ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΡΕΜΑΤΟΣ-ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ  (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι στην υπό κρίση υπόθεση συντρέχουν οι σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν.4412/2016 για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης, και, επομένως, νομίμως ανατέθηκε με την εν λόγω διαδικασία από την Περιφέρεια Αττικής στην εταιρεία «…Α.Ε.» η εκτέλεση του έργου με τίτλο «ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΡΕΜΑΤΟΣ ΚΟΡΜΠΙ ΑΠΟ Λ. ΒΑΡΗΣ – ΚΟΡΩΠΙΟΥ ΜΕΧΡΙ ΕΚΒΟΛΗ». Κατόπιν αυτών, πρέπει να γίνουν δεκτές η κρινόμενη προσφυγή και οι υπέρ αυτής ασκηθείσες παρεμβάσεις και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 452/2023 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου (Γ΄ Θερινό Τμήμα) του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την από 25.8.2023 (ΑΒΔ 2750/25.8.2023) προσφυγή της Περιφέρειας Αττικής και τις υπέρ αυτής ασκηθείσες παρεμβάσεις του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης και της εταιρείας «….Α.Ε.».Ανακαλεί την 452/2023 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου (Γ΄ Θερινό Τμήμα) του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

ΜΕΛΕΤΗ:Από τα στοιχεία του φακέλου σύμβασης δεν προκύπτει η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ του απρόβλεπτου γεγονότος του οποίου γίνεται επίκληση (καιρικό φαινόμενο Ιανός, είτε αυτοτελώς ιδωμένο, είτε σε συνδυασμό με τα επακολουθήσαντα επίσης έντονα καιρικά φαινόμενα που αναφέρονται στη σκέψη 9 της παρούσας) και της κατεπείγουσας ανάγκης για σύνταξη μελέτης για τη μετέπειτα εκτέλεση έργων αντιπλημμυρικής προστασίας της περιοχής. Ειδικότερα, οι προβαλλόμενες σφοδρές καταιγίδες προκάλεσαν κατολισθήσεις και ζημιές στο οδικό δίκτυο και τις λοιπές υποδομές των πληγεισών από τα φαινόμενα περιοχών, οπότε ευλόγως θα αναμενόταν τα τυχόν προς ανάθεση με την εξαιρετική διαδικασία του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 έργα (και οι σχετικές τους μελέτες) να κατατείνουν αποκλειστικώς και μόνον στην αποκατάσταση των εν λόγω ζημιών. Ωστόσο, το ελεγχόμενο προς ανάθεση μελετητικό αντικείμενο, το οποίο κατατείνει σε εκτέλεση έργων για την κατασκευή εννέα (9) μικρών φραγμάτων βαρύτητας για την ανάσχεση της πλημμυρικής παροχής και συγκράτηση φερτών, καθώς και για την κατασκευή αντιπλημμυρικής τάφρου και οχετού για τη διόδευση της πλημμυρικής παροχής, αφορά σε πάγιου χαρακτήρα και προληπτικής λειτουργίας αντιπλημμηρικά έργα με στόχο την αποτροπή πλημμυρών, ουδόλως δε προκύπτει ότι αποσκοπεί στην αποκατάσταση των προαναφερόμενων ζημιών σε οδικό δίκτυο και λοιπές υποδομές του νησιού που προκλήθηκαν από τα συγκεκριμένα ως άνω καιρικά φαινόμενα. Εξάλλου, ακόμη και οι αναφερόμενες στο Τεύχος Τεχνικών Δεδομένων ‘‘διευθέτηση/οριοθέτηση ρεμάτων’’ και ‘‘κατασκευή νέων οδικών δικτύων’’ δεν εξυπηρετούν τον σκοπό αποκατάστασης τυχόν ζημιών που προκλήθηκαν από τα εν λόγω καιρικά φαινόμενα, αλλά αφορούν σε προληπτικά αντιπλημμυρικά έργα των φραγμάτων και στην ανάγκη αποκατάστασης οδικών συνδέσεων από την κατασκευή των φραγμάτων ή την εξασφάλιση πρόσβασης σε αυτά. Ο πάγιος χαρακτήρας των ως άνω αντιπλημμυρικών έργων καταδεικνύεται, άλλωστε, και από την αναφορά στο Τεύχος Τεχνικών Δεδομένων ότι «οι περιοχές γενικότερα της βόρειας Κεφαλονιάς ήδη και πριν τον Ιανό είχαν επιδείξει σαφή δείγματα τρωτότητας σε πλημμυρικά