ΕΣ/ΤΜ.6/3492/2012
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Παροχή υπηρεσιών ειδικού συμβούλου υποστήριξης :ζητείται η ανάκληση της 3/2012 πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (...) όσον αφορά τη νομιμότητα ανάθεσης των υπηρεσιών της ενότητας Α σε τρίτο σύμβουλο, κατ’ ουσία ο Δήμος δεν αντικρούει τον προβαλλόμενο από την Επίτροπο διακωλυτικό λόγο υπογραφής της σύμβασης, σύμφωνα με τον οποίο οι επίμαχες υπηρεσίες μη νομίμως ανατίθενται σε εξωτερικό συνεργάτη αφού αντίστοιχες συμβουλευτικές υπηρεσίες έχουν ήδη ανατεθεί από το Δήμο κατά το παρελθόν (βλ. Πράξη VII Τμ. 316/2011). Και τούτο διότι ο ίδιος ο Δήμος συνομολογεί ρητά ότι η πρόσληψη του αρχικού συμβούλου έγινε για «το ίδιο αντικείμενο» (σελ. 25 δικογράφου κρινόμενης αίτησης) ενώ ο ισχυρισμός πως η πρώτη σύμβαση έχει ήδη περαιωθεί δεν ανατρέπει την επιμέρους κρίση της Επιτρόπου ότι με την αρχική ανάθεση υπάρχει πλέον στον Δήμο ουσιώδης εκπαίδευση και τεχνογνωσία που καθιστά μη νόμιμη την ελεγχόμενη διαδικασία. Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός ότι οι συγκεκριμένες υπηρεσίες έχουν ήδη καταστεί άνευ αντικειμένου και δεν πρόκειται να ανατεθούν στο πλαίσιο εκτέλεσης της παρούσας σύμβασης, όπως ρητά αποδέχεται ο Δήμος ......, δεν αίρει τον προβαλλόμενο από την Επίτροπο διακωλυτικό λόγο υπογραφής της σύμβασης αλλά τουναντίον καθιστά πλημμελή την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία στο σύνολό της, διότι παρόλο που επιφυλάσσεται ρητά στη διακήρυξη η δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής να εξαντλήσει το συνολικό ύψος της σύμβασης και από μία μόνο ενότητα υπηρεσιών, η απλή δυνατότητα ανάθεσης των υπηρεσιών αυτών έχει ήδη συνεκτιμηθεί από τους ενδιαφερόμενους τόσο κατά το στάδιο εκδήλωσης ενδιαφέροντος συμμετοχής στο διαγωνισμό όσο και κατά τη διαμόρφωση της προσφοράς, με συνέπεια η κατ’ ουσία απάλειψη των υπηρεσιών αυτών από την επίμαχη διακήρυξη να αλλοιώνει ουσιωδώς το αντικείμενο του ελεγχόμενου διαγωνισμού. Τέλος, επισημαίνεται ότι η ανάθεση συναφών υπηρεσιών παροχής τεχνικού συμβούλου σε εξωτερικό συνεργάτη που επικαλείται η Επίτροπος και δεν αντικρούει ο Δήμος προκηρύχθηκε κατά τα κοινώς γνωστά στο Δικαστήριο (βλ. Πράξη VII Τμ. 316/2011) με την 126/1.6.2010 απόφαση της Δημαρχικής Επιτροπής ...... σε χρόνο πολύ προγενέστερο του χρόνου δημοσίευσης της διακήρυξης του ελεγχόμενου διαγωνισμού. Ενόψει των ανωτέρω παρίσταται αλυσιτελής ο έλεγχος νομιμότητας ανάθεσης των λοιπών ενοτήτων, καθόσον, όπως ήδη εκτέθηκε, πρόκειται για ένα ενιαίο διαγωνισμό και οι υπηρεσίες της ενότητας Α έχει συνεκτιμηθεί από τους ενδιαφερόμενους για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό και την υποβολή προσφοράς. Β) Όσον αφορά τη νομιμότητα του αντικείμενου της ελεγχόμενης σύμβασης, με τα τεύχη της διακήρυξης του ελεγχόμενου διαγωνισμού δεν καθορίζεται η ποσότητα, η τιμή μονάδος και η επιμέρους προϋπολογισθείσα δαπάνη για κάθε μία από τις επτά ενότητες υπηρεσιών Ειδικού Συμβούλου που ζητούνται, αν και τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται στο ελάχιστο ουσιώδες περιεχόμενο διακήρυξης ανοικτού διαγωνισμού, αλλά τιμολογούνται αορίστως ανθρωποώρες απασχόλησης για οκτώ κατηγορίες προσωπικού (τεύχος Ε’) χωρίς αυτές να συσχετίζονται με συγκεκριμένα είδη (ενότητες) εργασιών. Πέραν τούτου, το δικαίωμα που επιφυλάσσει η διακήρυξη στη δημοτική αρχή να εξαντλήσει το συνολικό ύψος του ποσού της σύμβασης που θα υπογραφεί με τον Σύμβουλο ακόμα και από μία μόνο