Προμήθεια φορητών ηλεκτρονικών συσκευών...ζητείται η ανάκληση της 168/2021 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, πρέπει να γίνει δεκτό ότι συντρέχει η διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη Πράξη ως άνω πλημμέλεια, που συνίσταται στην παράβαση από την προσφεύγουσα Α.Α. της, κατ’ άρθρο 88 παρ. 3 του ν.4412/2016, υποχρέωσης αιτιολόγησης, ως προς την αποδοχή των εξηγήσεων που υπέβαλε ο Ανάδοχος των ελεγχόμενων συμβάσεων, σχετικά με την χαρακτηρισθείσα ασυνήθιστα χαμηλή τιμή των υποβληθεισών, για κάθε ένα από τα επίμαχα τμήματα της προμήθειας, οικονομικών προσφορών του, απορριπτομένων ως αβάσιμων όσα αντίθετα υποστηρίζονται με την κρινόμενη προσφυγή ανάκλησης. Τούτο, διότι, όπως προεκτέθηκε (ανωτέρω σκέψη 7.3.), η απόφαση της αναθέτουσας αρχής περί αποδοχής ή απόρριψης ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς πρέπει να είναι ειδικά αιτιολογημένη σε σχέση τόσο με όσα ο προσφέρων επικαλέστηκε και προσκόμισε με τις εξηγήσεις του, όσο και με όσα έπρεπε να αποδειχθούν. Εν προκειμένω δε, τα αρμόδια όργανα της προσφεύγουσας Α.Α. δεν αιτιολόγησαν τις αποφάσεις τους, ως προς την επιλογή τους να αποδεχθούν τις εξηγήσεις και, συνακόλουθα, τις οικονομικές προσφορές του Αναδόχου, καθόσον πέρα από την αναφορά ότι «τις αξιολογ[ούν] ως επαρκείς» δεν γίνεται η παραμικρή αναφορά στο ποια ήταν τα προσκομισθέντα στοιχεία, πως τα αξιολόγησαν και πως τα στοιχεία αυτά στηρίζουν και εξηγούν επαρκώς τις προσφερόμενες χαμηλές τιμές, τεκμηριώνοντας ότι οι προσφορές είναι βιώσιμες και δικαιολογημένες. Τούτο, διότι με τις υποβληθείσες εξηγήσεις, υπό το προπαρατεθέν (ανωτέρω σκέψη 7.4.Β.) περιεχόμενο, δεν προσδιορίζεται το κόστος κατασκευής του προσφερόμενου προϊόντος, ώστε να καθίσταται εφικτή η αξιολόγηση ως προς τη σοβαρότητα της προσφερόμενης τιμής και κατ’ επέκταση ως προς τη μη διακινδύνευση της υλοποίησης της σύμβασης, ενόψει του ύψους της έκπτωσης που ανέρχεται σε 38,30% (προσφερόμενη τιμή tablet 124,40 ευρώ επί προϋπολογισθείσας 201,61 ευρώ, με μία ακόμα κατατεθείσα προσφορά με τιμή 198,00 ευρώ) αλλά και της επικαλούμενης λιανικής τιμής του προσδιοριζόμενης, έστω και με το ατεκμηρίωτο πρόσθετο κόστος επιβαρύνσεων 7%, σε 172,41 ευρώ (χωρίς να μπορεί να ληφθεί υπόψη η επικαλούμενη δεύτερη προσέγγιση, καθόσον δεν αφορά στο προσφερόμενο προϊόν αλλά σε «παρόμοια»). Ουδόλως δε, παρέχει τη δέουσα τεκμηρίωση για τις εξαιρετικά ευνοϊκές συνθήκες που διαθέτει ο Ανάδοχος για την παροχή των επίμαχων προϊόντων που δικαιολογούν το ύψος της ως άνω προσφερόμενης έκπτωσης, ο βασικός ισχυρισμός του ότι ως εκ της ιδιότητας του κατασκευαστή του προϊόντος και του παρόχου των παρεπόμενων υπηρεσιών τεχνικής υποστήριξης άνευ συνδρομής τρίτων, απαλλάσσεται από το πρόσθετο κόστος που συνεπάγεται η διάθεση του προϊόντος από