Προμήθεια αντιδραστηρίων και αναλωσίμων υλικών:..αβασίμως προβάλλεται ότι η διάταξη του άρθρου 73 παρ. 2 του ν. 4146/2013 εισάγει ανεπίτρεπτο περιορισμό στο δικαίωμα παροχής έννομης προστασίας για τους διαγωνιζομένους από τα δικαστήρια (άρθρα 20 παρ. 1 και 2 Συντ., 6 παρ. 1 Ε.Σ.Δ.Α.), δεδομένου ότι η διαδικασία προσυμβατικού ελέγχου αφορά, προεχόντως, στην αναθέτουσα αρχή, οι συμμετέχοντες δε στον οικείο διαγωνισμό δύνανται σε κάθε περίπτωση να προσφύγουν αυτοτελώς στα αρμόδια δικαστήρια και να ζητήσουν την ικανοποίηση των εννόμων συμφερόντων τους που απορρέουν από τη σχετική διαδικασία, ενώ η προθεσμία, καθώς και η άσκηση της προδικαστικής προσφυγής και της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων κατά της απόφασης κατακύρωσης των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 5 και 6 του ν. 3886/2010, κωλύουν τη σύναψη της σύμβασης, ενώ η άσκηση κατά της τελευταίας αίτησης ακύρωσης δεν καθίσταται άνευ αντικειμένου σε περίπτωση υπογραφής της σύμβασης με την αναδειχθείσα ανάδοχο εταιρεία, αφού η αναγνωρισμένη με δικαστική απόφαση παρανομία της κατακυρωτικής απόφασης μπορεί να αποτελέσει το θεμέλιο αποζημιωτικής αγωγής κατά του Δημοσίου. Περαιτέρω, η προαναφερόμενη διάταξη δεν αντιβαίνει στην αρχή της ίσης δικονομικής μεταχείρισης των διαγωνιζομένων (άρθρο 4 του Σ.), όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση, καθόσον η ανάδοχος και η αιτούσα εταιρεία, η οποία κατετάγη εν προκειμένω δεύτερη κατά σειρά μειοδοσίας, δεν τελούν υπό όμοιες συνθήκες, αφού η μεν αιτούσα συνιστά τρίτο πρόσωπο που δεν σχετίζεται πλέον με την υπόθεση της ανάθεσης της εν λόγω προμήθειας, η δε ανάδοχος εταιρεία απέκτησε, δια της οριστικής κατακυρώσεως των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού, την ιδιότητα του συμβαλλόμενου προσώπου, το οποίο και μόνο συνιστά (μαζί με την αντισυμβαλλόμενη αναθέτουσα αρχή), ενόψει του προεκτεθέντος σκοπού της διάταξης και της φύσης του διενεργούμενου προσυμβατικού ελέγχου, υποκείμενο των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που απορρέουν από την ελεγχόμενη σύμβαση και έχει αποκλειστικά τη δυνατότητα άσκησης αίτησης ανάκλησης.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, ορθώς απορρίφθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση η αίτηση της εταιρείας «….» για ανάκληση της 78/2013 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου και, απορριπτομένων ως αβασίμων των οικείων λόγων αναθεώρησης, πρέπει να απορριφθούν εν συνεχεία ως απαράδεκτοι οι λοιποί ισχυρισμοί της αιτούσας, με τους οποίους προβάλλονται πλημμέλειες της διαγωνιστικής διαδικασίας, καθόσον με αυτούς δεν πλήττεται η αιτιολογία της προσβαλλομένης απόφασης περί απορρίψεως της αίτησης ανάκλησης. (..)Απορρίπτει την αίτηση της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «…», για αναθεώρηση της 3256/2013 απόφασης του VI Τμήματος (Γ΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Περί νομιμοποίησης δαπανών Ειδικού Λογαριασμού.Ενόψει των πραγματικών δεδομένων που εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, δεν μπορεί να υποστηριχθεί, σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά στις σκέψεις 3 και 5, ότι η επίμαχη διάταξη του άρθρου 36 παρ. 10 του ν. 4186/2013 κατά το μέρος που «θεωρεί νόμιμες» τις προαναφερόμενες δαπάνες καταλύει τον συνταγματικώς κατοχυρωμένο κατασταλτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου και αντίκειται, ως εκ τούτου, στο άρθρο 98 παρ. 1 περ. γ΄ του Συντάγματος....Kατ’ ακολουθίαν των γενομένων δεκτών στη σκέψη 7, η Ολομέλεια του Δικαστηρίου επιλύοντας το παραπεμφθέν σε αυτή από το ΙV Τμήμα ζήτημα της συνταγματικότητας ή μη των διατάξεων του άρθρου 36 παρ. 10 του ν. 4186/2013, αποφαίνεται ότι οι διατάξεις αυτές δεν αντίκεινται στο άρθρο 98 παρ. 1 του Συντάγματος και είναι, ως εκ τούτου, ισχυρές και εφαρμοστέες.