κατηγορία προσωπικού και όχι σύμφωνα με τις επιμέρους ποσότητες που καθορίζονται στον προϋπολογισμό της μελέτης (τεύχος Ε’), καθιστά επίσης αόριστη την επιμέρους προϋπολογισθείσα δαπάνη κάθε κατηγορίας προσωπικού, καθόσον η δαπάνη αυτή, έστω και αν καθορίζεται ως ενδεικτική στη διακήρυξη, αποτελεί βάση για την υποβολή οικονομικής προσφοράς εκ μέρους των διαγωνιζομένων (βλ. και υποδείγματα εντύπων προσφοράς στο Παράρτημα ΙΙΙ της διακήρυξης) και δεν επιτρέπεται να ανατρέπεται ουσιωδώς κατά την εκτέλεση της σύμβασης (πρβλ. Πράξη VII Τμ. 391/2009). Οι ανωτέρω ελλείψεις και ασάφειες καθιστούν προδήλως αόριστο και το φυσικό αντικείμενο της ελεγχόμενης διακήρυξης, αφού δεν είναι καθορισμένες, έστω και ενδεικτικά, οι επιμέρους ποσότητες των ζητούμενων εργασιών και τελικά είναι άγνωστο ποιες ακριβώς υπηρεσίες θα εκτελεστούν, από ποια κατηγορία προσωπικού και σε τι ύψος. Συνέπεια της ανωτέρω αναφερόμενης αοριστίας είναι το γεγονός, ότι με την κατακύρωση του διαγωνισμού δεν είναι καθορισμένο πλήρως το συμβατικό αντικείμενο του αναδόχου αλλά προβλέπεται κατά την εκτέλεση της σύμβασης στάδιο διαπραγμάτευσης μεταξύ της αναθέτουσας αρχής και του αναδόχου όσον αφορά τις ακριβείς ποσότητες εργασιών και τα είδη του προσωπικού που απαιτείται για την παραγωγή κάθε παραδοτέου αντικειμένου. Ως εκ τούτου, το γεγονός ότι με την επίμαχη διακήρυξη καθορίζονται οι επιμέρους ενότητες εργασιών και διευκρινίζεται ρητά ήδη κατά το στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας ότι όλες ή ορισμένες από αυτές θα εκτελεστούν από μία ή περισσότερες προβλεπόμενες κατηγορίες προσωπικού με μόνο περιορισμό την μη υπέρβαση του συνολικού οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης, ουδόλως καθιστά ορισμένο το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της επίμαχης διακήρυξης, και συνακόλουθα της κατακυρωτικής απόφασης και του σχεδίου σύμβασης που ερείδονται στους όρους της διακήρυξης αυτής, όπως αβασίμως προβάλλεται. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός του αιτούντος Δήμου, ότι η υπό κρίση σύμβαση δεν προσιδιάζει με σύμβαση προμήθειας αγαθών, στην οποία απαιτείται να αναγράφεται η ποσότητα κάθε επιμέρους κατηγορίας ειδών, είναι αβάσιμος, διότι η αναφορά της ζητούμενης ποσότητας εντάσσεται στο ελάχιστο απαιτούμενο περιεχόμενο διακήρυξης παροχής υπηρεσιών (βλ. Παράρτημα VII Α οδηγίας 2004/18/ΕΚ και π.δ. 60/2007, VI Tμ. 23, 800/2012, 141/2008 κ.α.) και στην προκειμένη περίπτωση από το γεγονός ότι στον προϋπολογισμό της μελέτης προβλέπονται συγκεκριμένες ποσότητες παροχής υπηρεσιών συμβούλου για κάθε μία επιμέρους κατηγορία προσωπικού συνάγεται ότι δεν είναι πάντως αντικειμενικά απολύτως αδύνατος ο καθορισμός έστω και ενδεικτικά, των αντίστοιχων ποσοτήτων για κάθε ενότητα ζητούμενων υπηρεσιών. Τέλος, ενόψει των ως άνω κριθέντων ουσιωδών πλημμελειών της διακήρυξης ο προβαλλόμενος ισχυρισμός περί συγγνωστής πλάνης είναι απορριπτέος.Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕλΣυν/Τμ.6/467/2011
