H ρύθμιση του άρθρου 46 του Ν. 3801/2009 (ΦΕΚ 163 Α') με την οποία προστέθηκε παρ. 3 στο άρθρο 4 του Ν. 3548/2007 (ΦΕΚ 68 Α'), αφορά το σύνολο των προβλεπομένων υποχρεωτικών δημοσιεύσεων διαγωνισμού προμήθειας ΟΤΑ Α' βαθμού και λοιπών φορέων που διέπονται από τις διατάξεις της ΥΑ 11389/1993 (ΕΚΠΟΤΑ) και όχι μόνο στις δημοσιεύσεις που προβλέπονται στις διατάξεις του Ν. 3548/2007.

Υπόχρεοι για την πληρωμή των εξόδων δημοσίευσης των διακηρύξεων διαγωνισμών ανάδειξης αναδόχου δημοσίων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, για όλες τις διαγωνιστικές διαδικασίες ανεξάρτητα από το αντικείμενό τους, είτε δηλαδή αυτές αφορούν σε έργα, είτε σε προμήθειες, είτε σε υπηρεσίες είναι οι ανάδοχοι των σχετικών διαγωνισμών, με την έννοια ότι οι τελευταίοι υποχρεούνται να καταβάλλουν απευθείας στους εκδότες των εφημερίδων την οφειλόμενη αμοιβή δημοσίευσης.

Αποδοχή της αρ.333/2008 γνωμοδότησης του Γ’ Τμήματος του Ν.Σ.Κ.Στις περιπτώσεις που οι διατάξεις της Υ.Α. αρ.11389/1993 (Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.) και του Π.Δ/τος 28/1980, προβλέπουν ότι απαιτούνται δημοσιεύσεις και σε εφημερίδες του νομαρχιακού και τοπικού τύπου, ισχύουν οι ορισμοί του Ν.3548/2007 σχετικά με την έννοια του νομαρχιακού και τοπικού τύπου και οι σχετικές δημοσιεύσεις διενεργούνται σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του τελευταίου νόμου.

Αποδοχή της αρ.580/2008 γνωμοδότησης του Ε’ Τμήματος του Ν.Σ.Κ.- Αρμόδιο Τεχνικό Συμβούλιο του άρθρου 31 παρ. 5 του Ν.3316/2005 για την τροποποίηση μελέτης (επισυνάπτεται η αριθμ.580/2008 Γν.του ΝΣΚ)

Δημοσιεύσεις.Όσον αφορά δε τον τρόπο καταβολής των εξόδων, για τις προβλεπόμενες από το ν.3548/2007 στο νομαρχιακό και τοπικό τύπο δημοσιεύσεις, με δεδομένο το γεγονός ότι οι σχετικές δημοσιεύσεις διενεργούνται κατά την έναρξη της συνήθως χρονοβόρας, διαδικασίας του διαγωνισμού, πρέπει να γίνει δεκτό ότι σκοπός του νομοθέτη ήταν να προσδιορίσει ποιος τελικά βαρύνεται με τη δαπάνη δημοσίευσης και όχι ποιος προκαταβάλλει τη δαπάνη αυτή και κατά συνέπεια, η αμοιβή για τη δημοσίευση της διακήρυξης καταβάλλεται, κατ’ ορθή ερμηνεία των σχετικών διατάξεων, στην εφημερίδα από τον φορέα (Ο.Τ.Α. κ.λπ.), ο οποίος αποστέλλει τη σχετική διακήρυξη προς καταχώριση και δίνει την εντολή για τη δημοσίευσή της και στη συνέχεια, μετά την ολοκλήρωση του διαγωνισμού, οι δαπάνες δημοσίευσης, καθώς και τα εν γένει έξοδα της δημοπρασίας, καταβάλλονται στον Ο.Τ.Α. (φορέα διενέργειας του διαγωνισμού) από τον ανάδοχο, που βαρύνεται με τις δαπάνες αυτές. Η ως άνω ερμηνεία βρίσκεται σε αρμονία με τις λοιπές διατάξεις που καθορίζουν τον τρόπο πληρωμής των εξόδων δημοσίευσης, όταν η σχετική δαπάνη βαρύνει τον ανάδοχο (βλ. άρθρα 22 του π.δ/τος 28/1980 και 15 παρ.10 του ν.3669/2008, για τις δαπάνες των λοιπών απαραίτητων δημοσιεύσεων της διακήρυξης, διαγωνισμών, προμηθειών και έργων), ενώ αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή θα οδηγούσε στη μη ανεκτή από το δίκαιο κατάσταση, κατά την οποία η καταβολή της αμοιβής στην εφημερίδα εξαρτάται από γεγονός μελλοντικό και αβέβαιο (κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού), χωρίς αυτός ο τρόπος πληρωμής να έχει αποτελέσει περιεχόμενο της σχετικής συμφωνίας μεταξύ του Ο.Τ.Α., που δίνει την εντολή δημοσίευσης και της εκδοτικής εταιρείας ή στην αντίθετη περίπτωση, της διαπραγμάτευσης δηλαδή παρόμοιας συμφωνίας, το γεγονός αυτό θα είχε ως συνέπεια την απροθυμία δημοσίευσης εκ μέρους των εφημερίδων, με δυσμενές αποτέλεσμα στην εξέλιξη των διαγωνισμών.