Κατασκευή κτιρίου γεωτεχνικών υπηρεσιών:..Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι η διάταξη του άρθρου 2 παρ. 2 περ. γ΄ υποπερ. δδ΄ του ν. 4013/2011, όπως ισχύει, δεν αντιβαίνει κατά περιεχόμενο στο άρθρο 98 παρ. 1 εδ. β΄ του Συντάγματος, καθόσον η καθιέρωση ενός επιπλέον διοικητικού προσταδίου ελέγχου, όπως είναι ο έλεγχος από την ως άνω Ανεξάρτητη Αρχή, που απολήγει στην έκδοση της απόφασης που εγκρίνει τη συμπληρωματική σύμβαση, ουδόλως μεταβάλλει ή απομειώνει την ανατεθείσα από την ανωτέρω συνταγματική διάταξη αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου εφ’ όλης της διαδικασίας σύναψης των συμβάσεων αυτών, δεδομένου ότι κατατείνει αφ’ ενός στην ενίσχυση της διαφάνειας της προηγηθείσας διοικητικής διαδικασίας (βλ. άρθρο 1 του ν. 4013/2011 και την οικεία εισηγητική έκθεση), καθόσον αφορά σε ειδικές περιπτώσεις ανάθεσης δημόσιων συμβάσεων με προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, οι οποίες, λόγω του υψηλού κριτηρίου υποκειμενικότητας που ενέχουν, αποτελούν πεδίο αυξημένης επικινδυνότητας και εμφιλοχώρησης κρουσμάτων διαφθοράς, αφ’ ετέρου δύναται, ενόψει και των ειδικών χαρακτηριστικών των ως άνω υποβαλλόμενων συμβάσεων, να εξυπηρετεί το γενικότερο δημόσιο συμφέρον και να συμβάλει θετικά στην άσκηση του ελέγχου που θα διεξάγει μεταγενεστέρως, κατά συνταγματική επιταγή, το Ελεγκτικό Συνέδριο. Περαιτέρω, το Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι απορριπτέος τυγχάνει και ο ισχυρισμός της αιτούσας περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων αυτής, όσον αφορά στον χρόνο υποβολής του φακέλου στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, δεδομένου ότι η υποβολή αυτή μετά την έκδοση της απόφασης για την έγκριση της συμπληρωματικής σύμβασης αποδεικνύει τη γνώση των οργάνων αυτών περί ισχύος της εν λόγω διαδικασίας, ο χρόνος δε της ως άνω υποχρέωσης υποβολής προκύπτει με σαφή τρόπο από τις προεκτεθείσες διατάξεις, ενώ, περαιτέρω, η αναγνώριση πλάνης στην περίπτωση που η εγκριτική της συμπληρωματικής σύμβασης απόφαση εκδίδεται σε χρόνο αρκετά μεταγενέστερο της έναρξης ισχύος της εξαιρετικής νομιμοποιητικής διάταξης του ν. 4146/2013, θα οδηγούσε κατ’ ουσίαν σε ανεπίτρεπτη επέκταση αυτής. Κατά τη γνώμη, όμως, του Συμβούλου Γεωργίου Βοΐλη, η μη τήρηση και μόνο του ως άνω τύπου της προηγούμενης σύμφωνης γνώμης της Ανεξάρτητης Αρχής και εφ’ όσον η υπό κρίση σύμβαση δεν πάσχει οποιασδήποτε άλλης πλημμέλειας σύμφωνα με τις διατάξεις που τη διέπουν, δεν αρκεί από μόνη της για να αποτελέσει διακωλυτικό λόγο για τη σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης. Πλην, όμως, η γνώμη αυτή δεν εκράτησε.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα αποφαίνεται, κατά πλειοψηφία, ότι η αίτηση της Περιφέρειας ... για αναθεώρηση της 3630/2013 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να απορριφθεί.

