ΔΙΚΤΥΑ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΑΚΑΘΑΡΤΩΝ: Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ως άνω εργασίες δεν δύνανται να αποτελέσουν νομίμως αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, κατά την έννοια των άρθρων 132 και 156 του ν.4412/2016, όπως οι διατάξεις αυτές ερμηνεύθηκαν ανωτέρω. Οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην υποβληθείσα προς έλεγχο 1η συμπληρωματική σύμβαση συνιστούν ανεπίτρεπτη επέκταση του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των εργοληπτικών επιχειρήσεων που συμμετείχαν στη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση της εκτέλεσης του αρχικού έργου κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και, ως εκ τούτου, δεν αποτέλεσαν τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου. Ειδικότερα, οι ανωτέρω εργασίες (βλ σκ. 3.4) αφορούν αποκλειστικά εργασίες που αφορούν το μη προβλεπόμενο από την αρχική σύμβαση τριτεύον δίκτυο αποχετευτικής σύνδεσης ακινήτων και συνιστούν κατ’ ουσίαν την ανάθεση της υλοποίησης ενός νέου έργου, το οποίο δεν είχε συμπεριληφθεί στη μελέτη του αρχικού. Συγκεκριμένα, προκειμένου να διασφαλιστεί η απαιτούμενη, για τη λειτουργία των μεγαλύτερων των αρχικά προβλεφθέντων αντλιών, ποσότητα λυμάτων, αποφασίστηκε να εκτελεστούν εργασίες, οι οποίες επεκτείνουν το αρχικό αντικείμενο, αφορώντας το μη προβλεπόμενο στην αρχική σύμβαση τριτεύον δίκτυο αποχετευτικής σύνδεσης, το οποίο επεκτείνεται σε περισσότερα ακίνητα σε σχέση με το προβλεπόμενο στην αρχική σύμβαση δευτερεύον, με αποτέλεσμα οι εργασίες που θα εκτελεστούν να μη συμβάλουν στην άρτια ολοκλήρωση του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, αλλά να επεκτείνουν τη δυναμικότητά του. Περαιτέρω, οι ανωτέρω εργασίες μπορούν τεχνικά και οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, καθόσον αποτελούν το αυτοτελές, σε σχέση με τα προβλεφθέντα από την αρχική σύμβαση, έργο της κατασκευής αγωγών τριτεύοντος δικτύου αποχετευτικής σύνδεσης, που δεν περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση. Τέλος, εφόσον διαπιστώνεται ανεπίτρεπτη επέκταση του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, αλυσιτελώς η αναθέτουσα αρχή επικαλείται την αδυναμία εκτέλεσης εργασιών από δυο αναδόχους και την ανάγκη ταυτόχρονης εκτέλεσης των εργασιών της αρχικής και συμπληρωματικής.  
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1717/2023 

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:τροποποίηση της σύμβασης «Πρόγραμμα Περισυλλογής και Διαχείρισης ή/και Αποτέφρωσης κάθε είδους νεκρών ζώων και κατασχεθέντων τροφίμων και λήψη δειγμάτων εγκεφαλικού ιστού από νεκρά βοοειδή και αιγοπρόβατα στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας (Π.Ε. Βοιωτίας, Π.Ε. Εύβοιας, Π.Ε. Ευρυτανίας, Π.Ε. Φθιώτιδας και Π.Ε. Φωκίδας)»(...)το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση δεν συνιστά τροποποίηση της ... (αρχικής) σύμβασης παροχής των επίμαχων υπηρεσιών, αλλά αφορά, κατ` ορθό νομικό της χαρακτηρισμό, σε νέα αυτοτελή απευθείας ανάθεση με αντικείμενο την παροχή όμοιων κατ΄είδος υπηρεσιών με αυτών της αρχικής σύμβασης βάσει των πραγματικών δεδομένων που επικαλείται η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας..., σε χρονικό διάστημα μετά τη λήξη της διάρκειας της αρχικής σύμβασης και της προαίρεσης αυτής (25.1.2023)  και την εξάντληση του φυσικού και οικονομικού της αντικειμένου, οπότε πλέον δεν καταλείπεται κανένα περιθώριο τροποποίησης ή συμπλήρωσής της ....Κατ’ ακολουθίαν, το υπό κρίση σχέδιο σύμβασης ποσού 383.064,46 ευρώ, (χωρίς Φ.Π.Α.), απαραδέκτως εισάγεται για έλεγχο ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου, δεδομένου ότι το οικονομικό αντικείμενό του υπολείπεται του ορίου των 1.000.000,00 ευρώ (μη συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ).  Πλην όμως, δοθέντος ότι το ανωτέρω ποσό υπερβαίνει το όριο υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου διενεργούμενο από τους Επιτρόπους αυτού, το Κλιμάκιο κρίνει περαιτέρω ότι αρμόδιος εν προκειμένω για τη διενέργεια του ελέγχου είναι ο Επίτροπος στην Υπηρεσία Επιτρόπου Περιφερειακής Ενότητας Φθιώτιδας, στον οποίο και πρέπει να παραπεμφθεί ο υποβληθείς φάκελος.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/979/2023.

