Η διεξαγωγή όλων των σταδίων διαγωνισμού από το άνοιγμα του φακέλου των τυπικών δικαιολογητικών συμμετοχής έως την αξιολόγηση των προσφορών και την εφαρμογή του μαθηματικού τύπου για την ανάδειξη της προσωρινής μειοδότριας προσφοράς, από μία μόνο επιτροπή δεν είναι νόμιμη, αφού και στις περιπτώσεις εφαρμογής του συστήματος δημοπράτησης που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή, απαιτείται η συγκρότηση 2 επιτροπών (επιτροπής διαγωνισμού και επιτροπής εισήγησης για ανάθεση) με διαφορετική σύνθεση και διακριτές αρμοδιό-τητες για κάθε φάση του διαγωνισμού. Το VI Τμήμα του Έλεγκτικού Συνεδρίου με την 289/2010 Απόφασή του ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου και έκρινε ότι όταν επιλέγεται ως σύστημα υποβολής προσφορών αυτό που περιλαμβάνει μελέτη- κατασκευή η επιτροπή του διαγωνισμού είναι υπό το καθεστώς του ν.3669/2008 αρμόδια για τη διεξαγωγή όλων των σταδίων του διαγωνισμού.

Ο καθορισμός των κριτηρίων για την αξιολόγηση των προσφορών και την ανάθεση σύμβασης προμήθειας ή παροχής υπηρεσιών, εντάσσεται στο ελάχιστο αναγκαίο περιεχόμενο της οικείας διακήρυξης για τη διενέργεια του σχετικού διαγωνισμού. Τυχόν αξιολόγηση των προσφορών των συμμετεχόντων στη διαδικασία με κριτήρια στοιχεία που δεν καθορίζονται στη διακήρυξη, αλλά τίθενται από την Επιτροπή διαγωνισμού μεταγενέστερα και ειδικότερα κατά την αξιολόγηση των προσφορών, συνιστά παράβαση ουσιώδους όρου της διακήρυξης.

ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ - ΜΙΣΘΩΜΑΤΑ: Μη νόμιμη η καταβολή ενοικίου από Δήμο για τη στέγαση των διοικητικών, τεχνικών και οικονομικών υπηρεσιών του, καθόσον, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 5 παρ. 4 του π.δ. 270/1981, η Επιτροπή εκτίμησης των προσφορών που έκρινε την καταλληλότητα του μοναδικού προσφερόμενου για μίσθωση ακινήτου κατά την πρώτη φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας, άσκησε στη συνέχεια, κατά τη δεύτερη φάση αυτής, και χρέη της αρμόδιας, κατ’άρθρο 1 του ως άνω π.δ.,Επιτροπής Διαγωνισμού, για την αξιολόγηση της οικονομικής προσφοράς, με συνέπεια την ακυρότητα της κατακύρωσης του αποτελέσμτος του διαγωνισμού. Ο νόμος προβλέπει δύο διακριτά στάδια διαγωνισμού, που θα διεξαχθούν από δύο διαφορετικά μεταξύ τους συλλογικά όργανα και απόκλιση από την προβλεπόμενη αρμοδιότητα του κάθε οργάνου δεν επιτρέπεται.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Υπό τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα φέρεται ομοφώνως προς την άποψη ότι η αξιολόγηση των προσφορών έγινε εν προκειμένω μη νομίμως, όπως βασίμως προβάλλεται με την αίτηση ακυρώσεως της σύμπραξης "……………." κ.λ.π., διότι η Επιτροπή, μεσούντος του διαγωνισμού και μάλιστα μετά την υποβολή των προσφορών και την αποσφράγιση των αιτήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος, και τελικώς το Δημοτικό Συμβούλιο …………… βασίσθηκαν στη μη προβλεπόμενη αρχήθεν από τη διακήρυξη και, ως εκ τούτου, μη νόμιμη μέθοδο (βλ. ανωτέρω, σκέψη 10) των κατηγοριοποιημένων συντελεστών βαρύτητας των τριών κριτηρίων ανάθεσης και της αντίστοιχης προς αυτήν βαθμολογίας.

