Προγραμματικές συμβάσεις.Συναφθείσα προγραμματική σύμβαση μη νόμιμη, καθόσον η διάθεση υπαλλήλων στο Δήμο, για την εξυπηρέτηση πάγιων αναγκών του, όπως προκύπτει τόσο από την ίδια τη σύμβαση όσο και από την απόφαση τοποθέτησης των υπαλλήλων αυτών, δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο προγραμματικής σύμβασης κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 35 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, εφόσον δεν εξυπηρετεί κάποιο αναπτυξιακό σκοπό, που δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς την υπογραφή προγραμματικής σύμβασης.

Δεν είναι νόμιμη η ταυτόχρονη πρόσκληση υποβολής επικαιροποιημένων δικαιολογητικών και υπογραφής της σύμβασης, αφού κατά το στάδιο πριν την εκ νέου υποβολή και έλεγχο των δικαιολογητικών του μειοδότη, δεν υφίσταται νόμιμη κοινοποίηση της κατακυρωτικής απόφασης και της πρόσκλησης για υπογραφή της οικείας σύμβασης. Εξάλλου, ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να προσέλθει για την υπογραφή της σύμβασης και να προσκομίσει τις απαιτούμενες εγγυήσεις καλής εκτέλεσης μέσα στην προθεσμία που τάσσεται στη σχετική πρόσκληση, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τις δεκαπέντε ημέρες. Η προθεσμία δε αυτή είναι, σύμφωνα με το σαφές γράμμα του άρθρου 4.2 της διακήρυξης, αποκλειστική, αν δε παρέλθει άπρακτη ή αν εντός αυτής προσκομισθούν ελλιπή δικαιολογητικά, η κατακυρωτική απόφαση ανακαλείται και το αποτέλεσμα του διαγωνισμού κατακυρώνεται στον δεύτερο μειοδότη, (πρβλ Τμήμα VI 178/2007, Σ.τ.Ε. 677/2006.) Σε περίπτωση δε που ταχθείσα προς τούτο προθεσμία είναι μικρότερη των 15 ημερών, χωρίς τούτο να προβλέπεται από τη διακήρυξη, και ο μειοδότης δεν προσέλθει εντός αυτής να υπογράψει τη σχετική σύμβαση, δεν δύναται νομίμως να κηρυχθεί έκπτωτος (βλ. Σ.τ.Ε. 2009/2004).

Υπηρεσίες φύλαξης.(....)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που παρατέθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Η άδεια παροχής υπηρεσιών ασφαλείας της Λιμενικής Αρχής, η οποία σημειωτέον ίσχυε κατά την υπογραφή της σύμβασης, κατά το χρονικό διάστημα παροχής υπηρεσιών που αφορά το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής …και κατά το χρονικό σημείο έκδοσης αυτού, δεν μπορούσε να έχει διάρκεια πέραν της άδειας λειτουργίας εκάστης των ιδιωτικών επιχειρήσεων που συναπαρτίζουν την Κ/Ξ, η οποία έληγε στις 17.3.2016 για μια εξ αυτών.(…). Εξ άλλου, ούτε στη διακήρυξη, αλλά ούτε στη σύμβαση ή στο νόμο αναφέρεται υποχρέωση για την εκ των προτέρων κάλυψη του συνολικού χρόνου της σύμβασης από την εν λόγω άδεια, η οποία σε κάθε περίπτωση μπορεί να ανανεώνεται κατά την εκτέλεση της σύμβασης, προκειμένου να μην κηρυχθεί έκπτωτος ο ανάδοχος. Επομένως ο πρώτος λόγος διαφωνίας του Αναπληρωτή Επιτρόπου πρέπει να απορριφθεί. Ομοίως απορριπτέος είναι και ο δεύτερος λόγος διαφωνίας, διότι οι ασφαλιστικές καλύψεις του προσωπικού της Κ/Ξ, η οποία αποτελεί ένωση προσώπων για την επίτευξη ορισμένου μοναδικού και όχι διαρκούς σκοπού, παρέχονται για τις συγκεκριμένες υπηρεσίες που έχουν ανατεθεί στην ανάδοχο και, δοθέντος ότι οι υπηρεσίες αυτές δεν θα μπορούσαν να παρασχεθούν μετά τη λήξη της ειδικής άδειας λειτουργίας, εξυπακούεται ότι η διάρκεια ασφάλισης δεν δύναται να εκτείνεται πέραν της διάρκειας της άδειας. Σε κάθε δε περίπτωση, οι εν λόγω ασφαλιστικές καλύψεις, οι οποίες κατά τους ισχυρισμούς του Αναπληρωτή