Προμήθειας καυσίμων του Δήμου Νέας Προποντίδας (22SYMV009943185).(...)Κατ’ ακολουθίαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το σχέδιο τροποποίησης της 3610/10.1.2022 σύμβασης απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο νομιμότητας.Απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο νομιμότητας το σχέδιο τροποποίησης της με αρ. πρωτ. 3610/10.1.2022 σύμβασης προμήθειας καυσίμων του Δήμου Νέας Προποντίδας, περί αύξησης μέχρι του ποσοστού 50% της αρχικής της αξίας, κατά τα ειδικότερα διαλαμβανόμενα στο σκεπτικό.
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1386/2023

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ. (..) Υπό τις προαναφερθείσες περιστάσεις, διαπιστώνεται ότι η δαπάνη που αφορά το τιμολόγιο 95/8.5.2017 ποσού 11.179,84 ευρώ, όπως προκύπτει και από το από 11.5.2017 σχετικό πρακτικό παραλαβής, αφορά αμοιβή για την παροχή υπηρεσιών της πρώτης ομάδας, που εντάσσονται στον χρόνο ισχύος στην αρχικής  σύμβασης και συγκεκριμένα στον τελευταίο μήνα του τριμήνου της διάρκειάς της, ήτοι στη χρονική περίοδο από 6.4.2017 έως 5.5.2017. Συνεπώς, απαραδέκτως υπεβλήθη προς έλεγχο, όπως νομίμως προβάλλει η Επίτροπος, εφόσον έχει ελεγχθεί το πρώτο ένταλμα της σύμβασης αυτής. Αντιθέτως, ο ισχυρισμός της Επιτρόπου ότι η έγκριση διάθεσης της πίστωσης των 24.000 ευρώ στις 23.5.2017 είναι μεταγενέστερη της πρώτης τροποποίησης της αρχικής σύμβασης που έγινε στις 5.5.2017, είναι απορριπτέος ως ερειδόμενος επί εσφαλμένης εκδοχής, δοθέντος ότι, στην πρώτη τροποποίηση δεν χρησιμοποιήθηκαν νέα κονδύλια, αλλά απλώς αυξομειώθηκαν τα προβλεφθέντα στη αρχική σύμβαση κονδύλια των δύο ομάδων υπηρεσιών. Επιπροσθέτως, λαμβανομένης υπόψη της διαδικασίας που τηρήθηκε για τη σύναψη της πρώτης τροποποιητικής σύμβασης, η Επίτροπος αορίστως και εν πάση περιπτώσει αβασίμως υποστηρίζει ότι δεν προηγήθηκε απόφαση περί τροποποίησης της αρχικής σύμβασης από την αρμόδια Αρχή. Τέλος, με τον τελευταίο λόγο διαφωνίας προβάλλεται ότι η απόφαση σύναψης της δεύτερης τροποποιητικής σύμβασης αιτιολογείται πλημμελώς. Όπως,όμως προκύπτει από τις εισηγήσεις της Διευθύνουσας Υπηρεσίας προς την Αναθέτουσα Αρχή και τους προσκομιζόμενους συγκριτικούς πίνακες, οι δύο τροποποιήσεις αιτιολογούνται ειδικώς και επαρκώς, μνημονεύοντας ρητά τη θέσπιση με τους τρεις διαδοχικούς νόμους αντίστοιχων παρατάσεων των προθεσμιών υποβολής των αντιρρήσεων των ενδιαφερομένων και των συνεπειών των τελευταίων στη συνολική διάρκεια ισχύος της αρχικής σύμβασης με την οποία ήταν