Προγραμματική σύμβαση....Στην υπό κρίση υπόθεση, υποβάλλεται προς έλεγχο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης (άρθρο 100 του ν. 3852/2010) μεταξύ του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων  ... - ... και του Δήμου .... με αντικείμενο την «Υποστήριξη για τη διεξαγωγή στο ΕΣΗΔΗΣ του διαγωνισμού για την παροχή υπηρεσιών - Μεταβατική φάση διαχείρισης απορριμμάτων ΧΥΤΑ ...». Πλην όμως,  στα οικεία σχέδια που επισυνάπτονται στην 330/2019 εγκριτική απόφαση του δημοτικού συμβουλίου .... και την 18/2019 απόφαση του Δ.Σ.  του ανωτέρω Συνδέσμου δεν προσδιορίζεται η προϋπολογισθείσα αξία της προγραμματικής σύμβασης (άρθρο 3),  αλλά  αντιθέτως αναφέρεται ότι η « ... παρούσα προγραμματική σύμβαση είναι  άνευ οικονομικού ανταλλάγματος ...». Δεδομένου ότι  από την προϋπολογιζόμενη δαπάνη  συναρτάται  άμεσα η διάγνωση της αρμοδιότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου προς διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου επί συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας (άρθρο 98 παρ. 1 β' του Συντάγματος), και το στοιχείο αυτό δεν εξειδικεύεται στο διαβιβαστικό έγγραφο που αναφέρεται στην αρχή της παρούσας ούτε προκύπτει από κάποιον άλλο στοιχείο του φακέλου, το Κλιμάκιο κρίνει ότι απαραδέκτως εισάγεται ενώπιον του προς έλεγχο το οικείο σχέδιο σύμβασης.

Αντίθεση ή μη του άρθρου 17 παρ. 2 του ν. 4332/2015 στις διατάξεις του άρθρου 98 παρ. 1 περ. α΄, β΄ και γ΄ του Συντάγματος,(...) Από την επίμαχη διάταξη του άρθρου 17 παρ. 2 του ν. 4332/2015, προκύπτει ότι η βούληση του νομοθέτη δεν ήταν να υπερκεράσει – θέσει εκποδών το θεσμό του Παρατηρητηρίου Τιμών της Ε.Π.Υ.- αλλά να ρυθμίσει το ζήτημα της εξόφλησης υλικών και υπηρεσιών που οι τιμές τους δεν περιλαμβάνονται στο εν λόγω Παρατηρητήριο και δεν υφίστανται παρόμοιες προηγούμενες συμβάσεις. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και δεδομένου ότι η τιμή των μεταφορικών του υγρού οξυγόνου είναι καταγεγραμμένη στο Παρατηρητήριο Τιμών, η επίμαχη διάταξη (17 παρ. 2 του ν. 4332/2015) δεν χρήζει εφαρμογής στην υπό κρίση περίπτωση και συνεπώς παρέλκει η κρίση περί του εάν αυτή είναι αντίθετη προς τις διατάξεις του άρθρου 98 του Συντάγματος.