Εκτέλεση έργου...Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι ο διενεργηθείς από την Επιτροπή Διαγωνισμού ουσιαστικός έλεγχος των δικαιολογητικών συμμετοχής της κοινοπραξίας «.....» και ο συνακόλουθος αποκλεισμός αυτής πριν την κατάταξη αυτής κατά σειρά μειοδοσίας, συνιστά πράγματι παράβαση της προβλεπόμενης εκ του νόμου και της διακήρυξης διαδικασίας είναι, δε, απορριπτέοι ως αβάσιμοι οι προβαλλόμενοι με την ελεγχόμενη αίτηση ισχυρισμοί. Κατά τη γνώμη δε της Συμβούλου Μαρίας Αθανασοπούλου, σύμφωνα με την οποία ο αποκλεισμός της κοινοπραξίας «....» είναι νόμιμος, η διαπιστωθείσα ανωτέρω πλημμέλεια δεν είναι εν προκειμένω ουσιώδης, καθώς δεν επηρεάζει τη νομιμότητα της κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού στον τελικά αναδειχθέντα μειοδότη.Κατ’ ακολουθία αυτών, που προηγουμένως κρίθηκαν, η ένδικη αίτηση πρέπει να απορριφθεί και να μην ανακληθεί η 403/2014 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Τέλος, πρέπει να διαταχθεί η κατάπτωση υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου του κατατεθέντος για την άσκηση της αίτησης παραβόλου (άρθρο 73 παρ. 4 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013). Επισημαίνεται ότι η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ανακαλέσει την από 1.8.2014 απόφαση κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού και, στη συνέχεια, να προβεί στην επανάληψη της διαδικασίας από το σημείο κατάταξης των προσφορών, οπότε θα ακολουθήσει και ο επανέλεγχος της προσφοράς της ανωτέρω Κοινοπραξίας με βάση τα αναφερόμενα στη σκέψη ΙΙΙ της παρούσας.

Δημόσια έργα.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε το Κλιμάκιο, συνεκτιμώντας ότι κατά τη ρητή διατύπωση της παραγράφου 2 του άρθρου 39 του ν. 3669/2008  τα μέλη της κοινοπραξίας ευθύνονται έναντι του κυρίου του έργου εις ολόκληρο για κάθε υποχρέωση που απορρέει από το νόμο ή από τη σύμβαση, ότι ο υπογράψας τη σύμβαση εκτέλεσης του επίμαχου έργου δεν ήταν τρίτος αλλά  ο νόμιμος εκπρόσωπος της μιας εκ των δύο κοινοπρακτουσών εταιρειών, οι οποίες είχαν προσκομίσει δήλωση σύστασής της  κατά τη συμμετοχή της Κοινοπραξίας  στο διαγωνισμό και ότι το έργο περατώθηκε εμπρόθεσμα στις 5.8.2014, όπως βεβαιώνεται με τη 12384/18.8.2014 συναφή βεβαίωση, κρίνει ότι με την υποβολή της ως άνω πράξης του Συμβολαιογράφου .....   ..... περί διορισμού κοινού εκπροσώπου της αναδόχου Κοινοπραξίας θεραπεύτηκε η επισημανθείσα από τη διαφωνούσα Αναπληρώτρια Επίτροπο σχετική πλημμέλεια, καθισταμένης περαιτέρω αλυσιτελούς της αιτίασής της ως προς τον χρόνο σύνταξης  του ιδιωτικού συμφωνητικού σύστασης της αναδόχου Κοινοπραξίας. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

