Προμήθεια κουτιών γάλακτος...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη νομική σκέψη που προηγήθηκε μη νόμιμα ο Δήμος ενέκρινε τη χορήγηση γάλακτος ΕΒΑΠΟΡΕ αντί για φρέσκο στους υπαλλήλους του (καθαριότητας, τεχνικών έργων, σχολικών φυλάκων, υπηρεσίας πρασίνου, υπηρεσίας νεκροταφείου και εποχικού προσωπικού) για το έτος 2009, καθόσον, από τα συνημμένα στα ως άνω χρηματικά εντάλματα δικαιολογητικά δεν αποδεικνύεται η αντικειμενική αδυναμία του Δήμου να χορηγήσει σε καθημερινή βάση 1 λίτρο φρέσκου γάλακτος. Οι ισχυρισμοί του Δήμου στην αριθ. πρωτ. 2715/20.2.2009 απόφαση του Δημάρχου του ότι δεν υπάρχει η κατάλληλη κτιριακή υποδομή για την καθημερινή εστίαση των υπαλλήλων, ούτε το απαραίτητο προσωπικό για τη φύλαξη και διανομή του φρέσκου γάλακτος κρίνονται ανεπαρκείς, καθόσον, δεδομένης της βούλησης του Νομοθέτη από το έτος 2003 για καθημερινή παροχή ενός λίτρου γάλακτος για λόγους ατομικής προστασίας και υγιεινής, η έλλειψη των ως άνω ελαχίστων προδιαγραφών (αν θεωρηθεί ότι αναγκαίως απαιτούνται), οφείλεται αποκλειστικά σε υπαιτιότητα της δημοτικής αρχής, με αποτέλεσμα να καταστρατηγούνται στην ουσία τους οι ως άνω διατάξεις, που αποκλειστικό σκοπό έχουν την πρόληψη και προστασία της υγείας συγκεκριμένης ευπαθούς μερίδας εργαζομένων. Περαιτέρω, αν και προσκομίστηκε κατάσταση των φερόμενων ως δικαιούχων υπαλλήλων, από τα συνημμένα στα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δικαιολογητικά, δεν προκύπτει ο πραγματικός χρόνος παράδοσης στους δικαιούχους υπαλλήλους της αναλογούσας ποσότητας γάλακτος (υπάρχει μόνο γενική αναφορά για παροχή μαζικής ποσότητας σε κάθε υπάλληλο εντός δύο χρονικών περιόδων, από 16.3.09 έως 19.11.09 και από 20.11.09 έως 31.12.09), ούτε ο τρόπος διάθεσης (σε καθημερινή βάση ή όχι), ώστε να βρίσκει εφαρμογή η σχετική εκ της ως άνω ΚΥΑ υποχρέωση του Δήμου για καθημερινή παροχή 1 λίτρου γάλακτος στους εργαζόμενους. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες κι επομένως αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Προμήθεια γάλακτος...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Τμήμα κρίνει ότι μη νόμιμα ο Δήμος ... ενέκρινε τη χορήγηση γάλακτος τύπου «εβαπορέ» αντί για φρέσκο στους δικαιούχους υπαλλήλους του για το έτος 2009, ολοκληρώνοντας μάλιστα τη διαδικασία της προμήθειας ετεροχρονισμένα, ήτοι περί το τέλος του έτους αυτού, με συνέπεια την καταστρατήγηση των ως άνω διατάξεων, που αποκλειστικό σκοπό έχουν την πρόληψη και προστασία της υγείας των δικαιούχων εργαζομένων, με την πρόβλεψη χορήγησης γάλακτος σε ημερήσια βάση. Εξάλλου, η απουσία ιατρού εργασίας δεν συνιστά λόγο αντικειμενικής αδυναμίας που δικαιολογεί την επικαλούμενη από το Δήμο αδυναμία χορήγησης εγκαίρως ενός λίτρου φρέσκου γάλακτος ημερησίως στους δικαιούχους αυτού και τούτο, διότι ούτε από τις προαναφερόμενες διατάξεις της Κ.Υ.Α. 53361/2006 ούτε από άλλη διάταξη της κείμενης νομοθεσίας τίθεται ως προϋπόθεση για τη χορήγηση γάλακτος στους εργαζόμενους η προηγούμενη γνώμη του ιατρού εργασίας.Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, η εντελλόμενη με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και συνεπώς, τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Προμήθεια γάλακτος...Με δεδομένα τα ανωτέρω νομίμως ο Δήμος προέβη στην προμήθεια γάλακτος τύπου εβαπορέ, ενόψει της αντικειμενικής αδυναμίας του να χορηγήσει φρέσκο γάλα (βλ. Πρ. ΚΠΕΔ στο VII Tμ. 185/2018). Αντίθετα, όμως, και ενόψει του ότι το γάλα χορηγείται με σκοπό την άμεση κατανάλωσή του σε καθημερινή βάση προς προστασία της υγείας των εργαζομένων, δεν είναι δυνατή η αναδρομική χορήγησή του, καθόσον δεν μπορεί πλέον να εκπληρωθεί ο σκοπός της, η άμεση δηλαδή και καθημερινή κατανάλωσή του. Τούτο δοθέντος, αφενός μη νομίμως   ο Δήμος προκήρυξε στις 26.6.2018 την προμήθεια γάλακτος και για το διαδραμόν χρονικό διάστημα του έτους 2018 και αφετέρου μη νομίμως προέβη στην κατακύρωση των αποτελεσμάτων αυτού μετά τη λήξη του έτους 2018, στο οποίο η προμήθεια αυτή αφορούσε. Συνεπώς η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη για την ως άνω αιτία και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. 

