Ερμηνευτική εγκύκλιος του π . δ . 242/1996-Kαθορισμός προϋποθέσεων ,διαδικασία και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για τις εκμισθώσεις ,μισθώσεις , εκποιήσεις , αγορές , δωρεές κλπ των ακινήτων και κινητών πραγμάτων των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων .

Καθορισμός προϋποθέσεων, τρόπου και διαδικασίας για την εκμίσθωση, τη δωρεά, την παραχώρηση της χρήσης, την εκποίηση, τη μίσθωση και την αγορά ακινήτων και κινητών πραγμάτων των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων .

Γενικοί Γραμματείς Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων. Πειθαρχική δικαιοδοσία επί των υπαλλήλων. Δυνατότητα τήρησης ιδιαίτερου βιβλίου πρωτοκόλλου και έκδοσης εγγράφων για το σύνολο των αρμοδιοτήτων, που ασκούνται από τις Ν.Α.α) Ο Γενικός Γραμματέας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης στερείται πειθαρχικής δικαιοδοσίας επί των υπαλλήλων της. βι) Η δυνατότητα τήρησης ιδιαίτερου βιβλίου πρωτοκόλλου, από το Γενικό Γραμματέα Ν.Α. είναι συναρτημένη με την ύπαρξη πρόβλεψης στον Οργανισμό της οικείας Ν.Α., ως προς τη λειτουργία αντίστοιχου αυτοτελούς Γραφείου και τήρησης, εντεύθεν, ιδιαίτερου βιβλίου πρωτοκόλλου, και βιι) Ο Γενικός Γραμματέας Ν.Α. δεν εκδίδει, δια της αποκλειστικής υπογραφής υπ' αυτού, έγγραφα, που αφορούν τις ασκούμενες, από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση αρμοδιότητες, αλλά προσυπογράφει, μόνον, τα έγγραφα, τα οποία φέρουν υπογραφή Νομάρχη ή Αντινομαρχών.

Μίσθωση ακινήτου.Με τα δεδομένα αυτά, η υπό σύναψη σύμβαση αποτελεί σύμβαση μίσθωσης ακινήτου και δεν αφορά σε κατασκευή δημόσιου έργου, προμήθεια αγαθών ή παροχή δημόσιας υπηρεσίας, με συνέπεια να μην υπόκειται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Ως εκ τούτου, απαραδέκτως υποβάλλεται για έλεγχο ενώπιον του Κλιμακίου τούτου. Η δε περιγραφόμενη στη διάταξη του άρθρου 31 περ. α΄ εδ. εε του ν.4270/2014 (Α΄ 143), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 36 του ν.4456/2017 (Α΄ 24/1.3.2017), περίπτωση διενέργειας στοχευμένων ελέγχων επί συγκεκριμένων κατηγοριών δαπανών από το Ελεγκτικό Συνέδριο υπό την ιδιότητα του ανεξάρτητου εξωτερικού ελεγκτή, επίκληση της οποίας γίνεται με το 37327/21.2.2018 διαβιβαστικό έγγραφο της Περιφέρειας ...., δεν συνιστά αντικείμενο του διενεργούμενου από το παρόν Κλιμάκιο, προβλεπόμενου στο άρθρο 36 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν.4129/2013 Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας.  

ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ – ΜΙΣΘΩΜΑΤΑ:Mη νόμιμη η καταβολή ποσού από Δήμο στην ανώνυμη Εταιρεία Ακινήτων  Δημοσίου (ΕΤΑΔ ΑΕ) που αφορά στην πληρωμή μισθωμάτων 14 ετών για τη μίσθωση από αυτή ενός ακινήτου του Δημοσίου, καθόσον η μίσθωση από Δήμο αλλότριου ακινήτου με σκοπό την ανέγερση επ’ αυτού, με δαπάνες του, σχολικής μονάδας δεν προβλέπεται από καμία διάταξη νόμου, δεν είναι λειτουργική και δεν συντελεί άμεσα ή έμμεσα στην αποτελεσματικότερη εκπλήρωση των σκοπών του (άρθρα 75 και 186 παρ. 5 του ν. 3463/2006, ΦΕΚ Α΄ 114/2006).