Επιτρόπου και τα στοιχεία του φακέλου ίσχυαν κατά το χρόνο υπογραφής της σύμβασης και κατά το διάστημα των παρασχεθεισών υπηρεσιών, για την πληρωμή των οποίων εκδόθηκε το κρινόμενο χρηματικό ένταλμα, ήταν υποχρεωτικό να ευρίσκονται εν ισχύι μόνο κατά το χρονικό σημείο υπογραφής της σύμβασης, με δυνατότητα ανανέωσης κατά την εκτέλεσή της σε περίπτωση πρότερης λήξης αυτών, χωρίς να απαιτείται περαιτέρω η εκ των προτέρων επιβεβαίωση της ισχύος τους για όλο το χρονικό διάστημα. (….) Τέλος, πρέπει να απορριφθεί και ο τρίτος λόγος διαφωνίας διότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τους προαναφερθέντες όρους της διακήρυξης, που και αυτοί αποτελούν συμβατικό κείμενο ως μη αντιτιθέμενοι στη σύμβαση, καλύπτονται όλες οι προϋποθέσεις του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, έχουν συμπεριληφθεί στη σύμβαση και, ως εκ τούτου, επιτυγχάνεται ο σκοπός της προστασίας των εργασιακών, ασφαλιστικών και δικαιωμάτων υγείας και ασφαλείας των εργαζομένων.

Προμηθεια εξοπλισμου ΧΥΤΑ.(..)Με τα δεδομένα αυτά, οι ελεγχόμενες δαπάνες δεν είναι κανονικές, διότι: α) Οι άνω αναφερθείσες .. και .. συμβάσεις του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων ..., επί των οποίων ερείδονται τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα, δεν αναρτήθηκαν στο ΚΗΜΔΗΣ,...β) Ως προς το ..ένταλμα, η αρχική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης (δημοσιονομική δέσμευση) αναρτήθηκε στο πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ και απέκτησε ισχύ στις 6.7.2016, σε χρονικό δηλαδή σημείο μεταγενέστερο της .. σύμβασης γ) Ως προς το .. ένταλμα, ομοίως η .. απόφαση του Δ.Σ. περί έγκρισης της δέσμευσης της πίστωσης δεν αναρτήθηκε στο πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ, ως εκ τούτου δεν απέκτησε ισχύ,.....ακόμα όμως και στην περίπτωση που θεωρηθεί ότι η υποχρέωση προς ανάρτηση εκπληρώθηκε με τη δημοσίευση στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ της 20/15.2.2017 πρότασης ανάληψης υποχρέωσης, το χρονικό σημείο δημοσίευσής της (30.10.2017),...απείχε ομοίως κατά πολύ της έναρξης του οικονομικού έτους, κατά την οποία ο φορέας είχε την υποχρέωση να δεσμεύσει κατά προτεραιότητα την ανεξόφλητη αυτή πίστωση περασμένων ετών... Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες δαπάνες είναι μη κανονικές και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Προμήθεια ειδών σίτισης...Με βάση τα ανωτέρω πραγματικά περιστατικά, από τα οποία προκύπτει ότι μέχρι την 31η.5.2020 δεν κατέστη δυνατή η σύναψη της σύμβασης για την ανάθεση του επίμαχου τμήματος Γ της 244693/6.4.2020 πρόσκλησης, το Δικαστήριο σημειώνει ότι αφενός μεν έχουν εκλείψει οι κατεπείγουσες ανάγκες, που καθιστούσαν επιτακτική τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης σίτισης, αφετέρου δε έχει παρέλθει το απώτατο χρονικό σημείο κατά το οποίο η Περιφέρεια .... όφειλε να έχει αναθέσει την εκτέλεση αυτής, σύμφωνα με την κατ’ εξαίρεση και χρονικώς περιορισμένη αρμοδιότητα που της είχε νομοθετικά παρασχεθεί (σκέψη 15). Τούτου δοθέντος, το Δικαστήριο κρίνει ότι η σύμβαση αυτή δεν μπορεί πλέον νομίμως να ανατεθεί ούτε στην προσφεύγουσα ούτε σε οποιονδήποτε άλλο συμμετέχοντα στη διαγωνιστική διαδικασία. Συνεπώς, η προσφεύγουσα στερείται του εννόμου συμφέροντος για την άσκηση της κρινόμενης προσφυγής, η οποία πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη.

