Νομιμότητα επιβολής κατάσχεσης εκ μέρους του δημοσίου και εις χείρας τρίτων για απαιτήσεις ανώνυμης χρηματιστηριακής εταιρείας, που τελεί σε εκκαθάριση. Συντρέχει νόμιμος λόγος ώστε το Δημόσιο α) να προβεί στην άρση της κατάσχεσης που επέβαλε εις χείρας τρίτου, ήτοι της τραπεζικής εταιρείας υπό την επωνυμία «….» και εις βάρος της οφειλέτριας εταιρείας «….», παρά την ρητή απαγόρευση της λήψης αναγκαστικών μέτρων, ενόσω η οφειλέτρια τελεί υπό εκκαθάριση κατά το Ν. 1806/1988 και το Ν. 3606/2007 και β) να αποδώσει ατόκως τα εκ μέρους της ως άνω τραπεζικής εταιρείας καταβληθέντα. (ομοφ.) - Παραπέμφθηκε από την υπ' αριθμ. 333/2013 Γνωμ. Α΄ Τμήματος ΝΣΚ.

Κατάσχεση εκ μέρους της Διοίκησης, εις χείρας τρίτου πιστωτικού ιδρύματος, κατά υποχρέου ο οποίος είχε προαποβιώσει της επιβολής της κατασχέσεως και υποχρέωση της Διοίκησης προς απόδοση του περιελθόντος σ’ αυτή προϊόντος της κατασχέσεως, προς εξόφληση πολεοδομικού προστίμου, το οποίο τελεί υπό αναστολή είσπραξης, ενόψει της διάταξης της παρ.8 του άρθρου 24 του Ν.4178/2013, κατά την οποία καταβληθέντα ποσά ανεξαρτήτως της αιτίας καταβολής δεν αναζητούνται. Δικαιούχος της επιστροφής των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών.(...)Σε περίπτωση επιβολής κατασχέσεως εις χείρας τρίτου πιστωτικού ιδρύματος, εκ μέρους της Διοίκησης και υποβολής αρχικής εμπρόθεσμης και αρνητικής δηλώσεως εκ μέρους αυτού και ενημερώσεως της φορολογικής αρχής περί του θανάτου της υπόχρεου προ της επιβολής τη κατασχέσεως, αυτή καθίσταται ανυπόστατη και ενδείκνυται η Διοίκηση να αναμορφώσει, με τις απαραίτητες ενέργειες, τις νομικές και πραγματικές καταστάσεις που διαμορφώθηκαν εξ αιτίας της κατασχέσεως αυτής, ήτοι να επιστρέψει στο Τραπεζικό Ίδρυμα και στους τραπεζικούς λογαριασμούς από τους οποίους εκταμιεύθηκαν, ενόσω υφίστατο αναστολή εισπράξεως, τα ήδη καταβληθέντα από την Τράπεζα χρηματικά ποσά. Η Δ.Ο.Υ., ειδικότερα, οφείλει να εκκαθαρίσει το Ατομικό Φύλλο Εκπτώσεως (ΑΦΕΚ), που της απέστειλε η Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου Μαρκόπουλου Αττικής, χωρίς να κωλύεται από τη διάταξη του άρθρου 24 του Ν.4178/2013, στην οποία ορίζεται ότι τα καταβληθέντα ποσά, ανεξαρτήτως της αιτίας καταβολής δεν αναζητούνται, διότι η διάταξη προϋποθέτει έγκυρη καταβολή, βασιζόμενη σε υποστατή κατάσχεση. Τα ως άνω χρηματικά ποσά θα επιστραφούν στην Τράπεζα, ως αχρεωστήτως καταβληθέντα, καθόσον δεν έχει επέλθει παραγραφή της απαιτήσεως προς επιστροφή, σύμφωνα με το άρθρο 140 του Ν. 4270/2014, χωρίς πάντως να οφείλονται τόκοι υπερημερίας, διότι δεν συντρέχει η προϋπόθεση του άρθρου 21 του ΚΝΔΔ (ομοφ.).

