Αποκατάσταση κτιρίου....Ήδη, με το μοναδικό λόγο της κρινόμενης αίτησης προβάλλεται ότι οι εργασίες της ελεγχόμενης σύμβασης δεν χρήζουν αυτοτελούς εγκρίσεως από τον Υπουργό Πολιτισμού σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν.3028/2002, καθόσον α) η μελέτη του αρχικού έργου είχε εγκριθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού, οι δε επίμαχες εργασίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τη φύση και το σκοπό του έργου και ως εκ τούτου αναγκαίες για την άρτια ολοκλήρωσή του και β) δεν είναι παρεμβατικές αλλά απαραίτητες για τη διασφάλιση της ασφάλειας των εργαζομένων, της πυρασφάλειας και της προσβασιμότητας του Τελωνείου από Α.Μ.Ε.Α..Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δεδομένου ότι, όπως ορθά κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη, οι επίμαχες εργασίες δεν καλύπτονται, από την ΥΠΠΟ/ΔΑΝΣΜ/5060/ 106/11.1.2007 απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, με την οποία εγκρίθηκε η αρχιτεκτονική, στατική και ηλεκτρομηχανολογική μελέτη για την εκτέλεση του αρχικού έργου «Αποκατάσταση και διαρρύθμιση του κτηρίου Παλαιού Τελωνείου .... για τη δημιουργία κέντρου πολλαπλών δραστηριοτήτων». Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται από το ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΜΤΕ/ΔΠΑΝΣΜ/ΤΜΑΝΣΜΠΚ/ 577709/60690/4427/1092/11.2.2020 έγγραφο, το οποίο εκδόθηκε σε απάντηση του 55991/27.11.2018 αιτήματος του Δήμου .... και προσκομίστηκε ενώπιον του Τμήματος σε εκτέλεση της 1249/2019 προδικαστικής απόφασης του Τμήματος. Όπως προκύπτει από το περιεχόμενο του εγγράφου αυτού, το επίμαχο έργο περιλαμβάνει την πραγματοποίηση εννέα (9) πρόσθετων εργασιών, που δεν περιλαμβάνονται στην ανωτέρω ΥΠΠΟ/ΔΑΝΣΜ/5060/106/11.1.2007 εγκριτική απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, για τρεις εκ των οποίων διατυπώθηκαν παρατηρήσεις από τη Διεύθυνση Προστασίας και Αναστήλωσης Νεώτερων και Σύγχρονων Μνημείων και ως εκ τούτου συνεστήθη η υποβολή επικαιροποιημένων σχεδίων και τεχνικής μελέτης, τα οποία να περιλαμβάνουν τις προτεινόμενες τροποποιήσεις, προκειμένου να θεωρηθούν από την ανωτέρω υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη.

Εάν, σε περίπτωση αμφισβήτησης της κυριότητας του αιτούντος έγκριση οικοδομικών εργασιών επί νεότερων μνημείων: α) δύναται το Κεντρικό Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων να προβεί σε εξέταση του ιδιοκτησιακού και β) ενδεχόμενη έγκριση των εργασιών θα επιδράσει στη μεταξύ των διαδίκων διαφορά.(...)Η Διεύθυνση Νεότερων Μνημείων ΥΠ.ΠΟ.Α., προκειμένου να εισάγει στο αρμόδιο Συμβούλιο αίτημα έγκρισης οικοδομικών εργασιών, οφείλει να εξετάσει αν ο αιτών νομιμοποιείται προς υποβολή του αιτήματος κατά τον Αστικό Κώδικα ή άλλη ειδική διάταξη. Σε περίπτωση αμφισβήτησης, εκ μέρους τρίτου, της κυριότητας του αιτούντος επί του οικοπέδου, η παρεμπίπτουσα έρευνα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος ανήκει στην αρμόδια πολεοδομική αρχή (πλειοψ.) Τυχόν έγκριση του αιτήματος ουδόλως επηρεάζει το ιδιοκτησιακό καθεστώς (ομοφ.).