Προμήθεια κουτιών γάλακτος...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι, ανεξαρτήτως του ότι δεν αποδεικνύονται οι λόγοι της αντικειμενικής αδυναμίας για έγκαιρη ημερήσια χορήγηση φρέσκου γάλακτος, μη νόμιμα ο Δήμος ενέκρινε τη χορήγηση γάλακτος εβαπορέ στους δικαιούχους υπαλλήλους του για το έτος 2006 σε μαζικές ποσότητες ολοκληρώνοντας τη διαδικασία της προμήθειας ετεροχρονισμένα, ήτοι τρία και πλέον έτη μετά το κρίσιμο έτος χορήγησης του ως άνω είδους, με συνέπεια την καταστρατήγηση των ως άνω διατάξεων, που αποκλειστικό σκοπό έχουν την πρόληψη και προστασία της υγείας των δικαιούχων εργαζομένων. Η εν λόγω καθυστέρηση οφείλεται αποκλειστικώς σε υπαιτιότητα του Δήμου, απορριπτομένων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών, καθ’ ότι δεν αποδείχθηκε η ύπαρξη οποιασδήποτε αντικειμενικής αδυναμίας, η οποία να παρεμπόδιζε τις υπηρεσίες του Δήμου να προβούν στην έγκαιρη χρονικώς έναρξη και ολοκλήρωση της διαδικασίας ανάθεσης της εν λόγω προμήθειας, σε συνδυασμό με την αδιαμφισβήτητη γνώση των αρμοδίων υπηρεσιών του Δήμου για τις δυσχέρειες και τον χρονοβόρο χαρακτήρα της σχετικής διαγωνιστικής διαδικασίας. Επίσης, πρέπει να απορριφθεί και ο ισχυρισμός του Δήμου, που σχετίζεται με την έκδοση της Κ.Υ.Α. 53361/2.10.2006, αφού η αλλαγή του κανονιστικού πλαισίου δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να δικαιολογήσει την προκύπτουσα από τα στοιχεία του φακέλου και τα διδάγματα της κοινής πείρας αδικαιολόγητη καθυστέρηση του Δήμου να προβεί εγκαίρως στη διαδικασία ανάθεσης της προμήθειας, την οποία όφειλε να είχε εκκινήσει σε χρόνο προγενέστερο του έτους 2006. Τέλος, το Τμήμα επισημαίνει, ότι κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 25 παρ.1 εδ. α΄του π.δ/τος 60/2007, προσφυγή στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, κατόπιν τακτικού διαγωνισμού, χωρεί μόνον όταν είτε δεν υποβλήθηκαν καθόλου προσφορές, είτε όλες όσες υποβλήθηκαν κρίθηκαν απαράδεκτες ή μη κανονικές (βλ. Πράξεις IV Τμ.44/2007, 58/2008), περίπτωση που δεν συνέτρεχε εν προκειμένω, αφού η προσφορά της εταιρείας «….» κρίθηκε αποδεκτή κατά το στάδιο ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής (βλ. το από 31.3.2008 πρακτικό της Επιτροπής Αξιολόγησης του διαγωνισμού και την … απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής) χωρίς περαιτέρω τα αρμόδια όργανα του Δήμου να προβούν, ως όφειλαν, στο άνοιγμα της οικονομικής της προσφοράς πριν προχωρήσουν στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων. Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ένταλμα αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

«Προμήθεια ειδών διατροφής για τους παιδικούς σταθμούς του Δήμου, για το Κοινωνικό Παντοπωλείο και φρέσκου γάλακτος για εργαζομένους του Δήμου και των Νομικών του Προσώπων 2022»

Καταβολή αμοιβής στους φερόμενους ως δικαιούχους δημοτικούς υπαλλήλους της αξίας του γάλακτος(...) Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι η έγκριση της καταβολής χρηματικού ποσού ίσου με την αξία του γάλακτος στους δικαιούχους που ορίζονται στην Κ.Υ.Α. 53361/11.10.2006 (ΦΕΚ Β΄ 1503), όπως τροποποιήθηκε με την Κ.Υ.