Αίτηση ανάκλησης της 291/2010 πράξης του Z΄ Κλιμακίου με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του ΤΕΙ …και της Εταιρίας «..» που αφορά στην ανάθεση υπηρεσιών καθαρισμού των χώρων του ΤΕΙ … προϋπολογισμού 2.100.000 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.) για το λόγο ότι τέθηκε από τη διακήρυξη ως επιμέρους κριτήριο ανάθεσης η εμπειρία του αναδόχου και η καταλληλότητα των μελών της ομάδας έργου. Επίσης κρίθηκε από το Κλιμάκιο ότι είναι ασαφής ο όρος του άρθρου 6.3 της διακήρυξης σύμφωνα με τον οποίο ο ανάδοχος πρέπει επί ποινή αποκλεισμού να διαθέτει πιστοποίηση «ΕΛΟΤ 1801: 2002/OHSA 18001: 2007 στο πεδίο εφαρμογής σύστημα διαχείρισης υγείας και ασφάλειας στην εργασία καθότι δεν καθίσταται σαφές αν τα παραπάνω πιστοποιητικά απαιτούνται σωρευτικά ή διαζευκτικά. Εξάλλου κρίθηκε από το Κλιμάκιο ότι είναι μη νόμιμος ο προβλεπόμενος στο άρθρο 9 του σχεδίου σύμβασης όρος περί δυνατότητας τροποποίησης της σύμβασης «όταν συμφωνήσουν γι’ αυτό τα συμβαλλόμενα μέρη» δεδομένου ότι η όποια τροποποίηση αυτής θα πρέπει να τύχει πρώτα του ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ενώ ο περιλαμβανόμενος στη διακήρυξη και στο άρθρο 3 παρ. 2 του σχεδίου σύμβασης όρος περί δυνατότητας παράτασης της σύμβασης μέχρι του ποσού των 630.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. πάσχει αοριστίας δεδομένου ότι δεν τίθεται χρονικό όριο για την παροχή των υπηρεσιών καθαριότητας.(...)Στην προκειμένη περίπτωση από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την οικεία διακήρυξη τέθηκαν ως κριτήρια αξιολόγησης των προσφορών στην ομάδα Β των κριτηρίων υπό τον τίτλο «Καταλληλότητα αναδόχου τα ακόλουθα: Β.1 Εμπειρία/Υποδομή αναδόχου 35%. Β2 Στελέχωση της ομάδας έργου 10%. Β3 Οργάνωση διοίκηση και λειτουργία φυσικού αντικειμένου 10%. Τα παραπάνω κριτήρια δεν είναι πρόσφορα για τον εντοπισμό της πλέον συμφέρουσας προσφοράς αλλά αφορούν αποκλειστικά στην εξακρίβωση της καταλληλότητας των διαγωνιζομένων να εκτελέσουν τη σύμβαση. Επομένως μη νομίμως τέθηκαν από τη διακήρυξη ως επιμέρους κριτήρια ανάθεσης της σύμβασης και ο σχετικός περί του αντιθέτου λόγος ανάκλησης πρέπει ν’ απορριφθεί. Κατά τη γνώμη όμως του Συμβούλου ….τα κριτήρια εμπειρίας ως συναπτόμενα με την ποιότητα των συγκεκριμένων υπηρεσιών που θα παράσχει ο ανάδοχος νομίμως βαθμολογούνται κατά τα οριζόμενα στη διακήρυξη.Εξάλλου με το άρθρο 6.3 της οικείας διακήρυξης τέθηκε ως όρος, με ποινή αποκλεισμού, να διαθέτει ο ανάδοχος πιστοποίηση «ΕΛΟΤ 1801:2002/OHSAS 18001:2007 στο πεδίο εφαρμογής σύστημα διαχείρισης υγείας και ασφάλειας στην εργασία». Ο όρος όμως αυτός της διακήρυξης, λαμβανομένου υπόψη ότι με καθένα από τα ανωτέρω πρότυπα δύναται να παρέχεται αυτοτελώς πιστοποίηση στο σύστημα διαχείρισης υγείας και ασφάλειας στην εργασία, είναι ασαφής, καθότι, δεν καθίσταται ευκρινές αν τα ως άνω πιστοποιητικά απαιτούνται σωρευτικά ή διαζευκτικά. Επομένως, κατά την κρίση του Τμήματος ορθά το Κλιμάκιο απεφάνθη ότι κατά παραβίαση της αρχής της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης αποκλείσθηκαν οι εταιρίες «…..», για το λόγο ότι δεν προσκόμισαν πιστοποιητικά ΕΛΟΤ 1801:2002 οι δύο πρώτες και OHSAS 18001:2007 η τελευταία, καίτοι προσκόμισαν πιστοποιητικά OHSAS 18001:2007 και ΕΛΟΤ 1801:2002, αντίστοιχα. Σε ότι αφορά το άρθρο 9 της σύμβασης αυτό αναδιατυπώθηκε σε συμμόρφωση με τα οριζόμενα στη προσβαλλόμενη πράξη και καθορίστηκε ότι οι τυχόν τροποποιήσεις της συμβάσεως θα υπόκεινται πρώτα στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Επίσης ο λόγος ανάκλησης για την αναδιατύπωση του άρθρου 3.2 της σύμβασης με την απάλειψη της φράσης: «…να παρατείνει τη διάρκεια της σύμβασης.» και την αντικατάστασή της με τη φράση: «… να αναθέσει μονομερώς σ’ αυτόν πρόσθετες υπηρεσίες …» πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος αφού εξακολουθεί να πάσχει αοριστίας ως προς τον τρόπο άσκησης του δικαιώματος προαίρεσης.(...)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης.