συνδεδεμένες. Πράγματι, οι εν λόγω νομοθετικές μεταβολές δεν ήταν δυνατό να προβλεφθούν από μία επιμελή αναθέτουσα Αρχή κατά τη σύναψη της αρχικής σύμβασης, η δε ανάγκη διασφάλισης της αρτιότητας και της λειτουργικότητας των ανατεθεισών υπηρεσιών και του επιδιωκόμενου με αυτές σκοπού, επέβαλε τη συνέχιση λειτουργίας των Σημείων Υποστήριξης Ανάρτησης του Δασικού Χάρτη, μέχρι την λήξη της τελικής προθεσμίας υποβολής των αντιρρήσεων που όρισε ο νομοθέτης. Περαιτέρω, δοθέντος ότι οι τροποποιητικές συμβάσεις δεν αλλοίωσαν τη συνολική φύση της αρχικής σύμβασης και η σωρευτική τους αξία δεν υπερέβη το 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης, νομίμως προέβη σε αυτές η Αναθέτουσα Αρχή κατά την προδιαληφθείσα περ. γ΄ του άρθρου 132 του ν. 4412/2016....,  το Κλιμάκιο κρίνει ότι α) πρέπει να απέχει του ελέγχου της δαπάνης ποσού 11.179,84 ευρώ του τιμολογίου 95/8.5.2017, που περιλαμβάνεται στο 511Α, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του «...», εφόσον αυτή απορρέει από την αρχική σύμβαση, το πρώτο ένταλμα της οποίας έχει ήδη θεωρηθεί από την Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και β) η υπόλοιπη δαπάνη, ποσού 21.428,03 ευρώ, νομίμως εντέλλεται με το ελεγχόμενο ένταλμα, το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί κατά το μέρος αυτό, εάν δεν είχε παρέλθει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει. 

Ενεργειακή Αναβάθμιση - Αυτοματοποίηση Συστημάτων Ηλεκτροφωτισμού Κοινόχρηστων Χώρων ..ζητείται η ανάκληση της 422/2022 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου....Σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 10 της παρούσας, τα οποία αποτυπώνουν τα πορίσματα της νομολογίας τόσο του Δικαστηρίου της Ένωσης, όσο και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η εταιρική αναδιάρθρωση ως αιτία ολικής ή μερικής διαδοχής του αρχικού αναδόχου συνιστά προϋπόθεση για την επιτρεπτή κατά το άρθρο 132 παρ. 1 περ. δ΄ υποπεριπτ. ββ΄ ν. 4412/2016 υποκατάσταση από νέο ανάδοχο, με την οποία ταυτίζεται και η αντικατάσταση μελών ένωσης εταιρειών από νεοεισερχόμενο μέλος. Εν προκειμένω δε, κατά την ορθή κρίση του Κλιμακίου, από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ότι στην προκειμένη περίπτωση συντρέχει περίπτωση ολικής ή μερικής διαδοχής του αρχικού μέλους «..Α.Ε.», κατά μείζονα δε λόγω του έτερου αποχωρούντος μέλους «..», από την τρίτη εταιρεία «..», λόγω οποιασδήποτε μορφής εταιρικής αναδιάρθρωσης, έστω και μη περιλαμβανόμενης στις ενδεικτικά αναφερόμενες στο νόμο περιπτώσεις. (...)