μη κατασκευαστή, καθόσον προβάλλεται αορίστως, χωρίς να ερείδεται σε συγκεκριμένα οικονομικά στοιχεία. Τούτων δοθέντων, παρέλκει, σε κάθε περίπτωση, η εξέταση περαιτέρω και της αξιολόγησης των παρεχόμενων με τις εξηγήσεις πληροφοριών, σχετικά με τη συμμόρφωση της προσφοράς με τις ισχύουσες υποχρεώσεις που απορρέουν από την εργατική νομοθεσία. Τούτο, ανεξαρτήτως του, μη μεταβιβασθέντος στο παρόν Τμήμα λόγω μη προσβολής κατά τούτο της πράξης του Κλιμακίου, ζητήματος, αν νομίμως ζητήθηκαν τέτοιες εξηγήσεις, ενόψει του ότι δεν διατυπώνεται με σαφήνεια στην πρόσκληση που απεστάλη στον Ανάδοχο πώς συνδέονται με τη διαμόρφωση της τιμής του προσφερόμενου προϊόντος και ποιες συγκεκριμένες επιφυλάξεις δημιουργήθηκαν στην αναθέτουσα αρχή, ώστε αυτός να είναι σε θέση να απαντήσει κατάλληλα και να αποδείξει λυσιτελώς τη σοβαρότητα της προσφοράς του.Δεν ανακαλεί την 168/2021 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1826/2021.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. (..) ζητείται η ανάκληση της 1/2018 πράξης της Αναπληρώτριας Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ... με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με την εταιρεία «....» για την προμήθεια τροφίμων και γαλακτοκομικών προϊόντων (..)Με την κρινόμενη αίτηση ανάκλησης προβάλλεται ότι η διακήρυξη είναι δεσμευτική για τους διαγωνιζομένους, οι οποίοι σε κάθε περίπτωση δεδομένου ότι δεν την προσέβαλλαν τεκμαίρεται ότι την απεδέχθησαν. Επίσης σχετικά με τον αποκλεισμό της προσφοράς της …, η οποία συμπλήρωσε τον αριθμό 1 ως ποσοστό έκπτωσης σε όλα τα είδη, εκ του οποίου δεν μπορούσε να συναχθεί ούτε αν αφορούσε τη τιμή ή ποσοστό έκπτωσης, ενώ δεν μπορούσαν να ζητηθούν διευκρινήσεις καθώς σύμφωνα με το άρθρο 102 παρ.4 του ν.4412/2016 η Επιτροπή Διαγωνισμού δεν νομιμοποιείται να ζητήσει διόρθωση της ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας οικονομικής προσφοράς του Ε.Σ.Η.Δ.Η.Σ γιατί αυτό θεωρείται συμπλήρωση και όχι διευκρίνιση, το δε σύστημα μετά το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών κλειδώνει και δεν δέχεται καμία διόρθωση.(..)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι ορθά κρίθηκε με τη προσβαλλομένη ότι μη νόμιμα αποκλείστηκε η προσφορά της επιχείρησης «…»  που αφορά στο τμήμα 1, «ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΑ» του «Κέντρου Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης»,   καθόσον  η απαίτηση της διακήρυξης ότι το ποσοστό έκπτωσης στην τιμή του δελτίου τιμών των  φρούτων και λαχανικών πρέπει να είναι σε ακέραιες μονάδες δεν προβλέπεται στο νόμο και περιορίζει τον ανταγωνισμό χωρίς να εδράζεται σε κανένα δικαιολογητικό λόγο, στη προκειμένη περίπτωση δε, οδηγεί σε βλάβη του δημοσίου συμφέροντος, δεδομένου ότι η αποκλεισθείσα επιχείρηση υπέβαλε προσφορά με ποσοστό έκπτωσης 25,10% αντί 16% της αναδόχου.