Μίσθωση  επιβατικών αυτοκινήτων(..) Από το συνδυασμό των διατάξεων του άρθρου 199 παρ. 2 και 3 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (ν. 3463/2006), της 5100/1600/10.4.1984 απόφασης του Υπουργού Προεδρίας της Κυβέρνησης «Καθορισμός διαδικασίας μίσθωσης ιδιωτικών αυτοκινήτων από Δημόσιες Υπηρεσίες και τις υπηρεσίες που αναφέρονται ή εμπίπτουν στις διατάξεις του άρθρου 1 του Ν.Δ.2396/1953» (ΦΕΚ Β΄, 387), του άρθρου 1 παρ. 1 περ. 10 και 14 του ν. 2647/1998 «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στις Περιφέρειες και την Αυτοδιοίκηση και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 237) καθώς και των άρθρων 3 παρ. 3 και 5 παρ. 4 του π.δ. 270/1981 «Όργανα, διαδικασίες, όροι δημοπρασίας εκποίησης – εκμίσθωσης Ο.Τ.Α.» (ΦΕΚ Α΄, 77) το οποίο εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 194 του ν.1065/1980, συνάγεται ότι, καταρχήν, για την εκ μέρους των Δήμων μίσθωση κινητού πράγματος διεξάγεται μειοδοτική δημοπρασία, στην οποία κριτήριο κατακύρωσης είναι αυτό της χαμηλότερης τιμής (βλ. Πράξεις VII Τμ. 47/2007, 293/2007, 321/2010). Επιτρέπεται, εξαιρετικώς, η με απευθείας συμφωνία -χωρίς δηλαδή να τηρηθεί η ως άνω διαδικασία- μίσθωση κινητού πράγματος, αφενός μεν στην περίπτωση που η δημοπρασία δεν είχε αποτέλεσμα, οπότε απαιτείται αιτιολογημένη απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου, αφετέρου δε, με απόφαση του δημάρχου, στην περίπτωση που πρόκειται για μίσθωση διάρκειας τριών (3) το πολύ μηνών (βλ. πράξη VII Τμ. 321/2010, 155/2008, 174/2007). Στην τελευταία αυτή περίπτωση, εάν η μίσθωση αφορά στο ίδιο αντικείμενο δεν δύναται αυτή να επαναληφθεί μέσα στο ίδιο έτος, διότι άλλως θα καταστρατηγούνταν με τον τρόπο αυτό οι διατάξεις που επιβάλλουν τις τακτικές διαγωνιστικές διαδικασίες. Τέλος, προηγούμενη έγκριση από το Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας απαιτείται μόνο στην περίπτωση μίσθωσης αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης για τη μεταφορά προσώπων, υλικών κ.λπ., όχι δε και στην περίπτωση μίσθωσης αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης για τις ανάγκες των υπηρεσιών τους.(...) Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει, κατά παραδοχή του δεύτερου λόγου διαφωνίας της Επιτρόπου, ότι ο Δήμος Αθηναίων μη νομίμως προέβη, χωρίς την προηγούμενη διενέργεια δημοπρασίας, στην με απευθείας συμφωνία μίσθωση των ως άνω αυτοκινήτων. Τούτο δε διότι οι επίμαχες μισθώσεις συνιστούν απλές μισθώσεις κινητών πραγμάτων, που διέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 199 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, σύμφωνα με τις οποίες, κατά τα προεκτεθέντα, η απευθείας μίσθωση κινητών επιτρέπεται είτε με απόφαση του δημάρχου για χρονικό διάστημα μέχρι τριών μηνών είτε με αιτιολογημένη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, εφόσον όμως απέβη άκαρπη η διενεργηθείσα δημοπρασία. Εξάλλου, οι ως άνω συμβάσεις δεν συνιστούν συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης για τις οποίες, κατά το άρθρο 193 του ιδίου Κώδικα, εφαρμόζονται οι περί προμηθειών διατάξεις, δοθέντος ότι στο περιεχόμενο αυτών δεν διαλαμβάνεται όρος για ελάχιστη τριετή χρονική διάρκεια ούτε για το δικαίωμα του μισθωτή περί αγοράς του μισθωθέντος πράγματος ή ανανέωσης της σύμβασης και οι οποίες δεν προκύπτει ότι υποβλήθηκαν στις διατυπώσεις δημοσιότητας του ν.1665/1986. Αντιθέτως, ως αβάσιμος κρίνεται ο πρώτος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου, δεδομένου ότι η έγκριση της μίσθωσης αυτοκινήτων από το Γ.Γ. Περιφέρειας προβλέπεται, κατά τα ανωτέρω, σε περιπτώσεις μίσθωσης Δ.Χ. και όχι Ι.Χ., ως εν προκειμένω, αυτοκινήτων. Ωστόσο, το Τμήμα κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου Αθηναίων δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, αλλά συγγνωστώς υπέλαβαν ότι, ενόψει της μη έγκαιρης ολοκληρώσεως των διαδικασιών του διαγωνισμού χωρίς υπαιτιότητα του Δήμου, μπορούσαν νομίμως να προβούν στις ως άνω απευθείας αναθέσεις και συνακόλουθα στη διενέργεια των ελεγχόμενων δαπανών. Επομένως, τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2011, σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του οποίου εκδόθηκαν.