Καταβολή μέρους της αμοιβής της ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρείας «...» για την εκτέλεση της σύμβασης «Διερεύνηση τρόπων αξιοποίησης και αναβάθμισης του Ξενία Ναυπάκτου για αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της περιοχής και ένταξη στις υπάρχουσες δομές του Δήμου», (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 2, ενόψει δε του ότι α) δεν  προκύπτει η αξία κάθε επιμέρους ομάδας εργασιών, β) καθεμία από τις δύο φάσεις του έργου περιλαμβάνει εργασίες ίσης περίπου αξίας, αφού το συνολικό συμβατικό τίμημα ανέρχεται σε 24.600 ευρώ και η αξία του παραδοτέου της πρώτης φάσης σε 12.400 ευρώ, γ) ως μελέτη θα μπορούσε να θεωρηθεί μόνο η ομάδα εργασιών που αφορά στις προτάσεις αρχιτεκτονικής (ειδική αρχιτεκτονική μελέτη διατήρησης παραδοσιακού κτηρίου), στατικής (στατική μελέτη φέρουσας κατασκευής κτηρίου) και ενεργειακής (ενεργειακή μελέτη) αναβάθμισης του κτηρίου του Ξενία, η οποία αποτελεί μέρος της δεύτερης φάσης, δ) όλες οι λοιπές ομάδες εργασιών της δεύτερης φάσης, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής μελέτης (παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών) που αφορά στην ανάλυση κόστους υλοποίησης παρεμβάσεων για την τρίτη από τις εναλλακτικές προτάσεις αξιοποίησης του κτηρίου του Ξενία, καθώς και το σύνολο των εργασιών της πρώτης φάσης αποτελούν λοιπές γενικές υπηρεσίες του άρθρου 2 παρ. 1 περ. 9 του ν. 4412/2016  και ε) το μέρος του παραδοτέου της β΄ φάσης που σχετίζεται με την ως άνω ομάδα εργασιών εξαντλείται στην αντιγραφή του αντίστοιχου μέρους του παραδοτέου του ανατεθέντος απευθείας στην εταιρεία «….», με την 430/12.8.2016 απόφαση του Δημάρχου.., έργου «Σύνταξη Σχεδίου Δράσης Ενεργειακής Απόδοσης Δημοτικών Κτηρίων του Δήμου Ναυπακτίας», το Κλιμάκιο κρίνει πως, ακόμα και υπό την εκδοχή ότι η ομάδα εργασιών που αφορά ειδικά στις προτάσεις αρχιτεκτονικής, στατικής και ενεργειακής αναβάθμισης του κτηρίου του Ξενία αποτελεί μελέτη, ο προέχων χαρακτήρας της σύμβασης είναι αυτός της παροχής λοιπών γενικών (πλην μελετών) υπηρεσιών. 