Ο προβαλλόμενος δε με την κρινόμενη αίτηση ισχυρισμός, ότι από τη νομολογία του ΔΕΕ (βλ. Αποφάσεις Pressetext Nachrichtenagentur GmbH, C-454/06 και Advania Sverige AB, C‑461/20, εκ των οποίων η πρώτη εκδόθηκε πριν τη θέση σε ισχύ της οδηγίας 2014/24) συνάγεται ότι είναι ανεκτές κατά το Δίκαιο της Ένωσης τόσο η μεταβίβαση σύμβασης από μητρική σε θυγατρική επιχείρηση όσο και η μεταβίβαση μίας και μόνο σύμβασης, ως εκ τούτου, η επίμαχη υποκατάσταση δεν αντίκειται στο ενωσιακό και εθνικό δίκαιο περί δημοσίων συμβάσεων δεν μπορεί να γίνει δεκτός. Τούτο διότι, στις ανωτέρω υποθέσεις πριν τη μεταβίβαση των συμβάσεων και την υποκατάσταση των αρχικών αναδόχων προηγήθηκε διαδικασία αναδιάρθρωσης με τη μορφή στην πρώτη περίπτωση της απόσχισης του κλάδου της δραστηριότητας που αφορά η σύμβαση και στη δεύτερη της πτώχευσης του αρχικού αναδόχου, προϋπόθεση που δεν συντρέχει εν προκειμένω, κατά ανωτέρω αναφερόμενα. Συνεπώς, στις περιπτώσεις των ενώσεων εταιρειών η ίδια η υποκατάσταση, χωρίς προηγούμενη εταιρική αναδιάρθρωση ενός μέλους, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συνιστά «αναδιάρθρωση» κατά την έννοια του άρθρου 132 παρ. 1 περ. δ΄ υποπ. ββ΄ του ν. 4412/2016
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/Α΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1098/2023 

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ «Περισυλλογή και διαχείριση κάθε είδους νεκρών ζώων και λήψη δειγμάτων εγκεφαλικού ιστού από τα νεκρά ζώα, στα οποία απαιτείται»(...)Το Έβδομο Τμήμα με την προσβαλλόμενη απόφασή του δέχθηκε ως ορθές τις ανωτέρω κρίσεις του Ζ΄ Κλιμακίου σχετικά με τον νομικό χαρακτηρισμό της ελεγχόμενης σύμβασης και την μη υπαγωγή της, υπό τις συγκεκριμένες περιστάσεις, στις προϋποθέσεις της κατ’ άρθρο 132 παρ. 1 γ΄ του ν. 4412/2016 επιτρεπτής τροποποίησης σύμβασης, ακολούθως, όμως, ανακάλεσε την προσβαλλόμενη πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου για λόγο αυτεπαγγέλτως εξεταζόμενο, ήτοι διότι η ελεγχόμενη σύμβαση ως νέα αυτοτελής απευθείας ανάθεση, η δαπάνη της οποίας θα καλυφθεί από ενωσιακούς πόρους, δεν υπάγεται στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθόσον υπολείπεται του προβλεπομένου στο άρθρο 324 παρ. 3 της Δικονομίας ορίου των 5.000.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ).(...)