Αποδοχή της αρ. 2/2011 γνωμοδότησης του Β τμήματος Ν.Σ.Κ. Ως ημερομηνία μεταβολής του Δ.Σ. εργοληπτικής επιχειρήσεως, ή των προσώπων που από κοινού ή μεμονωμένα εκπροσωπούν αυτή, κατά την έννοια του άρθρου 3 της υπ' αριθμ. 24298/28-2005 ΥΑ, νοείται η ημερομηνία λήψεως της σχετικής αποφάσεως υπό του αρμοδίου οργάνου της, από της επομένης δε αυτής αρχίζει η δεκαήμερος προθεσμία σχετικής γραπτής ενημερώσεως της αρμόδιας υπηρεσίας (Δ/νσης Μητρώων και Τεχνικών Επαγγελμάτων (Δ15) της Γ.Γ.Δ.Ε.).

Προμήθεια ελαστικών επισώτρων.Επιτροπή συντήρησης κρατικών αυτοκινήτων.Επομένως, σύμφωνα με τα ανωτέρω, αλλά και όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, η κατά ανωτέρω Επιτροπή, συνιστά το μόνο κατά νόμο αρμόδιο όργανο με αποφασιστική αρμοδιότητα για την προμήθεια των αναγκαίων ανταλλακτικών και ελαστικών επισώτρων με την εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, στην ειδικότερη περίπτωση της επισκευής οχημάτων του Δήμου, που έχουν ήδη παρουσιάσει βλάβη ή έχουν ήδη διαπιστωμένη ανάγκη συντήρησης ή επισκευής και μάλιστα ανεξαρτήτως του ύψους της απαιτούμενης κατά περίπτωση δαπάνης, καθόσον αρμόδιο κατά τα λοιπά όργανο, για τη διενέργεια διαγωνισμών στους Δήμους είναι η οικεία Οικονομική Επιτροπή (βλ. πράξη Κλιμ. VII Τμ. Ελ. Συν. 72/2012 σκ. IV και πράξη VII Τμ. Ελ. Συν. 96/2012, σκ. IV, αλλά και απόφ. VI Τμ. 243/2014, 3462/2012 σχετικές με τη σύναψη συμφωνιών – πλαισίου για την ανάθεση των υπηρεσιών προληπτικής συντήρησης και επισκευής των οχημάτων Ο.Τ.Α.).  Περαιτέρω δε, η προμήθεια των ως άνω ειδών (ήτοι των ανταλλακτικών οχημάτων και των ελαστικών επισώτρων) διενεργείται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί προμηθειών των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού (βλ. απόφ. VI Τμ. 243/2014, 3462/2012, πράξη Κλιμ. VII Τμ. Ελ. Συν. 72/2012, πρβλ. πράξεις VII Τμ. Ελ. Συν. 96, 95/2012, 78/2011, 320, 204, 83/2010, 301/2009, ΙV Tμ. πράξεις 142/2007, 170/2006  κ.α.). 