Δημόσια έργα.Συμπληρωματικές συμβάσεις.Αίτηση ανάκλησης της 249/2010 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή κτηρίου αμφιθεάτρων και κτηρίου αιθουσών διδασκαλίας του …», ποσού 1.576.520,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένων απροβλέπτων, αναθεώρησης και ΦΠΑ)(...)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην ΙΙΙ σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά το Ε΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη  του  έκρινε  ότι  κωλύεται  η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή κτηρίου αμφιθεάτρων και κτηρίου αιθουσών διδασκαλίας του Τ.Ε.Ι…» μεταξύ του αιτούντος Α.Τ.Ε.Ι και της εργοληπτικής επιχείρησης…, καθόσον αφενός μεν οι εργασίες διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου για την πρόσβαση στα κτίρια, οι οποίες αποτελούν το αντικείμενο των οικοδομικών εργασιών της συμπληρωματικής σύμβασης, συνιστούν νέο έργο και δεν αφορούν στο αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, αφού αυτό, όπως καθορίσθηκε με τη διακήρυξη και τα λοιπά συμβατικά τεύχη, αφορούσε στην κατασκευή του κτιρίου αμφιθεάτρων και κτιρίου αιθουσών διδασκαλίας του ΤΕΙ… και όχι και στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου αυτών, αφετέρου δε το σύνολο των προβλεπομένων με τη συμπληρωματική αυτή σύμβαση εργασιών (Η/Μ και Οικοδομικών) δεν οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις κατά την τεχνική εκτέλεση του αρχικού έργου, δηλαδή σε αιφνίδια πραγματικά περιστατικά, που αντικειμενικά, κατά τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, αλλά, αντιθέτως, η ανάγκη εκτέλεσής τους ανάγεται στην παράλειψη της Αναθέτουσας Αρχής, κατά παραδοχή και της Διευθύνουσας Υπηρεσίας Έργων αυτής, να τις περιλάβει στον προϋπολογισμό και τα τιμολόγια του διαγωνισμού για την αρχική σύμβαση, παρά την πρόβλεψή τους από την αρχική μελέτη αυτού, λόγω υψηλού προϋπολογισμού τους, το οποίο σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, τη συνδρομή των οποίων εξάλλου δεν επικαλείται ούτε η αναθέτουσα αρχή. (…)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης του Α.Τ.Ε.Ι …  πρέπει να απορριφθεί, κωλυομένης, ως εκ τούτου, της υπογραφής της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή κτηρίου αμφιθεάτρων και κτηρίου αιθουσών διδασκαλίας του Τ.Ε.Ι. …» μεταξύ αυτού και της εργοληπτικής επιχείρησης ….

Ανάδειξη αναδόχου σε δημόσιο έργο:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν συντρέχουν σωρευτικώς οι προϋποθέσεις της διάταξης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 για την προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς δημοσίευση προκήρυξης.Τούτο διότι η αναθέτουσα αρχή δεν δύναται, επικαλούμενη ως απρόβλεπτο γεγονός την  ακραία κακοκαιρία και την καταστροφική πλημμύρα της 15/11/2017,  να καταφεύγει στην εξαιρετική και παρεκκλίνουσα από τις αρχές της διαφάνειας διαδικασία του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ για να υλοποιεί έργα που ήδη είχαν δρομολογηθεί προτού καν συμβεί το γεγονός αυτό. Όσον αφορά το Τμήμα Α του έργου, σημειώνεται ότι οι μελέτες του έργου (18070/01-02-2017 Απόφαση του Τμήματος Οδοποιίας και Μηχανημάτων Έργων της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων με την οποία εγκρίθηκε η οριστική μελέτη οδοποιίας καθώς και η αντίστοιχη μελέτη αποστράγγισης Χ.Θ. 0+000 – 9+854,05 και η 180870/01-02-2017 Απόφαση ΔΤΕΠΑ με την οποία εγκρίνεται η επικαιροποίηση της μελέτης του έργου «Βελτίωση χάραξης και διαπλάτυνση της Π.Ε.Ο. ... στο τμήμα ... Από Χ.Θ. 0+000 έως Χ.Θ. 17+727,09) είχαν εκπονηθεί σε προηγούμενο χρόνο. Επομένως, η  χάραξη και διαπλάτυνση της Π.Ε.Ο. ... στο τμήμα ... είναι ένα έργο που σχεδιαζόταν σε προηγούμενο χρόνο του ως άνω απρόβλεπτου γεγονότος και δεν αποτελεί έργο απότοκο της  ακραίας κακοκαιρίας  της 15/11/2017, όπως ενδεχομένως θα χαρακτηρίζονταν τα αντιπλημμυρικά έργα στην πληγείσα από πλημμύρες περιοχή, όπως τα έργα διευθέτησης υδατορευμάτων, ευθυγράμμισης της ροής στα υδατορεύματα, κατασκευής αντιπλημμυρικών κατασκευών στα πεδινά κάθε λεκάνης απορροής κ.τ.λ.Επομένως, στην υπό κρίση περίπτωση, η βελτίωση της χάραξης και η διαπλάτυνση της Π.Ε.Ο. ... δεν αποκαθιστά τις καταστροφές που προκάλεσε η κακοκαιρία της 15.11.2017, αλλά αποτελεί ένα έργο οδοποιίας, το οποίο είχε προγραμματιστεί να δημοπρατηθεί, πριν από αυτήν.(...)Ανεξαρτήτως των ανωτέρω, δεν αποδεικνύεται η επικαλούμενη από τον αναθέτουσα αρχή αδυναμία τήρησης των διαδικασιών του ανοικτού διαγωνισμού για την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου.(...)Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου «Βελτίωση χάραξης και διαπλάτυνση της Π.Ε.Ο. ... στο τμήμα ... (Από Χ.Θ. 0+000 έως Χ.Θ. 5+085,61) & Αποκατάσταση των φθορών της υφιστάμενης Π.Ε.Ο. στο τμήμα από ... έως .... (Από Χ.Θ. 5+500 έως Χ.Θ. 9+000)».

