Μη νόμιμη η απόφαση αναθέτουσας αρχής με την οποία κατακυρώθηκε, εκτός των άλλων και μία ακόμα γερανογέφυρα, η προμήθεια της οποίας προβλεπόταν να γίνει από τη διακήρυξη κατά ενάσκηση δικαιώματος προαίρεσης εντός του πρώτου εξαμήνου από την προσωρινή παραλαβή των δύο γερανογεφυρών καθόσον το δικαίωμα αυτό (προαίρεσης) ασκήθηκε πρόωρα.

Προκειμένου δε να διαπιστωθεί το ποσό στο οποίο ανέρχεται η δαπάνη συγκεκριμένης προμήθειας και, κατ’ επέκταση, η δυνατότητα ανάθεσής της απευθείας, με διαπραγμάτευση, πρόχειρο ή ανοιχτό διαγωνισμό, λαμβάνεται υπόψη η συνολική δαπάνη που απαιτείται για να καλυφθούν οι ανάγκες του δήμου σε αγαθά που, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις θεωρούνται όμοια ή ομοειδή ή που ως εκ της φύσεώς τους, του αντικειμένου τους ή της λειτουργικότητάς τους εντάσσονται σε όμοιες ή παρεμφερείς κατηγορίες αγαθών. Συνεπώς, δεν είναι νόμιμος, ο επιμερισμός της κατά τα ανωτέρω συνολικής ποσότητας όμοιων ή ομοειδών αγαθών σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες ή μερικότερες όμοιες ή ομοειδείς κατηγορίες, με σκοπό την απευθείας ανάθεση των μερικότερων αυτών προμηθειών με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής ποσότητας, αντί της διενέργειας μιας ενιαίας για τα είδη αυτά προμήθειας, γιατί με τον τρόπο αυτό επιχειρείται, κατά περιγραφή των οικείων διατάξεων, η αποφυγή τήρησης της οριζόμενης από αυτές διαδικασίας του διαγωνισμού (βλ. πράξ. VΙΙ Τμ. 62/2012, 76/2011, πράξ. Κλιμακίου τούτου 34, 64/2012).

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές διατάξεις που παρατέθηκαν, η συγκεκριμένη μίσθωση ποσού 5.904,00 ευρώ, η οποία, μετά τη ρητή κατάργηση των ειδικών διατάξεων περί μισθώσεως κινητών πραγμάτων εκ μέρους των δήμων, ρυθμίζεται από τις διατάξεις περί προμηθειών (Ε.Σ. Κλ. VII Τμ. 40/2015),  νομίμως έλαβε χώρα για χρονικό διάστημα τεσσάρων μηνών με απευθείας ανάθεση κατόπιν απόφασης του Δημάρχου, μη προβλεπομένης πλέον της υποχρέωσης διενέργειας μειοδοτικής δημοπρασίας για τις εν λόγω μισθώσεις διάρκειας άνω των τριών μηνών. Κατ’ ακολουθίαν  η εντελλόμενη με το κρινόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό πρέπει να θεωρηθεί. 

Δεν είναι νόμιμος ο επιμερισμός της απαιτούμενης συνολικής ποσότητας των ζητούμενων όμοιων ή ομοειδών αγαθών του αυτού φορέα σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες ή σε μερικότερες κατηγορίες και η εν συνεχεία απ’ ευθείας ανάθεση των αντίστοιχων τμηματικών προμηθειών, εντός του αυτού έτους, με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής δαπάνης, καθόσον όπως πάγια δέχεται το Δικαστήριο τούτο, με τον τρόπο αυτό επιχειρείται κατά περιγραφή των οικείων διατάξεων, να μην τηρηθεί η οριζόμενη απ’ αυτές διαδικασία της διενέργειας ενιαίου τακτικού ή πρόχειρου, κατά περίπτωση, διαγωνισμού