φαινόμενα, λόγω ενός δυσμενούς συνδυασμού παραγόντων. Στους παράγοντες αυτούς συγκαταλέγονται, η Κλιματική Αλλαγή, η απουσία επαρκών έργων διαχείρισης ομβρίων και ο γενικότερος μη επαρκής σχεδιασμός αντιπλημμυρικής προστασίας», από την αναφορά δε αυτή προκύπτει ομολογία της αναθέτουσας αρχής περί διαχρονικής ανυπαρξίας των απαραίτητων αντιπλημμυρικών έργων των περιοχών που αφορά η ελεγχόμενη μελέτη [βλ. και τα αναφερόμενα σε μειοψηφία στην 497-26/7.6.2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, καθώς και 7232/7.10.2019 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας περί κήρυξης σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας της Δ.Ε. Πυλάρου του Δήμου Σάμης της Περιφερειακής Ενότητας Κεφαλληνίας της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων για την αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών και τη διαχείριση των συνεπειών που προέκυψαν από τα έντονα καιρικά φαινόμενα (έντονες βροχοπτώσεις, πλημμύρες) που είχαν εκδηλωθεί ήδη στις 3 και 4 Οκτωβρίου 2019]. Στο πλαίσιο αυτό, το Κλιμάκιο σημειώνει ότι η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων όφειλε, βάσει της αρχής της αποτελεσματικής και προληπτικής δράσης της Διοίκησης, να έχει ήδη προβεί, πριν από την επέλευση των συγκεκριμένων καιρικών φαινομένων, σε ενέργειες για την αντιπλημμυρική θωράκιση της περιοχής προς εξυπηρέτηση της ανάγκης αποτροπής δυσμενών συνεπειών στο φυσικό/αστικό περιβάλλον και κινδύνων στη ζωή και περιουσία των πολιτών από τυχόν πλημμυρικά φαινόμενα. Η εν λόγω δε ανάγκη επιτείνεται ακόμη περισσότερο από τις παγκοίνως γνωστές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, τις οποίες επικαλείται η αναθέτουσα και έχει ήδη αντιμετωπίσει ήδη από το 2019 (βλ. την ως άνω 7232/7.10.2019 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας), ήτοι της εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων (έντονες καταιγίδες κ.ά.) που εκδηλώνονται με ολοένα αυξανόμενη συχνότητα και σφοδρότητα, οποιαδήποτε εποχή του χρόνου (βλ. Έβδομο Τμ. 1169/2021), με συνακόλουθη συνέπεια και την επίταση της ευθύνης της Περιφέρειας να προλαμβάνει τις επιπτώσεις των φαινομένων αυτών και όχι να δρα εκ των υστέρων, τοσούτω μάλλον όταν είναι διαχρονικώς γνωστή η τρωτότητα της περιοχής της μελέτης σε πλημμυρικά φαινόμενα. Κατόπιν όλων των ανωτέρω προκύπτει ότι η ελεγχόμενη μελέτη αναφέρεται σε πάγια ανάγκη της αναθέτουσας αρχής για την αντιπλημμυρική προστασία των περιοχών της Βόρειας Κεφαλονιάς, η οποία εξ αντικειμένου πρέπει να προηγείται των αναμενόμενων να επισυμβούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, καιρικών φαινομένων, ώστε να προλαμβάνονται οι απορρέοντες εξ αυτών κίνδυνοι. Τυχόν αντίθετη άποψη, ότι δηλαδή η ανάγκη της προς εκπόνηση μελέτης συνδέεται αιτιωδώς με τα επικαλούμενα καιρικά φαινόμενα, ήτοι ότι τα τελευταία την προκάλεσαν το πρώτον, θα οδηγούσε στο παράδοξο ότι, κατόπιν ενός ακραίου φαινομένου, που τα τελευταία χρόνια είναι φαινόμενο σύνηθες και αναμενόμενο, δεν θα ακολουθεί ποτέ ανοικτός διαγωνισμός, αλλά η εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης θα καταστεί κανόνας για την αντιμετώπιση όχι μόνο των άμεσων αναγκών που προήλθαν από το φαινόμενο, αλλά και των πάγιων αναγκών για έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης στην εκάστοτε πληγείσα περιοχή, τούτο δε κατά προφανή καταστρατήγηση του κανόνα της διενέργειας ανοικτών ή κλειστών διαδικασιών που