Εξάλλου νομίμως  απεκλείσθη από τη συνέχεια του διαγωνισμού η προσφορά της …, για  το τμήμα 1, «ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΑ» του «Κέντρου Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης, για το λόγο ότι η τελευταία συμπλήρωσε τον αριθμό 1 ως ποσοστό έκπτωσης σε όλα τα είδη, με αποτέλεσμα η προσφορά της να είναι παντελώς αόριστη  και ανεπίδεκτη οποιασδήποτε αξιολογήσεως και συγκρίσεως με τις προσφορές των λοιπών συνυποψηφίων, ενώ δεν μπορούσαν να ζητηθούν διευκρινήσεις καθώς σύμφωνα με το άρθρο 102 παρ.4 του ν.4412/2016 αυτές  αφορούν κατά τα προεκτεθέντα (σκέψη ΙΙ) μόνο ασάφειες ήσσονος σημασίας  ατέλειες, επουσιώδεις παραλείψεις ή πρόδηλα τυπικά ή υπολογιστικά σφάλματα. Κατόπιν αυτών η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί.

Υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου «Επείγουσες συντηρήσεις στο επαρχιακό οδικό δίκτυο του Δήμου ...ζητείται η ανάκληση της 387/2018 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (Α΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και συνεκτιμώντας ότι: 1) το αντικείμενο της κρινόμενης σύμβασης συνίσταται σε συντηρήσεις οδών, όπου, όπως είναι γνωστό τόσο στην αναθέτουσα αρχή από παρόμοιες συμβάσεις που έχει ήδη συνάψει, όσο και στο Δικαστήριο από προηγούμενες ενέργειες των ελεγκτικών σχηματισμών του, είναι συνήθης η υποβολή προσφορών με υψηλές εκπτώσεις .., 2) κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός, με τη συμμετοχή στο διαγωνισμό δέκα τεσσάρων (14) εργοληπτικών επιχειρήσεων, εκ των οποίων, πέραν της εταιρείας «..», που προσέφερε το υψηλότερο ποσοστό έκπτωσης (77,14%), οι επόμενες τρεις στη σειρά μειοδοσίας υπέβαλλαν επίσης προσφορές με υψηλά ποσοστά έκπτωσης άνω του 70% (76,50%, 75,81% και 75,07%), ενώ ο μέσος όρος των προσφορών όλων των συμμετεχουσών εταιρειών στο διαγωνισμό ήταν ομοίως υψηλός (63,95%), 3) η Οικονομική Επιτροπή, κατά την συνεδρίαση της 30ης.1.2018, αφού έλαβε υπόψιν την εισήγηση της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων Π.Ε. … , προέβη στην έγκριση του Πρακτικού της Α΄ Φάσης της Επιτροπής Διαγωνισμού, χωρίς την τήρηση της διαδικασίας αξιολόγησης των υποβληθεισών προσφορών ως ασυνήθιστα χαμηλών, ενόψει και της συχνής επανάληψης του φαινομένου να υποβάλλονται υψηλά ποσοστά έκπτωσης σε διαγωνισμούς με το αντικείμενο αυτό, 4) με το οικ.21079/329/19.1.2018 έγγραφο του φορέα εκτέλεσης του έργου .. δεν διατυπώθηκαν ειδικές και συγκεκριμένες αιτιάσεις σχετικά με τη φερεγγυότητα των προσφορών των διαγωνιζομένων, στις οποίες η Οικονομική Επιτροπή θα υποχρεούταν να απαντήσει, είτε καλώντας τους προσφέροντες να δικαιολογήσουν την ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά τους και αξιολογώντας κατόπιν τις εξηγήσεις