ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον η ελεγχόμενη σύμβαση αφορά τη διάνοιξη δύο ακόμη γεωτρήσεων, πέραν αυτών που ήδη διενεργήθηκαν και καλύφθηκαν με το κονδύλι της αρχικής σύμβασης, με αποτέλεσμα να μην συμπληρώνει αλλά να επεκτείνει το αντικείμενό της. Ειδικότερα, κατά παράβαση των υπό α) και γ) περιπτώσεων του άρθρου 156 του ν.4412/2016, οι επίμαχες πρόσθετες εργασίες δεν σχετίζονται με τις ήδη διανοιχθείσες γεωτρήσεις, που αποτελούν το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, ούτε είναι απαραίτητες για την ολοκλήρωση και την τελειοποίησή τους. Σε κάθε περίπτωση, οι επικαλούμενες στην αιτιολογική έκθεση περιστάσεις (βάθος γεωτρήσεων, εναπόθεση μεταγενέστερων χρονικά ιζημάτων, φύση διατρηθέντων σχηματισμών, παρατεταμένες αναπτύξεις με τη μέθοδο Air Lift, δοκιμαστικές αντλήσεις) κατ’ ουσίαν αποτυπώνουν τα χαρακτηριστικά αυτών των επιπλέον γεωτρήσεων και δεν συγκροτούν την έννοια του απρόβλεπτου, που θα μπορούσε να δικαιολογήσει τη διενέργειά τους. Περαιτέρω, ως απρόβλεπτη περίσταση δεν μπορεί να θεωρηθεί η, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης, ανεύρεση υψηλής ποιότητας υδροφόρου πεδίου, που δικαιολογεί τη διενέργεια αυτών των πρόσθετων γεωτρήσεων, διότι, όπως προαναφέρθηκε, αυτές μπορούν να διαχωριστούν από το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης και να ανατεθούν με τήρηση της προσήκουσας διαγωνιστικής διαδικασίας.

Ανακληθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.6/976/2019

Συντήρηση δημοτικών οδών...Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις τροποποίησης της αρχικής – κύριας σύμβασης του έργου «Συντήρηση δημοτικών οδών Δ.Κ. ..., Τ.Κ. ... και Τ.Κ. ... Δ.Ε. ... Δήμου ...» και ανάθεσης των συμπληρωματικών εργασιών. Τούτο, διότι οι ανωτέρω εργασίες δεν προέκυψαν από περιστάσεις τις οποίες τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν μπορούσαν να προβλέψουν με επιμελή δράση. Ειδικότερα: Α) Ως προς το βοτσαλωτό δάπεδο της προαναφερόμενης πλατείας, επικαλούνται τη γνώμη που εκφράστηκε από το αρμόδιο όργανο (Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής), στο πλαίσιο του έργου διαμόρφωσης της πλατείας. Τη διαφοροποίηση του αρμόδιου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής από το περιεχόμενο της μελέτης του έργου μπορούσε να έχει προβλέψει η αναθέτουσα αρχή ως ενδεχόμενο, κατά συνέπεια τα αρμόδια όργανα όφειλαν να προβούν εγκαίρως στις ενέργειες που θα επέτρεπαν να ληφθεί υπόψη τέτοια γνώμη, από την οποία, άλλωστε, δεσμεύονταν, κατά την κατάστρωση της αρχικής μελέτης του κυρίως εν προκειμένω έργου. Β) Ως προς τις εργασίες αποχέτευσης ομβρίων, με την εκτέλεση των οποίων σκοπείται να αποφευχθεί η εισροή υδάτων στα οικήματα της προαναφερόμενης οδού, δεν γίνεται επίκληση κανενός απρόβλεπτου παράγοντα. Αντίθετα, η εκτέλεσή τους συνδέεται με την ανάγκη να ανταποκριθεί οψίμως και με βραδύτητα η αναθέτουσα αρχή στις συχνές οχλήσεις, έγγραφες και προφορικές, των θιγόμενων σε περίπτωση βροχόπτωσης παρόδιων ιδιοκτητών οικημάτων. Περίπτωση διατύπωσης των οχλήσεων σε χρόνο μεταγενέστερο της σύνταξης της αρχικής μελέτης, αποδιδόμενη σε απρόοπτη