ΣτΕ/329/2007
Διάκριση σύμβασης έργου από τη σύμβαση παροχής Υπηρεσιών. Η παροχή υπηρεσιών, οι οποίες δεν έχουν ως αντικείμενο την κατασκευή, επέκταση κλπ. έργου, συνδεομένου προς το έδαφος, το υπέδαφος ή τον υποθαλάσσιο χώρο, δεν συνιστά δημόσιο έργο. Η ανάληψη υποχρέωσης παροχής τέτοιων υπηρεσιών στους ΟΤΑ δεν διέπεται από τις διατάξεις περί δημοσίων έργων. Μη νόμιμη διάταξη της οικείας διακήρυξης περί συμμετοχής στο διαγωνισμό μόνον εργοληπτικών επιχειρήσεων Γ΄ τάξεως της κατηγορίας οδοποιίας. Με έννομο συμφέρον η αιτούσα που δεν είναι εργοληπτική επιχείρηση ασκεί την αίτηση ακύρωσης. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης.
ΕλΣυν.Τμ.VI/2641/2013
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με την προσβαλλόμενη πράξη του, το Κλιμάκιο έκρινε ότι α) η ελεγχόμενη διαδικασία είναι πλημμελής διότι δεν δημοσιεύθηκε σε κοινοτικό επίπεδο η προϋπολογισθείσα δαπάνη της ανάθεσης, η οποία αποτελεί ουσιώδες στοιχείο του ελάχιστου περιεχομένου της διακήρυξης, καθώς και το ποσό που αντιστοιχεί στο δικαίωμα μονομερούς παράτασης της σύμβασης για τρεις ακόμη μήνες, β) εσφαλμένα κατακυρώθηκε ο διαγωνισμός στην ως άνω μειοδότρια εταιρεία με το ανωτέρω τίμημα, χωρίς ειδικότερη αιτιολογία για το συμφέρον της προσφοράς, ενόψει της σημαντικής μείωσης του εργατικού κόστους και γ) δεν είναι νόμιμοι οι διαλαμβανόμενοι στο ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης όροι..
ΕλΣυν.Τμ.6/216/2014
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:..επιδιώκεται η ανάκληση της 240/2013 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά, κατά τα ορθώς κριθέντα από το Κλιμάκιο, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ο σχετικός όρος της διακήρυξης περί της δυνατότητας επαύξησης του συμβατικού αντικειμένου δεν έχει δημοσιευθεί νομίμως, διότι στο σημείο ΙΙ.2.2. του σχετικού τυποποιημένου εντύπου δεν αναφέρεται ότι η ελεγχόμενη σύμβαση περιλαμβάνει «δικαιώματα προαίρεσης» και, ως εκ τούτου, ο όρος πρέπει να απαλειφθεί.Περαιτέρω, ο περιλαμβανόμενος αφενός μεν στο άρθρο 19 παρ. 1 της διακήρυξης, αφετέρου δε στο άρθρο 2 του σχεδίου σύμβασης όρος περί της δυνατότητας του Νοσοκομείου να παρατείνει μονομερώς τη σύμβαση για ένα έτος, και, κατόπιν έγγραφης συναίνεσης του αναδόχου, για επιπλέον έξι μήνες, νομίμως δημοσιεύθηκε στην Ε.Ε.Ε.Ε., γενομένου δεκτού του σχετικού λόγου ανάκλησης. Τούτο δε, διότι στη δημοσιευθείσα περίληψη της διακήρυξης στην Ε.Ε.Ε.Ε. έχει αναγραφεί στο σημείο ΙΙ.2.3. η δυνατότητα ανανέωσης της σύμβασης, στο σημείο δε ΙΙ.2.1. του ως άνω εντύπου με τίτλο «Συνολική ποσότητα ή έκταση» της σύμβασης ορίζεται ρητά ότι πρέπει να παρατίθεται συνολικός προϋπολογισμός, συμπεριλαμβανομένων των τυχόν παρατάσεων ή ανανεώσεων. Εξ άλλου, στην προκήρυξη που δημοσιεύθηκε στην Ε.Ε.Ε.Ε. στις 19.12.2012 αναγράφεται τόσο το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο όσο και η ηλεκτρονική διεύθυνση της αναθέτουσας αρχής, επομένως, κάθε υποψήφιος ανάδοχος που αμφέβαλλε σχετικά με τον αριθμό και την αξία των ανανεώσεων θα μπορούσε, επιδεικνύοντας εύλογο ενδιαφέρον, να επισκεφθεί την επίσημη ιστοσελίδα του Νοσοκομείου προκειμένου να ανατρέξει στο πλήρες κείμενο της διακήρυξης, σε κάθε δε, περίπτωση μπορούσε να επικοινωνήσει μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με το Τμήμα Προμηθειών του Νοσοκομείου και να λάβει τις αναγκαίες πληροφορίες. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, και δοθέντος ότι δεν αναδείχθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη άλλος λόγος διακωλυτικός της υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση, να ανακληθεί η 240/2013 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, να επιτραπεί η υπογραφή της σύμβασης μεταξύ της αιτούσας ανώνυμης εταιρείας με το διακριτικό τίτλο «....» και του .. Νοσηλευτικού Ιδρύματος … για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας των κτιριακών εγκαταστάσεων και του περιβάλλοντος χώρου του, υπό τον όρο να απαλειφθεί ο διατυπωθείς στο άρθρο 1 της Ενότητας Ι του Παραρτήματος Α της διακήρυξης όρος περί δυνατότητας ανάθεσης στον ανάδοχο πρόσθετων εργασιών πέραν των συμβατικών σε ποσοστό 30% για κάλυψη τυχόν εκτάκτων αναγκών που δεν μπορούν να προβλεφθούν, κατόπιν έγγραφης ειδοποίησης του αναδόχου εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος,..
