ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με την προσβαλλόμενη 18/2022 πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα … κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αποχέτευση οικισμών ... ... της Δ.Ε. … – Φάση 1», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 144.482,95 ευρώ χωρίς ΦΠΑ (179.158,86 ευρώ με ΦΠΑ).(....)Καίτοι η αποκάλυψη της βλάβης του προϋφιστάμενου προσαγωγού έλαβε χώρα στις 5.10.2020, ότε με έγγραφο της Αναπληρώτριας Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων ενημερώθηκε, μεταξύ άλλων και ο αναθέτων φορέας, το μέγεθος και η έκταση των ζημιών κατέστησαν γνωστές όταν, στο πλαίσιο κατασκευής του προσαγωγού των οικισμών … και … κατεβλήθη προσπάθεια σύνδεσής του με αυτόν (προϋφιστάμενο προσαγωγό).Συνεπώς, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκ. 8, και δοθέντος  ότι ως προς τη συνδρομή των λοιπών προϋποθέσεων κατάρτισης της 2ης τροποποιητικής (συμπληρωματικής) σύμβασης δεν προβάλλεται οιαδήποτε πλημμέλεια από τον Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου,  ο ως άνω λόγος πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος.Ανακαλεί την 18/2022  πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα ….Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η σύναψη της 2ης τροποποιητικής (συμπληρωματικής) σύμβασης μεταξύ της ΔΕΥΑ… και της εργοληπτικής επιχείρησης «… Α.Ε.» για την υλοποίηση του έργου «Αποχέτευση Οικισμών … – … της Δ.Ε. … – Φάση 1».

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.Ε/483/2019.

Μελέτες Δημόσιων Έργων:Ζητείται η ανάκληση της … Πράξης προσυμβατικού ελέγχου της Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα (Π.Ε.) …, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η μεταξύ αυτών υπογραφή σχεδίου προγραμματικής σύμβασης με τίτλο «Μελέτες έργων οδοποιίας Π.Ε. …», με προϋπολογισμό δαπάνης 309.259,96 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. 24% και διάρκεια εκτέλεσης τέσσερα (4) έτη, με δυνατότητα παράτασης έξι (6) μηνών.(....)Ως εκ τούτων, η ελεγχόμενη σύμβαση πληροί το σύνολο των κριτηρίων που θέτει η παρατεθείσα ανωτέρω παράγραφος 3 του εν λόγω άρθρου 12 και νομίμως συνάπτεται χωρίς διαγωνισμό ως γνήσια προγραμματική σύμβαση, εξερχόμενη του πεδίου εφαρμογής των ρυθμίσεων του δικαίου της Ένωσης που διέπουν τις διαδικασίες ανάθεσης. v) Ο προϋπολογισμός της σύμβασης δεν υπερβαίνει προδήλως το προσήκον μέτρο και ο περί αντιθέτου σχετικός λόγος της προσβαλλόμενης είναι αβάσιμος, δοθέντος ότι αυτός καταρτίστηκε με βάση τον Κανονισμό προεκτιμώμενων αμοιβών μελετών και παροχής Τεχνικών και λοιπών συναφών Επιστημονικών Υπηρεσιών (σκέψη 14) και δεν μπορεί να τύχει συγκριτικής παραβολής με την προϋπολογιζόμενη δαπάνη άλλης προγραμματικής σύμβασης με διαφορετικό αντικείμενο (επίβλεψη και τον έλεγχο των εργασιών αναδόχων έργων). vi) Από το άρθρο 3 της ελεγχόμενης σύμβασης προκύπτει ως Προϊσταμένη Αρχή η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας δια της Π.Ε. …….., και ως Διευθύνουσα/Επιβλέπουσα Υπηρεσία, η οποία θα αναλάβει την παρακολούθηση, έλεγχο, έγκριση και τελική θεώρηση των μελετών, η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Π.Ε. ……. Συνεπώς, ο λόγος που διαβλέπει μη νομιμότητα από την έλλειψη καθορισμού τους είναι αβάσιμος. Ανακαλεί την προσβαλλόμενη με αυτές …Πράξη προσυμβατικού ελέγχου του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα …

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με την προσφυγή αυτή επιδιώκεται η ανάκληση της 22/2022 Πράξης προσυμβατικού ελέγχου της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(....)Με την προσβαλλόμενη πράξη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Έργα αντιπλημμυρικής προστασίας του Δήμου …» μεταξύ του προσφεύγοντος Δήμου … … και της αναδόχου εταιρείας «… ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 61.000,68 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.).(....)Περαιτέρω, το Δικαστήριο κρίνει ότι, εν προκειμένω, συντρέχουν οι τιθέμενες με τις διατάξεις των άρθρων 132 παρ. 1 περ. β΄ και 156 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 4412/2016, ως ισχύουν, προϋποθέσεις σύναψης τροποποιητικής σύμβασης για την εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών, σύμφωνα με όσα εκτίθενται ανωτέρω (βλ. σκ. 8), δεδομένου ότι (α) οι επίμαχες συμπληρωματικές εργασίες για την κατασκευή της παρακαμπτήριας οδού δεν περιλαμβάνονται στην αρχική σύμβαση, πλην όμως είναι απαραίτητες για την εκτέλεση του αντικειμένου αυτής, αφού η διευθέτηση της κυκλοφορίας των οχημάτων στην περιοχή του έργου μέσω της παρακαμπτήριας οδού αποτελεί προϋπόθεση για την έναρξη των εργασιών του βασικού αντιπλημμυρικού έργου, οι εργασίες δε αυτές κατέστησαν αναγκαίες μετά την σύναψη της αρχικής σύμβασης, όταν πλέον εγκρίθηκαν από τα αρμόδια όργανα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης οι απαραίτητες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, με τις οποίες οριστικοποιήθηκε ο τρόπος κατασκευής της παρακαμπτήριας οδού(....)Ανακαλεί την 22/2022 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

Αποκατάσταση φυσικών καταστροφών-συμπληρωματική σύμβαση...Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης στερείται νομίμου ερείσματος, αφού δεν οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, ήτοι περιστάσεις που δεν ήταν γνωστές εξαρχής στην αναθέτουσα αρχή, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει τουλάχιστον μία από τις σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν.4412/2016 και δεν παρέχεται νόμιμο έρεισμα για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης με αύξηση του συμβατικού της αντικειμένου. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στις σκέψεις 2.3. και 2.4., η σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης ελέγχεται ως μη νόμιμη και για τον πρόσθετο λόγο ότι έχει ήδη εξαντληθεί η προθεσμία περαίωσης του αρχικού έργου, ενώ δεν έχει εγκριθεί οιαδήποτε νέα παράταση των προθεσμιών αυτής (βλ. Ελ.Συν. Μείζονος Επταμελούς Συνθέσεως 2429/2011, Ε΄ Κλιμ. 104/2012, 331, 307, 108/2011).Κατ’ ακολουθία των προεκτεθέντων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αποκατάσταση ζημιών από φυσικές καταστροφές στο Δήμο .... – Αστική Οδοποιία».

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1297/2019.

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1213/2020

Προμήθεια υγρού οξυγόνου :Ζητείται η ανάκληση της 27/2022 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης «Τομέα Υγείας».(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψεις 4-5), το Δικαστήριο κρίνει ότι οι απρόβλεπτες περιστάσεις τις οποίες επικαλείται το προσφεύγον Νοσοκομείο, ήτοι η αύξηση τιμών στην αγορά ενέργειας σε παγκόσμια κλίμακα, καθώς και η αύξηση της τιμής των καυσίμων ειδικότερα, ναι μεν συντρέχουν, και μάλιστα τις περιστάσεις αυτές δεν μπορούσε να προβλέψει, πολλώ μάλλον να επηρεάσει ή να αποφύγει το ανωτέρω νοσοκομείο κατά τον χρόνο προκήρυξης της προμήθειας (βλ. και το 2040/13.4.2022 προαναφερθέν έγγραφο της ΕΑΑΔΗΣΥ). Ωστόσο, το προσφεύγον έχει το βάρος να αποδείξει ότι λόγω των απροβλέπτων αυτών περιστάσεων έχει ανατραπεί η οικονομική ισορροπία της αρχικής σύμβασης, στην οποία απέβλεψαν τα συμβαλλόμενα σ’ αυτή μέρη, και μάλιστα υπέρμετρα σε βάρος της προμηθεύτριας εταιρείας. Kωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την τροποποίηση της 26/23.8.2021 σύμβασης του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ», κατ’ επίκληση του άρθρου 132 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 (Α΄ 147), με αντικείμενο την προμήθεια υγρού οξυγόνου για τις ανάγκες του προσφεύγοντος.(...)Δεν ανακαλεί την 27/2022 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης «Τομέας Υγείας».