μεταβολή των βροχοπτώσεων, ως φυσικού φαινομένου, σε βαθμό που το υφιστάμενο δίκτυο δεν επαρκούσε για την απορροή των υδάτων, δεν προκύπτει. Με στοιχειώδη προνοητικότητα, επιμελώς ενεργώντας τα όργανα της αναθέτουσας αρχής και αυτεπαγγέλτως, πολλώ μάλλον που οχλούσαν οι παρόδιοι ιδιοκτήτες, όφειλαν, κατά τη σύνταξη της αρχικής μελέτης οδοποιίας του κυρίως έργου να αξιολογήσουν την κατάσταση του δικτύου απορροής ομβρίων, ώστε σε περίπτωση ανεπάρκειας να μεριμνήσουν για τη διασφάλιση της πλήρους και επαρκούς λειτουργικότητάς του, συμπεριλαμβάνοντας τις σχετικές εργασίες είτε στη μελέτη του κυρίως εν προκειμένω έργου, είτε στο πλαίσιο διαχωρισμένου έργου, για την προστασία των προσώπων και της περιουσίας τους και της δημόσιας υποδομής. Γ) Ως προς τις εργασίες φρεζαρίσματος σε βάθος 8 εκ., αυτές γενικά είναι συνυφασμένες με τα έργα οδοποιίας, άλλωστε, συμπεριλήφθηκαν σε μικρότερο βάθος (4 εκ.) και στην αρχική μελέτη, δεν προκύπτει ότι εκτείνονται σε σπάνιο βάθος, και δεν γίνεται επίκληση κανενός παράγοντα που τις επέβαλε κατά τρόπο απρόβλεπτο. Τέλος, οι εργασίες ασφαλτόστρωσης δρόμων που δεν περιλαμβάνονταν στο αρχικό έργο, όμως προέκυψε ανάγκη να αποκατασταθούν μετά από την εκτέλεση έργων ύδρευσης και αποχέτευσης σε αυτούς, δεν παρουσιάζουν οποιαδήποτε συνάφεια με το φυσικό αντικείμενο του αρχικού - κυρίως έργου, συνιστούν επέκτασή του, ούτε είναι αναγκαίες, και μάλιστα απόλυτα, για την τελειοποίησή του, και, προφανώς, ανάγονται στην εκτέλεση διαφορετικού έργου. Εξάλλου, από το σύνολο των προαναφερόμενων, που αναφέρονται σε αποσπασματικό αντικείμενο επιμέρους εργασιών, συνάγεται ότι δεν συντρέχει ούτε η περίπτωση ανάθεσης συμπληρωματικού έργου, με τις προϋποθέσεις του άρθρου 132 παρ. 1 περ. β.

Συμπληρωματική σύμβαση έργου...ζητείται η αναθεώρηση της 1876/2019 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Περαιτέρω, κατά την πλειοψηφήσασα γνώμη του παρόντος Τμήματος Μείζονος Συνθέσεως, η μεταβολή της αρχικώς επιλεγείσας τεχνικής λύσης αντιστήριξης που επέφερε την ανάγκη των επίμαχων συμπληρωματικών εργασιών, δεν συνδέεται με τη συνδρομή απρόβλεπτων γεγονότων εξαιτίας των οποίων κατέστη αδύνατη η εκτέλεση του έργου σύμφωνα με τις, συνταχθείσες πριν από τη δημοπράτησή του, μελέτες, αλλά με την αντίρρηση του αναδόχου να εφαρμόσει αυτές τις μελέτες, η οποία εκφράστηκε λίγες μέρες μετά την υπογραφή της αρχικής σύμβασης και, κατόπιν γεωτρήσεων και μελετών που ο ίδιος διενήργησε, οδήγησε εκ των υστέρων στην ουσιώδη τροποποίησή τους. Σε κάθε περίπτωση, η αποκάλυψη, μετά τη διενέργεια των νέων γεωτρήσεων και μελετών του αναδόχου, ουσιωδώς διαφορετικής στρωματογραφίας και υδροφορίας του υπεδάφους σε σχέση με την αποτυπωθείσα στην αρχική γεωτεχνική μελέτη, δεν συνιστά απρόβλεπτη περίσταση, όπως αβασίμως προβάλλει ο αιτών Δήμος με τον δεύτερο λόγο αναθεώρησης, αλλά, εν όψει και του εύρους των διαφοροποιήσεων, καταδεικνύει αστοχίες της αρχικής γεωτεχνικής μελέτης η οποία σημειωτέον, ανεξαρτήτως του εάν εντάχθηκε σε γεωερευνητικό πρόγραμμα, τεκμηριώνει τα πορίσματά της σε πλήθος γεωλογικών και γεωτεχνικών δεδομένων.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί.