προβλέπονται στο άρθρο 27 του ν. 4412/2016. Εξάλλου, ενδεικτικά στοιχεία του πάγιου χαρακτήρα των αναγκών που καλείται να καλύψει η ελεγχόμενη σύμβαση είναι, επίσης, ο χρόνος προετοιμασίας (12 μήνες) των τευχών δημοπράτησης από τον τεχνικό σύμβουλο της αναθέτουσας αρχής (βλ. σκέψη 12 της παρούσας) και το επιλεγέν κριτήριο ανάθεσης (βέλτιστη σχέση ποιότητας-τιμής) που συνάδουν με πιο σύνθετα αντικείμενα που κατατείνουν σε κάλυψη πάγιων αναγκών κατόπιν αναλυτικού και ευρύτερου σχεδιασμού και προγραμματισμού, καθώς και ο χρόνος εκπόνησης της μελέτης (12 μήνες). ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1100/2023

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:«Πρόγραμμα Περισυλλογής και Διαχείρισης ή/και Αποτέφρωσης κάθε είδους νεκρών ζώων και κατασχεθέντων τροφίμων και λήψη δειγμάτων εγκεφαλικού ιστού από νεκρά βοοειδή και αιγοπρόβατα στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας (Π.Ε. Βοιωτίας, Π.Ε. Εύβοιας, Π.Ε. Ευρυτανίας, Π.Ε. Φθιώτιδας και Π.Ε. Φωκίδας)»(....)Ενόψει των ανωτέρω παραδοχών το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία απευθείας ανάθεσης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ’ του ν. 4412/2016. Περαιτέρω, όμως, το Δικαστήριο συνεκτιμά ότι η υπογραφή του επίμαχου σχεδίου επιβάλλεται από πρόδηλους λόγους δημοσίου συμφέροντος που συνέχονται με την ανάγκη αδιάλειπτης εκτέλεσης του ανωτέρω προγράμματος για την  αποτροπή της μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών και την προάσπιση της δημόσιας υγείας. Όπως, άλλωστε αναφέρεται στο προσκομισθέν ... έγγραφο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σε βάρος της Ελλάδας έχει εκδοθεί καταδικαστική απόφαση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ... λόγω μη συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις της ενωσιακής νομοθεσίας για τα ζωικά υποπροϊόντα με συνέπεια να παρίσταται αδήριτη η ανάγκη αδιάλειπτης εκτέλεσης των περιφερειακά πλέον εκτελούμενων προγραμμάτων συλλογής και διαχείρισης νεκρών ζώων. Επίσης, στην προκειμένη περίπτωση δεν υπήρξε πρόθεση αποφυγής των διατάξεων περί ανταγωνισμού αφού εκκρεμεί ήδη η ολοκλήρωση της διαδικασίας διεξαγωγής του νέου τακτικού διαγωνισμού. Τέλος, επισημαίνεται ότι, υπό τις πραγματικές περιστάσεις της υπό κρίση υπόθεσης και δεδομένου ότι η αρχική σύμβαση διατηρεί πάντως, σύμφωνα με το από 27.4.2023 έγγραφο της προσφεύγουσας εταιρίας, ακόμη ανεξάντλητο φυσικό (38.000 κιλά) και οικονομικό αντικείμενο, η επίμαχη εν προκειμένω σύμβαση θα καλύψει περιορισμένη ανάγκη έως την ολοκλήρωση της διαδικασίας του νέου διαγωνισμού, οπότε παύει πλέον ρητώς η ισχύς της. Ενόψει των ανωτέρω περιστάσεων, και κατά παραδοχή όσων προβάλλονται με την ένδικη προσφυγή και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση δικαιολογείται κατ’ εξαίρεση στην προκειμένη περίπτωση η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.(....)Τέλος, επισημαίνεται ότι με την ένδικη προσφυγή και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση δεν αμφισβητείται η υποχρέωση της αναδόχου να προσκομίσει συμπληρωματική εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 72 παρ. 4 του ν. 4412/2016. Εξάλλου, η σχετική επισήμανση στην προσβαλλομένη δεν ετέθη ως διακωλυτικός λόγος υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου αλλά ως όρος αναμόρφωσής του.(....)Ανακαλεί την 24/28.3.2013 Πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητας Φθιώτιδας.