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/422/2011
Επεξεργασία των σύμμεικτων αστικών απορριμμάτων:Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο όρος της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο «εφόσον ο διαγωνιζόμενος είναι Σύμπραξη εταιριών, το κριτήριο της ζητούμενης εμπειρίας θα πρέπει να πληρούται από όλα τα μέλη της κοινοπραξίας», αντίκειται, σύμφωνα με όσα αναλυτικά έγιναν δεκτά ανωτέρω, στη διάταξη του άρθρου 46 παρ. 4 του π.δ. 60/2007 και στην αρχή του ελεύθερου ανταγωνισμού, γεγονός που καθιστά μη νόμιμη στο σύνολό της τη διεξαγωγή της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, αφού η συγκεκριμένη πλημμέλεια εντοπίζεται στο κύκλο των δικαιούμενων προς συμμετοχή οικονομικών φορέων. Η παραδοχή αυτή ισχύει ανεξαρτήτως του ότι σχετική πλημμέλεια προβλήθηκε με την υποβολή ενστάσεως εκ μέρους δύο ενδιαφερομένων να συμμετάσχουν στον συγκεκριμένο διαγωνισμό οικονομικών φορέων. Και υπό οιανδήποτε άλλη, όμως, ερμηνευτική εκδοχή, ο επίμαχος όρος εξακολουθεί να είναι μη νόμιμος, αντιβαίνων στη διάταξη του άρθρου 42 παρ. 3 του π.δ. 60/2007, σύμφωνα με την οποία το ελάχιστο επίπεδο ικανοτήτων που απαιτείται για τη συγκεκριμένη σύμβαση, πρέπει σε κάθε περίπτωση να είναι συνδεδεμένο και ανάλογο προς το αντικείμενό της. Ως προς αυτό, επισημαίνεται καταρχάς ότι ο συγκεκριμένος όρος χρήζει ιδιαίτερης δικαιολογήσεως, εκ του λόγου ότι εισάγει περιορισμό στην αρχή του ελεύθερου ανταγωνισμού και το δικαίωμα των οικονομικών φορέων, να συμμετέχουν ως μέλη κοινοπρακτικών σχημάτων σε διαγωνισμό ανάθεσης υπηρεσιών. Περαιτέρω, ο σκοπός του συγκεκριμένου όρου, που συνίσταται στο γεγονός ότι « … ζητείται από όλους τους συμμετέχοντες η εμπειρία του συνολικού αντικειμένου προκειμένου να αποφευχθεί η έμμεση εκχώρηση του έργου σε νομικά ή φυσικά πρόσωπα που δεν θα διέθεταν την απαιτούμενη εμπειρία, άλλωστε το αντικείμενο του έργου είναι ενιαίο και δεν υπάρχουν κατηγορίες και ομάδες εργασιών … » (βλ. ανωτέρω αναφερόμενα έγγραφα) δεν δικαιολογεί αλλά καθιστά την πρόβλεψη του σχετικού περιορισμού δυσανάλογου, αφού ο επιδιωκόμενος σκοπός ικανοποιείται πλήρως με την προβλεπόμενη στο άρθρο 6 παρ. 12 περ. ii δ’ και ε’ απαίτηση της διακήρυξης περί υποβολής, ως τυπικού δικαιολογητικού συμμετοχής, υπεύθυνης δήλωσης ότι κάθε μία από τις συμπράττουσες εταιρίες ευθύνονται αλληλέγγυα και σε ολόκληρο για τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σύμβαση έναντι του Δήμου .... και περί ανάληψης της δέσμευσης, ότι σε περίπτωση ανάθεσης της σύμβασης θα συνταχθεί συμβολαιογραφικό έγγραφο στο οποίο θα αποτυπωθεί η σχετική δέσμευση. Δηλαδή, με την αναγνώριση της σχετικής συμβατικής ευθύνης διασφαλίζεται υπέρ του Δήμου .... πλήρως η άρτια και προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης από το μέλος της σύμπραξης που πληροί αυτοτελώς την απαιτούμενη από τη διακήρυξη εμπειρία σε ανάλογες εργασίες. Συναφώς, ο σκοπός του όρου ικανοποιείται και με την προβλεπόμενη στο άρθρο 3.1. υποχρέωση της σύμπραξης επιχειρήσεων, που θα λάβουν μέρος στο διαγωνισμό χωρίς συγκεκριμένη νομική μορφή, να συστήσουν για την υπογραφή της σύμβασης Κοινοπραξία με σκοπό την εξυπηρέτηση της σύμβασης, αφού με την σύσταση αυτή η εμπειρία των συμπραττουσών εταιριών καθίσταται κοινή υπέρ της κοινοπραξίας και διασφαλίζεται επίσης η άρτια εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου. Επίσης, επισημαίνεται ότι παρίσταται αντιφατικό να αναγνωρίζεται από την διακήρυξη η δυνατότητα χρήσης δάνειας εμπειρίας, η οποία κατοχυρώνεται ευθέως στο π.