Τροποποίηση  σύμβασης "Μίσθωση ντιζελοκίνητων αρθρωτών (με ρυμουλκό) και κανονικών (διαξονικών) αστικών λεωφορείων ".(...)	 Συνεπώς, εκ των ανωτέρω, σαφώς προκύπτει το εφικτό του έγκαιρου προγραμματισμού μίας διαγωνιστικής διαδικασίας με χρήση δυνατοτήτων που παρέχει η υφιστάμενη νομοθεσία περί δημοσίων συμβάσεων. Ως εκ τούτου, ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη του Κλιμακίου ότι εν προκειμένω οι περιστάσεις που επικαλείται ο φορέας δεν συνιστούν περιστάσεις μη δυνάμενες να προβλεφθούν εγκαίρως από μία επιμελή αναθέτουσα αρχή, και για το λόγο αυτό τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με τον πρώτο λόγο της ένδικης προσφυγής ανάκλησης είναι απορριπτέα.Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης.Δεν ανακαλεί την 201/2024 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου.

Προμήθεια 100 αρθρωτών αστικών οχημάτων(...)Υπό αυτές τις περιστάσεις, και με βάση όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στη μείζονα σκέψη 7, το Δικαστήριο διαπιστώνει καταρχάς ότι οι τεχνικές προδιαγραφές της διακήρυξης του ένδικου διαγωνισμού είχαν συνταχθεί πολύ πριν από την δημοπράτηση της σύμβασης τον Μάρτιο του 2019, και τέθηκαν σε μακρά διαβούλευση πριν ενσωματωθούν στη διακήρυξη, η οποία απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 5.10.2021. Ενόψει τούτου, του εξειδικευμένου χαρακτήρα των προδιαγραφών, και της συνακόλουθης δυσκολίας εκ νέου τροποποίησής τους πριν από τη δημοσίευση της διακήρυξης, το Δικαστήριο κρίνει ότι δικαιολογείται η μη συμπερίληψη στις δημοσιευθείσες με τη διακήρυξη προδιαγραφές του νέου εξοπλισμού ασφαλείας, της τεχνικής αναβάθμισης του κινητήρα και των συναφών με αυτές τροποποιήσεων, Τέλος, το Δικαστήριο κρίνει ότι η τροποποίηση των προμνησθέντων όρων 8.3, 8.8. και 10 της Ε.Σ.Υ, δεν συνιστά ουσιώδη τροποποίηση της αρχικής σύμβασης κατά την έννοια του άρθρου 337 παρ. 4 του ν. 4412/2016 και, κατά συνέπεια, δεν υπόκεινται στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με το άρθρο 324 παρ. 5 περ. α΄ του ν. 4700/2020 σε συνδυασμό με την περ. α΄ της παρ. 6 του άρθρου 337 του ν. 4412/2016, όπως ορθώς έγινε δεκτό με την προσβαλλόμενη. Κατόπιν τούτων, δεκτών γενομένων των ένδικων προσφυγών για όλους τους ανωτέρω λόγους, παρέλκει η εξέταση των προαναφερθέντων επικουρικώς προβαλλόμενων λόγων ανάκλησης.Για τους λόγους αυτούς.Συνεκδικάζει τις με Α.Β.Δ 6111/23.9.2024 και με Α.Β.Δ 6105/23.9.2024 προσφυγές ανάκλησης. Δέχεται τις προσφυγές ανάκλησης. Ανακαλεί την προσβαλλόμενη με αυτές 322/2024 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Διαφορές από τον προσυμβατικό έλεγχο (Έργα). Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης. Κατασκευή βιολογικού καθαρισμού Δήμου. Πλημμέλεια της μη πλήρωσης των νόμιμων προϋποθέσεων για την υποκατάσταση του αρχικού αναδόχου από τον νέο ανάδοχο (υποκαταστάτρια κοινοπραξία), κατά την κατασκευή του ελεγχόμενου έργου. Σύμβαση εκχώρησης εργολαβίας. Η νομιμότητα της αντικατάστασης του αναδόχου από τρίτο εργολάβο στην κατασκευή μέρους του ελεγχόμενου έργου και, συνακόλουθα, η δυνατότητα τροποποίησης της αρχικής σύμβασης, χωρίς νέα διαδικασία, κρίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 132 και 164 (βλ. και άρθρο 337) του ν. 4412/2016. Απορρίπτει
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/793/2022