Μίσθωση ακινήτου χωρίς δημοπρασία για τη στέγαση υπηρεσιών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). (Κατάσταση : Αποδεκτή) Το άρθρο 3§2 περ, β’ του ν. 3130/2003 τυγχάνει εφαρμογής για την εκμίσθωση ακινήτου από την ΕΤΑΔ ΑΕ για τη στέγαση υπηρεσιών της ΑΑΔΕ, υπό την εξυπακουόμενη προϋπόθεση ότι το ακίνητο περιήλθε και ανήκει στην κυριότητα της ΕΤΑΔ ΑΕ, ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι το σύνολο των μετοχών της τελευταίας μεταβιβάσθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο στην εταιρεία με την επωνυμία «Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε.». Η ΕΤΑΔ ΑΕ εξακολουθεί να διέπεται από τις διατάξεις του ν. 2636/1998 και να αξιοποιεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος και με κάθε πρόσφορο μέσον τα περιουσιακά στοιχεία που περιήλθαν σε αυτήν, συμπεριλαμβανομένης και της εκμισθώσεώς τους.

Καταβολή μισθωμάτων κτιρίου στέγασης υπηρεσιών του Δήμου:..Με τα δεδομένα αυτά, η υπό κρίση δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον η διαδικασία επιλογής του προς μίσθωση ακινήτου είναι πλημμελής. Συγκεκριμένα, παρίσταται εφαρμοστέα στη σύμβαση μίσθωσης μεταξύ του Δήμου ... και της προαναφερθείσας εταιρείας η παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 3130/2003, σύμφωνα με την οποία δικαίωμα υποβολής προσφοράς σε δημοπρασία για τη μίσθωση ακινήτου έχουν αποκλειστικά και μόνον οι κύριοι ακινήτων και οι κάτοχοι αυτών δυνάμει σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing). Δεν ασκεί, άλλωστε, επιρροή η παράλειψη αναφοράς των διατάξεων του ν. 3130/2003 ως εφαρμοστέων στο άρθρο 18 της διακήρυξης, δεδομένου ότι, υπό διαφορετική εκδοχή, η διακήρυξη θα καθίστατο κατά τούτο νομικώς πλημμελής, αφού θα είχε ως συνέπεια τη μη εν προκειμένω εφαρμογή του διέποντος τη σύμβαση νομοθετικού καθεστώτος.(...)Τέλος, τυχόν πλάνη των αρμόδιων οργάνων της αναθέτουσας αρχής ως προς την έννοια των εφαρμοσθεισών διατάξεων, για την οποία υφίσταται πάγια νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δεν μπορεί να θεωρηθεί συγγνωστή (Ελ.Συν. VII Τμ. Πράξ. 56/2016). Πλην όμως, ο υπό στ. β΄ λόγος μη θεώρησης του εντάλματος είναι απορριπτέος, δεδομένου ότι με τις 115 και 116/2019 αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου ... ακυρώθηκαν οι 23 και 24/16.4.2018 εκθέσεις αυτοψίας - αποφάσεις της Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου ..., κρίθηκε δε κατά τρόπο δεσμευτικό ότι η χρήση Κ.