Ζητήματα σχετικά με την ερμηνεία του άρθρου 27 παρ. 15 του Ν 4389/2016 και την τύχη των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης, σε περίπτωση που ο Αγροτικός Συνεταιρισμός (Α.Σ.) περιέλθει σε καθεστώς εκκαθάρισης. Κατά την διάρκεια εκκαθάρισης Α.Σ., κατά τις διατάξεις του άρθρου 27 ν. 4384/2016, δεν είναι επιτρεπτή η λήψη μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης εκ μέρους του Δημοσίου κατ' αυτού ή και άλλης μορφής συνεταιριστικής οργάνωσης, που τέθηκε σε εκκαθάριση. Η σχετική απαγόρευση αρχίζει από την ημέρα που ολοκληρώθηκαν οι διατυπώσεις δημοσιότητας. Το ίδιο ισχύει, σύμφωνα με το άρθρο 27 παρ. 18 του ν. 4384/2016 και για τους Α.Σ. που τέθηκαν σε εκκαθάριση με τις διατάξεις του προϊσχύοντος νομοθετικού πλαισίου (ομοφ.). Συντρέχει περίπτωση άρσης, εκ μέρους της φορολογικής διοίκησης, των αναγκαστικών κατασχέσεων που επιβλήθηκαν μετά την περιέλευση του Α.Σ. σε καθεστώς εκκαθάρισης (πλειοψ.). Αντίθετα δεν υποχρεούται να άρει κατασχέσεις εις χείρας τρίτου που επιβλήθηκαν πριν την περιέλευση τούτου σε εκκαθάριση (ομοφ.). Σε περίπτωση που έχει επιβληθεί κατάσχεση σε ακίνητο του αγροτικού συνεταιρισμού πριν την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης για τη λύση και εκκαθάριση, αυτή είναι νόμιμη και δεν συντρέχει περίπτωση άρσης αυτής, πλην όμως κατά το στάδιο της εκκαθάρισης, η κατάσχεση ηρεμεί και δεν δύναται να συνεχισθεί η διοικητική εκτέλεση με βάση αυτήν (πλειοψ.).

Από τις παραπάνω διατάξεις (άρθρο 53 του ν.δ/τος 496/1974) συνάγεται ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την εγκυρότητα της σχετικής κατάσχεσης χρηματικής απαίτησης είναι το κατασχετήριο έγγραφο, επί ποινή ακυρότητας της κατάσχεσης, να κοινοποιείται σωρευτικώς ως εξής: α) στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ε.Ο.Τ., ως μόνο αρμόδιο για την αναγνώριση της δαπάνης όργανο του Ε.Ο.Τ., όντας κύριος διατάκτης και αποφασίζον όργανο για τη διάθεση των πιστώσεων του προϋπολογισμού του Ε.Ο.Τ. (βλ. άρθρο 6 ν. 3878/2010 «Ρυθμίσεις θεμάτων Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού», Φ.Ε.Κ. Α΄ 161 και άρθρο 12 ν.δ/τος 496/1974), β) στην Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών του Ε.Ο.Τ. αρμόδια υπηρεσία αυτού για την πληρωμή και για την εκκαθάριση και εντολή πληρωμής της δαπάνης (βλ. άρθρο 12 π.δ/τος 343/2001 «Οργανισμός Διάρθρωσης Υπηρεσιών του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ)» - Φ.Ε.Κ. Α΄ 231) και γ) στη Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (Δ.Ο.Υ.) που υπάγεται φορολογικά ο καθ’ ου η κατάσχεση (πρβλ. Πράξη IV Τμήματος 76/2008, Εφετείο Λαμίας 10, 56/2010, 212/2009, Εφετείο Αθηνών 5494/2008 και Α.Π. 480/2006). Β. Το π.δ. 503/85 «Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας και Εισαγωγικός του Νόμος» (Φ.Ε.Κ. Α΄ 182) ορίζει στο άρθρο 983 ότι: «1. Η κατάσχεση στα χέρια τρίτου γίνεται με επίδοση στον τρίτο και σε εκείνον κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση εγγράφου που πρέπει να περιέχει, εκτός από τα στοιχεία του άρθρου 118, και α) ακριβή περιγραφή του εκτελεστού τίτλου και της απαίτησης βάσει των οποίων γίνεται η κατάσχεση, β) το ποσό για το οποίο επιβάλλεται η κατάσχεση, γ) επιταγή προς τον τρίτο να μην καταβάλει σε εκείνον κατά του οποίου γίνεται η εκτέλεση, δ) διορισμό αντικλήτου που κατοικεί στην περιφέρεια του ίδιου ειρηνοδικείου ή στην έδρα του πρωτοδικείου της κατοικίας του τρίτου, αν εκείνος υπέρ του οποίου γίνεται η εκτέλεση δεν κατοικεί στην περιφέρεια του ειρηνοδικείου της κατοικίας του τρίτου. (…)» και στο άρθρο 118 ότι: «Τα δικόγραφα που επιδίδονται από ένα διάδικο σε άλλον ή υποβάλλονται στο δικαστήριο πρέπει να αναφέρουν: 1) το δικαστήριο ή το δικαστή (…) και 5) τη χρονολογία (…)». Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι το κατασχετήριο έγγραφο πρέπει να φέρει το προβλεπόμενο από τις διατάξεις των άρθρων 118 και 983 παρ. 1 του ΚΠολΔ αναγκαίο περιεχόμενο. Η χρονολόγηση, όμως, του κατασχετηρίου εγγράφου δεν είναι ουσιώδες στοιχείο. Τούτο δε διότι κρίσιμος δεν είναι ο χρόνος της σύνταξης του κατασχετηρίου εγγράφου, αλλά εκείνος της επίδοσής του. Ως εκ τούτου, η έλλειψη χρονολογίας σύνταξης του κατασχετηρίου εγγράφου μπορεί να αναπληρωθεί από την χρονολογία της έκθεσης επίδοσης του αχρονολόγητου κατασχετηρίου εγγράφου, χωρίς αυτό να συνεπάγεται ακυρότητα ούτε οποιοδήποτε άλλο ελάττωμα της επιβληθείσας κατάσχεσης (πρβλ. ΑΠ 198/1994).