Βελτίωση βασικών περιβαλλοντικών υποδομών επεξεργασίας των λυμάτων....ζητείται η ανάκληση της 604/2022 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (Ε΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Με τα παραπάνω δεδομένα το Τμήμα κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των άρθρων 337 και 156 του ν. 4412/2016 για τη νόμιμη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, καθώς δεν αποδεικνύεται ότι η σύναψη αυτής πράγματι κατέστη αναγκαία λόγω της συνδρομής απρόβλεπτων περιστάσεων, κατά την έννοια που προεκτέθηκε (βλ. σκέψη 10). Ειδικότερα, ούτε στην αιτιολογική έκθεση, ούτε σε οποιοδήποτε έγγραφο του φακέλου τεκμηριώνεται, με αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία που να συσχετίζονται κατά περίπτωση με τις επίμαχες συμπληρωματικές εργασίες, ότι η εκτέλεσή τους κατέστη αναγκαία για λόγους που ανέκυψαν απροβλέπτως κατά την εκτέλεση του επίμαχου έργου και δεν μπορούσαν να ληφθούν υπόψη από την αναθέτουσα αρχή, ώστε να περιληφθούν στο δημοπρατηθέν αντικείμενο. (....)Για τους λόγους αυτούςΑπορρίπτει την προσφυγή του Δήμου Μονεμβασιάς  για την ανάκληση της 604/2022 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (Ε΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1855/2022

 

 

Εκτέλεση έργου...Ως εκ τούτου η εκ νέου, με βάση τις σύγχρονες τεχνικογεωλογικές εκτιμήσεις, αξιολόγηση του εκτελεσθέντος γεωερευνητικού προγράμματος (στο πλαίσιο την εν εξελίξει σύμβασης κατασκευής), που βασίζεται κυρίως στην εμπειρία από την κατασκευή του ορύγματος Ο22, αφενός μεν ουδόλως αποτελεί απρόβλεπτη περίσταση, καθόσον ήταν ήδη γνωστό ότι πρόκειται για επιβαρυμένη περιοχή από άποψη τεκτονικής και διαβρωτικών διεργασιών, αφετέρου δε ουδόλως αιτιολογεί για ποιο λόγο δεν ήταν δυνατόν να αξιολογηθεί εκ των προτέρων, και δη κατά τη σύνταξη της μελέτης του έργου. Όσον δε αφορά στο όρυγμα Ο26, η προσφεύγουσα επικαλείται την πραγματοποίηση της γεώτρησης ΓΚ-Δ789. Εντούτοις, πέραν του ότι όλως αορίστως αναφέρεται ότι η εκτέλεση γεωτρήσεων μόνο κατάντη των κατασκευών της οδού και όχι στο φρύδι των υπό εξέταση πρανών οφείλεται σε αδυναμία πρόσβασης την εποχή που αυτές εκτελέστηκαν, τα ειδικά γεωλογικά προβλήματα της περιοχής εκτέλεσης του έργου (έντονη αποσάθρωση των γρανιτών, είτε λόγω εξαλλοίωσης, είτε λόγω επιφανειακής αποσάθρωσης) είχαν ήδη εντοπιστεί κατά την εκπόνηση της αρχικής γεωλογικής μελέτης. Και ναι μεν, όπως επισημαίνει η αναθέτουσα αρχή-προσφεύγουσα, με βάση τα ευρήματα της σύγχρονης γεώτρησης ΓΚ-Δ789 προέκυψε ότι τα πρανή θα διαμορφωθούν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους εντός των πλήρως αποσαρθρωμένων γρανιτών και επομένως «διαπιστώθηκε η ανατροπή του γεωτεχνικού προσομοιώματος της μελέτης της Υπηρεσίας, η οποία πλέον χρήζει αναθεώρησης με βάση τα νέα δεδομένα», η παραδοχή, όμως, αυτή, ως μοναδικός λόγος θεμελίωσης της ανάγκης σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης, θα αποτελούσε καταστρατήγηση των διατάξεων του νόμου που απαιτούν ως αναγκαίο στοιχείο την ύπαρξη απρόβλεπτων περιστάσεων (βλ. Ε.Σ. 2368/2011, Πρ. Ε΄ Κλ. 470/2012, 368/2011). Επομένως, η προπαρατιθέμενη αιτιολογία δεν είναι επαρκής, καθόσον δεν αιτιολογείται για ποιο λόγο δεν είχε καταστεί δυνατόν να εντοπιστούν τα ως άνω ευρήματα εκ των προτέρων. Το γεγονός δε ότι η ανάγκη εκτέλεσης των πρόσθετων εργασιών σταθεροποίησης και προστασίας των ορυγμάτων Ο20 και Ο26 ανέκυψε μετά τα νέα γεωτεχνικά δεδομένα, κατόπιν ελέγχου των ήδη υπαρχουσών γεωτεχνικών μελετών και της σύνταξης αναθεωρημένων μελετών που εκπόνησε ο ανάδοχος, βάσει της απορρέουσας από την Ε.Σ.Υ. υποχρέωσής του (βλ. σχετικώς άρθρα 6.1.6 - 6.1.7 της Ε.Σ.