Έλεγχος νομιμότητας σχεδίου σύμβασης για την προμήθεια υγρών καυσίμων. (..) επιδιώκεται η ανάκληση της 166/2014 Πράξεως του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά, ορθά κρίθηκε από το Κλιμάκιο ότι μη νομίμως κατακυρώθηκε η επίδικη προμήθεια στην ανωτέρω ομόρρυθμη εταιρεία για τους λόγους που αναφέρονται στην πέμπτη σκέψη της παρούσας. Δεδομένου όμως ότι, μετά την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης, ο αιτών Δήμος προσκομίζει ενώπιον του Τμήματος α) το 24606/27.8.2014 πρακτικό της επιτροπής του διαγωνισμού, με το οποίο διενεργήθηκε κλήρωση μεταξύ των δυο συμμετεχουσών εταιρειών «….» και «….», που προσέφεραν ισότιμες προσφορές, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η ανάδειξη της δεύτερης ως αναδόχου, β) την 236/29.8.2014 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία, κατ΄αποδοχή του ανωτέρω πρακτικού, ανακαλείται η προγενέστερη 210/2014 όμοια απόφασή του, και κατακυρώνεται το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στην ως άνω κληρωθείσα εταιρεία, γ) αντίγραφο του 1855-1/2014 ποινικού μητρώου της Εισαγγελίας Πρωτοδικών ... του …, του έτερου ομόρρυθμου εταίρου της αναδόχου εταιρείας, δ) ενώ σύμφωνα με τα λοιπά προσκομιζόμενα στοιχεία του φακέλου,  βεβαιώνεται ότι μετά από έρευνα που διενήργησε η αναθέτουσα αρχή, οι καταδικαστικές αποφάσεις που αναφέρονται στο ποινικό μητρώο της έτερης ομόρρυθμης εταίρου της αναδόχου εταιρείας, …, δεν συνέχονται με την άσκηση της επαγγελματικής της δραστηριότητας, στο μέτρο που αυτή συνδέεται με το αντικείμενο του συγκεκριμένου διαγωνισμού, ε) έξι (6) νέα σχέδια συμβάσεων, ερειδόμενα επί της ως άνω νέας κατακυρωτικής αποφάσεως και συμμορφούμενα με τις παρατηρήσεις του Κλιμακίου, το  Τμήμα άγεται στην κρίση ότι από τα ανωτέρω προσκομισθέντα ενώπιόν του έγγραφα και στοιχεία διαπιστώνεται πλήρης συμμόρφωση της αναθέτουσας αρχής προς τις διαπιστωθείσες πλημμέλειες και τις υποδείξεις του Κλιμακίου και ως εκ τούτου η αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή....Ανακαλεί την 166/2014 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Απευθείας διαπραγμάτευση Mε τις διατάξεις του άρθρου 25 παρ.1 περ. α΄ του π.δ. 60/2007, παρέχεται η δυνατότητα στις αναθέτουσες αρχές να χρησιμοποιούν τη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, όταν πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες τρεις προϋποθέσεις: α) έχει προηγηθεί προκήρυξη διαγωνισμού, β) καμία προσφορά δεν υποβλήθηκε ή καμία από τις υποβληθείσες προσφορές δεν ήταν κατάλληλη και γ) δεν έχουν τροποποιηθεί ουσιαστικά οι αρχικοί όροι της σύμβασης, ενώ με τις διατάξεις του άρθρου 24 παρ. 1 περ. α΄ εδ. β΄ του ίδιου π.δ., η ίδια δυνατότητα (προσφυγής στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού) δίδεται στις αναθέτουσες αρχές, όταν πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α) έχει προηγηθεί προκήρυξη διαγωνισμού, β) υποβλήθηκαν μη κανονικές προσφορές ή κατατέθηκαν απαράδεκτες προσφορές, γ) δεν έχουν τροποποιηθεί ουσιαστικά οι αρχικοί όροι της σύμβασης και δ) στη διαδικασία με διαπραγμάτευση περιλαμβάνονται όλοι οι προσφέροντες που πληρούν τα κριτήρια των άρθρων 43 έως 50 και οι οποίοι είχαν υποβάλει παραδεκτές προσφορές κατά τον προηγηθέντα διαγωνισμό. Εξάλλου, έχει κριθεί ότι ως  «ακατάλληλες» ή «μη κανονικές» προσφορές δεν νοούνται οι οικονομικά «μη συμφέρουσες» για την αναθέτουσα αρχή προσφορές (VI Τμημ. 3558/2009, Κλ. Προλ. Ελ. ΙV Τμ. 17/2012 κ.