Ανακλήθηκε με την ΕλΣυνΤμ.6/1326/2018

Ανάθεση με διαπραγμάτευση κατ’ εφαρμογή του άρθρου 25 παρ.1 περ.β’ του Π.Δ/τος 60/2007, υποέργου του ΥΠ.ΠΟ. στο Ινστιτούτο Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας της Κρήτης. Είναι δυνατή, κατά το διδόμενο πραγματικό, η ανάθεση του υποέργου 6 «Εγκατάσταση του Πληροφοριακού Συστήματος του Εθνικού Αρχείου Μνημείων (ΠΟΛΕΜΩΝ)» του έργου «Ψηφιοποίηση και Ψηφιακή Τεκμηρίωση Συλλογών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού» στο Ινστιτούτο Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας της Κρήτης, με διαπραγμάτευση χωρίς τη δημοσίευση προκήρυξης.(ΔΕΚ 199/1985, ΔΕΚ 107/1992, ΔΕΚ C-24/1991, Γνωμ. ΝΣΚ 295/2005, 165/1990, Ευτ. Κουτούττα - Ρεγκάκου, Δημόσιες Συμβάσεις και Κοινοτικό Δίκαιο ).

Εκτέλεση έργου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα: Ενόψει του ότι ο ως άνω Ιερός Ναός χαρακτηρισθείς αρμοδίως ως μνημείο, δεν ανήκει, κατά τα αναφερόμενα στην ένδικη αίτηση, στην κυριότητα της αιτούσας, ούτε από άλλα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι αυτή ορίστηκε φορέας υλοποίησης του επίμαχου έργου, απαιτείτο η σύναψη προγραμματικής σύμβασης, κατά το άρθρο 100 παρ. 5 του ν. 3852/2010, με τη συμμετοχή της ιδίας και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Άλλωστε με  την ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΜΤΕ/ΔΑΒΜΜ/ΤΜΒΜΜ/342088/33111/2629/626/4.7.2018 απόφαση του Τμήματος Μελετών Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, που περιλαμβάνεται στα στοιχεία του φακέλου, εγκρίθηκε, σύμφωνα με την κατατεθείσα προμελέτη, η μερική ανακατασκευή της στέγης (εκτός της περιοχής του τρούλου) του Ιερού Ναού και όχι η υλοποίηση του επίμαχου έργου από την Περιφέρεια ..., ενώ στην τεχνική περιγραφή της οικείας μελέτης του έργου περιλαμβάνονται, πέραν των εργασιών ανακατασκευής της στέγης και εργασίες στον τρούλο του Ιερού Ναού. Επομένως, αβασίμως προβάλλει η αιτούσα ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν ήταν υποχρεωτική, πριν από τη διεξαγωγή της εν λόγω διαγωνιστικής διαδικασίας, η σύναψη προγραμματικής σύμβασης κατά τις διατάξεις του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας ... και του Ιερού Ναού. Εξάλλου, με την επικαλούμενη από την αιτούσα 144/2018 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν κρίθηκε ότι η σύναψη της προγραμματικής σύμβασης του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 δεν απαιτείται να προηγείται της διαγωνιστικής διαδικασίας, πλην όμως πράγματι με αυτήν ελέγχθηκαν ταυτόχρονα τα υποβληθέντα σχέδια της προγραμματικής και της οικείας εκτελεστικής σύμβασης.