ΕΡΓΑ.(εγγυητική επιστολή) ζητείται η εν μέρει ανάκληση της 351/2015 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου, με την οποία κρίθηκε μεν ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου ... και της αιτούσας εταιρείας για την ανάθεση σ’ αυτή της εκτέλεσης του έργου. (..) Κατά τον διενεργηθέντα έλεγχο νομιμότητας του υποβληθέντος νέου σχεδίου σύμβασης, το Ε΄ Κλιμάκιο δεν διαπίστωσε τη συνδρομή ουσιωδών νομικών πλημμελειών που να κωλύουν την υπογραφή του. Πλην όμως, έθεσε ως όρο υπογραφής του σχετικού σχεδίου σύμβασης τον επανυπολογισμό του ποσού της εγγύησης καλής εκτέλεσης, η οποία στο προσκομισθέν σχέδιο είχε υπολογιστεί κατ’ εφαρμογή του μη ισχύοντος εν προκειμένω άρθρου 157 παρ. 1(β) του ν. 4281/2014 σε ποσοστό 5% επί της αξίας της σύμβασης (μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), καθώς και την παροχή πρόσθετης εγγύησης καλής εκτέλεσης, σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 35 του Κ.Δ.Ε., όπως η παρ. 2 αντικαταστάθηκε με την εφαρμοζόμενη και στην ελεγχόμενη σύμβαση, δυνάμει του άρθρου 30 παρ. 2 του ν. 4258/2014, διάταξη του άρθρου 59 παρ. 5 του ν. 4146/2013.(..)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη III της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση, η εγγύηση καλής εκτέλεσης πρέπει να υπολογιστεί με βάση τα οριζόμενα στο άρθρο 35 παρ. 2 του ΚΔΕ, όπως αυτό ισχύει μετά την τροποποίησή του με το άρθρο 59 παρ. 2 του ν. 4146/2013, και όχι με βάση το άρθρο 157 του ν. 4281/2014, όπως αβασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση. Τούτο, διότι το άρθρο 201 παρ. 5 του ν. 4281/2014 ορίζει ρητά ότι το άρθρο 157 αυτού εφαρμόζεται στους διαγωνισμούς, η δημοσίευση της διακήρυξης των οποίων έλαβε χώρα μετά την έναρξη ισχύος του άρθρου 157, ήτοι μετά τις 8.8.2014. Με δεδομένο δε τον χρόνο εκκίνησης της διαδικασίας σύναψης της υπό κρίση σύμβασης, με τη δημοσιοποίηση της σχετικής διακήρυξης στις 5.9.2008, ήτοι πριν από τη δημοσίευση του ανωτέρω ν. 4281/2014, δεν γεννάται καμιά αμφιβολία ότι εφαρμόζονται επ’ αυτού οι διατάξεις του προαναφερόμενου άρθρου 35 παρ. 2 του Κ.Δ.Ε., όπως ισχύουν μετά την αντικατάστασή τους από το άρθρο 59 παρ. 5 του ν. 4146/2013.(..)Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης της εταιρείας με την επωνυμία «... Ανώνυμος Τεχνική Εταιρεία»...Δεν ανακαλεί την 351/2015 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου κατά το αιτηθέν μέρος αυτής.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά, πρέπει να γίνει δεκτό ότι, από τον έλεγχο των υποβληθέντων στο Κλιμάκιο στοιχείων, δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου του ελεγχόμενου έργου και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας οικείου σχεδίου σύμβασης, που επισυνάπτεται στην παρούσα πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής.