Υ.), δεν συνιστά αυτοτελώς λόγο που δικαιολογεί τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, αλλά αντιθέτως για τις εργασίες αυτές, που επιφέρουν μάλιστα επαύξηση της συμβατικής δαπάνης ποσοστού 140% για το όρυγμα Ο20 και 245% για το όρυγμα Ο26 (αφαιρουμένου του ποσοστού έκπτωσης εκάστης κατηγορίας εργασιών, το οποίο κυμαίνεται από 49-52%), απαιτείτο, κατά τα προεκτεθέντα, η παροχή ειδικών διευκρινήσεων για τις περιστάσεις εκείνες που οδήγησαν στην απρόβλεπτη μεταβολή των γεωτεχνικών δεδομένων που έλαβε υπόψη της η αρχική μελέτη. Τέλος, το γεγονός ότι οι ως άνω εργασίες δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα, δεν αρκεί για να καταστήσει νόμιμη την υπογραφή της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης κατά τούτο, αφού για τη νόμιμη κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις, απαιτείται, σε κάθε περίπτωση, να συντρέχουν σωρευτικά οι προβλεπόμενες από τις διατάξεις αυτές προϋποθέσεις. Η γνώμη όμως αυτή δεν κράτησε.Ανακαλεί την 497/2020 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου

Κατασκευή παιδικού βρεφονηπιακού σταθμού...Με δεδομένα τα ανωτέρω το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι οι εργασίες της ελεγχόμενης 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου, που συνίστανται, σύμφωνα με τον 3ο ΑΠΕ, πρωτίστως στη θωράκιση της κατασκευής έναντι του τοπικού φαινομένου ανύψωσης του υδροφόρου ορίζοντα και στη θεμελίωση και στην κατασκευή των περιμετρικών τοιχίων αντιστήριξης του εδάφους με βάση τα νέα δεδομένα της σύστασης του υπεδάφους που τους περιβάλλει, συνέχονται με το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης και δεν περιλαμβάνονται σε αυτό. Περαιτέρω, λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά την φάση κατασκευής του αγωγού όμβριων υδάτων στην οδό …, τα έτη 2014 και 2015, δηλαδή ταυτόχρονα με την εκπόνηση της μελέτης για την κατασκευή του ελεγχόμενου έργου, δεν διαπιστώθηκε ύπαρξη υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα σε αντίστοιχα βάθη με αυτά της αρχικά προβλεπόμενης θεμελίωσης του κτιρίου, δεν απαιτείτο εκ νέου εξέταση των γεωτεχνικών και εδαφολογικών δεδομένων εντός του συγκεκριμένου οικοπέδου με την εκπόνηση σχετικής γεωτεχνικής και εδαφολογικής μελέτης, ενώ δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθεί, με βάση τα ως άνω δεδομένα, η στάθμη του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα σε βάθος περίπου 5,50 μέτρα κάτω από την στάθμη του εδάφους και περίπου 30-50 εκ. κάτω από την πλάκα επί εδάφους του υπογείου του κτιρίου. Αντίστοιχα, δεν προκύπτει από τα προσκομισθέντα στοιχεία ότι μπορούσαν να εντοπιστούν εκ των προτέρων και με ακρίβεια τα σημεία εναπόθεσης μπάζων και άλλων φερτών υλικών, που προέκυψαν κατά την κατασκευή των όμορων οικοδομών και επιχωματώθηκαν επί των ορίων του οικοπέδου (ιδίως στη ΒΑ και ΒΔ όψη του). Συνεπώς, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι εργασίες της ελεγχόμενης 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου οφείλονται πράγματι σε απρόβλεπτες περιστάσεις και, ειδικότερα, στον εντοπισμό, κατά την εκτέλεση του αρχικού έργου, της υψηλής στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα και των φερτών υλικών που είχαν εναποτεθεί στο υπέδαφος περιμετρικά των υφιστάμενων μαντρότοιχων, κατ’ ανατροπή των χαρακτηριστικών που είχαν ληφθεί υπόψη κατά τη σύνταξη της μελέτης του αρχικού έργου. Εξάλλου, οι επίμαχες συμπληρωματικές εργασίες δεν δύναται, σε κάθε περίπτωση, να διαχωριστούν από τις προβλεπόμενες στα συμβατικά τεύχη εργασίες, ενώ η αναλογούσα επί πλέον αμοιβή για την εκτέλεση των ελεγχόμενων συμπληρωματικών εργασιών, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., ανέρχεται στο ποσό των 208.247,54 ευρώ, το οποίο δεν υπερβαίνει το 50% της αρχικής συμβατικής δαπάνης.