Προμήθεια απορριμματοφόρων κάδων:Με αυτά τα δεδομένα, κατά παράβαση των άρθρων 98 παρ. 1 περ. β΄ του Συντάγματος και 35 παρ. 1 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, η κρινόμενη σύμβαση, με την οποία τροποποιήθηκε το αντικείμενο της αρχικώς συναφθείσας σύμβασης με την προσθήκη νέου αντικειμένου (πρόσθετου αριθμού απορριμματοφόρων κάδων), δεν υπήχθη πριν τη σύναψή της στον προσυμβατικό έλεγχο του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δοθέντος ότι η αρχικώς συναφθείσα σύμβαση είχε υποβληθεί στον έλεγχο αυτό. Τούτο δε, ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι η τροποποίηση έλαβε χώρα κατ’ επίκληση από το Δήμο ..... της παρ. 2 του άρθρου 132 ν. 4412/2016, καθόσον εναπόκειται στο Ελεγκτικό Συνέδριο η κρίση για την προσήκουσα εφαρμογή της διάταξης. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι α) εν πάση περιπτώσει, η υπό κρίση τροπο-ποιητική σύμβαση πληροί τις προϋποθέσεις που θέτει η προαναφερθείσα διάταξη, αφενός διότι η αξία της ανέρχεται στα 94.036,25 ευρώ χωρίς ΦΠΑ, ήτοι σε ποσό ήσσονος του ορίου των 209.000 χωρίς ΦΠΑ αλλά και του 10% της αξίας της κύριας σύμβασης, αφετέρου διότι έλαβε χώρα εντός της διάρκειας της αρχικής σύμβασης και, δοθέντος ότι αφορά την προμήθεια ίδιων αντικειμένων με την αυτή τιμή μονάδας, δεν μετέβαλε τη συνολική φύση αυτής, με συνέπεια να μην απαιτείται νέα διαδικασία για τη σύναψή της, β) τα όργανα του Δήμου ..... ευλόγως θεώρησαν ότι, μετά την ισχύ της παρ. 2 του άρθρου 132 ν.4412/2016 - κατ’ εφαρμογή της οποίας δεν ελέγχεται πλέον το ουσιώδες ή μη της τροποποίησης -, δεν υπήρχε υποχρέωση υπαγωγής της επίμαχης τροπο-ποιητικής σύμβασης στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των κειμένων διατάξεων, αλλά επειδή πίστεψαν πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, ότι για την υπογραφή της επίμαχης τροποποιητικής σύμβασης δεν επιβαλλόταν η προηγούμενη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Κατά ταύτα, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη σκέψη 4 της παρούσας, η υποβληθείσα προς έλεγχο τροποποίηση συνιστά ενεργοποίηση σχετικού όρου του άρθρου 3 παρ. 12 της 002Α/2017 σύμβασης, ο οποίος προβλέπει τη δυνατότητα της αναθέτουσας Αρχής να αντικαταστήσει 450 εκ των 1.950 ΟΝΥΠΑΣ 3ης γενεάς με αντίστοιχο αριθμό ΟΝΥΠΑΣ θερμικού τύπου, χωρίς μεταβολή του συμβατικού τιμήματος. Ο όρος δε αυτός έχει ελεγχθεί και έχει κριθεί νόμιμος με την 851/2017 Απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Περαιτέρω, η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης δεν επιφέρει μεταβολή της συνολικής φύσης της σύμβασης και δεν συνεπάγεται επαύξηση του αρχικού οικονομικού αντικειμένου. Ως εκ τούτου, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβληθέν σχέδιο 1ης τροποποίησης της 002Α/2007 σύμβασης εκφεύγει του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις των άρθρων 324 παρ. 5 του ν. 4700/2020 και 132 παρ. 6 περ. β΄ και 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016, καθόσον πρόκειται για τροποποίηση που προβλέπεται σε σαφή, ακριβή και ρητή ρήτρα αναθεώρησης της αρχικής σύμβασης

ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ:..ζητείται η ανάκληση της 305/2017 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά, και λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανάγκη παράτασης του αρχικού συμβατικού χρόνου, που προκάλεσε την ανάγκη εκτέλεσης των πρόσθετων εργασιών, οφείλεται σε περιστάσεις που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν από την αναθέτουσα αρχή, επιπλέον δε ότι συντρέχουν όλες οι προβλεπόμενες στο άρθρο 29 του ν. 3316/2005 προϋποθέσεις, το Τμήμα κρίνει ότι οι επιπλέον αυτές εργασίες νομίμως περιλαμβάνονται στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση, η οποία δύναται να ισχύσει από την ημερομηνία υπογραφής της και εφεξής.Ανακαλεί την 305/2017 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 2ης Συμπληρωματικής Σύμβασης της μελέτης με τίτλο «Μελέτη Β΄ Φάσης Κτηματογράφησης για τη δημιουργία Εθνικού Κτηματολογίου στους Δήμους ..., ..., .., ..., ... του Νομού ... και Παροχή Υποστηρικτικών Υπηρεσιών με κωδικό ΚΤ-07», μεταξύ της «...» («....») και της κοινοπραξίας με διακριτικό τίτλο (δ.τ.) «....». 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η ανάκληση της 85/2022 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας … και της εταιρείας …Α.Ε. για την εκτέλεση του έργου της Περιφερειακής Ενότητας … (εφεξής Π.Ε. …) με τίτλο «ΟΔΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ … – …» (Α΄ ΦΑΣΗ), προϋπολογιζόμενης δαπάνης 16.794.871,79 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. (19.649.999,99 ευρώ συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. 17%) και συμβατικού τιμήματος 11.667.945,18 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. (13.651.495,86 ευρώ συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. 17%).(....)Εν όψει τούτων, η επίμαχη τροποποίηση είναι επουσιώδης και συνεπώς δυνατή χωρίς να απαιτείται διεξαγωγή νέας διαδικασίας δημοπράτησης, εναρμονίζεται δε και με τις προεκτεθείσες προϋποθέσεις των επιτρεπτών τροποποιήσεων της σύμβασης κατά το μεταγενέστερο στάδιο της εκτέλεσής της που αποτυπώνονται στο άρθρο 132 του ν. 4412/2016. Δοθέντος, όμως, ότι πρέπει να διασφαλιστεί η πλήρης ωριμότητα του επαναχαραχθέντος στα προαναφερόμενα συγκεκριμένα τμήματα έργου, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 49 του ν. 4412/2016, ώστε να αρθεί κάθε πραγματικό και νομικό εμπόδιο για την ταχεία και απρόσκοπτη εκτέλεσή του, η αναθέτουσα Αρχή καλείται πριν από την υπογραφή της σύμβασης α) να ενσωματώσει στην κατακυρωτική απόφαση και στο σχέδιο σύμβασης την τροποποιημένη προϋπολογιζόμενη δαπάνη του έργου όπως προκύπτει από την εγκεκριμένη οριστική μελέτη του έργου με την νέα χάραξη και να εφαρμόσει επ΄αυτής το ποσοστό έκπτωσης της αναδόχου, β) να μεριμνήσει για τη συμπερίληψη και του τμήματος της επαναχάραξης στην περιβαλλοντική αδειοδότηση και γ) να μεριμνήσει για τις τυχόν νέες απαιτούμενες απαλλοτριώσεις στην περιοχή της επαναχάραξης. Ανακαλεί την προσβαλλόμενη 85/2022 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Ζητείται η ανάκληση της 931/2022 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής – τροποποιητικής σύμβασης του έργου του Δήμου Ηρακλείου με τίτλο «Αποκαταστάσεις διανοίξεων Δήμου ....»Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Δικαστήριο κρίνει ότι ορθώς έγινε δεκτό με την προσβαλλόμενη Πράξη ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των άρθρων 132 και 156 του ν. 4412/2016, όπως ισχύουν για τη νόμιμη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο διότι, το αρχικό έργο, έχοντας ως αντικείμενο, κατά τη γενική περιγραφή που περιέχεται στην οικεία μελέτη, την διάνοιξη δρόμων και κατασκευή μικρών τεχνικών έργων ή τοιχίων αντιστήριξης σε μη αρχικώς προσδιορισμένα σημεία του Δήμου Ηρακλείου, αλλά εκεί όπου θα υποδειχθεί από την αναθέτουσα Αρχή με βάση τις εκάστοτε περιστάσεις καθώς και τις ανάγκες αντιμετώπισης κατολισθήσεων, δεν αποτελεί ενιαίο έργο με λειτουργική και οικονομική αυτοτέλεια, αλλά τούτο συντίθεται από τόσα επιμέρους, αυτοτελή μεταξύ τους, έργα όσες οι μεμονωμένες (σημειακές) επεμβάσεις στις οποίες καθ΄υπόδειξη της αναθέτουσας Αρχής, οφείλει να προβεί η ανάδοχος εταιρεία.Για τους λόγους αυτούςΑπορρίπτει την από 22.12.2022 (Α.Β.Δ. 8344/22.12.2022) προσφυγή ανάκλησης του Δήμου Ηρακλείου και την υπέρ αυτής ασκηθείσα από 16.1.2023 έγγραφη παρέμβαση της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «…» και διακριτικό τίτλο «….Α.Ε».Δεν ανακαλεί την 931/2022 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.