Τροποποίηση σύμβασης με αντικείμενο την «ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΠΟΚΟΜΙΔΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΙΩΑΝΝΙΤΩΝ»(...)σχετικά με το ποσό των 31.314,88 ευρώ που ορίζεται καταβλητέο για το χρονικό διάστημα από τον Ιανουάριο έως τον Σεπτέμβριο του 2022 η επίμαχη τροποποίηση είναι μη νόμιμη διότι, κατά το μέρος αυτό, η ελεγχόμενη τροποποιητική σύμβαση έχει αναδρομική ισχύ και 2) σχετικά με τον όρο περί μελλοντικής αναπροσαρμογής του τιμήματος, η τροποποίηση αυτή έχει ουσιώδη χαρακτήρα και παρίσταται μη νόμιμη ως αόριστη, δεδομένου ότι  σε αυτήν δεν προσδιορίζονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα ενεργοποιείται ο μηχανισμός αναπροσαρμογής του τιμήματος, δεν παρατίθεται ο τύπος που θα εφαρμοστεί και οι συντελεστές αυτού για τον προσδιορισμό του ποσού αναπροσαρμογής του τιμήματος και δεν προβλέπεται ότι η εκάστοτε τροποποίηση του τιμήματος θα τελεί υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 132 του ν. 4412/2016(...)Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης 

Αντικείμενο τη «μίσθωση ντιζελοκίνητων αρθρωτών (με ρυμουλκό) και κανονικών (διαξονικών) αστικών λεωφορείων από τον ΟΑΣΘ».(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στις σκέψεις 2 - 4 της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η υποβληθείσα προς έλεγχο τροποποίηση συνιστά μερική ενεργοποίηση του σχετικού όρου του άρθρου 1 (στοιχείο 17/προαίρεση 2) της 206/2020 σύμβασης περί χρονικής παράτασης αυτής για εννιά μήνες. Η ρήτρα αυτή έχει ήδη ελεγχθεί και κριθεί νόμιμη από το παρόν Κλιμάκιο με την 334/2020 Πράξη του. Ως εκ τούτου, το υποβληθέν σχέδιο τροποποίησης εκφεύγει του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 132 παρ. 1 περ. α΄ και 6 περ. β΄ του ν. 4412/2016, καθόσον πρόκειται για τροποποίηση που προβλέπεται σε σαφή, ακριβή και ρητή ρήτρα αναθεώρησης της αρχικής σύμβασης.Αποφαίνεται ότι απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο το σχέδιο τροποποίησης της 206/2020 σύμβασης μεταξύ του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (ΟΑΣΘ) και της αναδόχου «…» περί χρονικής παράτασής της. 

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου τροποποίησης της … σύμβασης της εταιρείας με την επωνυμία «…» με αντικείμενο «Υπηρεσίες Υποστήριξης Διαχείρισης Απορριμμάτων στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας»(....)Τέλος, η προσαύξηση του οικονομικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης με τις ελεγχόμενες συμπληρωματικές υπηρεσίες, εξεταζόμενη σε συνδυασμό με την παράταση της διάρκειας της σύμβασης για 4 μήνες κατ` ανώτατο όριο, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι θα είχε οδηγήσει στην σύναψη σύμβασης με διαφορετικό ανάδοχο, αν είχε αποτελέσει μέρος του αντικειμένου του αρχικού διαγωνισμού, ούτε, άλλωστε, οδηγεί σε μεταβολή του χαρακτήρα της αρχικής σύμβασης.Δεν κωλύεται η σύναψη του σχεδίου τροποποίησης της …/29.4.2020 σύμβασης της εταιρείας με την επωνυμία «…» με αντικείμενο «Υπηρεσίες Υποστήριξης Διαχείρισης Απορριμμάτων στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας».

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.Ζ/147/2020.