Η επελθούσα ακυρότητα της σύμβασης δεν δύναται να θεραπευθεί με την εκ των υστέρων, μετά δηλ. την υπογραφή της, υποβολή αυτής στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Κατά συνέπεια το Ελ.Συνέδριο δεν μπορεί να ελέγξει εκ των υστέρων τη νομιμότητά τους.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:επιδιώκεται η ανάκληση της 49/2016 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...).Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι πρέπει οι υπό κρίση αιτήσεις ανάκλησης να γίνουν δεκτές, ν' ανακληθεί η 49/2016 πράξη του Ε' Κλιμακίου και να επιτραπεί η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης  μεταξύ του Δήμου ....... και της ομόρρυθμης εταιρείας με την επωνυμία «........» για την εκτέλεση του έργου «Συντήρηση και επισκευή δημοτικών κτιρίων Τ.Π. 2015», υπό τους αναφερόμενους στο σκεπτικό της υπό ανάκληση πράξης όρους, ήτοι α) οποιαδήποτε τροποποίηση της σύμβασης μπορεί να επέλθει μόνον υπό τις προϋποθέσεις των διατάξεων της Κ.Δ.Ε. (ν. 3669/2008), καθώς και των τελευταίων εδαφίων της παρ.4 του άρθρου 11 της διακήρυξης περί της απαγόρευσης ουσιώδους μεταβολής του αντικειμένου του δημοπρατούμενου έργου και της διαχείρισης των επί έλασσον δαπανών, β) οι εργασίες, που θα εκτελεστούν σε μισθωμένα από το Δήμο ....... κτίρια, θα είναι αυτές που αναφέρονται στο 523/16.2.2016 έγγραφο του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Κατασκευών και Συντηρήσεων του Δήμου, γ) στην παρ. 7.3. του άρθρου 7 του σχεδίου της ελεγχόμενης σύμβασης πρέπει να συμπληρωθεί το ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης του αναδόχου στο προκύπτον, με βάση την παρ. 1β του άρθρου 157 του ν. 4281/2014 (Α΄ 160), ποσό των 13.368,90 ευρώ (συμβατική αμοιβή χωρίς Φ.Π.Α. 267.378,04 Χ 5%), απορριπτομένου του ισχυρισμού του αιτούντος Δήμου ότι  καλώς δεν συμπληρώθηκε το ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης στο σχέδιο σύμβασης, επειδή συμπληρώνεται ακριβώς με το ποσό της εγγυητικής που προσκομίζει η ανάδοχος εργοληπτική επιχείρηση κατά τη σύναψη της σύμβασης -όπως συμπληρώνεται από το πιστωτικό ίδρυμα που την εκδίδει- και μπορεί να είναι μεγαλύτερο του νομίμου, διότι συνήθως γίνεται στρογγυλοποίηση προς τα άνω από τις Τράπεζες, καθώς ο τρόπος προσδιορισμού του ποσού της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης από την αναθέτουσα αρχή ορίζεται εκ του νόμου (άρθρο 157 παρ.1β του ν. 4281/2014) και δεν εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του εκδίδοντος αυτή πιστωτικού ιδρύματος και δ) λόγω της μη προμέτρησης των προς ανάθεση εργασιών, δεν είναι δυνατή κατά την εκτέλεση των εργασιών η σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Μετά δε την παραδοχή της αίτησής της, πρέπει να διαταχθεί η επιστροφή του κατατεθέντος παραβόλου στην αιτούσα ομόρρυθμη εταιρεία με την επωνυμία «........».Αποφαίνεται ότι πρέπει να ανακληθεί η 49/2016 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Αναβάθμιση και συντήρηση της διαδικτυακής πύλης .(..) η άνω κατακυρωτική απόφαση δεν είναι νόμιμη. Τούτο διότι, πέραν των αναφερόμενων στις παραγράφους Α και Β νομικών πλημμελειών, η οικονομική προσφορά της αναδόχου έπρεπε να είχε απορριφθεί ως απαράδεκτη, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 6 παρ. Γ της διακήρυξης, αφού με αυτή προσφέρθηκαν 60 ανθρωποώρες εκπαίδευσης, σε αντίθεση με τη διακήρυξη του διαγωνισμού (...), με την οποία είχε προσδιορισθεί η ποσότητα του άνω φυσικού αντικειμένου σε 40 ανθρωποώρες...Κατ’ ακολουθία, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και, ως εκ τούτου, το ένταλμα αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.