τους, είτε παραθέτοντας ειδικούς και συγκεκριμένους λόγους εξαιτίας των οποίων επέλεξε να μην εκτιμήσει τις υποβληθείσες προσφορές στο συγκεκριμένο διαγωνισμό ως ασυνήθιστα χαμηλές και συνακόλουθα, να μην ζητήσει στοιχεία αιτιολόγησης των προσφορών αυτών και 5) σε κανένα στάδιο του διαγωνισμού δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις, ώστε να δημιουργήσουν στην αναθέτουσα αρχή αμφιβολίες ως προς τη φερεγγυότητα των υποβληθεισών οικονομικών προσφορών .., το Τμήμα κρίνει ότι,  η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας .., αφενός κρίνοντας σιωπηρώς ότι στην προκειμένη περίπτωση οι προσφορές αυτές δεν παρίσταντο ασυνήθιστα χαμηλές λόγω της φύσης και των χαρακτηριστικών του συγκεκριμένου έργου και ότι, συνακόλουθα, δεν συνέτρεχε ανάγκη πρόσκλησης των συμμετεχόντων προς αιτιολόγησή τους, αφετέρου εγκρίνοντας το Πρακτικό της Α΄ Φάσης της Επιτροπής Διαγωνισμού, χωρίς να παραθέσει ειδική αιτιολογία σχετικά με την ως άνω κρίση της, δεν υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής της ευχέρειας, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τις κρινόμενες αιτήσεις ανάκλησης.Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω και εφόσον δεν αναδείχθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη άλλος διακωλυτικός της υπογραφής της σύμβασης λόγος, πρέπει οι συνεκδικαζόμενες αιτήσεις ανάκλησης να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 387/2018 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου (Α΄ Διακοπών) και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ;Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 4, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα: Όπως προκύπτει από το 1/14.12.2022 Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού, στην επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία υποβλήθηκαν προσφορές από έντεκα (11) οικονομικούς φορείς, το σύνολο των οποίων κρίθηκε παραδεκτό. Ο μέσος όρος έκπτωσης των παραδεκτών αυτών προσφορών ανέρχεται σε ποσοστό 18,81% (βλ. ανωτέρω σκέψη 5.5, 36,66% + 31,88% + 28,59% + 26,45% + 25,53% + 14,08% + 13,00% + 12,34% + 12,18% + 3,23% + 3,00% / 11 =18,81%). Κατά συνέπεια, με δεδομένο ότι η προσφορά της πρώτης στη σειρά μειοδοσίας ένωσης οικονομικών φορέων «….» και ήδη αναδόχου ανέρχεται σε ποσοστό μέσης έκπτωσης 36,66%, ήτοι παρουσίαζε απόκλιση μεγαλύτερη των δέκα (10) ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο των παραδεκτών προσφορών, τεκμαίρεται, σύμφωνα με τη ρητή διατύπωση του άρθρου 88 παρ. 5α του ν.4412/20216, ότι αυτή είναι ασυνήθιστα χαμηλή και, επομένως, κατά παράβαση του άρθρου 88 παρ. 1 του ίδιου νόμου παρέλειψε η αναθέτουσα αρχή να καλέσει την ως άνω ένωση οικονομικών φορέων να παράσχει εξηγήσεις-διευκρινίσεις για τη σοβαρότητα και βιωσιμότητα της προσφοράς