Καθαρισμός στεγασμένων και υπαίθριων χώρων :Με δεδομένα αυτά, η κρίση του Κλιμακίου είναι η ακόλουθη: Η υπό ανωτέρω στοιχ. α) εγκριθείσα τροποποίηση της αρχικής 8252/30.5.2022 σύμβασης, με αύξηση του συμβατικού τιμήματος για την παροχή των ήδη εκτελούμενων υπηρεσιών καθαριότητας στους εκατόν είκοσι έξι (126) σταθμούς Α. Κεντρικής και Νοτίου Ελλάδας και Β. Μακεδονίας - Θράκης, οι οποίες περιλαμβάνονται στο εξαρχής προκηρυχθέν φυσικό αντικείμενο του διαγωνισμού, οφείλεται στην αύξηση του νόμιμου κατώτατου ημερομισθίου και μισθού, όπως αυτά διαμορφώθηκαν με την προαναφερθείσα τελευταία υπουργική απόφαση, η αύξηση δε αυτή έλαβε χώρα κατά την εκτέλεση της εν λόγω σύμβασης. Ως εκ τούτου, ο αναθέτων Φορέας νομίμως προέβη στην αντίστοιχη αναπροσαρμογή του συμβατικού τιμήματος της αρχικής σύμβασης, κατ’ εφαρμογήν της διάταξης του άρθρου 337 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, δεδομένου επιπλέον ότι με τη συγκεκριμένη τροποποίηση δεν μεταβάλλεται η συνολική φύση της αρχικής σύμβασης, ούτε η δαπάνη αυτής υπερβαίνει το 50% της αξίας της. Ως εκ τούτου, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποίησης της 8252/30.5.2022 σύμβασης, κατά το μέρος που αφορά στην αναπροσαρμογή του συμβατικού τιμήματος για την παροχή των ήδη εκτελούμενων υπηρεσιών καθαριότητας, μηνιαίου κόστους κατά τα ανωτέρω 264.204,30 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Αντιθέτως, η τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, κατά το μέρος που αφορά στην επαύξηση του φυσικού και οικονομικού της αντικειμένου, με την ένταξη σε αυτήν των εργασιών καθαρισμού των εννέα (9) σταθμών της νέας Σιδηροδρομικής γραμμής «Κιάτο - Αίγιο», κατ’ επίκληση της ίδιας ως άνω διάταξης του άρθρου 337 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, ποσού 310.497,14 ευρώ πλέον ΦΠΑ, παρίσταται μη νόμιμη. Τούτο, διότι στην οικεία 6289/16.6.2023 εγκριτική απόφαση του ΔΣ της «......», όπως συμπληρώνεται με τις προαναφερόμενες εισηγήσεις της αρμόδιας Υπηρεσίας του Οργανισμού, δεν τεκμηριώνεται η συνδρομή, κατά την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης, απρόβλεπτων περιστάσεων, μη οφειλόμενων σε έλλειψη επιμέλειας εκ μέρους του αναθέτοντος φορέα, οι οποίες (περιστάσεις) να καθιστούν την εκτέλεση επιπλέον υπηρεσιών καθαρισμού απολύτως επιβεβλημένη, ώστε να αποτελέσουν «ενιαίο, ομοειδές έργο» με την αρχική σύμβαση. Αναφέρεται μόνο αορίστως ότι οι νέοι αυτοί σταθμοί παραδόθηκαν προς χρήση σε χρόνο μεταγενέστερο της προκήρυξης του διαγωνισμού, χωρίς να ήταν εφικτή η εκτίμηση εκ των προτέρων της ακριβούς χρονικής στιγμής ή της έκτασης της ένταξής τους στη χάραξη των δρομολογίων στο προσφάτως επεκταθέν τμήμα της Γραμμής «Κιάτο - Αίγιο» του ΟΣΕ. Οι υπηρεσίες, όμως, καθαρισμού των χώρων των νέων αυτών σταθμών έχουν μία αυτοτελή λειτουργία και εκπληρώνουν τους σκοπούς του αναθέτοντος φορέα χωρίς να εξαρτώνται από τις εκτελούμενες υπηρεσίες της αρχικής σύμβασης, μπορούν δε να ανατεθούν ανεξάρτητα από αυτές. Επομένως, με την ελεγχόμενη τροποποίηση – επαύξηση, επιχειρείται, χωρίς να συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις, κατ’ ουσίαν, η παροχή υπηρεσιών μη αμέσως συνεχόμενων με το φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, χωρίς την τήρηση των νόμιμων διαδικασιών για την ανάθεσή τους αυτοτελώς, αλλά διά της προσθήκης τους στο αντικείμενο ήδη εκτελούμενης σύμβασης, αποσκοπώντας τελικώς στην αποφυγή εφαρμογής των διατάξεων του ν. 4412/2016 αναφορικά με τις διαδικασίες ανάθεσης των δημόσιων συμβάσεων, κατά παράβαση του άρθρου 337 παρ. 1 περ. γ΄ του ανωτέρω νόμου. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης κατά το μέρος τούτο.