Διοικητικές συμβάσεις. Ανάθεση μελετών για την επιλογή του διαγωνιζομένου στον οποίον θα ανατεθεί η εκπόνηση της επίμαχης μελέτης χωρεί αιτιολογημένη αξιολόγηση, κατ` εκτίμηση των οριζομένων στο νόμο και τη Διακήρυξη κριτηρίων, των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων. Η βαθμολόγηση της τεχνικής προσφοράς της αιτούσης συμπράξεως στο κριτήριο αυτό αξιολογήσεως αιτιολογείται πλημμελώς, διότι η εκτίμηση των προσόντων του προτεινομένου από την αιτούσα σύμπραξη συντονιστή εχώρησε βάσει στοιχείων αναγομένων στην άσκηση αντιστοίχων καθηκόντων συντονιστή κατά την εκπόνηση μελετών προς σύνταξη ΣΧΟΟΑΠ και ΓΠΣ κατά τα προβλεπόμενα στο Ν. 2508/1997, χωρίς καμία ειδική αναφορά στις λοιπές χωροταξικές και πολεοδομικές μελέτες, κατά την εκπόνηση των οποίων ο συντονιστής που προτείνει η αιτούσα σύμπραξη είχε ασκήσει παρόμοια καθήκοντα συντονιστή. Η αποσφράγιση και ο έλεγχος των οικονομικών προσφορών πρέπει να διενεργηθεί αφού προηγουμένως καταστεί οριστική η βαθμολογία των τεχνικών προσφορών. Μετά το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών δεν είναι επιτρεπτή, για οποιοδήποτε λόγο, η εκ νέου αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών ή η το πρώτον αιτιολόγηση της βαθμολογίας αυτών. Μη νόμιμα η αναθέτουσα αρχή προχώρησε σε αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών των διαγωνιζομένων. Ματαίωση του επίδικου διαγωνισμού, εφ` όσον η νέα αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών είναι ανεπίτρεπτη. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ(...)Σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν στη σκέψη III της παρούσης, ορθώς το VI Τμήμα έκρινε ότι μη νομίμως στη διακήρυξη του επίμαχου διαγωνισμού καθορίστηκε ως σύστημα υποβολής προσφορών αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης του άρθρου 5 του ν. 3669/2008, δεδομένου ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη του έργου υπερέβαινε το ποσό των 750.000 ευρώ. Λαμβάνοντας όμως υπόψιν, όπως βασίμως με την αίτηση και το υπόμνημα του Δήμου προβάλλεται, ότι: α) το μεγαλύτερο ποσοστό των εργασιών του επίμαχου έργου ανήκει στην ίδια κατηγορία (ασφαλτικά, με προϋπολογισμό 677.704,00 ευρώ), γεγονός το οποίο έχει ως αποτέλεσμα τον εν τοις πράγμασι μη επηρεασμό του αποτελέσματος του ελεγχόμενου διαγωνισμού, ένεκα της επιλογής από την αναθέτουσα αρχή του ως άνω συστήματος αντί αυτού των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης, β) εκ της επιλογής του επίμαχου συστήματος υποβολής προσφορών δεν παραβιάστηκαν οι αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και του ανταγωνισμού, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι τηρήθηκαν οι νόμιμες διατυπώσεις δημοσιότητας, ενώ τριάντα επτά (37) συνολικά εργοληπτικές επιχειρήσεις παρέλαβαν τα συμβατικά τεύχη και τελικά στο διαγωνισμό συμμετείχαν έξι (6) εργοληπτικές επιχειρήσεις και κοινοπραξίες, ήτοι ικανός αριθμός, γ) κατά του κύρους της ως άνω διαδικασίας δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις, προσφυγές ή ένδικα βοηθήματα, δ) επιτεύχθηκε ικανοποιητικό ποσοστό έκπτωσης (51%) και ε) συντρέχουν προφανείς λόγοι δημοσίου συμφέροντος για την άμεση εκτέλεση των συγκεκριμένων εργασιών συντήρησης, η νομική πλημμέλεια της επιλογής ως συστήματος υποβολής προσφορών στο διαγωνισμό για την ανάθεση του επίμαχου έργου, αυτού του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, παρότι δεν συνέτρεχαν οι νόμιμες προϋποθέσεις, δεν κρίνεται εν προκειμένω ουσιώδης (πρβλ. ΕΣ VI Τμ. απόφ. 2802/2012). Μειοψήφησε η Σύμβουλος Αγγελική Μυλωνά, κατά τη γνώμη της οποίας είναι ουσιώδης η νομική πλημμέλεια της δημοπράτησης του ως άνω έργου με το σύστημα προσφοράς με ενιαίο ποσοστό έκπτωσης, διότι ο προϋπολογισμός μελέτης αυτού, ο οποίος ανέρχεται στο ποσό των 926.479,20 ευρώ χωρίς αναθεώρηση και ΦΠΑ, υπερβαίνει το όριο των 750.000,00 ευρώ, μέχρι του οποίου δύναται να εφαρμοστεί νομίμως το ανωτέρω σύστημα. Συνεπώς, πρέπει για το λόγο αυτό, να απορριφθεί η αίτηση αναθεώρησης του Δήμου ...... Η γνώμη, όμως, αυτή δεν εκράτησε.