δ. 60/2007, στο οποίο η διακήρυξη ρητά παραπέμπει μεταξύ των διατάξεων που διέπουν τον επίμαχο διαγωνισμό (βλ. εισαγωγικό μέρος διακήρυξης), δηλαδή η δυνατότητα χρήσης τεχνικών ικανοτήτων τρίτων φορέων, προδήλως διότι οι σχετικές απαιτήσεις δεν πληρούνται από τα μέλη της κοινοπραξίας αυτοτελώς και συγχρόνως να μην αναγνωρίζεται η δυνατότητα της κοινοπραξίας να στηριχθεί στις τεχνικές δυνατότητες ορισμένων από τα ίδια τα μέλη της. Υπό την αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή, εάν δηλ. υποστηριχθεί ότι δεν αναγνωρίζεται ρητά η δυνατότητα της δάνειας εμπειρίας, καθίσταται πλημμελής η ίδια η διακήρυξη, αφού η χρήση δάνειας εμπειρίας κατοχυρώνεται ευθέως στη διάταξη του άρθρου 46 του π.δ. 60/2007 για λόγους ανάπτυξης του ευρύτερου δυνατού ανταγωνισμού. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΕΣ/ΤΜ.6/527/2012
ΕΛΣΥΝ/ΤΜ.6/3211/2013
Παροχή υπηρεσιών σίτισης:επιδιώκεται η ανάκληση της 91/2013 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με δεδομένα αυτά και αφού, σύμφωνα με όσα έγιναν προηγουμένως δεκτά, για την τροποποίηση του αριθμού των παρεχομένων ανά ημέρα σιτηρεσίων από τον ανάδοχο, δεν απαιτείται η σχετική δυνατότητα να προβλέπεται ρητά και συγκεκριμένα και να προσδιορίζεται ποσοτικά και ποιοτικά στην οικεία διακήρυξη, η επίμαχη τροποποίηση της από 23.1.2013 σύμβασης, βάσει του άρθρου 13 αυτής και του άρθρου Α.5.1. της οικείας διακήρυξης, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από το αιτούν, είναι νόμιμη. Κατά συνέπεια, η κρινόμενη αίτηση και η ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η 91/2013 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου, το δε οικείο σχέδιο σύμβασης μπορεί να υπογραφεί, δοθέντος ότι δεν αναδείχθηκε με την ανακαλούμενη πράξη άλλος λόγος διακωλυτικός της υπογραφής του.Ανακαλεί την 91/2013 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/33/2017
Προμήθεια...Με τα δεδομένα αυτά και όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα:Αναφορικά με τους προβλεπόμενους όρους α) στο άρθρο 3.6.12 της διακήρυξης, ότι καθ’ όλη τη διάρκεια ισχύος της εγγύησης καλής εκτέλεσης, ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος, εφόσον του ζητηθεί από την αναθέτουσα αρχή (στο πλαίσιο της απαιτούμενης συντήρησης του εξοπλισμού βάσεων των προδιαγραφών του) να την προμηθεύει με τα απαιτούμενα ανταλλακτικά, σύμφωνα με κατάλογο ανταλλακτικών που θα υποβάλει, στην τιμή που θα αναφέρει με την οικονομική του προσφορά., το κόστος δε των ανταλλακτικών και οι εργασίες αντικατάστασης αυτών βαρύνει την αναθέτουσα αρχή και β) στο άρθρο 3.6.13 της διακήρυξης, ότι ο ανάδοχος πρέπει να είναι σε θέση να αναβαθμίσει (να αντικαταστήσει με όμοια ή καλύτερα ή να προσθέσει επιπλέον) επιμέρους εξαρτήματα του προμηθευόμενου εξοπλισμού, το δε κόστος των ανταλλακτικών και εργασιών αναβάθμισης βαρύνουν την αναθέτουσα αρχή: Κατά παράβαση της αρχής της διαφάνειας, η οποία άλλωστε καταγράφεται και στο άρθρο 2 του π.δ. 118/2007, που απαιτεί οι όροι της διακήρυξης διαγωνισμού και συνακόλουθα οι όροι της οικείας σύμβασης να είναι σαφείς και πλήρεις, δεν έχει προσδιορισθεί η ποσότητα και η προϋπολογισθείσα δαπάνη για την προμήθεια των προαναφερόμενων ανταλλακτικών, με αποτέλεσμα να μην προσδιορίζεται επαρκώς το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της επίμαχης προμήθειας....Με τα δεδομένα αυτά κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της .... και της εταιρείας «....». για την προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία τριακοσίων είκοσι (320) πομπών επίγειας ψηφιακής ευρυεκπομπής.