Συμπληρωματική σύμβαση έργου...Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας:1) Όσον αφορά στις εργασίες παραλλαγής της χάραξης από Χ.Θ. 11+420 έως Χ.Θ. 13+904, οι οποίες δεν έχουν εκτελεστεί (βλ. την 84791/38.4.2020 βεβαίωση του Διευθυντή της Διευθύνουσας Υπηρεσίας Κατασκευών Κεντρικής, .... της αναθέτουσας αρχής), το Κλιμάκιο κρίνει ότι, από την προσήκουσα εκτίμηση του συνόλου των στοιχείων του φακέλου και ιδίως από τις αιτιολογημένες τεχνικές κρίσεις της από 27.2.2019 έκθεσης εμπειρογνωμοσύνης «επί της προτεινόμενης από την Ανάδοχο παραλλαγής χάραξης» του Ομ. Καθηγητή Ε.Μ.Π. ... και του Καθηγητή Ε.Μ.Π. ..., συνάγεται ότι, στην προκείμενη υπόθεση συντρέχουν οι προϋποθέσεις των άρθρων 132 παρ. 1 περ. γ και 156 παρ. 1 του ν.4412/2016 για τη σύναψη της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης ως προς τις εργασίες αυτές. Και τούτο, διότι η ανάγκη εκτέλεσης των ως άνω εργασιών ανέκυψε λόγω νεότερων γεωλογικών στοιχείων, τα οποία δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν ή να διαγνωστούν κατά το στάδιο εκπόνησης της αρχικής μελέτης. Ειδικότερα, στην περιοχή της παραλλαγής χάραξης και συγκεκριμένα στην περιοχή εξόδου της σήραγγας Σ2, βρισκόταν ήδη από το στάδιο της μελέτης εγκατεστημένο το αποκλισιόμετρο ΔΝ-03. Η δε περιοχή αυτή είχε χαρακτηριστεί γεωτεχνικά ως «ασταθής». Η αναγνώριση της περιοχής ως «ασταθούς» και οι αρχικές μετρήσεις του αποκλισιόμετρου είχαν συμβάλει στη διαμόρφωση της εγκεκριμένης μελέτης στην περιοχή, ήτοι την κάτω στομίου εξόδου της εν λόγω σήραγγας με τη μέθοδο cover&cut με τεχνικό, που μελετήθηκε να κατασκευαστεί με σύστημα πασσαλοστοιχιών και πλάκα οροφής. Σύμφωνα με τις μετρήσεις, για μεγάλο χρονικό διάστημα (3,5 έτη) στο αποκλισιόμετρο υπήρχε συστηματική μετακίνηση του επιφανειακού εδαφικού μανδύα έως βάθος 9 περίπου μέτρων και με μέσο ρυθμό κίνησης περίπου 1mm/μήνα. Από τις μετρήσεις, όμως, που πραγματοποιήθηκαν κατά τον επόμενο χρόνο, ήτοι από την έναρξη της σύμβασης (Μάιος 2018) έως τον μήνα Απρίλιο του έτους 2019, καταγράφηκαν διατμητικές μετακινήσεις πενταπλάσιας ταχύτητας εδαφικής μετακίνησης σε βάθος 9 μέτρων από αυτήν που υπήρχε πριν τη δημοπράτηση του έργου, γεγονός που κατέστησε απαραίτητη την επανεξέταση και αναμόρφωση των συμβατικών οριστικών μελετών στην περιοχή και την υποβολή εκ μέρους του αναδόχου πρότασης παραλλαγής χάραξης. Με τις περιλαμβανόμενες στην παραλλαγή της χάραξης εργασίες, τα έργα απομακρύνονται από την περιοχή των ερπυστικών παραμορφώσεων του εδαφικού μανδύα, με αποτέλεσμα να αποφεύγονται γεωτεχνικά προβλήματα στην περιοχή εξόδου. Οι ως άνω αποκλίσεις από την αρχική μελέτη επιβεβαιώνονται και από τις μετρήσεις που διενήργησε ο ανάδοχος εγκαθιστώντας το αποκλισιόμετρο ΓΚ Δ623 σε θέση ορύγματος που παρακάμπτεται με την παραλλαγή της χάραξης (βλ. αναλυτικά το από 4.6.2020 υπηρεσιακό σημείωμα του Διευθυντή της Διευθύνουσας Υπηρεσίας Κατασκευών ... της «....»). Η παραλλαγή της χάραξης βασίζεται, κυρίως,, στην ευθυγράμμιση της συμβατικής χάραξης με την κατάργηση των περισσότερων χωματουργικών (ορύγματα και επιχώματα και ορισμένα εκ των οποίων είναι οπλισμένα) και τεχνικών έργων (τοίχοι αντιστήριξης, τέσσερις γέφυρες και μία σήραγγα) και την κατασκευή δύο σηράγγων (μήκους 475 και 170μ.) και μιας νέας γέφυρας (μήκους 120μ.). Ως άμεσο αποτέλεσμα, μειώνεται το μήκος του έργου στο συγκεκριμένο τμήμα από 2.484μ. σε 2.017μ. (μείωση 19% στο συγκεκριμένο τμήμα και 5,6% στο συνολικό μήκος του έργου). Εξάλλου, με την παραλλαγή της χάραξης από Χ.