Α. ΤΤ/36586/30.7.2007 (ΦΕΚ Β΄ 1323), δεν έγινε εγκαίρως κατά παραδοχή του πρώτου λόγου διαφωνίας της αναπληρώτριας Επιτρόπου. Ειδικότερα, από την έναρξη των ετών 2011 και 2012, οπότε και δημιουργήθηκε η υποχρέωση παροχής γάλακτος σε ορισμένους δικαιούχους υπαλλήλους του Δήμου, έως την εν τέλει έγκριση της σε χρήμα καταβολής της (20.12.2012), παρήλθε μεγάλο χρονικό διάστημα, το οποίο δεν δικαιολογείται από λόγους οφειλόμενους σε υπαιτιότητα του Δήμου .... Αντιθέτως, ενόψει του χρόνου έναρξης των διαγωνιστικών διαδικασιών (τέλος Σεπτεμβρίου 2011 και τέλος Ιουλίου 2012), προκύπτει ότι η αδυναμία χορήγησης φρέσκου γάλακτος και κατ΄επέκταση η αποτίμηση και καταβολή αυτού σε χρήμα οφείλεται σε υπαιτιότητα των αρμοδίων για τη διενέργεια των διαγωνισμών οργάνων του Δήμου, τα οποία παρέλειψαν να εκκινήσουν εγκαίρως, τις σχετικές διαδικασίες.

Προμήθεια φρέσκου γάλακτος για τις ανάγκες του εργατοτεχνικού προσωπικού του Δήμου.Από τη μη ανάλωση των κονδυλίων που είχαν προβλεφθεί για την αρχική σύμβαση αφού μέχρι τώρα έχουν τιμολογηθεί 74.730 λίτρα φρέσκου γάλακτος έναντι 195.264 λίτρων συνολικής ποσότητας, δεν συνάγεται πρόθεση αποφυγής εφαρμογής των διατάξεων του ν. 4412/2016, δεδομένου ότι τα υπόλοιπα 120.534 λίτρα φρέσκου γάλακτος που αντιστοιχούν στις ανάγκες του.., δεν δύνανται, λόγω της προαναφερόμενης διατάραξης της οικονομικής ισορροπίας της σύμβασης σε βάρος της αναδόχου εταιρείας, να τιμολογηθούν με την αρχική τιμή 0,78 ευρώ ανά λίτρο. Άλλωστε, δεν προβάλλεται από την Επίτροπο, ούτε αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου που τέθηκαν υπόψη του Τμήματος, ότι υπάρχει διαθέσιμη από την ανάδοχο εταιρεία ποσότητα φρέσκου γάλακτος δυνάμενη να τιμολογηθεί με την αρχική τιμή που είχε προσφέρει η ανάδοχος εταιρεία ανά λίτρο φρέσκου γάλακτος πριν από την τροποποίηση. Τούτων δοθέντων το Τμήμα κρίνει ότι συντρέχουν οι όροι της διάταξης του άρθρου 132 παρ. 1γ΄ του ν.4412/2016 για την τροποποίηση της αρχικής 22554/18.12.2020 σύμβασης και την αυξητική αναπροσαρμογή της τιμής του συμβατικού αντικειμένου κατά 23.154,58 ευρώ, κατά τα αναφερόμενα στην 196/22.6.2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου.Kατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη προσφυγή, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 26/2022 πράξη της Υπηρεσίας Επιτρόπου  του Ελεγκτικού Συνεδρίου ΟΤΑ ΙΙ στο Δήμο Αγίας Παρασκευής και να υπογραφεί το σχέδιο της ελεγχόμενης σύμβασης.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και των πέντε (5) σχεδίων συμβάσεων για την προμήθεια από τον Δήμο … λευκού, φρέσκου, αγελαδινού, παστεριωμένου γάλακτος, με 3,5% κατ’ελάχιστον λιπαρά για τους δικαιούχους υπαλλήλους (στους οποίους παρέχονται τα μέσα ατομικής προστασίας) για τις ανάγκες του Δήμου και των Νομικών του Προσώπων, καθώς και για τις ανάγκες των παιδιών που φιλοξενούνται από τους παιδικούς σταθμούς του Δήμου για δύο (2) έτη, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.681.910,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ)(....)Με τα δεδομένα αυτά, κατά τον έλεγχο που διενήργησε το Κλιμάκιο δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες διακωλυτικές της υπογραφής των υποβληθέντων σχεδίων συμβάσεων. Επισημαίνεται, όμως, ότι, κατά το χρόνο εκτέλεσης της σύμβασης (ανάλωσης του αντικειμένου της προμήθειας), αντικείμενο του ελέγχου των αρμοδίων οργάνων θα αποτελέσει και η ορθή εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας, που προβλέπει τη χορήγηση των υπό προμήθεια ποσοτήτων γάλακτος στους εργαζομένους συγκεκριμένων ειδικοτήτων.Δεν κωλύεται η υπογραφή των συμβάσεων.