Άρση καταλογισμού λόγω νομιμοποιητικής διάταξης.Με βάση τα ανωτέρω και κατά τα δεσμευτικώς κριθέντα με την 981/2016 απόφαση της Ολομέλειας, ενόψει των προεκτιθέμενων πραγματικών δεδομένων, ως προς το είδος, το ύψος, το εύρος και τις πλημμέλειες διενέργειας των επίμαχων δαπανών, δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι η διάταξη της παρ. 10 του άρθρου 36 του ν. 4186/2013 κατά το μέρος που «θεωρεί νόμιμες» τις προαναφερόμενες δαπάνες, καταλύει τον συνταγματικώς κατοχυρωμένο κατασταλτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου και αντίκειται ως εκ τούτου στο άρθρο 98 παρ. 1 περ. γ΄ του Συντάγματος. Συνεπώς, οι επίμαχες δαπάνες νομιμοποιούνται δυνάμει της ως άνω διάταξης και κατ΄ ακολουθίαν αίρεται ο καταλογισμός σε βάρος του εκκαλούντος

Κατασκευή έργου...Επειδή, με την κρινομένη αίτηση προβάλλεται ότι τόσο η υπ’ αριθμ. 1026 (Απόσπασμα της Πράξης 28)/25.5.2015 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της καθ΄ ής, με την οποία απορρίφθηκε η από 4.5.2015 ένσταση της αιτούσας κατά του από 27.4.2015 πρακτικού της Επιτροπής του Διαγωνισμού και εγκρίθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού όσο και η υπ΄ αριθμ. 1360 (Απόσπασμα της Πράξης 36)/ 29.6.2015 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, με την οποία απορρίφθηκε η από 15.6.2015 προσφυγή της αιτούσας κατά της προαναφερθείσας αποφάσεως, έχουν εκδοθεί από αναρμόδιο όργανο διότι, κατά τα άρθρα 4.1 περ. η) και θ) και 4.2 εδάφ. 1 της διακηρύξεως που διέπει τον επίδικο διαγωνισμό, η σχετική αρμοδιότητα ανήκε στην Προϊσταμένη Αρχή του έργου, ήτοι, κατά το άρθρο 1.3 της αυτής διακηρύξεως, την Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας ... Κατόπιν, όμως, της κατά τα ανωτέρω απορρίψεως των ισχυρισμών της αιτούσης περί μη συνδρομής στο πρόσωπο της παρεμβαινούσης των τυπικών προϋποθέσεων συμμετοχής στον διαγωνισμό, οι ως άνω αιτιάσεις της αιτούσης, αναγόμενες σε τυπικές πλημμέλειες των επιμάχων πράξεων της Οικονομικής Επιτροπής της καθ΄ ής είναι απορριπτέες προεχόντως ως αλυσιτελώς προβαλλόμενες, δεδομένου ότι α) κατά τον έλεγχο της συνδρομής των τασσομένων κατά την διακήρυξη τυπικών προϋποθέσεων συμμετοχής στην διαγωνιστική διαδικασία, τα όργανα του διαγωνισμού ασκούν δεσμία αρμοδιότητα και β) η αιτούσα δεν αμφισβητεί τα κρίσιμα πραγματικά στοιχεία, βάσει των οποίων κρίθηκε το παραδεκτό της προσφοράς της παρεμβαινούσης (ΕΑ 949/2011).

Επενδυτικά σχέδια παραγωγής ηλεκτρισμού από ηλιακή ενέργεια – Καταβολή διαφοράς επιχορήγησης κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 20 παρ.21 του ν. 4146/2013. Μετά την αντικατάσταση της διάταξης της περίπτωσης β, της παραγράφου 1 του άρθρου 241 του ν. 4072/2012 (Α΄86), με την διάταξη της παραγράφου 21 του άρθρου 20 του ν. 4146/2013 (Α΄90), σε περίπτωση που η αρμόδια Υπηρεσία προχωρήσει σε ικανοποίηση αιτημάτων επενδυτών και καταβολής διαφοράς επιχορήγησης, δεν απαιτείται δήλωση παραίτησης αυτών από ένδικα βοηθήματα και από αξιώσεις των για καταβολή τόκων. (ομοφ.)