Θ. 11+420 έως Χ.Θ. 13+904, σύμφωνα με την ως άνω από 27.2.2019 έκθεση εμπειρογνωμοσύνης και την από 2.4.2019 γνωμοδότηση του Καθηγητή ... (σχετικά με το αν είναι επιτρεπτή σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.4412/2016 η τροποποίηση της σύμβασης και ειδικότερα η προτεινόμενη παράλλαξη χάραξης από Χ.Θ. 11+420 έως Χ.Θ. 13+904), γίνονται δεκτά τα εξής: α) ελαχιστοποιούνται οι γεωτεχνικοί κίνδυνοι, εξασφαλίζοντας ομαλή εξέλιξη της κατασκευής (χρονικά και οικονομικά) και ασφαλέστερη συμπεριφορά του έργου μακροχρόνια, β) αυξάνεται η οδική ασφάλεια και κυκλοφοριακή εξυπηρέτηση του έργου, γ) επιτυγχάνεται ταχύτητα μελέτης που καλύπτει τη διακρατική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας -,Βουλγαρίας, δ) μειώνεται δραστικά η περιβαλλοντική όχληση, ε) μειώνονται οι απαιτήσεις συντήρησης και βελτιώνεται η μακρόχρονη λειτουργικότητα του έργου, στ) μειώνεται το εύρος κατάληψης του έργου, ενώ οι περιορισμένες, σε συγκεκριμένες θέσεις, υπερβάσεις των αδειοδοτημένων και εγκεκριμένων ορίων πραγματοποιούνται κατά κόρον σε δημόσιες εκτάσεις, ζ) υποβοηθιέται το χρονοδιάγραμμα των εργασιών, καθώς η κατασκευή εντός των σηράγγων είναι ανεξάρτητη των καιρικών συνθηκών, θ) το εκτιμώμενο κόστος είναι μόλις κατά 2% μεγαλύτερο από το εκτιμώμενο κόστος της συμβατικής χάραξης, που είχε προσδιοριστεί στο ποσό των 5.669.671,26 ευρώ, θ) με την τροποποίηση δεν εισάγονται όροι που θα επέτρεπαν τη συμμετοχή περισσότερων υποψηφίων - αναδόχων και ι) η ως άνω λύση δεν συνεπάγεται αλλαγή της οικονομικής ισορροπίας υπέρ του αναδόχου, είτε άμεσα με την αύξηση της αμοιβής του, ήτοι του συμβατικού τιμήματος, είτε έμμεσα με τη μείωση των συμβατικών υποχρεώσεων ή μη επιτρεπτή κρατική ενίσχυση. Κατά συνέπεια, οι συμπληρωματικές εργασίες παραλλαγής χάραξης από Χ.Θ. 11+420 έως Χ.Θ. 13+904 συνδέονται άρρηκτα με την αρχική εργολαβία και είναι αναγκαίες για την ολοκλήρωση του τεχνικού της αντικειμένου. Σε κάθε δε περίπτωση, η ως άνω παραλλαγή χάραξης, η οποία προέκυψε λόγω νεών γεωλογικών - γεωτεχνικών συνθηκών δεν συνιστά κατασκευή άλλου έργου (βλ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ.-Επτ. Συνθ. 1378/2017, πρβλ. Τμ. Μείζ.-Επτ. Συνθ. 4001/2013, Ε΄ Κλ. 889, 586/2019). Τέλος, η γεωλογική έρευνα και μελέτη, με βάση την οποία προσδιορίστηκε και δημοπρατήθηκε το τεχνικό αντικείμενο του αρχικού έργου, συντάχθηκε με τα δεδομένα του έτους 2015 (βλ. σχετική έκθεση εμπειρογνωμοσύνης των καθηγητών ... και ... υποβληθείσα στις 24.11.2015, με βάση την οποία οριστικοποιήθηκαν οι μελέτες των έργων στην παραπάνω γεωτεχνικά κρίσιμη περιοχή). Επομένως, οι διατμητικές μετακινήσεις πενταπλάσιας ταχύτητας εδαφικής μετακίνησης, που διαπιστώθηκαν από το αποκλισιόμετρο