Εκπόνηση μελέτης ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΟΔΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ ΨΑΧΝΩΝ – ΠΡΟΚΟΠΙ (ΣΤΡΟΦΥΛΙΑ)»,(...) ζητείται η αναθεώρηση της 1149/2023 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(..)Ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό του ως αβάσιμος, καθώς, όπως ορθώς έγινε δεκτό με την προσβαλλόμενη απόφαση, για την προσφυγή της αναθέτουσας αρχής στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 δεν συνέτρεξε η προϋπόθεση της κατεπείγουσας ανάγκης. Τούτο διότι οι υπάρχουσες υποδομές όδευσης μέσω ορεινού τμήματος δεν έχουν καταργηθεί, αλλά παραμένουν λειτουργικές, ενώ η χάραξη νέου κεντρικού άξονα Βόρειας Εύβοιας αποτελεί εναλλακτική όδευση. Επομένως, μέσω της χάραξης του νέου οδικού άξονα δεν εξυπηρετείται μία κατεπείγουσα ανάγκη που αποτελεί άμεση απόρροια της καταστροφικής πυρκαγιάς και σχετίζεται με τη διαφύλαξη της ζωής, της υγείας, της περιουσίας ή της ασφάλειας των υποδομών στις πυρόπληκτες περιοχές, αλλά θεραπεύεται μία επιγενόμενη επείγουσα ανάγκη, που συνδέεται με την επιτάχυνση της κοινωνικοοικονομικής ανάκαμψης των εν λόγω περιοχών μέσω της αναβάθμισης της πρόσβασης σε αυτές με το νέο οδικό δίκτυο κατά τρόπο πάγιο, ταχύτερο και απρόσκοπτο.Κατόπιν των ανωτέρω, η προσφυγή αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί. Για τους λόγους αυτούς. Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης. 

Επείγουσας παροχής υπηρεσίας καθαρισμού ρεμάτων.(...)Υπό τις περιστάσεις της κρινόμενης υπόθεσης, η λήψη των μέτρων αυτών δεν είναι απλώς επιτρεπτή αλλά και επιβεβλημένη, ενόψει της υποχρέωσης της προσφεύγουσας Περιφέρειας να διασφαλίζει την προστασία της ζωής και περιουσίας των πολιτών με την λήψη όλων των απαιτούμενων προληπτικών και κατασταλτικών αντιπλημμυρικών μέτρων. Από αυτά παρέπεται ότι οι καθυστερήσεις που σημειώθηκαν κατά τον προγραμματισμό της προκήρυξης του ανοικτού διαγωνισμού για τον καθαρισμό των ρεμάτων της Π.Ε. δεν επιδρούν στη νομιμότητα της επίμαχης ανάθεσης, αλλά αντιθέτως, η καθυστέρηση ή μη προσφυγή στη διαδικασία αυτή κρίνεται αυτοτελώς με εξέταση της χρονικής αλληλουχίας των ενεργειών στις οποίες προέβη η προσφεύγουσα Περιφέρεια αποκλειστικά και μόνο μετά την εκδήλωση των προαναφερθεισών πυρκαγιών του Ιουλίου και Αυγούστου 2023, καθόσον τα γεγονότα αυτά είναι εκείνα που δημιούργησαν αιτιωδώς την κατεπείγουσα ανάγκη ανάθεσης των επίμαχων υπηρεσιών. Ως προς το ζήτημα αυτό, το Δικαστήριο διαπιστώνει, καταρχάς, ότι κατά το κρίσιμο αυτό χρονικό διάστημα δεν αποδίδεται  με την προσβαλλομένη οιαδήποτε καθυστέρηση των οργάνων της προσφεύγουσας Περιφέρειας, αφού ο προβαλλόμενος διακωλυτικός λόγος, εδράζεται στην – εσφαλμένη κατά τα ανωτέρω - λειτουργική συσχέτιση των αντικειμένων του υποκείμενου ανοικτού διαγωνισμού και της επίμαχης διαδικασίας ανάθεσης και σε καθυστερήσεις που ανάγονται σε προγενέστερο από το κρίσιμο χρονικό διάστημα. 	Εξάλλου, η συνδρομή, στην προκειμένη περίπτωση, των προϋποθέσεων του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 παρέχει σε κάθε περίπτωση την δυνατότητα προσφυγής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης υπέρ της αναθέτουσας αρχής για την λήψη όλων των μέτρων που κατά την αιτιολογημένη κρίση της, και ενόψει των ειδικών περιστάσεων που συντρέχουν, απαιτούνται για την αντιμετώπιση της προκύψασας κατεπείγουσας ανάγκης. Τέλος, όπως βασίμως επισημαίνεται με το υπόμνημα της παρεμβαίνουσας εταιρίας, η εκτέλεση της επίμαχης σύμβασης δεν απομειώνει το αντικείμενο της τακτικής εργολαβίας με την έννοια ότι οι πάγιες ανάγκες τακτικού καθαρισμού των ρεμάτων - και δη ακόμη και εκείνων από τα οποία θα αφαιρεθεί η καμένη φερτή ύλη – παραμένουν στο ακέραιο.  Ως εκ τούτου, κατ’ αποδοχή όσων βασίμως προβάλλεται με την ένδικη προσφυγή και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, ο πρώτος διακωλυτικός λόγος υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης είναι μη νόμιμος στο σύνολό του. 	Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Ανακαλεί την 69/2023 Πράξης της Υπηρεσίας Επιτρόπου 
 