Οι επίμαχες δε υπηρεσίες της ελεγχόμενης 1ης τροποποιητικής σύμβασης, οι οποίες είναι όμοιες κατ’ είδος με αυτές της από 5.5.2021 κύριας σύμβασης, αφορούν σε χρονικό διάστημα μετά το πέρας της διάρκειας της αρχικής. Συνεπώς, η υπό κρίση σύμβαση δεν είναι τροποποιητική αυτής, αλλά νέα, αυτοτελής σύμβαση, μη εμπίπτουσα εν προκειμένω στις διατάξεις του άρθρου 132 του ν. 4412/2016 (...). Με τα δεδομένα αυτά, το εξεταζόμενο σχέδιο σύμβασης συνιστά νέα αυτοτελή σύμβαση, η οποία ως χρηματοδοτούμενη αμιγώς από εθνικούς πόρους του ΠΔΕ, υπάγεται στον προσυμβατικό έλεγχο του Δικαστηρίου (άρθρο 324 της Δικονομίας). Δοθέντος, όμως, ότι η δαπάνη της ανωτέρω ανάθεσης υπηρεσιών περισυλλογής νεκρών ζώων ανέρχεται στο ποσό του 1.141.935,48 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), αυτή εμπίπτει στην ελεγκτική αρμοδιότητα του οικείου Επιτρόπου. Δεδομένου, όμως, ότι υπό τον νέο αυτό (ορθό) νομικό της χαρακτηρισμό, δεν έχει δοθεί η δυνατότητα στα μέρη να προσκομίσουν τα αναγκαία στοιχεία για την τεκμηρίωση της νομιμότητας της τηρηθείσας διαδικασίας ως διαδικασίας απευθείας ανάθεσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης, ώστε να ελεγχθεί η νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης, η Ολομέλεια κρίνει ότι το υπό κρίση σχέδιο σύμβασης με τον φάκελο της υπόθεσης πρέπει να παραπεμφθεί στον Επίτροπο της 2ης Υπηρεσίας Επιτρόπου ΟΤΑ Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης, προκειμένου αυτός να ελέγξει τη διαδικασία συνομολόγησής της υπό τον νέο νομικό της χαρακτηρισμό. Αναθεωρεί την 1440/2023 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Παραπέμπει, λόγω αρμοδιότητας, τον φάκελο της σύμβασης ... στον Επίτροπο της 2ης Υπηρεσίας Επιτρόπου ΟΤΑ Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης, για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας.

Προμήθεια αντιδραστηρίων μικροβιολογικών εξετάσεων.(...)Συνακόλουθα, κατά τα γενόμενα δεκτά στην προηγούμενη σκέψη της παρούσας, απαραδέκτως έχει υποβληθεί για έλεγχο η εγκριθείσα με την 4/14.2.2023 (…) απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Γενικού Νοσοκομείου Λαμίας τροποποίηση της 01.4389.4/17.5.2022 αρχικής σύμβασης, με την αναπροσαρμογή των ποσοτήτων αυτής (ως προς τα αντιδραστήρια για την ανίχνευση του ιού SARS COV-2) και την αύξηση της αξίας της αρχικής σύμβασης κατά το ποσό των 92.948,75 ευρώ (με ΦΠΑ 6%), δοθέντος ότι το τελικώς υπογραφέν σχέδιο της αρχικής σύμβασης δεν έχει ελεγχθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο.Αποφαίνεται ότι απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο η από 14.2.2023 εγκριθείσα τροποποίηση της με αρ. 01.4389.4/17.5.2022 και …2022-06-29 σύμβασης μεταξύ του Γενικού Νοσοκομείου Λαμίας και της εταιρείας «...».