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ:Επειδή, σύμφωνα με τα εκτεθέντα στις προηγούμενες σκέψεις, η ανωτέρω αιτιολογία με την οποία έγινε δεκτή η προδικαστική προσφυγή της παρεμβαίνουσας εταιρείας «... Α.Ε.» φαίνεται νόμιμη, οι δε προβαλλόμενοι περί του αντιθέτου λόγοι της υπό κρίση αιτήσεως ότι εφόσον η φορολογική ενημερότητα βάσει της οποίας εκδόθηκε η ενημερότητα πτυχίου είχε λήξει κατά την ημέρα του διαγωνισμού, μόνον με υπεύθυνη δήλωση μπορούσε, βάσει της διάταξης του άρθρου 23 (περίπτ. 23.2.1) της διακήρυξης, να αποδειχθεί και όχι και με υποβληθέντα αποδεικτικά φορολογικής ενημερότητας, καθώς και ότι η σχετική υπεύθυνη δήλωση που υπεβλήθη από τη ... Α.Ε. για την απόδειξη της φορολογικής της ενημερότητας, έπρεπε, σύμφωνα με την ίδια διάταξη, να φέρει θεώρηση του γνησίου της υπογραφής, δεν πιθανολογούνται σοβαρώς ως βάσιμοι.Επειδή, κατόπιν αυτών, πρέπει να απορριφθεί η υπό κρίση αίτηση και να γίνει δεκτή η παρέμβαση που ασκήθηκε από την «... ΑΕ», καθώς και οι λοιπές παρεμβάσεις που ασκήθηκαν σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 1 τρίτη υποπαρ. του ν. 3900/2010. Περαιτέρω, η Επιτροπή κρίνει ότι πρέπει να καταπέσει το ήδη καταβληθέν παράβολο των 100 ευρώ, να απαλλαγεί, όμως, ο αιτών της καταβολής του λοιπού επιβλητέου, σύμφωνα με τα προκτεθέντα, παραβόλου, δεδομένου ότι το ζήτημα αν το άρθρο 11 της από 4.12.2012 πράξης νομοθετικού περιεχομένου, και ήδη το άρθρο 28 του ν. 4111/2013, είναι σύμφωνο προς διατάξεις του Συντάγματος και του ενωσιακού δικαίου, ως προς το οποίο ο αιτών ευλόγως διατηρούσε αμφιβολίες, κρίνεται για πρώτη φορά από την Επιτροπή Αναστολών της Ολομελείας, καθώς και ότι, μετά την επίλυση του ζητήματος αυτού, η Επιτροπή αποφάσισε να κρατήσει την υπόθεση και να δικάσει την κρινόμενη αίτηση ασφαλιστικών μέτρων χωρίς να δοθεί η δυνατότητα στον αιτούντα να εκτιμήσει, ενόψει των κριθέντων ως προς το εν λόγω ζήτημα, που αφορά στο συνταγματικό του δικαίωμα να έχει πρόσβαση στην προσωρινή δικαστική προστασία, το ενδεχόμενο υποβολής παραίτησης από την κρινόμενη αίτηση.

Εκμίσθωση αποτεφρωτήρα επικινδύνων αποβλήτων:..Η αιτούσα, αν και με το από 3.8.2015 υπόμνημά της επί των αιτιάσεων της απορριπτικής της προδικαστικής προσφυγής αποφάσεως προβάλλει ότι ειδικά τεχνικά χαρακτηριστικά της σύμβασης επιβάλλουν την πρόβλεψη του προσόντος της εμπειρίας στο πρόσωπο του φορέως και όχι των στελεχών του, εντούτοις, ούτε με την προδικαστική προσφυγή ούτε με την κρινόμενη αίτηση, όπως εξειδικεύτηκε με το ως άνω υπόμνημα, εξειδικεύει για ποιο λόγο αποκλείεται η συμμετοχή της στον διαγωνισμό ή καθίσταται δυσχερής η υποβολή προσφοράς σε αυτόν από την πρόβλεψη του συγκεκριμένου όρου. Εξ άλλου, με τα ανωτέρω εκτιθέμενα στην 265/28.7.2015 απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΕΔΣΝΑ, αιτιολογείται, κατ΄ αρχήν, η πρόβλεψη του ανωτέρω όρου, ο οποίος, άλλως τε, ως εκ της φύσεώς του, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι παραβιάζει τη διάταξη του άρθρου 5 παρ. 1 του Συντάγματος ή τους κανόνες του ενωσιακού δικαίου. Υπό τα δεδομένα αυτά, δεν πιθανολογείται σοβαρώς ως βάσιμος ο λόγος αυτός.