α.).Μη νόμιμες οι δαπάνες  Νοσοκομείου που αφορούν στην αμοιβή εταιρείας για την προμήθεια  τροφίμων, καθόσον είναι μη νόμιμη η προσφυγή στην επίμαχη διαδικασία διαπραγμάτευσης, διότι δεν αιτιολογείται ρητά η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων, ούτε συνιστά τέτοια πάντως  τέτοια περίσταση  η έλλειψη  επαρκών πιστώσεων  για την εκ των προτέρων ανάληψη του συνόλου της απαιτούμενης δαπάνης. Τέλος, κατά παράβαση της διάταξης του  άρθρου  2 παρ. 2 περ. γ υποπεριπτ. δδ του ν. 4013/2011   (ΦΕΚ 204 Α΄ ),   όπως αυτή (η υποπερίπτωση) αντικαταστάθηκε με το άρθρο 61 παρ. 1 του ν. 4146/2013, (ΦΕΚ  90 Α΄), δεν ζητήθηκε η γνώμη της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων πριν από την προσφυγή στην επίμαχη διαδικασία διαπραγμάτευσης, που αποτελεί συνέχεια της αρχικής διαγωνιστικής διαδικασίας για επιμέρους τμήμα του ευρύτερου αντικειμένου αυτής.

Προμήθεια ειδών εγχειρητικής τεχνικής..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας απόφασης, το Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι η μη αναγραφή στην περίληψη που απεστάλη στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ουσιωδών στοιχείων, όπως τα είδη των προς προμήθεια αγαθών και η ακριβής ποσότητα αυτών, καθώς και η παραπομπή στη διακήρυξη αναφορικά με τις πληροφορίες για τις απαιτούμενες εγγυήσεις, τους όρους χρηματοδότησης, την προσωπική κατάσταση των υποψηφίων καθώς και τα κριτήρια για την αξιολόγηση των ελάχιστων όρων οικονομικού και τεχνικού χαρακτήρα που πρέπει να πληροί ο συμμετέχων οικονομικός φορέας, συνιστά πλημμελή τήρηση των διατυπώσεων δημοσιότητας. Πλην όμως, η πλημμέλεια αύτη δεν αποτέλεσε εν προκειμένω πρόσφορη αιτία παραβίασης των αρχών του ανταγωνισμού, της ελεύθερης πρόσβασης στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων και της διαφάνειας. Τούτο δε διότι: α) στη δημοσιευθείσα στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης περίληψη, γινόταν ρητή παραπομπή στο πλήρες κείμενο της διακήρυξης, το οποίο ήταν διαθέσιμο σε οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο, άνευ κόστους, μέσω της ανάρτησής του στην ηλεκτρονική διεύθυνση (www.3ype.gr) της αναθέτουσας αρχής, η οποία προσδιοριζόταν στην περίληψη ως «σημείο επαφής», στο οποίο ήταν διαθέσιμες περαιτέρω πληροφορίες (βλ. Τμήμα Ι, στοιχείο Ι.1 της περίληψης), β) στον ελεγχόμενο διαγωνισμό έλαβαν μέρος σαράντα (40) εταιρείες, μερικές εκ των οποίων αποτελούν θυγατρικές πολυεθνικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά, γ) υπεβλήθησαν προσφορές για επιμέρους μόνον τμήματα των προκηρυχθέντων ειδών και κατατέθηκαν εγγυητικές επιστολές, το ποσό των οποίων είχε ορθώς και άνευ παρερμηνειών υπολογιστεί επί της προϋπολογισθείσας δαπάνης αυτών (τμημάτων), δ) η