της. Η παράλειψη δε αυτή της αναθέτουσας αρχής συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας, που κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-Ασυνήθιστα χαμηλές οικονομικές προσφορές:Επειδή ο προσφεύγων ισχυρίζεται ότι παρανόμως κρίθηκαν αποδεκτές οι εξηγήσεις των οικονομικών φορέων «…», «…» και «…» διότι η αιτιολογία αποδοχής των εξηγήσεων των ως άνω οικονομικών φορέων, ως εμπεριέχεται στο Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού δεν είναι πλήρης ούτε επαρκής δεδομένου ότι ουδεμία αναφορά γίνεται στα στοιχεία που υποβλήθηκαν προς αιτιολόγηση των υπερβολικά χαμηλών προσφορών ούτε σημειώνεται πώς από τις «παρεχόμενες εξηγήσεις» δικαιολογείται το χαμηλό επίπεδο των επίμαχων προσφορών. Σε κάθε περίπτωση, ο προσφεύγων προβάλλει ότι οι εξηγήσεις που υπέβαλαν οι ως άνω συμμετέχοντες δεν αιτιολογούν ούτε αποδεικνύουν το κόστος εκτέλεσης της σύμβασης διότι δεν περιλαμβάνουν αριθμητικά στοιχεία άμεσου ή έμμεσου κόστους από τα οποία να προκύπτει κέρδος από την εκτέλεση της σύμβασης, ούτε κατατέθηκαν προσφορές για τα υλικά που θα ενσωματωθούν, τη χρήση μηχανημάτων και των υπεργολάβων, δεν προσκομίστηκε ανάλυση κόστους για τα ιδιόκτητα μηχανήματα και ανάλυση απόδοσης για το εργατοτεχνικό προσωπικό, ενώ δεν αναφέρουν οιοδήποτε, συγκεκριμένο ισχυρισμό περί ευνοϊκών συνθηκών, που επέδρασαν με συγκεκριμένο τρόπο και μειωτικά στο κόστος του έργου και να δικαιολογούν την παρεχόμενη έκπτωση του ύψους που προσέφεραν.(....)η Επιτροπή Διαγωνισμού έκρινε τις ως άνω εξηγήσεις πλήρεις και ικανοποιητικές, χωρίς να αναφέρει έτι περαιτέρω, ήτοι δίχως να αιτιολογεί ειδικώς και επαρκώς κατά τίνι τρόπω τα συγκεκριμένα δηλωθέντα στοιχεία από τους οικονομικούς φορείς «…», «…» και «…» επεξηγούν το χαμηλό ύψος των προσφορών τους. Επισημαίνεται δε ότι η αναθέτουσα αρχή στις απόψεις της δεν προσθέτει οτιδήποτε προς αιτιολόγηση της προσβαλλόμενης, παρά μόνον ότι ορθώς η Οικονομική Επιτροπή συμφώνησε  με  το  Πρακτικό  της  Επιτροπής Διαγωνισμού από τη στιγμή που οι εξηγήσεις έγιναν αποδεκτές από την Επιτροπή Διαγωνισμού καθώς και ότι οι επίμαχες προσφορές θεωρούνται προς το συμφέρον του ελληνικού δημοσίου. Λόγοι, όμως, δημοσίου συμφέροντος επιτάσσουν εξίσου την τήρηση της νομιμότητας, κατά τη διαδικασία των διαγωνισμών για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, ώστε να γίνεται η ανάθεση σε νομίμως επιλεγέντα ανάδοχο (ΕΑ ΣτΕ 840/2008). Συνεπώς, ενόψει των ανωτέρω, η αναθέτουσα αρχή όφειλε κατά δεσμία αρμοδιότητα να απορρίψει τις προσφορές των οικονομικών φορέων «…», «…» και «…» διότι οι παρασχεθείσες εξηγήσεις τους ήταν ελλιπείς και ανεπαρκείς, σε κάθε δε περίπτωση με πλημμελή αιτιολογία κρίθηκαν αποδεκτές οι εξηγήσεις των εν λόγω οικονομικών φορέων και η προσφυγή θα πρέπει να γίνει εν συνόλω δεκτή ως βάσιμη.

