμενων υλικών, προσκομίζοντας παράλληλα και έγγραφα προκειμένου να αποδείξει την ακρίβεια των υπολογισμών του, όπως βασίμως προβάλλει η αναθέτουσα αρχή και η δεύτερη παρεμβαίνουσα. Συναφώς ο σχετικός λόγος της δεύτερης προσφεύγουσας περί πλημμελειών της οικονομικής προσφοράς της (δεύτερης) παρεμβαίνουσας τυγχάνει απορριπτέος
ΕΣ/Τμ.6/1972/2016 (Ε ΔΙΑΚΟΠΩΝ)
ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Αίτηση ανάκλησης της 135/2016 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου(..)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι το υπηρετούν προσωπικό του Δήμου, στα καθήκοντα του οποίου ανάγονται οι ανατεθείσες, στο πλαίσιο της επίμαχης προμήθειας, συμπληρωματικές εργασίες συντήρησης του υφιστάμενου πρασίνου και των κοινοχρήστων χώρων αυτού, είναι ανεπαρκές για την εκτέλεση αυτών στην έκταση που είναι αναγκαία, ώστε να καλυφθεί το σύνολο των χώρων πρασίνου του Δήμου, ενόψει μάλιστα των αυξημένων αναγκών αυτού ιδίως λόγω της εκτέλεσης του έργου κατασκευής του νέου Κοιμητηρίου, έκτασης 42 στρεμμάτων, στο οποίο θα λάβουν χώρα εκτεταμένες εργασίες φύτευσης δέντρων, φυτών και εν γένει πρασίνου, καθώς και των ήδη εκτελούμενων εργασιών ανάπλασης των τεσσάρων παραλιών της ..., στις οποίες (εργασίες) συμπεριλαμβάνεται και η φύτευση δέντρων, θάμνων και γκαζόν, καθόσον υπηρετούν 28 μόνον υπάλληλοι έναντι των 41 συνολικά προβλεπόμενων θέσεων (μόνιμων, προσωρινών ή ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου) όλων των κλάδων (..)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι ο σχετικός λόγος ανάκλησης είναι αβάσιμος, διότι, όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο, η αναθέτουσα αρχή υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής της ευχέρειας ως προς τη θέσπιση όρων στους διαγωνισμούς, δοθέντος ότι η σχετική απαίτηση της διακήρυξης παρίσταται υπέρμετρα περιοριστική του δικαιώματος πρόσβασης στο διαγωνισμό ενόψει του ύψους της προϋπολογιζόμενης δαπάνης, η οποία παρίσταται ασυνήθιστα μεγάλη για την προμήθεια των συγκεκριμένων ειδών, της ποσότητας αυτών, της ποικιλομορφίας των απαιτουμένων φυτών και δέντρων, της ευπαθούς φύσης τους και της δυσκολίας συντήρησής τους. Ούτε εξάλλου η απαίτηση αυτή της διακήρυξης δικαιολογείται λόγω της πρόβλεψης περί παράδοσης του 70% των ζητουμένων ειδών εντός 2 μηνών από την υπογραφή της σύμβασης, προκειμένου να μην καθυστερήσει η άμεση αποπεράτωση των προαναφερθέντων υπό εκτέλεση έργων του Δήμου, αφού τούτο δύνατο να εξασφαλισθεί με ηπιότερους όρους, όπως ο ήδη προβλεπόμενος στη διακήρυξη περί υποχρέωσης υποβολής υπεύθυνης δήλωσης, σύμφωνα με την οποία ο υποψήφιος ανάδοχος αποδέχεται ότι η φύτευση του 70% των προς προμήθεια ειδών θα πραγματοποιηθεί εντός 2 μηνών κατόπιν σχετικής γραπτής εντολής που θα δοθεί από την αρμόδια υπηρεσία, ενώ εξάλλου κατά το άρθρο 13ο της διακήρυξης για κάθε μέρα υπαίτιας από μέρους του αναδόχου μη εκπλήρωσης των συμβατικών του υποχρεώσεων θα του επιβάλεται ποινική ρήτρα 1.000,00 ευρώ(…)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι ο σχετικός λόγος ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, διότι, όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο, η απαίτηση της διακήρυξης οι προσφέροντες να έχουν εκτελέσει δύο τουλάχιστον παρόμοιες συμβάσεις την τελευταία τριετία προϋπολογισθείσας δαπάνης ίσης ή μεγαλύτερης του 50% της προϋπολογισθείσας δαπάνης της ελεγχόμενης προμήθειας, δηλαδή ποσοστού ιδιαιτέρως υψηλού, ενόψει τόσο του γεγονότος ότι πρόκειται για προμήθεια και συναφείς εργασίες με απλό αντικείμενο, όπως είναι τα διακοσμητικά φυτά, οι θάμνοι και τα δέντρα, που χρησιμοποιούνται σε δημόσιους χώρους, όσο και της παρούσας δημοσιονομικής συγκυρίας, αν και, κατ’ αρχήν, πρόσφορη και κατάλληλη για την απόδειξη της εμπειρίας και της χρηματοοικονομικής δυνατότητας των υποψηφίων, ωστόσο, αποβαίνει υπέρμετρα περιοριστική του δικαιώματος πρόσβασης στο διαγωνισμό(..)