ΕΣ/ΤΜ.6/2391/2016
ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ..ζητείται η ανάκληση της 156/2016 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της εταιρείας «....» και της «....» για την προμήθεια και εγκατάσταση 40.000 ταχυμετρικών υδρομετρητών..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά σε προηγούμενη (II) νομική σκέψη, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία, βάσιμο τον προβαλλόμενο πρώτο λόγο ανάκλησης, καθόσον κατά τη ρητή και σαφή διατύπωση των όρων της διακήρυξης, για τους τρίτους οικονομικούς φορείς απαιτείτο η προσκόμιση αποκλειστικώς των δικαιολογητικών της παρ. 13.3., που αποδεικνύουν τη δέσμευση του φορέα αυτού να παράσχει στον διαγωνιζόμενο τους αναγκαίους πόρους για την εκτέλεση της σύμβασης. ...Η προσφορά όμως, της αιτούσας εταιρείας ...., στην οποία και ανατέθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού, δεν πληρούσε τις απαιτήσεις (κριτήρια) τεχνικής καταλληλότητας που τίθενται με τη διακήρυξη αναφορικά ειδικώς με την προμήθεια υδρομετρητών, για την οποία γίνεται επίκληση των τεχνικών ικανοτήτων τρίτης εταιρίας («...»), διότι δεν προσκομίστηκαν πιστοποιητικά/βεβαιώσεις του ακριβούς περιεχομένου και της έντεχνης και εμπρόθεσμης εκτέλεσης συναφθεισών από αυτήν συμβάσεων, όπως απαιτεί επί ποινή αποκλεισμού η υποπαρ. 13.2.2.2 της διακήρυξης. Ειδικότερα για την τελευταία αυτή εταιρία δεν προσκομίστηκαν πιστοποιητικά ή βεβαιώσεις έντεχνης εκτέλεσης των συμβατικών παραδόσεων της τελευταίας πενταετίας,...Η ανωτέρω σύμβαση συνοδεύεται από δήλωση του εκπροσώπου της ... ότι, εξαιτίας της πολιτικής κατάστασης μεταξύ συριακής και τουρκικής κυβέρνησης, δεν ήταν δυνατή η λήψη επισημείωσης της σύμβασης της Χάγης(apostille) για την παραπάνω σύμβαση, καθώς και από ένορκη βεβαίωση του ίδιου εκπροσώπου το μεν ότι η Υπηρεσία Υδρεύσεως και Αποχετεύσεως της πόλης της Δαμασκού δεν είναι σε θέση να εκδώσει επιστολή επιβεβαίωσης της καλής εκτέλεσης της σύμβασης, λόγω της εμπόλεμης κατάστασης των δύο χωρών, το δε ότι η εταιρία εκτέλεσε την εν λόγω σύμβαση πωλήσεων 93.750 τεμαχίων υδρομετρητών έντεχνα και έγκαιρα(..)Η πρόβλεψη της υποπαρ. 13.4 της διακήρυξης και η δυνατότητα που παρέχει για αντικατάσταση εγγράφων από υπεύθυνη δήλωση ή ένορκη βεβαίωση, αφορά την διοικητική λειτουργία κάθε κράτους και την υποκατάσταση συγκεκριμένων δικαιολογητικών που τυχόν δεν εκδίδονται σε αυτό...Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι ο πρώτος λόγος ανάκλησης είναι βάσιμος και η προσβαλλομένη πρέπει να ανακληθεί κατά το κεφάλαιο αυτής που προσβάλλεται με το λόγο αυτό. Περαιτέρω το Τμήμα κρίνει ότι ο δεύτερος λόγος ανάκλησης είναι αβάσιμος..Αποφαίνεται ότι πρέπει να ανακληθεί εν μέρει η 156/2016 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεκτικού Συνεδρίου κατά το κεφάλαιο αυτής που προσβάλλεται με το πρώτο λόγο ανάκλησης και ότι δεν πρέπει να ανακληθεί κατά το προσβαλλόμενο με το δεύτερο λόγο ανάκλησης κεφάλαιο αυτής και να μην υπογραφεί το υποβληθέν σχέδιο συμβάσεως.
Αναθεωρήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/4/2017 Απόφαση, η οποία ανακαλεί την 156/2016 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης...)
ΕλΣυνΤμ.6/1644/2014
Παροχή υπηρεσιών συντήρησης πρασίνου: ζητείται η ανάκληση της 8/2014 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου..Με τα δεδομένα αυτά και, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη III της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι εν προκειμένω η υπεύθυνη δήλωση περί μη σύναψης υπεργολαβικής σύμβασης συνιστά δικαιολογητικό συμμετοχής, το οποίο πρέπει να κατατεθεί επί ποινή αποκλεισμού. Κατά συνέπεια, συνεπάγεται την απόλυτη απαγόρευση της υπεργολαβίας ανεξαρτήτως του γεγονότος αν ο υποψήφιος προτίθετο να κάνει χρήση της δυνατότητας που παρέχεται από τα άρθρα 45 και 46 του π.δ. 60/2007, ήτοι της δυνατότητας να χρησιμοποιήσει τον υπεργολάβο προκειμένου να αποκτήσει την τεχνική, επαγγελματική και οικονομική ικανότητα να αναλάβει την εκτέλεση της σύμβασης. Το συμπέρασμα αυτό επιρρωνύεται άλλωστε και από το γεγονός ότι σε κανένα σημείο της διακήρυξης δεν αναφέρεται η δυνατότητα των υποψηφίων να προσφύγουν στην προβλεπόμενη από τις ανωτέρω διατάξεις δάνεια εμπειρία, ώστε να αποδείξουν την καταλληλότητά τους να εκτελέσουν το συμβατικό αντικείμενο. Για τους λόγους αυτούς αβασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση ότι ο επίμαχος όρος της διακήρυξης συνιστά επιτρεπόμενη απαγόρευση της υπεργολαβίας κατά την εκτέλεση της σύμβασης, καθώς ως εκ του τρόπου διατύπωσής του, ο όρος αυτός έχει ως συνέπεια επιπλέον τον περιορισμό της δυνατότητας συμμετοχής στο διαγωνισμό επιχειρήσεων που είχαν πρόθεση να επικαλεστούν τις ικανότητες υπεργολάβου, ώστε να κριθούν κατάλληλες για να εκτελέσουν τη σύμβαση. Κατά συνέπεια, ο επίμαχος όρος αντίκειται στα άρθρα 45 και 46 του π.δ. 60/2007, γεγονός που καθιστά πλημμελή τη διακήρυξη του διαγωνισμού. Περαιτέρω, το προβαλλόμενο με την αίτηση ανάκλησης γεγονός της ανάπτυξης ανταγωνισμού κατά τη διαγωνιστική διαδικασία με την κατάθεση 23 προσφορών δεν μπορεί να αξιολογηθεί εν προκειμένω υπέρ της αιτούσας, καθώς αφενός έχει ασκηθεί ένσταση κατά του συγκεκριμένου όρου και αφετέρου η κατάθεση προσφορών είναι στάδιο μεταγενέστερο του διενεργηθέντος από το Κλιμάκιο ελέγχου, ο οποίος αφορούσε αποκλειστικά τη διακήρυξη και όχι τη διαδικασία του διαγωνισμού.(..)η προσβαλλόμενη πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί και η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/235/2015
Σίτιση φοιτητών..Η ως άνω ασάφεια δε των όρων της διακήρυξης πλήττει ουσιωδώς το κύρος αυτής, συμπαρασύροντας ολόκληρη την επακολουθήσασα διαγωνιστική διαδικασία, καθόσον ανάγεται σε πλημμέλεια αφορώσα ένα ουσιώδες στοιχείο της εκτέλεσης των επίμαχων υπηρεσιών και συγκεκριμένα της οικονομικής επιβάρυνσης που τελικά θα επωμιστεί ο ανάδοχος ή η αναθέτουσα αρχή κατά την εκτέλεση της σύμβασης. Πέραν των ανωτέρω, ο όρος 13, από την εφαρμογή του οποίου γεννάται μία πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση του φορέα, είναι μη νόμιμος για τον πρόσθετο λόγο ότι από το πλέγμα των κείμενων διατάξεων συνάγεται ότι στην ορισθείσα με την Φ.547452/Β3/9.5.2007 Κ.Υ.Α. τιμή του σιτηρεσίου ενσωματώνονται όλες οι δαπάνες που αντιστοιχούν στο κόστος παραγωγής και διάθεσης των γευμάτων..Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης για την εκτέλεση της υπηρεσίας σίτισης φοιτητών του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος … κατά το χρονικό διάστημα από 1.9.2015 έως και 31.12.2018.
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/6634/2015