Δημόσια έργα.Προσφορά με ενιαίο ποσοστό έκπτωσης(...)Ανάκληση της 364/2016 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (...) Κατόπιν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι, καίτοι δεν υπάρχει ακριβής προμέτρηση των απαιτούμενων εργασιών συντήρησης στον Προϋπολογισμό Μελέτης του ελεγχόμενου έργου, αλλά μόνο κατ’ εκτίμηση υπολογισμός των επιμέρους ποσοτήτων, δοθέντος ότι το έργο αφορά σε συντήρηση μη εκ των προτέρων γνωστών οδικών τμημάτων εντός των ορίων του Δήμου Φλώρινας, μη νομίμως στη διακήρυξη του επίμαχου διαγωνισμού καθορίστηκε ως σύστημα υποβολής προσφορών αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης του άρθρου 5 του ν. 3669/2008, δεδομένου ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη του έργου υπερέβαινε το ποσό των 750.000 ευρώ. Ωστόσο, λαμβανομένων υπόψη ότι: Α) το μεγαλύτερο ποσοστό των εργασιών του επίμαχου έργου ανήκει στην ίδια Ομάδα «Ασφαλτικά», προϋπολογισθείσας δαπάνης 808.900 ευρώ έναντι συνολικής δαπάνης εργασιών 831.844,20 ευρώ, γεγονός το οποίο έχει ως αποτέλεσμα τον εν τοις πράγμασι μη επηρεασμό του αποτελέσματος του ελεγχόμενου διαγωνισμού, ένεκα της επιλογής από την αναθέτουσα αρχή του ως άνω συστήματος αντί αυτού των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης, β) εκ της επιλογής του επίμαχου συστήματος υποβολής προσφορών δεν παραβιάστηκαν οι αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και του ανταγωνισμού, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι τηρήθηκαν οι νόμιμες διατυπώσεις δημοσιότητας και τελικά στο διαγωνισμό συμμετείχαν οκτώ (8) εργοληπτικές επιχειρήσεις, γ) κατά του κύρους της ως άνω διαδικασίας δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις, προσφυγές ή ένδικα βοηθήματα, δ) επιτεύχθηκε ικανοποιητικό ποσοστό έκπτωσης (59%) και ε) συντρέχουν προφανείς λόγοι δημοσίου συμφέροντος για την άμεση εκτέλεση των συγκεκριμένων εργασιών συντήρησης, η νομική πλημμέλεια της επιλογής ως συστήματος υποβολής προσφορών στο διαγωνισμό για την ανάθεση του επίμαχου έργου, αυτού του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, παρότι δεν συνέτρεχε η μία από τις απαιτούμενες σωρευτικώς προϋποθέσεις για την επιλογή του εν λόγω συστήματος, δεν κρίνεται εν προκειμένω ουσιώδης (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. Μειζ.–Επτ. Συνθ. 1744/2016).

Νόμιμη η διαδικασία ανάθεσης δημοσίου έργου, καθόσον δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες. Με την 700/2010 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίφθηκε αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας πράξης. Ειδικότερα το Τμήμα έκρινε ότι: α) η κοινο¬πραξία αποτελεί σύμπραξη περισσοτέρων φυσικών ή νομικών προσώπων προς επιδίωξη κοινού σκοπού, για τη συστατική δε πράξη αυτή δεν είναι υποχρεωτική η τήρηση εγγράφου τύπου, αφού λειτουργεί ως εν τοις πράγμασι ομόρρυθμη εταιρεία, καθότι αναλαμβάνει την εκτέλεση δημοσίου έργου (που συνιστά με βάση τον Εμπορικό Νόμο εμπορική πράξη) χωρίς όμως, να έχουν τηρηθεί για τη σύστασή της οι αναγκαίες διατυπώσεις δημοσιότητας κατά το άρθρο 42 του ίδιου νόμου, εκπροσωπείται νόμιμα από τους νόμιμους εκπροσώπους των μελών που την απαρτίζουν, οι οποίοι εγκύρως νομιμοποιούνται να συνάψουν για λογαριασμό της την οικεία εργολαβική σύμβαση, β) Η εγγυητική επιστολή που κατέθεσαν τα μέλη της αναδόχου κοινοπρα¬ξίας φέρει την ακριβή επωνυμία της κοινοπραξίας για τη συμμετοχή της στο διαγωνισμό, έχει δε ως ημερομηνία έναρξης της ισχύος της την ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού, κατά την οποία τα μέλη της κοινοπραξίας συμμετείχαν με τα νόμιμα δικαιολογητικά, μεταξύ των οποίων και όλα τα στοιχεία που αποδεικνύουν τη δέσμευσή τους, σε περίπτωση ανάθεσης για τη σύντα¬ξη συμβολαιογραφικού εγγράφου για τη σύσταση κοινοπραξίας.