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι ο σχετικός όρος, όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο, περιορίζει αδικαιολόγητα τον κύκλο των υποψηφίων προμηθευτών αποκλείοντας άνευ ετέρου τους προμηθευτές, οι οποίοι διαθέτουν φυτά εγκλιματισμένα σε ισοδύναμες με την Ελλάδα κλιματολογικές συνθήκες, χωρίς όμως κατά τον τρόπο τούτο να διασφαλίζεται εν τέλει η βιωσιμότητα των εν λόγω φυτών, δοθέντος ότι ακόμη και εντός της χώρας μας οι κλιματολογικές συνθήκες διαφέρουν ανά περιοχή, όπως άλλωστε παραδέχεται και ο αιτών στην υπό κρίση αίτησή του. Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση η απόδειξη κατοχής εύρωστων και υγιών φυτών και επομένως ορθής και αποτελεσματικής εκπλήρωσης της προμήθειας εξασφαλίζετο με λοιπούς όρους της διακήρυξης, ιδίως δε με την υποχρέωση ύπαρξης πιστοποιητικού διασφάλισης ποιότητας (ΙSO) για την παραγωγή και εμπορία φυτικού υλικού του φυτωρίου παραγωγής των φυτών, καθώς και με την προβλεφθείσα υποχρέωση του αναδόχου να αντικαταστήσει τα μη υγιή φυτά σε περίπτωση εμφάνισης ασθένειας μη δυνάμενης να καταπολεμηθεί.
ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/3062/2011
Ζητείται η αναθεώρηση της 2199/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση του ως άνω αιτούντος για την ανάκληση της 67/2011 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι α) οι υπηρεσίες που αποτελούσαν το αντικείμενο της αρχικής συμβάσεως παρελήφθησαν οριστικώς στις 27.11.2009, ως εκ τούτου δε νοείται έναρξη διαδικασίας κατάρτισης συμπληρωματικής σύμβασης μετά από την ανωτέρω ημερομηνία, όπως εν προκειμένω (στις 23.4.2010, βλ. το 4013228ΕΞ0030/23.4.2010 έγγραφο του Γενικού Γραμματέα Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών), καθόσον δεν υφίσταται πλέον υπό εκτέλεση αρχική σύμβαση, απορριπτομένων των περί διαχωρισμού μεταξύ τυπικής και ουσιαστικής παραλαβής ισχυρισμών του αιτούντος, δεδομένου ότι από καμιά διάταξη νόμου δεν προκύπτει τέτοιος διαχωρισμός και β) οι ελεγχόμενες υπηρεσίες δεν δύνανται να χαρακτηρισθούν συμπληρωματικές, όπως ορθά έκριναν τόσο το Τμήμα όσο και το Κλιμάκιο, απορριπτομένων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος. Συγκεκριμένα : i) η επικαλούμενη ακύρωση του διαγωνισμού για την προμήθεια στο Υπουργείο Οικονομικών των αναγκαίων υποδομών, λόγω της οποίας κατέστη αδύνατη η μεταφορά της βάσης δεδομένων από τις εγκαταστάσεις του αναδόχου σε χώρους του Υπουργείου, δεν συνιστά αφ’ εαυτής απρόβλεπτη περίσταση, δεδομένου ότι πρέπει να συνοδεύεται και από άλλες καταστάσεις, όπως η έγκαιρη προκήρυξη και διεξαγωγή του διαγωνισμού, η αποφυγή από τα αρμόδια διοικητικά όργανα καταφανών σφαλμάτων κατά τη διαγωνιστική διαδικασία, τα οποία δύνανται να οδηγήσουν με μεγάλη πιθανότητα στην προσφυγή στη δικαστική συνδρομή, ο υπολογισμός της συνήθους χρονικής διάρκειας εκδικάσεως μιας δικαστικής προσφυγής στο απαιτούμενο χρόνο για την ολοκλήρωση του διαγωνισμού, οι οποίες (καταστάσεις) ανάγονται στη σφαίρα ευθύνης της αναθέτουσας αρχής και σε κάθε περίπτωση, δεν αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου της υπό έλεγχο