Έλεγχος οικονομικών καταστάσεων:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Δοθέντος ότι η συμβατική αξία των ανατεθεισών υπηρεσιών ανέρχεται στο ποσό των 100.000 ευρώ άνευ Φ.Π.Α., επιπλέον, δε, δεν αποδεικνύεται, ούτε προβάλλεται από τον Οργανισμό η συνδρομή των προϋποθέσεων που θα δικαιολογούσαν την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγματεύσεως (απευθείας αναθέσεως), μη νομίμως, οι υπηρεσίες αυτές ανετέθησαν με προσφυγή στη διαδικασία αυτή, αντί της διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού. Αβασίμως, εξάλλου, ο Οργανισμός προβάλλει ότι η δαπάνη δεν υπερβαίνει το ποσό των 50.000 ευρώ κατ’ έτος, αφού κρίσιμο οικονομικό μέγεθος στην προκειμένη περίπτωση, ελλείψει προϋπολογισθείσας δαπάνης, είναι η συμβατική αξία των ανατεθεισών υπηρεσιών, είναι δε αδιάφορο το γεγονός ότι αντικείμενό τους είναι ο έλεγχος δύο οικονομικών χρήσεων, αφού η επίμαχη ανάθεση έγινε εντός του ιδίου έτους (2013) και με την ίδια απόφαση του Οργανισμού. (..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ: Μη νόμιμη. (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι αβασίμως προβάλλεται από την Επίτροπο κατάτμηση ενιαίας προμήθειας, δεδομένου ότι, ανεξάρτητα από το χρόνο κατά τον οποίο εκτελέστηκε η από 24.7.2012 ελεγχόμενη σύμβαση, οι αποφάσεις και οι διαδικασίες για την πραγματοποίηση τόσο της ελεγχόμενης όσο και της επόμενης αυτής προμήθειας είχαν συντελεστεί σε διαφορετικά οικονομικά έτη, ήτοι η πρώτη εντός του 2012 και η δεύτερη εντός του 2013, ως εκ τούτου επρόκειτο για προμήθειες που κάλυπταν ανάγκες διαφορετικών ετών. Επομένως, η ελεγχόμενη προμήθεια αφορά στην κάλυψη αναγκών που προέκυψαν σε διαφορετικό έτος από αυτό στο οποίο αφορά η προμήθεια με την οποία φέρεται ομοειδής κατά το αντικείμενο. Περαιτέρω, αβασίμως τίθεται από την Επίτροπο ζήτημα μεταφοράς πιστώσεων, καθώς στην προκειμένη περίπτωση για την ελεγχόμενη δαπάνη έλαβε χώρα αλλαγή της πηγής χρηματοδότησής της, η οποία καταρχήν δεν απαγορεύεται. Πλην, όμως, η εντελλόμενη δαπάνη, που αφορά σε προμήθεια φωτιστικών ειδών και λαμπτήρων, είναι μη νόμιμη, καθόσον πρόκειται για προμήθεια αναλώσιμων ειδών, που σαφώς δεν εμπίπτουν στις περιοριστικά αναφερόμενες δαπάνες που χρηματοδοτούνται νομίμως από τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων (Σ.Α.Τ.Α.). 

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΚΑΙ ΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη (ΙΙ), το Τμήμα κρίνει ότι η προμήθεια των ανωτέρω ειδών, τα οποία αποτελούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ομοειδή αγαθά, που υπάγονται στην ευρύτερη, κατά τα ανωτέρω διδάγματα και αντιλήψεις, κατηγορία αγαθών (κατηγορία γένους) των «καυσίμων και λιπαντικών», δεν είναι νόμιμη, διότι η συνολική για τα ομοειδή αυτά είδη δαπάνη υπερβαίνει το τιθέμενο από την προαναφερόμενη υπουργική απόφαση όριο των 15.000,00 ευρώ με Φ.Π.Α., ήτοι ανέρχεται στο ποσό των 71.220,70 ευρώ (με Φ.Π.Α.), κι επομένως μη νομίμως επιμερίσθηκαν αυτά σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες και κατατμήθηκε η συνολικά απαιτούμενη γι΄ αυτά δαπάνη, με συνέπεια να διενεργηθεί η προμήθειά τους χωριστά με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, αντί να διενεργηθεί ενιαίος διαγωνισμός. Ως εκ τούτου, οι εντελλόμενες με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και, επομένως, τα χρηματικά αυτά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Χρόνος έναρξης της πενταετούς παραγραφής απαιτήσεων κατά του Δημοσίου, που προέρχονται από την επιστροφή Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) καυσίμων, που χρησιμοποιήθηκαν από εξαγωγικές επιχειρήσεις για την παραγωγή προϊόντων τους, σύμφωνα με το ν. 2861/1954. 1. α) Χρόνος έναρξης, της πενταετούς παραγραφής των απαιτήσεων κατά του Δημοσίου για την επιστροφή ΕΦΚ καυσίμων που χρησιμοποιήθηκαν από εξαγωγικές επιχειρήσεις για την παραγωγή των προϊόντων τους σύμφωνα με το ν.2861/1954 είναι, αποκλειστικά, το τέλος του οικονομικού έτους εντός του οποίου πραγματοποιήθηκε η εξαγωγή. β) Η υποβολή αίτησης επιστροφής, νεότερης, κατά το ερώτημα, σε σχέση με το χρόνο υποβολής του εντύπου «ΔΗΛΩΣΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ- ΑΙΤΗΣΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΩΝ», διακόπτει την παραγραφή. Στην περίπτωση αυτή, νέα πενταετής παραγραφή, αρχίζει μετά την τυχόν απάντηση της αρμόδιας υπηρεσίας. Εάν δεν δοθεί απάντηση, εντός έξι μηνών από την υποβολή της αίτησης επιστροφής, η νέα πενταετής παραγραφή αρχίζει μετά την παρέλευση των έξι μηνών. γ) Η τυχόν κατάθεση, σε χρόνο μεταγενέστερο της εξαγωγής, της διασάφησης και του εντύπου «ΔΗΛΩΣΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ- ΑΙΤΗΣΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΩΝ», δεν διακόπτει την παραγραφή, που ήδη έχει αρχίσει, ούτε έχει ως συνέπεια την έναρξη νέας παραγραφής. 2. Δεν τίθεται ζήτημα διετούς παραγραφής, εάν η αίτηση επιστροφής, νοούμενη ως νεότερη, σε σχέση με το έντυπο «ΔΗΛΩΣΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ- ΑΙΤΗΣΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΩΝ», μαζί με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά υποβληθεί σε χρόνο μεγαλύτερο των δύο ετών από την ημερομηνία εισαγωγής των πρώτων υλών ή εξαγωγής των παραγόμενων προϊόντων. Η αίτηση μπορεί να υποβληθεί οποτεδήποτε εντός του χρόνου της πενταετούς παραγραφής, η οποία κατά τα ανωτέρω αρχίζει από το τέλος του οικονομικού έτους κατά το οποίο πραγματοποιήθηκε η εξαγωγή (ομόφ.).