Αναστολή εκτελέσεως κατασχέσεως εις χείρας τρίτου απαιτήσεων – Έννομες συνέπειες. Η αναστολή εκτελέσεως της αναγκαστικής κατασχέσεως εις χείρας τρίτου απαιτήσεων, με δικαστική απόφαση ή προσωρινή διαταγή εκδοθείσα μετά την κατάσχεση, δεν αίρει την απαγόρευση καταβολής από τον τρίτο προς τον καθ’ ου η εκτέλεση, ανεξαρτήτως του λόγου για τον οποίο χορηγήθηκε η αναστολή. (πλειοψ.)

Άρση κατασχέσεων λόγω υπαγωγής σε ρύθμιση οφειλών. Α) Η κατάσχεση της ακίνητης περιουσίας οφειλέτη, η οποία διενεργήθηκε μετά την υπαγωγή των χρεών του στη ρύθμιση του ν. 4305/2014, καταλαμβάνεται από την αναστολή του πρώτου εδαφίου της περ.γ’ της παρ.13 του άρθρου 51 του νόμου αυτού και συντρέχει νόμιμος λόγος άρσης της κατάσχεσης αυτής. (ομοφ.) Β) Η επιβολή της κατάσχεσης εις χείρας τρίτου, που συντελέσθηκε μετά την υπαγωγή του οφειλέτη στη ρύθμιση των χρεών του, αντίθετα προς την ισχύουσα αναστολή λήψεως αναγκαστικών μέτρων, δεν είναι νόμιμη, πλην, όμως, εφόσον δεν ακυρώθηκε δικαστικώς, παρήγαγε τις έννομες συνέπειες της κατάσχεσης εις χείρας τρίτου και για την ταυτότητα του νομικού λόγου, υπάγεται στις ρυθμίσεις των παραγράφων 13 και 16 του άρθρου 51 του ν. 4305/2014. Ως εκ τούτου τα αποδιδόμενα ποσά θα πιστώνονται σύμφωνα με την παρ.16 του άρθρου 51 του εν λόγω νόμου, ενώ η επιβληθείσα κατάσχεση αίρεται υποχρεωτικά σε ικανοποίηση αιτήματος του οφειλέτη που έχει εξοφλήσει το 50% της αρχικής βασικής ρυθμιζόμενης οφειλής, σύμφωνα με την περ.γ’ της παρ.13 του άρθρου 51 του νόμου αυτού. Όμως, η Διοίκηση, στα πλαίσια της αρχής της νομιμότητας της διοικητικής δράσης, μπορεί, μολονότι δεν ακυρώθηκε δικαστικώς η επιβληθείσα μετά τη ρύθμιση κατάσχεση, να άρει αυτήν κατόπιν αιτήματος του οφειλέτη. (πλειοψ.)