υπόθεσης ότι συνέτρεξαν στην προκειμένη περίπτωση. Εξ άλλου, η προσφυγή στην υπό έλεγχο διαδικασία δεν δικαιολογείται και εκ της αδιαμφισβήτητης και γνωστής στο Υπουργείο περιοδικής φύσης των ζητουμένων υπηρεσιών, δεδομένου ότι δεν μπορούν να συσχετισθούν με τις υπηρεσίες της αρχικής σύμβασης, εφ’ όσον κάθε χρόνο θα ανακύπτει η ανάγκη επικαιροποίησής τους, ενώ, περαιτέρω, δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί η πιθανότητα επιλογής άλλου αναδόχου μέσα από μια νέα ανοιχτή διαγωνιστική διαδικασία, ο οποίος θα είχε την υποδομή και εν γένει τη δυνατότητα να επεξεργασθεί στις εγκαταστάσεις του (εφόσον το Υπουργείο δεν διαθέτει το χώρο και την υλικοτεχνική υποδομή) τη βάση δεδομένων προβαίνοντας στον εμπλουτισμό της με τα νέα στοιχεία που προκύπτουν από τις δηλώσεις Ε9 των ετών 2008, 2009 και 2010, ii) η τεχνική και λειτουργική σύνδεση των υπηρεσιών της αρχικής με αυτές της υπό έλεγχο σύμβασης δεν αρκεί από μόνη της για να προσδώσει συμπληρωματικό χαρακτήρα στη σύμβαση αυτή, καθόσον πρέπει να συντρέχουν σωρευτικώς και οι λοιπές προϋποθέσεις των συμπληρωματικών συμβάσεων (ιδίως οι απρόβλεπτες περιστάσεις που προκαλούν την ανάγκη κατάρτισης αυτών), η δε παροχή σε ετήσια βάση των υπηρεσιών συσχετισμού αυτών με τις προηγούμενες δηλώσεις, ώστε να προκύπτει η αληθής εικόνα της περιουσιακής καταστάσεως των υπόχρεων, αποδεικνύει ότι πρόκειται για νέες κάθε φορά υπηρεσίες, οι οποίες συνιστούν επέκταση αυτών που προβλέπονταν στην αρχική (βλ. και το 4013228ΕΞ0030/23.4.2010 έγγραφο της εισήγησης του Γενικού Γραμματέα Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου). Εξ άλλου, είναι λογικά αδύνατον οι ως άνω υπηρεσίες να μπορούν να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση όταν θα εκτελούνταν από τους υπαλλήλους του Υπουργείου, ενώ τοιαύτη δυνατότητα διαχωρισμού δεν υφίσταται όταν αυτές θα ανατίθεντο σε άλλον, πλην του αρχικού, αναδόχου. Περαιτέρω, αν γίνει αποδεκτή η μη δυνατότητα διαχωρισμού θα πρέπει η ετήσια επεξεργασία των δηλώσεων περιουσιακής καταστάσεως να ανατίθεται στο διηνεκές στην ανάδοχο της αρχικής συμβάσεως, το οποίο είναι λογικώς άτοπο, iii) από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ότι η ανάδοχος της αρχικής σύμβασης είναι η μοναδική εταιρεία η οποία μπορεί να εγγυηθεί την τήρηση του απορρήτου των περιουσιακών δικαιωμάτων (αντιθέτως, η επίκληση ότι οι υπηρεσίες της συμπληρωματικής σύμβασης επρόκειτο να παρασχεθούν από υπαλλήλους του Υπουργείου καταρρίπτει αυτόν τον ισχυρισμό), ενώ η επεξεργασία των δηλώσεων Ε9 από νέο ανάδοχο ουδόλως αποκλείει την παροχή των υπηρεσιών συντήρησης ή καλής εγγυήσεως από τον ανάδοχο της αρχικής σύμβασης, δεδομένου ότι η αναθέτουσα αρχή επρόκειτο να εκτελέσει, με εκπαιδευμένο προσωπικό, τις ως άνω υπηρεσίες σε χώρους του Υπουργείου, οπότε και στην περίπτωση αυτή, αν δημιουργείτο ανάγκη συντήρησης του προγράμματος, θα επεξεργάζονταν τα στοιχεία αυτού, τόσο η ανάδοχος της αρχικής συμβάσεως όσο και οι ειδικευμένοι υπάλληλοι αυτού. Κατά συνέπεια, δεν αποδείχθηκε ότι πληρούνταν οι προβλεπόμενες στο άρθρο 25 παρ. 4 περ. α΄ του π.δ. 60/2007 και 83 παρ. 3 του ν. 2362/1995 προϋποθέσεις προσφυγής στην ανωτέρω διαδικασία, ενώ, σε κάθε περίπτωση, δεν υφίσταται υπό εκτέλεση αρχική σύμβαση, καθόσον η εν λόγω διαδικασία ανάθεσης άρχισε σε χρόνο μεταγενέστερο της οριστικής παραλαβής των αρχικώς ανατεθεισών υπηρεσιών.Απορρίπτει την αίτηση του Υπουργού Οικονομικών για την αναθεώρηση της 2199/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.