Παροχή υπηρεσιών.(..) Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙ, ΙΙΙ και IV της παρούσας το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Κατά παράβαση των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της διαφάνειας, από τα στοιχεία του φακέλου που συνοδεύουν το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν προκύπτει ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογισθείσας δαπάνης της σύμβασης και συνακόλουθα εάν το Νοσοκομείο προέβη στις απολύτως αναγκαίες δαπάνες για την κάλυψη των αναγκών του. (..)Συνεπώς, για τον υπολογισμό της προϋπολογιζόμενης δαπάνης θα έπρεπε να έχει ληφθεί υπόψη ο εκτιμώμενος αυτός αριθμός επεμβάσεων και οι τιμές των επεμβάσεων που είχαν επιτευχθεί τα προηγούμενα έτη. β) Δοθέντος ότι με την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος οι ενδιαφερόμενοι κλήθηκαν να προσφέρουν τιμή ανά επέμβαση και ότι το συμβατικό τίμημα υπολογίστηκε με βάση τον αριθμό των εκτιμώμενων επεμβάσεων και την τιμή της επέμβασης, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 2 του π.δ. 118/2007, δεν προσδιορίστηκε στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος η κατ’ εκτίμηση ποσότητα των ζητούμενων εργασιών, ώστε να λάβουν γνώση οι συμμετέχοντες και να διαμορφώσουν αναλόγως την προσφορά τους....γ) Κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 21 του π.δ. 118/2007 ανατέθηκαν οι επίμαχες υπηρεσίες στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία, η οποία αν και κλήθηκε να υποβάλει βελτιωμένη οικονομική προσφορά, αυτή υπέβαλε προσφορά υψηλότερη σε σχέση με την αρχική. (..) Ωστόσο, το Κλιμάκιο λαμβάνοντας υπόψη ότι α) στην προκειμένη περίπτωση διενεργήθηκε ανοικτή διαδικασία διαπραγμάτευσης, παρότι η  προϋπολογιζόμενη δαπάνη της επίμαχης σύμβασης ανερχόταν σε 12.300 ευρώ με ΦΠΑ, β) σύμφωνα με το 10134/11.5.2017 έγγραφο, η επιτροπή αξιολόγησης, εκ παραδρομής και λόγω φόρτου εργασίας δεν αντελήφθη άμεσα την υποβολή υψηλότερων προσφορών, γ) η διαφορά μεταξύ της αρχικής και της τελικώς υποβληθείσας προσφοράς ανέρχεται μόλις σε 670 ευρώ ετησίως (χωρίς ΦΠΑ) και δ) η συμβατική δαπάνη δεν υπερβαίνει την προϋπολογισθείσα, κρίνει ότι, στην προκειμένη περίπτωση, πρέπει να αναγνωριστεί η συνδρομή συγγνωστής πλάνης υπέρ των αρμοδίων οργάνων του Νοσοκομείου, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων.(Συγγνωστή πλανη)

ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ.(Κατατμηση) (..)  για την εκτέλεση εργασιών επισκευής και συντηρήσεως των κτιριακών εγκαταστάσεων ...(..) V. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι οι προπαρατεθείσες δαπάνες αφορούν την εκτέλεση ομοίων ή ομοειδών εργασιών, ήτοι εργασιών που αφορούν τη συντήρηση, ανακαίνιση και επισκευή των κτιριακών εγκαταστάσεων του Νοσοκομείου. Το ποσό, δε, των απευθείας αναθέσεων του Νοσοκομείου προς τη φερόμενη ως δικαιούχο και μόνο, για την εκτέλεση των εν λόγω εργασιών, ανέρχεται τουλάχιστον στα 21.200 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., ενώ, συνυπολογιζομένων και των ανωτέρω ενδεικτικώς αναφερομένων απευθείας αναθέσεων ομοίων ή ομοειδών εργασιών και σε άλλους αναδόχους, η συνολική αξία των εν λόγω αναθέσεων υπερβαίνει το ποσό των 60.000 ευρώ. ...Συνεπώς, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα κατ’ εκτίμηση του πρώτου λόγου διαφωνίας, οι εν λόγω αναθέσεις διενεργήθηκαν κατά κατάτμηση της συνολικής ετήσιας δαπάνης ομοειδών υπηρεσιών, δυναμένων να κατακυρωθούν σε έναν ή περισσότερους αναδόχους μέσω της διενέργειας δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού...VI. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.