Καταβολή μέρους της αμοιβής για έξοδα λειτουργίας συσσιτίων.(...)Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες, για τον λόγο ότι, αν και η προϋπολογισθείσα δαπάνη, που αφορούσε στην «Ανάδειξη χορηγητών προμήθειας τροφίμων για τις ανάγκες του Δήμου …... και της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Κοινωνικής Πρόνοιας και Μέριμνας Δήμου ... και φρέσκου γάλακτος για τις ανάγκες του εργατοτεχνικού προσωπικού», ανερχόταν στο ποσό των 208.915 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., οι με αρ. Πρωτ. 5767 και 5768/15.2.2017 συμβάσεις καταρτίσθηκαν χωρίς να υποβληθούν τα σχέδια, καθώς και τα λοιπά στοιχεία της διαγωνιστικής διαδικασίας, στον προσυμβατικό έλεγχο του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ως όφειλαν, η παράλειψη δε αυτή καθιστά τις συναφθείσες συμβάσεις αυτοδικαίως άκυρες, μη δυνάμενες να αναπτύξουν οποιαδήποτε ενέργεια μεταξύ των συμβαλλομένων μερών, όπως η υποχρέωση καταβολής της συμφωνηθείσας αμοιβής στις φερόμενες ως δικαιούχους των ενταλμάτων εταιρείες.

Καταβολή αντιτίμου γάλακτος.(...)Μετά τα ανωτέρω εκτεθέντα, η εντελλόμενη, με τα ελεγχόμενα 5 και 6/2017 χρηματικά εντάλματα, δαπάνη, με την οποία καταβάλλεται σε εργαζόμενους στο Δήμο ....., για το από 1.1.2016 έως 27.5.2016 χρονικό διάστημα, το αντίτιμο του γάλακτος αντί της χορήγησής του σε είδος, είναι μη νόμιμη, δεδομένου ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Επίτροπο, η ως άνω καταβολή απαγορεύτηκε ρητώς και σαφώς από 1.1.2016, με την παράγραφο 4 του άρθρου 24 του Κεφαλαίου Δ΄ της υποπαραγράφου Δ.9 της παραγράφου Δ του άρθρου 2 του ν. 4336/2015, με συνέπεια να μην ισχύει από την ως άνω ημερομηνία η Κ.Υ.Α. 31119/2008, με την οποία είχε προβλεφθεί η ως άνω καταβολή υπό την προϋπόθεση της ειδικής αιτιολόγησης της αντικειμενικής αδυναμίας χορήγησης του γάλακτος σε είδος. Τούτο δε, ανεξαρτήτως ότι, και αν ακόμη ίσχυε η τελευταία αυτή Κ.Υ.Α., από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει αντικειμενική αδυναμία του Δήμου για τη χορήγηση του γάλακτος σε είδος κατά το ως άνω χρονικό διάστημα, ενώ ο μη έγκαιρος προγραμματισμός της απαιτούμενης διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση της προμήθειας γάλακτος κατά το έτος 2016 (εν προκειμένω η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ..... περί έγκρισης της δαπάνης για τη διενέργεια σχετικού διαγωνισμού εκδόθηκε στις 17.2.2016), δεν αποτελεί αντικειμενική αδυναμία κατά την έννοια της προϊσχύουσας διάταξης, (βλ. και Ε.Σ. Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 80/2017, 6, 188/2014). 5. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη, με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα, δαπάνη είναι μη νόμιμη και αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.