Έγκριση όρων, διαδικασιών και καθορισμού των οργάνων χορήγησης άδειας για την προσωρινή παραχώρηση χρήσης μνημείων, αρχαιολογικών χώρων, ιστορικών τόπων και μουσείων για την πραγματοποίηση πολιτιστικών ή άλλων εκδηλώσεων.

Παροχή εξουσιοδότησης υπογραφής εγγράφων «Με Εντολή Αντιπεριφερειάρχη Πολιτισμού Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου» για θεώρηση Βιβλίων Πολιτιστικών Συλλόγων και τήρηση Μητρώου Πολιτιστικών Συλλόγων

Αποκατάσταση διατηρητέου κτιρίου:..επιδιώκεται η ανάκληση της 442/2012 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με βάση τα ανωτέρω και λαμβανομένου υπόψη ότι στη σχετική από 10.1.2011 εισήγηση της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Νεώτερων και Σύγχρονων Μνημείων προς το Συμβούλιο Δημοσίων Έργων ως προς την ανάγκη προσθήκης του επίμαχου όρου αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι: «3.4. Σε συγκεκριμένες κατασκευαστικές φάσεις του έργου, π.χ. δάπεδα, διάκοσμος τοίχων, ορόφων κ.λπ., παράλληλα με τις εργασίες της εργολαβίας, προβλέπεται η εκτέλεση εργασιών αποκατάστασης του διακόσμου από ειδικευμένους Συντηρητές Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης σύμφωνα με την μελέτη», το Τμήμα κρίνει ότι στο αντικείμενο του έργου περιλαμβάνονται μη συνήθεις επί οικοδομικών έργων κατηγορίες εργασιών, όπως η συντήρηση γύψινων και μεταλλικών διακοσμητικών στοιχείων που σχετίζονται με τον χαρακτηρισμό του κτηρίου ως νεότερου μνημείου. Ως εκ τούτου, και σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία (βλ. άρθρο 43 παρ. 1 του ν. 3028/2002), η εκτέλεση των εργασιών αυτών απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία και για το λόγο αυτό μπορεί να ανατεθεί μόνο σε πιστοποιημένους από το Υπουργείο Πολιτισμού συντηρητές έργων τέχνης. Κατά συνέπεια, η αναθέτουσα αρχή δικαιολογημένα λαμβάνει ειδική μέριμνα, ώστε να διασφαλίσει την έντεχνη και προσήκουσα εκτέλεση των εργασιών αυτών.Πλην όμως, λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι οι σχετικές εργασίες ανέρχονται σε 741.255,95 ευρώ (βλ. τον προϋπολογισμό μελέτης για τις οικοδομικές εργασίες, όπου περιλαμβάνονται οι ομάδες εργασιών 1.11 Διακοσμήσεις (Εσωτερικές) και 1.12 Διακοσμήσεις (Εξωτερικές – Στηθαία), ο επίμαχος όρος τεχνικής ικανότητας, με τον οποίο εισάγεται περιορισμός στην ελεύθερη πρόσβαση των εργοληπτικών επιχειρήσεων στη διαγωνιστική διαδικασία, αντιβαίνει στην αρχή της αναλογικότητας.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η προσβαλλόμενη πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί, οι κρινόμενες αιτήσεις πρέπει να απορριφθούν και να διαταχθεί η κατάπτωση του καταθέντος από τη πρώτη εξ αυτών παραβόλου.