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ-ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-ΡΗΤΡΑ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ (...)ζητείται η ανάκληση της 300/2023 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης της μεικτής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και της προσφεύγουσας κοινοπραξίας (Κ/Ξ) με την επωνυμία «… ΑΕ – … AE – … ΑΕ», η οποία έχει ως αντικείμενο τη «Συντήρηση και αναβάθμιση του οδοφωτισμού των κυρίων οδικών αξόνων της Περιφέρειας Αττικής με σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας και τη μείωση κόστους λειτουργίας».(...)Ενόψει του ότι η προσφεύγουσα κοινοπραξία υπέβαλε πριν από τη λήξη της σύμβασης αίτημα για την παράτασή της κατά 6 μήνες, για λόγους, που δεν συνδέονται με υπαιτιότητά της αλλά με την παγκόσμια συγκυρία έλλειψης ανταλλακτικών και πρώτων υλών, που καθιστούν αδύνατη την εμπρόθεσμη παράδοση του συνόλου των φωτιστικών, όπως τούτο βεβαιώνεται και από το έγγραφο της προμηθεύτριάς της εταιρείας και της αποδοχής του σχετικού αιτήματος από την Περιφέρεια Αττικής, νομίμως παρατάθηκε η προθεσμία εκτέλεσης των Σταδίων 2 και 3 κατά 6 μήνες, καθόσον πληρούνται και οι λοιπές προϋποθέσεις του άρθρου 206 του ν. 4412/2016.(...)Ως προς την αναπροσαρμογή των συμβατικών τιμών των φωτιστικών σωμάτων, που ήδη έχουν παραδοθεί και εξοφληθεί με τις 2η έως 5η πιστοποιήσεις (βλ. ανωτ. Πίνακα 2), ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη ότι αυτές δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης, καθόσον πρόκειται για τμηματικές παραδόσεις που έχουν ολοκληρωθεί σύμφωνα με τους όρους της αρχικής σύμβασης και, συνεπώς, με την αναδρομική αύξηση των συμβατικών τιμών επιχειρείται μη επιτρεπόμενη αναδρομική τροποποίηση της σύμβασης, και τούτο ανεξαρτήτως του ότι οι παραδόσεις, που περιλαμβάνονται στη 2η και 3η Πιστοποίηση ολοκληρώθηκαν και πριν από την θέσπιση της διάταξης του άρθρου 7 του ν. 4965/2022.(...)Τέλος, ο ισχυρισμός της προσφεύγουσας, ότι μπόρεσε να εκτελέσει τις ως άνω παραδόσεις αγαθών απαιτώντας συμβατικές τιμές, διότι είχε λάβει την προκαταβολή και ότι πάντως από την εκτέλεση της σύμβασης με βάση τις συμφωνηθείσες τιμές και από την έλλειψη σχετικού αιτήματος για την αναπροσαρμογή τους, δεν τεκμαίρεται ότι αυτή δεν υπέστη ζημία, όπως άλλωστε τούτο αποδεικνύεται, κατά τους ισχυρισμούς της, και από τον ΔΤΚ που ίσχυε κατά τους μήνες των ως άνω παραδόσεων αγαθών, αλυσιτελώς προβάλλεται, καθόσον και αν, ακόμη, κατά την εκτέλεση των ως άνω τμηματικών παραδόσεων, οι οποίες έγιναν σύμφωνα με τους συμφωνηθέντες συμβατικούς όρους, η προσφεύγουσα υπέστη ζημία, αυτή δεν δύναται να αποκατασταθεί με την ελεγχόμενη τροποποιητική σύμβαση και την αναδρομική αναπροσαρμογή των συμβατικών τιμών, αλλά με την αναγνώριση και επιδίκαση ανάλογης αποζημίωσης από τα αρμόδια προς τούτο δικαστήρια. Δέχεται εν μέρει την προσφυγή ανάκλησης.