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στις σκέψεις 3και 4, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η 51/31.5.2022 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΕΥΑ Καρδίτσας, εγκριτική του Ι/20.5.2022 Πρακτικού της Επιτροπής Διαγωνισμού, με το οποίο έγινε δεκτή η από 28.4.2022 αιτιολόγηση της οικονομικής προσφοράς του αναδόχου οικονομικού φορέα «…….», δεν είναι επαρκώς αιτιολογημένη. Τούτο διότι, ενόψει όσων αναφέρονται στην από 28.4.2022 αιτιολόγηση προσφοράς και στο 37-Ε-ΔΙΑΓ.186705/16.2.2023 έγγραφο διευκρινίσεων του αναδόχου (βλ. ανωτέρω σκέψη 8), καθώς και όσων διαπιστώθηκαν από το Κλιμάκιο στις προηγούμενες σκέψεις 9.1 έως και 9.7, βάσει των οποίων προκύπτει ότι ο ανάδοχος υποεκτίμησε το έμμεσο κόστος του για την εκτέλεση της σύμβασης, δεν εξηγείται κατά τρόπο ικανοποιητικό ότι, με το προσφερθέν εκ μέρους του αναδόχου ποσοστό έκπτωσης, δύναται η οικονομική του προσφορά να είναι κερδοφόρα για αυτόν, με παρεπόμενη συνέπεια να εγείρονται αμφιβολίες στο Κλιμάκιο για την ικανότητα του αναδόχου να εκτελέσει προσηκόντως τη σύμβαση, σύμφωνα με τους όρους της προσφοράς του. 

Δημόσια έργα. Πότε ακυρώνεται το αποτέλεσμα των δημοπρασιών. Ο σχετικά μικρός και περιορισμένος αριθμός των διαγωνιζομένων δεν ισοδυναμεί άνευ ετέρου με ανεπαρκή συναγωνισμό. Ποσοστό έκπτωσης που κρίνεται ως μικρό δεν αρκεί από μόνο του για να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι υπάρχουν ενδείξεις προσυνεννόησης των συναγωνιζομένων. Ανεπαρκώς αιτιολογείται η κρίση της Διοίκησης ότι το ποσοστό έκπτωσης κρίνεται οικονομικά μή ικανοποιητικό για τα συμφέροντα του Δημοσίου. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης.

Έργα αντιθορυβικής προστασίας...Ακολούθως, ενόψει των διαλαμβανομένων στην 674/14.12.2018 απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού διαπιστώσεων, υφίστανται επαρκώς εύλογες ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ανάδοχος είχε συνάψει κατά το χρονικό διάστημα από 1.3.2011 έως 14.3.2011 συμφωνίες με άλλους οικονομικούς φορείς, με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού. Η αρνητική, όμως, απάντηση που διατυπώθηκε στο ερώτημα «Έχει συνάψει ο οικονομικός φορέας συμφωνίες με άλλους οικονομικούς φορείς με σκοπό τη στρέβλωση του ανταγωνισμού» του υποβληθέντος από αυτή Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης δεν άγει σε άνευ ετέρου αποκλεισμό της από την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία λόγω της ανακριβούς συμπληρώσεως του εν λόγω εγγράφου. Τούτο, διότι το ερώτημα είχε διατυπωθεί κατά τρόπο ώστε να μην καθίσταται σαφές αν ζητείται από το διαγωνιζόμενο να δηλώσει οποιαδήποτε συμφωνία που τυχόν έχει συνάψει στο παρελθόν με σκοπό τη στρέβλωση του ανταγωνισμού ή μόνο αυτές που αφορούν στο συγκεκριμένο διαγωνισμό (βλ. τη 1082/2018 απόφαση της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών, με την οποία υιοθετήθηκε η δεύτερη ερμηνευτική εκδοχή). Εξάλλου, κατά το χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού (28.9.2018) δεν είχε ακόμα δημοσιευθεί η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενώσεως της 24.10.2018 επί της υποθέσεως C-124/17 (Vossloh Laeis GmbH κατά Stadtwerke München GmbH), με την οποία κρίθηκε ότι η τριετής περίοδος αποκλεισμού «από την ημερομηνία του σχετικού γεγονότος», η οποία προβλέπεται στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρου 57 της Οδηγίας 2014/24, που μεταφέρθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με την παρ. 10 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016, άρχεται από το χρόνο εκδόσεως της σχετικής αποφάσεως της αρμόδιας Αρχής και όχι από το χρόνο συντελέσεως της παραβάσεως. Συνεπώς, κατά τον χρόνο υποβολής του Τ.Ε.Υ.Δ. δεν ήταν σαφές αν έπρεπε να δηλωθούν συμφωνίες, όπως οι επίμαχες, που είχαν λάβει χώρα, σε χρόνο προγενέστερο των τριών ετών από τη διενέργεια του διαγωνισμού, η σύναψή τους όμως διαπιστώθηκε με απόφαση του αρμοδίου οργάνου που ελήφθη εντός της ως άνω τριετούς προθεσμίας. Συνεπώς, με βάση τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχειρίσεως, η σχετική ασάφεια του εν λόγω τεύχους δημοπρατήσεως, η οποία εγείρει ζητήματα ερμηνείας και δύναται αντικειμενικά να παραπλανήσει τους διαγωνιζομένους ως προς τις ειδικότερες υποχρεώσεις τους, δεν δύναται, τελικώς, να αποβεί σε βάρος αυτών (βλ. σκ. IV.E.) και, ως εκ τούτου, δεν συνέτρεχε λόγος αποκλεισμού της αναδειχθείσας ως αναδόχου εργοληπτικής επιχειρήσεως εκ του λόγου ότι απάντησε αρνητικά στο προαναφερόμενο ερώτημα του Τ.Ε.Υ.Δ.. Δεδομένου, όμως, ότι σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας συνάψεως συμβάσεως, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να αποκλείουν οικονομικό φορέα, όταν αποδεικνύεται ότι εμπίπτει σε μία από τις περιπτώσεις της παρ. 4 του ίδιου άρθρου και ότι με την ως άνω απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού διαπιστώθηκε η εκ μέρους της εν λόγω εταιρείας σύναψη συμφωνίας με άλλους οικονομικούς φορείς με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού, η αναθέτουσα Αρχή οφείλει, τηρώντας τη διαδικασία που προβλέπεται στις παραγράφους 7 έως 9 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, να καλέσει την ως άνω εταιρεία να προσκομίσει στοιχεία, προκειμένου να αποδείξει ότι, μολονότι συντρέχει ο σχετικός λόγος αποκλεισμού, η ίδια έλαβε επανορθωτικά μέτρα επαρκή για την απόδειξη της αξιοπιστίας της (Ελ.Συν. Ε΄ Κλιμ. 291, 304, 315, 319/2019).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση του δημοπρατηθέντος έργου έχει εμφιλοχωρήσει ουσιώδης πλημμέλεια, η οποία κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμβάσεως. Σε κάθε δε περίπτωση, το Κλιμάκιο επισημαίνει ότι μεταξύ των δικαιολογητικών κατακυρώσεως που προσκομίσθηκαν από την αναδειχθείσα ως ανάδοχο εταιρεία, δεν περιλαμβάνεται ασφαλιστική ενημερότητα για τα εκτελούμενα από αυτήν έργα «Συντήρηση Ηλεκτρομηχανολογικών Εγκαταστάσεων Πολυχώρου Δήμου ...» και «Ανάπλαση Πλατείας ...» και, συνεπώς, σε περίπτωση που δεν συνέτρεχε ο ανωτέρω διακωλυτικός της υπογραφής του ελεγχομένου σχεδίου συμβάσεως λόγος, τα δικαιολογητικά αυτά θα έπρεπε να προσκομισθούν.