ΔΝ-03 μετά την υπογραφή της σύμβασης - κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ Μαΐου 2018 και Απριλίου 2019 - στην περιοχή του έργου, ανάγονται σε χρόνο μεταγενέστερο των αρχικών ερευνών και μελετών και δεν μπορούσαν να προβλεφθούν. Κατόπιν τούτων, συνεκτιμώμενου του επείγοντος χαρακτήρα για την εκτέλεση των επίμαχων συμπληρωματικών εργασιών και του ότι με την ελεγχόμενη σύμβαση δεν επέρχεται επέκταση του φυσικού και τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, αλλά ολοκλήρωση αυτού, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχουν όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης ως προς τις εργασίες παραλλαγής χάραξης από Χ.Θ. 11+420 έως Χ.Θ. 13+904.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1893/2020

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η ανάκληση της 357/2021 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά το μέρος που μ’ αυτή κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανάπλαση Λεωφόρου … στο Δήμο …» μεταξύ του Δήμου … και της προσφεύγουσας και αναδόχου του έργου, με συνολική συμβατική δαπάνη 471.528,21 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ (584.694,21 ευρώ με ΦΠΑ), ως προς τις προβλεπόμενες σ’ αυτή απολογιστικές εργασίες διαχείρισης αποβλήτων εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων του ως άνω έργου, συμβατικής δαπάνης 115.000,00 ευρώ με Γενικά Έξοδα και Όφελος Εργολάβου (ΓΕ & ΟΕ) χωρίς ΦΠΑ.(....)Επομένως, οι επίμαχες απολογιστικές εργασίες (δαπάνη) διαχείρισης ΑΕΚΚ του έργου ούτε είναι απαραίτητες ώστε να καταστεί λειτουργικό το έργο και να ολοκληρωθεί εντέχνως, ούτε η μη πρόβλεψή τους καθιστά το έργο μη νόμιμο, ούτε είναι απαραίτητη η ανάθεσή τους με τυχόν νέο διαγωνισμό ανάθεσης δημοσίου έργου, που ενδεχομένως να κοστίζει και περισσότερο, οι σχετικοί δε περί των αντιθέτων ισχυρισμοί της προσφεύγουσας είναι αβάσιμοι. Αποφαίνεται ότι δεν πρέπει να ανακληθεί η 357/2021 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1828/2021.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται να ανακληθεί η 321/2022 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «… - Υπόγειος Σταθμός Αυτοκινήτου και Διαμόρφωση Πλατείας Πρασίνου» ανάμεσα στην προσφεύγουσα και στην παρεμβαίνουσα, ποσού 3.109.886,79 ευρώ, πλέον ΦΠΑ (3.856.259,62 ευρώ με ΦΠΑ).(....)Περαιτέρω, ο φάκελος της υπόθεσης πρέπει να συμπληρωθεί από την προσφεύγουσα με τα σχέδια της νεότερης Μελέτης Εφαρμογής Προσωρινής Αντιστήριξης Πρανών Εκσκαφής, εφόσον έχουν συνταχθεί, και σε πρόσθετο έγγραφό της να εκτεθούν οι τεχνικές διαφοροποιήσεις στη διαδικασία κατασκευής, όπως τεκμηριώνονται στα σχέδια αυτά, συγκριτικά προς την αρχική διαδικασία.Αναβάλλει την έκδοση οριστικής απόφασης.Διατάσσει τη συμπλήρωση του φακέλου κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό της παρούσας απόφασης έως τις 15.9.2022, τον ορισμό αρμοδίως νέας δικασίμου για τη συζήτηση της προσφυγής ανάκλησης μετά τη συμπλήρωση του φακέλου, και με επιμέλεια της Γραμματέως την εγγραφή της υπόθεσης στο οικείο πινάκιο και την κλήτευση νομίμως των διαδίκων να παραστούν στη νέα συζήτηση.