Κατάσχεση. Εξόφληση εργολαβικού ανταλλάγματος και επιβολή κατασχέσεως εις χείρας του Δημοσίου, ως τρίτου. Σχετικώς με τις δυνάμει των από 16-11-1998 και 27-8-1999 κατασχετηρίων του ΙΚΑ και του από 15-1-1999 κατασχετηρίου του ….επιβληθείσες εις χείρας του Δημοσίου, ως τρίτου, κατασχέσεις, εάν μεν δεν ετηρήθησαν οι διατυπώσεις του άρθρου 95 του Ν.2362/1995, αυτές είναι αυτοδικαίως άκυρες. Εξάλλου ακόμη και εάν οι ως άνω κατασχέσεις επεβλήθησαν εγκύρως, εφ όσον όπως συνάγεται από το διδόμενο ιστορικό και τα στοιχεία του φακέλλου, το Δημόσιο παρέλειψε να προβεί σε δήλωση και παρήλθε άπρακτη η προθεσμία προς άσκηση ανακοπής, κατ άρθρο 986 Κ.Πολ.Δικ., οι ως άνω κατασχόντες δεν δύνανται πλέον να αμφισβητήσουν την ειλικρίνεια της παραλείψεως αυτής και να επιδιώξουν την προς αυτούς καταβολή των κατασχεθέντων ποσών και γενικώς να επικαλεσθούν τις συνέπειες εκ των γενόμενων κατασχέσεων, οι δε κατασχέσεις έχουν παύσει ως προς το Δημόσιο και έχουν αρθεί ως προς αυτό οι συνέπειές τους. Περαιτέρω σχετικώς με την δυνάμει του από 20-6-1996 κατασχετηρίου της Ιονικής και Λαϊκής Τράπεζας Ελλάδος επιβληθείσα εις χείρας του Δημοσίου, ως τρίτου, κατάσχεση, εάν μεν δεν ετηρήθησαν οι υπό του άρθρου 95 του περί Δημοσίου Λογιστικού νόμου οριζόμενες διατυπώσεις είναι επίσης αυτοδικαίως άκυρη, λόγω δε της εκ του λόγου τούτου αυτοδικαίας ακυρότητας της ως άνω κατασχέσεως, το Δημόσιο δεν υπεχρεούτο σε δήλωση και ως εκ τούτου η προς την κατασχούσα Τράπεζα δήλωση τρίτου, που έγινε από τον Δ/ντή της 2ης ΔΕΚΕ του Υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ/ΓΓΔΕ στις 17-7-1996 ουδεμία συνέπεια έχει για το Δημόσιο. Εξάλλου, και στην περίπτωση κατά την οποία υποβλήθηκε εγκύρως κατάσχεση εις χείρας του Δημοσίου ως τρίτου, από την ως άνω Τράπεζα και το Δημόσιο προέβη σε θετική δήλωση κατά τον υπό του νόμου (άρθρο 985 Κ.Πολ.Δικ.) διαγραφόμενο τρόπο, εφ όσον υφίστανται εκκαθαρισμένες και βεβαιωμένες ανταπαιτήσεις του Δημοσίου κατά του καθ ου η εκτέλεση οφειλέτη…, όπως προκύπτει από το υπ αριθμ.πρωτ. 4719/29-3-2000 έγγραφο της ΔΟΥ ΙΗ Αθηνών και τον συνημμένο σ αυτή πίνακα χρεών του ως άνω οφειλέτη, οι οποίες εγεννήθησαν προ του χρόνου της γενέσεως της κατασχεθείσας απαιτήσεως, προηγούνται της απαιτήσεως της εν λόγω Τράπεζας και ικανοποιούνται δια συμψηφισμού με την κατασχεθείσα απαίτηση, δυναμένου να προταθεί και μετά την κατάσχεση, εφόσον οι ανταπαιτήσεις αυτές ήταν γεγεννημένες κατά τον χρόνο της προς το Δημόσιο κοινοποιήσεως του κατασχετηρίου.