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Αναφορικά προς την 1η κατά σειρά μειοδοσίας ένωση: Ανεξάρτητα από τα προεκτιθέμενα, δεδομένου ότι η προσφορά μίας ένωσης οικονομικών φορέων είναι κοινή, σε συνδυασμό με την ανωτέρω ασάφεια της διακήρυξης και του ΕΕΕΣ, ως προς την υποχρέωση και τον τρόπο δήλωσης των προαναφερόμενων πληροφοριών, τα όργανα της αναθέτουσας αρχής, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία που ανέφερε στο έντυπο ΕΕΕΣ το ένα μέλος της ανωτέρω ένωσης, τα οποία αφορούσαν και το έτερο συμπράττον μέλος, όφειλαν, πριν οδηγηθούν σε απόφαση αποκλεισμού της προσφέρουσας ένωσης από το διαγωνισμό, να ζητήσουν επιβεβαίωση και διευκρίνιση σχετικά με την ισχύ των πληροφοριών αυτών, από το δεύτερο μέλος της ένωσης, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 102 του ν.4412/2016 (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 1328/2018). Άλλωστε, τέτοια ενέργεια δεν μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα την αναπλήρωση ελλείποντος δικαιολογητικού, ούτε τη βελτίωση της προσφοράς, διότι το απαιτούμενο να υποβληθεί από τα μέλη της προσφέρουσας ένωσης χωριστό ΕΕΕΣ - το οποίο αποσκοπεί στην απόδειξη ότι κάθε μέλος της ένωσης συμμετέχει νομίμως στη διαγωνιστική διαδικασία και ότι δε συντρέχει στο πρόσωπό του λόγος που αποκλείει τη σύναψη σύμβασης με την ένωση - είχε υποβληθεί, τα ζητούμενα πεδία είχαν συμπληρωθεί, επιπροσθέτως δε περαιτέρω στοιχεία αναφέρονταν σε έγγραφο της ίδιας ένωσης, το ΕΕΕΣ του άλλου μέλους της, ευρισκόμενο στη διάθεση της αναθέτουσας αρχής και του συνόλου των ενδιαφερομένων. Από το σύνολο δε των στοιχείων, τα οποία, μάλιστα, ήταν ιδιαιτέρως λεπτομερή και περιείχαν μνεία στις αποφάσεις των Διοικητικών Συμβουλίων των μελών της ένωσης και στην κοινή δήλωσή τους για σύσταση κοινοπραξίας, προέκυπταν αναμφισβήτητα και αβίαστα στο σύνολό τους οι ζητούμενες πληροφορίες αναφορικά προς την προσφέρουσα ένωση οικονομικών φορέων.(..)Τέλος, ανεξάρτητα από τα ανωτέρω, το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο σύμβασης προφανώς εκ παραδρομής μνημονεύει στοιχεία που δεν σχετίζονται με τη διαγωνιστική διαδικασία και δεν εναρμονίζονται προς το λοιπό περιεχόμενο του ίδιου σχεδίου. Συνεπώς, στη σελίδα 2, σημείο στ, θα έπρεπε, μετά τις λέξεις «…με μέσο ποσοστό έκπτωσης 50,12%», να τεθεί τελεία και να διαγραφούν οι λέξεις «και συνολικό ποσό προσφοράς 250.135,16 € (χωρίς ΦΠΑ) και 310.167,60€ (με ΦΠΑ 24%)» και, από το επόμενο σημείο ζ, να διατηρηθεί μόνο η φράση «Συνολικό ποσό προσφοράς 15.616.975,73 € (χωρίς ΦΠΑ) και 19.365.049,91 € (με ΦΠΑ 24%).», να διαγραφούν δε οι λέξεις που προηγούνται αυτής.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/590/2019

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/826/2019 

ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ ΕΜΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΑΤΆΞΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 59 ΠΑΡ.5 ΤΟΥ Ν.4146/2013.Καθορισμός ορίου ποσοστού έκπτωσης άνω του οποίου είναι υποχρεωτική η προσκόμιση προσθέτων εγγυήσεων σε έργα που ανήκουν στις κατηγορίες Οδοποιίας, Υδραυλικών, Λιμενικών και Πρασίνου, καθώς και σε έργα που εκτελούνται σε νησιωτικές περιοχές.