Ε.Π., την οποία ο Δήμος ... έχει εγκαταστήσει στο μισθωμένο ακίνητο, αποτελεί χρήση συμβατή με τη χρήση αμιγούς κατοικίας, που προβλέπεται για το σημείο όπου βρίσκεται το εν λόγω ακίνητο. Κατόπιν αυτών, η δαπάνη προς πληρωμή της οποίας εκδόθηκε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν είναι νόμιμη και, ως εκ τούτου, αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές διατάξεις που παρατέθηκαν, η συγκεκριμένη μίσθωση ποσού 5.904,00 ευρώ, η οποία, μετά τη ρητή κατάργηση των ειδικών διατάξεων περί μισθώσεως κινητών πραγμάτων εκ μέρους των δήμων, ρυθμίζεται από τις διατάξεις περί προμηθειών (Ε.Σ. Κλ. VII Τμ. 40/2015),  νομίμως έλαβε χώρα για χρονικό διάστημα τεσσάρων μηνών με απευθείας ανάθεση κατόπιν απόφασης του Δημάρχου, μη προβλεπομένης πλέον της υποχρέωσης διενέργειας μειοδοτικής δημοπρασίας για τις εν λόγω μισθώσεις διάρκειας άνω των τριών μηνών. Κατ’ ακολουθίαν  η εντελλόμενη με το κρινόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό πρέπει να θεωρηθεί. 

ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ - ΜΙΣΘΩΜΑΤΑ Ακινήτων:Μη νόμιμη η εξόφληση του 1ου λογαριασμού του έργου «Διαμόρφωση μισθωμένου χώρου για τη λειτουργία του Κέντρου Συμβουλευτικής Υποστήριξης Γυναικών Θυμάτων Βίας», καθόσον: α) η μετά τη μίσθωση του ακινήτου ανάθεση της εκτέλεσης του έργου δε βρίσκει έρεισμα, ούτε στη διακήρυξη, ούτε στην απόφαση μίσθωσης του ακινήτου, καθώς ούτε στο οικείο συμφωνητικό μίσθωσης αυτού, ενώ αντιθέτως συνάγεται ότι το ακίνητο που μισθώθηκε δε διέθετε τις προβλεπόμενες από τη διακήρυξη προδιαγραφές και ως εκ τούτου δεν ήταν κατάλληλο για την στέγαση του Κέντρου Συμβουλευτικής Υποστήριξης, η δε μεταγενέστερη ανάθεση της εκτέλεσης του έργου της διαμόρφωσης του ως άνω μισθίου σε χώρο κατάλληλο για την στέγαση του ανωτέρω Κέντρου, δεδομένου ότι η διάρκεια της μίσθωσης είναι μόλις 28 μήνες, αντίκειται στις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας και β) η δαπάνη που αντιστοιχεί στο μηνιαίο μίσθωμα είναι πολύ υψηλή για μίσθωση ισογείου διαμερίσματος 90 τ. μ. και αντίκειται στην απόφαση απευθείας μίσθωσης του ακινήτου, όπου ορίζεται μηνιαίο μίσθωμα 388 ευρώ, χωρίς να προβλέπεται η δυνατότητα του Δήμου να διενεργήσει πρόσθετες δαπάνες για την ανακαίνιση του διαμερίσματος (άρθρο 194 του ΔΚΚ, π.δ. 270/1981, ΦΕΚ Α' 77/1981 και άρθρο 17 του ν.3130/2003, ΦΕΚ Α' 76/2003).