Κατασκευαστικές εργασίες για αθλητικές εγκαταστάσεις.(...)Συντρέχουν οι προϋποθέσεις της διάταξης της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν.4412/2016 για την προσφυγή στη εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης. Ειδικότερα, η ολοκλήρωση της διαλυθείσας αρχικής εργολαβίας συνιστά, λαμβανομένων υπόψη των πραγματικών περιστατικών της συγκεκριμένης υπόθεσης, κατεπείγουσα ανάγκη, η ικανοποίηση της οποίας δικαιολογεί την ανάθεση του έργου με την εν λόγω διαδικασία.Η ανωτέρω Απόφαση ανακαλεί την Πράξη της αρμοδίας Επιτρόπου.

Κατασκευαστικές εργασίες για σωληνώσεις όμβριών υδάτων.(...)Δεν συντρέχουν σωρευτικά οι προϋποθέσεις προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση διακήρυξης, με απευθείας πρόσκληση εργοληπτικών επιχειρήσεων (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν.4412/2016) για την ανάθεση του επίμαχου έργου. Τούτο δε, διότι η αναθέτουσα αρχή, η οποία έχει το σχετικό βάρος, δεν επικαλείται και δεν αποδεικνύει ότι εν προκειμένω συνέτρεξαν απρόβλεπτες περιστάσεις δηλαδή, αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν ανάγονται στη σφαίρα της ευθύνης της, και τα οποία κατέστησαν ανέφικτο τον έγκαιρο προγραμματισμό εκ μέρους της των ενεργειών που ήταν αναγκαίες για την αντιμετώπισή τους. ΔΕΝ ΑΝΑΚΑΛΕΙ ΤΗΝ Πράξη 531/2023 του Ε΄ Κλιμακίου
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/378/2024

Ως εκ τούτου, από τις πραγματικές περιστάσεις της επίδικης υπόθεσης προκύπτει ότι στοιχειοθετείται η ύπαρξη άμεσου αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της κακοκαιρίας «Daniel» και της κατεπείγουσας ανάγκης προς εκτέλεση εργασιών καθαρισμού στο διευθετημένο – πλακοσκεπές τμήμα του Κηφισού ποταμού με τη διαδικασία του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ’ του ν. 4412/2016. Η παραδοχή αυτή δεν αναιρείται από το γεγονός ότι οι δώδεκα (12) Δήμου που συνδέονται με την κοίτη του ποταμού τέθηκαν σε κατάσταση ειδικής κινητοποίησης πολιτικής Προστασίας του άρθρου 26 του ν. 4662/2020 και όχι σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας του άρθρου 25 του ίδιου νόμου (όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο), καθόσον η κρίση περί συνδρομής των προϋποθέσεων προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης εκτιμάται συνολικά με βάση όλα τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης. Στην προκειμένη, δε, περίπτωση, από την 591/17.10.2023 απόφαση του Γ.Γ.Π.Π. καθώς και τα σχετικώς μνημονευόμενα στο προοίμιο της έγγραφα (Α3501/31.8.2023 και Α3556/2.9.2023 έγγραφα του οργάνου αυτού καθώς και τα  ΥΠ749/2.9.2023 και ΥΠ829/16.9.2023 έγγραφα του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας) προκύπτει ευθέως ότι συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη καθαρισμού του Κηφισού ποταμού, λόγω άμεσου επαπειλούμενου κινδύνου πρόκλησης πλημμυρικών φαινομένων που επιβάλλεται κατεπειγόντως να αποτραπεί. Η αιτία της κατάστασης αυτής καθώς και η ειδικότερη περιοχή παρέμβασης προκύπτουν, κατά τα ανωτέρω αναλυτικώς εκτεθέντα, από το σύνολο των στοιχείων του φακέλου της υπόθεσης, προς τα οποία η ανωτέρω αναφερθείσα απόφαση της Γ.Γ.Π.Σ. επιβάλλεται να εκτιμηθεί συνδυαστικά, συμπληρώνοντας κατά τρόπο άρρηκτο και ενιαίο την αιτιολογία της εγκριτικής απόφασης προσφυγής στην επίμαχη διαδικασία.(...)	Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η ένδικη προσφυγή ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της προσφεύγουσας Περιφέρειας και της παρεμβαίνουσας εταιρίας, με αντικείμενο την ανάθεση της υπηρεσίας «Καθαρισμός κοίτης Κηφισού ποταμού, διευθετημένου τμήματος – πλακοσκεπούς τμήματος», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.140.000 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.) και συμβατικής αμοιβής 1.002.409,59 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.). Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Ανακαλεί την 85/2023 Πράξη της Υπηρεσίας Επιτρόπου ΟΤΑ Ι Περιφέρειας Αττικής του Ελεγκτικού Συνεδρίου.  

ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΗ. Απορρίπτει αίτηση ανάκλησης της 52/2011 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (..) Με τα παραπάνω δεδομένα,  μη νομίμως η ….. ΑΕ προχώρησε στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης  των επίμαχων υπηρεσιών, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση διακήρυξης, διότι δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις που θέτουν οι διατάξεις του άρθρου 25 παρ. 3 στ. α του π.δ. 59/2007 για τη νόμιμη προσφυγή στην εν λόγω διαδικασία.  Ειδικότερα, δεν συνέτρεχε η προϋπόθεση της μη υποβολής στο διενεργηθέντα στις 2.12.2010  διαγωνισμό καμίας κατάλληλης προσφοράς, δοθέντος ότι καμία από τις ως άνω τέσσερεις υποβληθείσες προσφορές δεν εμπίπτει στην έννοια της ακατάλληλης προσφοράς, σύμφωνα με όσα γίνονται δεκτά στη σκέψη ΙΙ, αλλά ήταν απορριπτέες η μεν μια λόγω ελλείψεως τυπικών δικαιολογητικών συμμετοχής, οι δε άλλες τρεις λόγω υπέρβασης του προϋπολογισμού της διακήρυξης.(..)Περαιτέρω, δεν συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις, ανεξάρτητες από υπαιτιότητα της αναθέτουσας αρχής, που να δικαιολογούν την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών, λόγω κατεπείγουσας ανάγκης, με την ως άνω εξαιρετική διαδικασία. Αντίθετα, συντρέχει πλημμελής προγραμματισμός εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής, καθώς, παρότι  ήταν γνωστό ότι στις 11.12.2010 έληγε η ισχύς των από 11.12.2007 συμβάσεων  με τους «ΚΞ ……..- AE» και «……. ΑΤΕ», η διενέργεια του σχετικού διαγωνισμού προγραμματίστηκε μόλις για τις 2.12.2010, οπότε ήταν αδύνατη η έγκαιρη ολοκλήρωσή του ακόμα και χωρίς την παρεμβολή οποιουδήποτε εκ των γεγονότων που προκαλούν καθυστερήσεις και κωλύματα στις σχετικές διαδικασίες και το ενδεχόμενο εμφάνισης των οποίων οφείλει να λαμβάνεται υπόψη από τις αναθέτουσες αρχές. (..)Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης καθώς και την παρέμβαση.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά, η επιλογή της διαδικασίας με διαπραγμάτευση δεν συνιστά πρόσφορο μέσο για την αντιμετώπιση της επικαλούμενης από την αναθέτουσα αρχή ανάγκης και η ανάθεση της σύμβασης θα έπρεπε να γίνει μέσω προσφυγής στις ανοικτές ή κλειστές διαγωνιστικές διαδικασίες, με σύντμηση προθεσμιών, η δε προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ χωρίς να συντρέχουν οι εκ του νόμου τασσόμενες προϋποθέσεις συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια, καθόσον πλήττει τον ανταγωνισμό και παραβιάζει τις αρχές της διαφάνειας και της ισότητας συμμετοχής στη διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης (ΕλΣυν Ολ. 304/2023 σκ. 23).