Εάν νομίμως αντιμετωπίζεται η κατάσχεση απαιτήσεων στα χέρια του Ελληνικού Δημοσίου, ως τρίτου, ως αυτοδίκαιη αναγκαστική εκχώρηση της κατασχόμενης απαίτησης στον κατασχόντα και εάν, συνεπώς, εφαρμόζονται οι διατάξεις περί προσκόμισης αποδεικτικού ενημερότητας τόσο από τον εκχωρητή ή ενεχυράσαντα όσο και από τον εκδοχέα ή ενεχυρούχο δανειστή, κατά τον χρόνο της απόδοσης των απαιτήσεων.Νομίμως αντιμετωπίστηκε από τη Φορολογική Διοίκηση η κατάσχεση, που επιβλήθηκε από τον δανειστή της απαίτησης σε βάρος του οφειλέτη του εις χείρας του Ελληνικού Δημοσίου, ως τρίτου, των απαιτήσεων του καθού η κατάσχεση κατά του τρίτου, μετά την νόμιμη και εμπρόθεσμη καταφατική δήλωση του Ελληνικού Δημοσίου και την τελεσιδικία της δικαστικής απόφασης, με την οποία έγινε δεκτή στο σύνολό της η τακτική αγωγή του κατασχόντος κατά του καθού για την κύρια απαίτηση, ως αυτοδίκαιη αναγκαστική εκχώρηση της κατασχεθείσας απαίτησης από τον καθού η κατάσχεση δικαιούχο της στον κατασχόντα και, συνεπώς, νομίμως ζητήθηκε από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. αποδεικτικό ενημερότητας τόσο από τον κατασχόντα όσο και από τον καθού η κατάσχεση, κατά τον χρόνο πληρωμής της απαίτησης (πλειοψ.)

Περίπτωση υποχρέωσης μερικής άρσης της επιβληθείσας από το Ελληνικό Δημόσιο κατάσχεσης εις χείρας τρίτου (ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας) , για οφειλές που έχουν συμπεριληφθεί σε αίτηση της οφειλέτιδας του Ελληνικού Δημοσίου περί υπαγωγής των οφειλών της στο Ν 3869/2010, και της ως εκ τούτου υποχρέωσης της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. να επιστρέφει το αποδοθέν από τον τρίτο ποσό – Ζητήματα που ανακύπτουν.  Η φορολογική διοίκηση, στο πλαίσιο της αναμόρφωσης των νομικών και πραγματικών καταστάσεων που διαμορφώθηκαν εκ της επιβολής μη νόμιμης κατάσχεσης εις χείρας τραπεζικού ιδρύματος, ως τρίτου, οφείλει να άρει την επιβληθείσα κατάσχεση και, συνακολούθως, να επιστρέψει στην καθής η εκτέλεση οφειλέτιδα το καταβληθέν από την Τράπεζα προς το Δημόσιο, συνεπεία θετικής δήλωσης, κατασχεθέν ποσό, ως αχρεωστήτως καταβληθέν. Ο τρόπος της επιστροφής (ήτοι αν το ποσό θα πιστωθεί στο λογαριασμό της δικαιούχου από τον οποίο εκταμιεύθηκε ή σε άλλον που η ίδια ήθελε υποδείξει), είναι αδιάφορος και ανάγεται στη σφαίρα των επιλογών της οφειλέτιδας. Ζήτημα συμψηφισμού απαιτήσεων του Δημοσίου με τα (μετά την άρση της επιβληθείσης κατάσχεσης) επιστρεφόμενα ποσά, δεν γεννάται, δεδομένου ότι η επιστροφή θα λάβει χώρα στο πλαίσιο αποκατάστασης της νομιμότητας, από την ενέργεια δε αυτή δεν μπορεί να ωφεληθεί το Δημόσιο με το συμψηφισμό αυτών τούτων των μη νομίμως κατασχεθεισών απαιτήσεων (ομόφ.).

Άρση κατασχέσεων κατόπιν άσκησης δεύτερης προσφυγής. Κατά την έννοια των άρθρων 69, 70 και 126 παρ.1 του Κ.Δ.Δ., εάν έχει επιβληθεί σε βάρος του οφειλέτη κατάσχεση εις χείρας τρίτων, σε χρόνο που ίσχυε αναστολή, δηλαδή μετά την κατάθεση από τον προσφεύγοντα παραδεκτώς δεύτερης προσφυγής του κατά της πράξης καταλογισμού του φόρου στο αρμόδιο Διοικητικό Πρωτοδικείο και πριν την επίδοση αντιγράφου της στη Δ.Ο.Υ., η οποία (επίδοση) έγινε στη συνέχεια, συντρέχει νόμιμος λόγος να αρθεί η επίμαχη κατάσχεση εις χείρας τρίτων και ακολούθως, να επιστραφούν τα αποδοθέντα από τα πιστωτικά ιδρύματα ποσά, τα οποία η φορολογική αρχή θα συμψηφίσει με τα χρέη που είναι σε ρύθμιση ή με τα χρέη που τελούν σε αναστολή, κατά τα άρθρα 83 του Κ.Ε.Δ.Ε., 48 του ν. 4174/2013 και 440 επ. του Α.Κ. (ομοφ.)