Προμήθεια και αποκατάσταση χλοοτάπητα γηπέδου(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψεις 4-5), το Δικαστήριο κρίνει ότι η αιτιολογία της αναθέτουσας αρχής, που περιέχεται στην 23/2023 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ρόδου και αφορά στην τροποποίηση της 32698/14.6.2022 αρχικής σύμβασης με την προσφεύγουσα εταιρεία δεν είναι νόμιμη, οι δε περί του αντιθέτου ισχυρισμοί που περιέχονται στην κρινόμενη προσφυγή πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι. Η ανωτέρω δε κρίση της προσβαλλομένης είναι ορθή κατ’ αποτέλεσμα, αν και με διαφορετική νομική θεμελίωση, δοθέντος ότι ουδεμία σκέψη διαλαμβάνεται σχετικά με την υποχρεωτική εφαρμογή του άρθρου 53 του ν. 4412/2016, όσον αφορά στη χρήση επίσημων στοιχείων για τη διάγνωση της αυξητικής μεταβολής των τιμών της αρχικής σύμβασης, ώστε να αποτραπεί η μετακύλιση του επιχειρηματικού βάρους στην αναθέτουσα αρχή.Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει την από 21.2.2024 (ΑΒΔ 1646/2024) προσφυγή. Δεν ανακαλεί την 6/2024 Πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:2η τροποποίηση της σύμβασης «ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΙΔΩΝ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΥΠΡΕΠΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΣΑΚΚΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ – ΚΕΡΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ», Τμήμα 2: «ΣΑΚΚΟΙ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ – ΚΕΡΜΑΤΩΝ», συμβατικής δαπάνης 75.495,00 χωρίς Φ.Π.Α. (συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης διακήρυξης ύψους  342.675,20 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.).(....)Περαιτέρω, η παράλειψη αποστολής της 1ης τροποποιητικής συμφωνίας προς άσκηση προσυμβατικού ελέγχου καθιστά μη παραδεκτή την υποβολή της επίμαχης 2ης τροποποιητικής σύμβασης στον έλεγχο αυτό, καθόσον τέτοιος έλεγχος θα ήταν ουσιαστικά αλυσιτελής και άνευ αντικειμένου.  Τούτο δε, αφού, ενόψει όσων κατά τα ανωτέρω έγιναν δεκτά (βλ. σκέψη 4 και 6),  οι ανωτέρω δύο  συμβάσεις δεν είναι αυτοτελείς αλλά συνέχονται άμεσα μεταξύ τους, τροποποιώντας με λειτουργικά και οικονομικά συνεχόμενο τρόπο την αρχική σύμβαση, στην οποία και ενσωματώνονται ως ενιαίο σύνολο. Η  επαύξηση της τιμής μονάδας των επίμαχων ειδών με την κρινόμενη ήδη σύμβαση σε ποσοστό 22%, υπολογίζεται  στην ήδη επαυξημένη τιμή αυτών, όπως έχει ήδη διαμορφωθεί με την 1η τροποποίηση της αρχικής σύμβασης και προϋποθέτει ότι η τελευταία έχει ήδη ελεγχθεί ως νόμιμη ώστε να δικαιολογείται  (έστω και εφεξής) η συνολική επαύξηση της αρχικής τιμής των ειδών κατά 45%. Το προσαυξημένο αυτό τίμημα είναι εκείνο που θα  καταβληθεί κατά τρόπο  ενιαίο και αδιαίρετο στον ανάδοχο σε περίπτωση υπογραφής του ελεγχόμενου ήδη σχεδίου σύμβασης , η νομιμότητα του οποίου συναρτάται, συνεπώς, άμεσα με εκείνη της πρώτης τροποποιητικής συμφωνίας  και δεν μπορεί, συνεπώς, να διαχωρισθεί από αυτήν και να ελεγχθεί αυτοτελώς ως διακριτή συμφωνία, κατά τα ορθώς κριθέντα με την προσβαλλομένη.Απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου τροποποίησης της ... συναφθείσας σύμβασης, μεταξύ του Δήμου … και του οικονομικού φορέα «… ΑΕ», για την προμήθεια από τον Δήμο …. ηλεκτρικού ρεύματος για τις ανάγκες του Δήμου.(....)Με τα δεδομένα αυτά, το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο σύμβασης τροποποίησης της …αρχικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της «… ΑΕ» για την προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος, με το οποίο (σχέδιο) επέρχεται επαύξηση κατά 25% των συμφωνηθεισών τιμών μονάδας αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος, παραδεκτώς υποβλήθηκε... στο παρόν Κλιμάκιο για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας.(....)Η κατακόρυφη αυτή αύξηση οφείλεται στις συνθήκες που διαμορφώθηκαν στην αγορά ενέργειας σε παγκόσμια κλίμακα, ήτοι σε περιστάσεις τις οποίες η αναθέτουσα Αρχή δεν μπορούσε να προβλέψει, πολλώ δε μάλλον να επηρεάσει ή να αποφύγει, κατά τον χρόνο προκήρυξης της προμήθειας. Ως αποτέλεσμα δε της κατά τα ανωτέρω αύξησης των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, η οικονομική ισορροπία της αρχικής σύμβασης, στην οποία απέβλεψαν αμφότερα τα συμβαλλόμενα μέρη, έχει προδήλως ανατραπεί εις βάρος της αναδόχου κατά τρόπο που δεν είχε προβλεφθεί κατά τον χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης, ούτε και προγενεστέρως κατά την υποβολή της οικονομικής προσφοράς της αναδόχου.(....)Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης της ... σύμβασης