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/261/2024

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Το Έβδομο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου επιλαμβανόμενο προσφυγής ανάκλησης κατά της 656/2022 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (Ζ΄ Διακοπών), με την οποία κρίθηκε ότι η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «...» κωλύεται για το λόγο ότι οι περιστάσεις που αναφέρονται στη συνοδεύουσα τον 1ο Α.Π.Ε. αιτιολογική έκθεση δεν ανάγονται σε γεγονότα απρόβλεπτα, διαπίστωσε ότι το Κλιμάκιο  εφάρμοσε το άρθρο 156 παρ. 1 του ν. 4412/2016 όπως ίσχυε κατά τον χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης ήτοι πριν από την τροποποίησή του από 1.9.2021 με το άρθρο 75 του ν. 4782/2021 και όχι όπως  ίσχυε κατά τον χρόνο που εγκρίθηκε η σύναψη της συμπληρωματικής (...), δεχόμενο έτσι σιωπηρά ότι το νομικό πλαίσιο που διέπει τις συμπληρωματικές συμβάσεις καθορίζεται από τον χρόνο υπογραφής της αρχικής σύμβασης.(...)Με βάση τα ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η τροποποιητική σύμβαση αρχικής όμοιας, καίτοι συνδέεται με αυτή, παρουσιάζει αυτοτέλεια ως προς τις προϋποθέσεις σύναψής της, οι οποίες δεν καθορίζονται από τους όρους της αρχικής σύμβασης αλλά από τις ισχύουσες κάθε φορά νομοθετικές διατάξεις, χωρίς τούτο να μεταβάλλει αναδρομικά το νομικό πλαίσιο που διέπει την εκτέλεσή της, καθόσον δεν ανάγεται στους όρους εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης. Κατά τούτο, εκάστοτε εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις που ισχύουν κατά το χρονικό σημείο, κατά το οποίο ο αναθέτων φορέας επιλέγει με γνώμονα τη βέλτιστη εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, το είδος της διαδικασίας που θα εφαρμόσει για την ολοκλήρωση της εκτέλεσης της σύμβασης που βρίσκεται σε εξέλιξη και συγκεκριμένα εάν υποχρεούται να προβεί στην προκήρυξη διεξαγωγής νέας διαγωνιστικής διαδικασίας για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης ολοκλήρωσης του έργου ή μη.Κατόπιν τούτων στο υποβληθέν προδικαστικό ερώτημα του Εβδόμου Τμήματος προσήκει η απάντηση ότι στις τροποποιητικές συμβάσεις έργων, εκάστοτε εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις που ισχύουν κατά τον χρόνο που ο αναθέτων φορέας αποφασίζει να τροποποιήσει την εκτελούμενη σύμβαση με τη σύναψη της τροποποιητικής.Αναπέμπει, κατά τα λοιπά, την υπόθεση στο Έβδομο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Παροχή υπηρεσιών σίτισης. (...)Δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις τροποποίησης αρχικής σύμβασης του άρθρου 132 παρ. 1 περ. β ν. 4412/2016. Η ανάγκη εκτέλεσης των συμπληρωματικών υπηρεσιών που ανατίθενται με την ελεγχόμενη τροποποιητική σύμβαση, δεν προέκυψε κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης, αλλά ήταν εξαρχής γνωστό ότι η αρχική ανάθεση θα καλύπτει τις ανάγκες μέρους των φοιτητών. Το γεγονός ότι ποσοστό φοιτητών δεν σιτίζονταν δωρεάν, ενώ το δικαιούνταν, δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό λόγο τροποποίησης της σύμβασης. Επειδή διαχρονικά οι πιστώσεις που χορηγούνται από το Υπουργείο Παιδείας δεν επαρκούν για όλες τις περιπτώσεις των δικαιούμενων δωρεάν σίτισης, προβλέφθηκε από τον νομοθέτη η χορήγηση ειδικής ταυτότητας σίτισης κατά προτεραιότητα σε όσους εμπίπτουν σε συγκεκριμένες κατηγορίες (ΥΑ Φ5/68535/Β3/18-06-2012). Σε περιπτώσεις, όπως η επίμαχη, που είναι πιθανό, ο αριθμός των ωφελούμενων μιας σύμβασης να είναι μεγαλύτερος, από αυτόν που τελικά θα καλυφθεί στο πλαίσιο της σύμβασης, έχει θεσπιστεί το άρθρο 132 παρ. 1 α, ώστε η αναθέτουσα αρχή να έχει την επιλογή να περιλάβει στα αρχικά έγγραφα της  σύμβασης προαιρέσεις και να δύναται να αναθέτει στο ανάδοχο συμπληρωματικές υπηρεσίες, όταν υπάρξει ανάγκη. Επί του υποβληθέντος σχεδίου τροποποίησης δεν αναγράφεται η αξία σιτηρεσίου, σύμφωνα με την 112684/Ζ1/16-09-2022 ισχύουσα ΚΥΑ.Για  τους  λόγους  αυτούςΔέχεται την ένδικη προσφυγή ανάκλησης και την ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση.Ανακαλεί την 816/2022 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.