δυνατότητα υποβολής προσφορών ακόμα και για τμήμα των προκηρυχθέντων ειδών προβλέπεται σχεδόν παγίως στις διακηρύξεις των διαγωνισμών για την ανάθεση συμβάσεων αντίστοιχων υγειονομικών ειδών για τα δημόσια νοσοκομεία, λόγω της απόλυτης εξειδίκευσης αυτών, γεγονός που είναι γνωστό στις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις του οικείου κλάδου, ενώ περαιτέρω η αναγραφή του κωδικού αριθμού (33160000) της κοινής ονοματοδοσίας της σύμβασης (C.P.V.) στο Τμήμα ΙΙ.1.6. της περίληψης, παραπέμπει στην προμήθεια ειδών «εγχειρητικής τεχνικής», για τα οποία είναι γνωστές στους δραστηριοποιούμενους στον τομέα αυτό, οι περαιτέρω υποδιαιρέσεις τους (με τους αντίστοιχους κωδικούς) και ε) καίτοι δεν αναγράφονταν ρητά οι απαιτούμενες εγγυήσεις, οι όροι χρηματοδότησης, η νομική μορφή των συμμετεχόντων οικονομικών φορέων και τα κριτήρια χρηματοοικονομικής αξιολόγησης αυτών, ουδείς εκ των σαράντα συμμετεχόντων αποκλείσθηκε στο στάδιο ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής (βλ. το από 28.8.2014 Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού που επικυρώθηκε με την 758/4.9.2014 απόφαση του Διοικητή της 3ης Υγειονομικής Περιφέρειας …). Ως εκ τούτου, σε ότι αφορά στον ελεγχόμενο διαγωνισμό διαπιστώνεται ότι από τις ως άνω παραλείψεις στις διατυπώσεις δημοσιότητας δεν επήλθε νόθευση του ελεύθερου και υγιούς ανταγωνισμού και παραβίαση των αρχών της διαφάνειας, με συνέπεια να μην ασκούν εν προκειμένω ουσιώδη επιρροή και να μην αποτελούν λόγο διακωλυτικό της υπογραφής των οικείων σχεδίων σύμβασης (αποφάσεις Τμήματος Μείζονος - Επταμελούς Σύνθεσης 3175/2012, 2448/2012, VI Τμήματος 1506/2012, πρβλ. αποφάσεις VI Τμήματος 5999/2015, 3332/2015, 2434/2015, 3507/2014). Σε κάθε περίπτωση δε η εκ παραδρομής εσφαλμένη συμπλήρωση της ένδειξης περί της μη υποδιαίρεσης της σύμβασης σε τμήματα, στο τυποποιημένο κείμενο της δημοσιευθείσας στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης περίληψης της προκήρυξης, δεν απέτρεψε εν προκειμένω την κατάθεση προσφοράς από προμηθευτές που επιθυμούσαν να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό όχι για το σύνολο, αλλά για μέρος μόνον των προς προμήθεια ειδών, ούτε άλλωστε μπορεί η εν λόγω μεμονωμένη παραδρομή να επιφέρει άνευ άλλου το δυσανάλογο αποτέλεσμα της ακύρωσης του συνόλου της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, καθόσον αφενός συμμετείχε μεγάλος αριθμός εταιρειών (40), αφετέρου δε υπεβλήθησαν προσφορές για επιμέρους είδη των προς προμήθεια αγαθών και επομένως η εν λόγω πλημμέλεια δεν εμπόδισε την ανάπτυξη του ανταγωνισμού. Τέλος, ως ήδη εξετέθη ανωτέρω, η δυνατότητα υποβολής προσφορών για μέρος μόνον των προκηρυσσομένων ειδών προβλέπεται σχεδόν παγίως στις διακηρύξεις διαγωνισμών για την ανάθεση υγειονομικών εν γένει ειδών για τις ανάγκες των δημοσίων νοσοκομείων, γεγονός που είναι γνωστό στις ενδιαφερόμενες εξειδικευμένες επιχειρήσεις του οικείου κλάδου (αποφ. VI Τμήμ. 3507/2014, 2185/2012, 1506/2012, 1139/2012, 891/2012, 806/2012). ..Ανακαλεί εν μέρει την 121/2016 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.