Συμπληρωματική σύμβαση έργου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι οι εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, που ανέκυψαν κατά το στάδιο της εκτέλεσης του έργου, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την αίτηση ανάκλησης. Ειδικότερα, τα αναφερόμενα στην ως άνω αιτιολογική έκθεση του 3ου Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών προβλήματα στατικότητας στον φέροντα οργανισμό του κτιρίου, στο οποίο στεγάζεται το Κινηματοθέατρο, στα οποία οφείλεται η ανάγκη εκτέλεσης των ανωτέρω εργασιών, διαπιστώθηκαν μετά την καθαίρεση των επιχρισμάτων ή μετά την αποξήλωση των γυψοσανίδων και των  δαπέδων του εν λόγω κτιρίου και δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθεί η ύπαρξή τους κατά το στάδιο εκπόνησης της αρχικής μελέτης του έργου με την επίδειξη της επιμέλειας του μέσου συνετού μελετητή (πρβλ Ε.Σ. Tμ. Μειζ. – Επταμ. Σύνθ. 394/2013, VI Τμ. 4606/2014, 797/2012).  Και τούτο, διότι η μελέτη αυτή, η οποία εγκρίθηκε από την Τεχνική Υπηρεσία του αιτούντος, ήταν κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, δεδομένου ότι α) το κτίριο, στο οποίο στεγάζεται το Κινηματοθέατρο, ήταν εσωτερικά και λόγω της λειτουργίας του, ως χώρου πολιτιστικών εκδηλώσεων, επενδεδυμένο με γυψοσανίδες στους τοίχους και στις οροφές, έφερε επιχρίσματα, λοιπά διακοσμητικά στοιχεία και δάπεδα, και, ως εκ τούτου, δεν ήταν εμφανής η ύπαρξη διαβρώσεων και βλαβών στις υποκείμενες τοιχοποιίες, β) το Κινηματοθέατρο κατά την εκπόνηση της εν λόγω αρχικής μελέτης του έργου τελούσε σε αδιάκοπη λειτουργία, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή, κατά το χρόνο αυτό, η καθαίρεση των πλακιδίων και η αποξήλωση των ως άνω διακοσμητικών στοιχείων αυτού και η πραγματοποίηση, συνεπώς, εκτεταμένης διευρεύνησης της κατάστασης της εσωτερικής τοιχοποίας και του φέροντος οργανισμού του κτιρίου, γ) η φύση και το αντικείμενο του αρχικού έργου, που έγκειται στην ανακατασκευή του εσωτερικού χώρου του Κινηματοθεάτρου, με σύγχρονα υλικά και εξοπλισμό, δεν δημιούργησαν, όπως ευλόγως υποστηρίζεται, ανάγκη ειδικού εκτεταμένου ελέγχου της στατικότητας ολόκληρου του κτιρίου και, τέλος, δ) οι διαπιστωθείσες βλάβες οφείλονται σε κρυφές διαρροές σωληνώσεων των υπερκείμενων ορόφων, οι οποίες είχαν εμποτίσει σε μεγάλο μήκος και πλάτος τον φέροντα οργανισμό στο επίπεδο του ισογείου κινηματοθεάτρου και οι οποίες, όπως αναφέρθηκε, δεν ήταν εμφανείς, με αποτέλεσμα την πρόκληση εκτεταμένων ζημιών στους οπλισμούς και στα σκυροδέματα του κτιρίου. Συνεπώς, συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις σύναψης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, δεδομένου ότι η ανάγκη εκτέλεσης των συμπεριλαμβανομένων σε αυτήν εργασιών, οι οποίες επιφέρουν αύξηση δαπάνης της αρχικής σύμβασης σε ποσοστό 15,48%, οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, ήτοι σε πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν μπορούσαν, ενόψει των ως άνω περιστάσεων, να προβλεφθούν κατά την εκπόνηση της αρχικής μελέτης, παρότι αυτή υπήρξε κατά τον δυνατόν πλήρης και ακριβής..Ανακαλεί την 342/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.​