ΕΣ/ΤΜ.6/1044/2019
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Σύνταξη μελέτης επαρχιακής οδού...Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στη σκέψη ΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι η προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης συμπληρωματικής σύμβασης μελετών δεν είναι νόμιμη και τούτο διότι δεν αποδεικνύεται από την αναθέτουσα αρχή η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων, οι οποίες κατέστησαν αναγκαία την εκπόνησή της, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα. Ειδικότερα, σύμφωνα με την από 6.2.2019 αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 1ο Συγκριτικό Πίνακα και την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση, η ανάγκη της συμπληρωματικής συγκοινωνιακής μελέτης προέκυψε από τη δόμηση που αναπτύχθηκε στην περιοχή ανάπτυξης του τετρασκελούς κόμβου προς ... και ..., η δημιουργία του οποίου απαιτούσε εκτεταμένες απαλλοτριώσεις, οι οποίες περιελάμβαναν πλέον και την απαλλοτρίωση – καθαίρεση νέων κατοικιών που στην πραγματικότητα θα καθυστερούσαν και εν τέλει πιθανότατα θα ακύρωναν την κατασκευή του έργου. Για το λόγο αυτό, σε αντικατάσταση του τετρασκελούς κόμβου μελετήθηκαν δύο τρισκελείς κόμβοι ... και ..., στις θέσεις που βρίσκονται οι υφιστάμενες οδοί με ανάπτυξη έργων που απαιτούν σημαντικά μικρότερες απαλλοτριώσεις, που δεν περιλαμβάνουν την καθαίρεση κατοικιών. Τα ανωτέρω όμως πραγματικά περιστατικά δεν συνιστούν απρόβλεπτες περιστάσεις, καθώς τα εν λόγω κτίσματα, των οποίων η απαλλοτρίωση κατά την αναθέτουσα αρχή, πρέπει να αποφευχθεί, προϋπήρχαν της αρχικής σύμβασης. Όμως δεν αποτυπώθηκαν στην προμελέτη οδοποιίας για το λόγο ότι, όπως αναφέρεται στην κρινόμενη αίτηση, η προμελέτη αυτή βασίστηκε σε τοπογραφικά διαγράμματα της ΓΥΣ, τα οποία έχουν δημιουργηθεί από αεροφωτογραφίες της δεκαετίας του 1970 περίπου, κατά την οποία δεν υπήρχαν ακόμα τα εν λόγω κτίσματα. Συνεπώς, η αναθέτουσα αρχή δεν γνώριζε την ύπαρξη των κτισμάτων αυτών, όχι λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, αλλά λόγω σφάλματος της προμελέτης, η οποία βασίστηκε σε παλαιά δεδομένα (της δεκαετίας του 1970) και δεν αποτύπωσε εξαρχής τη σύγχρονη πραγματικότητα δόμησης στην περιοχή ενδιαφέροντος. Επιπλέον, ούτε η ανάγκη της συμπληρωματικής υδραυλικής μελέτης οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, καθώς το από Ιουλίου 2017 εγκεκριμένο και αναρτημένο στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΚΑ (floods.ypeka.gr) «Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος ...(GR06)», το «Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας του Υδατικού Διαμερίσματος .... (GR06)», καθώς και η από Μαΐου 2016 αναρτημένη Κατάρτιση Ομβρίων Καμπυλών σε Επίπεδο Χώρας, αποτελούν δεδομένα, τα οποία ήταν γνωστά στην αναθέτουσα αρχή κατά το χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης, ο οποίος είναι κρίσιμος για την εξέταση συνδρομής απρόβλεπτης περίστασης, και όχι, όπως αβασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση, ο χρόνος σύνταξης του ΦτΕ και δημοσίευσης της προκήρυξης ή υποβολής των προσφορών. Τέλος, η ανάγκη για έγκαιρη αποπεράτωση των μελετών και το τυχόν υψηλό ποσοστό έκπτωσης που έχει προσφέρει ο ανάδοχος, δεν δικαιολογούν, σύμφωνα με το άρθρο 29 του ν. 3316/2005, τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, συνεπώς τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση ανάκλησης είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/Τ6/113/2008
Μελέτες.Συμπληρωματικές συμβάσεις.Ανάκληση της 160/2008 πράξης του Ζ Κλιμακίου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην τρίτη και τέταρτη σκέψη της παρούσας Πράξεως, κρίσιμο νομοθετικό καθεστώς για να διαπιστωθεί εάν συντρέχουν οι προϋποθέσεις κατάρτισης συμπληρωματικής συμβάσεως είναι οι διατάξεις του Ν. 3316/2005, καίτοι η αρχική σύμβαση είχε συνομολογηθεί υπό το καθεστώς του Ν. 716/1977, διότι η έγκριση του Συγκριτικού Πίνακα από το Δημοτικό Συμβούλιο έλαβε χώρα στις 26.7.2007, η δε κοινοποίηση του στην σύμπραξη των μελετητικών γραφείων, η οποία έπεται της εγκρίσεως και ισοδυναμεί με πρόσκληση για κατάρτιση συμπληρωματικής συμβάσεως συνετελέσθησαν υπό την ισχύ των νέων νομοθετικών διατάξεων. Περαιτέρω, η ανάγκη εκπόνησης κυκλοφοριακής και ακτομηχανολογικής μελέτης οφείλονται σε απρόβλεπτα περιστατικά διότι είτε ανάγονται στις αποφάσεις άλλου φορέα (Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.), οι πράξεις του οποίου δεσμεύουν την αναθέτουσα αρχή είτε ήταν αδύνατον να προβλεφθούν κατά την κατάρτιση της αρχικής μελέτης καθόσον κατά την αρχική ανάθεση δεν υπήρχε εγκεκριμένη προκαταρκτική μελέτη. Δεδομένου δε ότι συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις του Νόμου, δηλαδή οι ως άνω συμπληρωματικές μελέτες παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια με τις αρχικές, δεν μπορούν να διαχωρισθούν από την αρχική σύμβαση χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την Αναθέτουσα Αρχή κα είναι απολύτως αναγκαίες για την άρτια ολοκλήρωση της αρχικής μελέτης του έργου, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η κατάρτιση της 1ης συμπληρωματικής συμβάσεως είναι νόμιμη.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/134/2019
Παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών...Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η απευθείας ανάθεση στην ανάδοχο Κοινοπραξία των εργασιών της 2ης Συμπληρωματικής Σύμβασης παρίσταται νόμιμη, ενόψει και της ήδη εγκριθείσας 2ης παράτασης του αρχικού συμβατικού χρόνου της μελέτης. Τούτο διότι αποδείχθηκε ότι οι ανατιθέμενες με το ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης εργασίες αποτελούν συμπληρωματικές υπηρεσίες κατά την έννοια του εφαρμοστέου εν προκειμένου άρθρου 29 παρ. 1 του ν. 3316/2005, καθόσον: α) αφορούν σε τμήμα του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, ήτοι στη λειτουργία του Γραφείου Κτηματογράφησης και στην ενημέρωση της κτηματολογικής βάσης, δεν περιλαμβάνονται όμως σ’ αυτό κατ’ είδος, καθόσον αφορούν σε μεταγενέστερο της αρχικής σύμβασης χρονικό διάστημα και τιμολογούνται, ως εκ τούτου, διαφορετικά, είναι δε αναγκαίες για την ολοκλήρωση του Εθνικού Κτηματολογίου στους προαναφερόμενους δήμους, β) οφείλονται σε περιστάσεις που προέκυψαν εκ των υστέρων από γεγονότα μη δυνάμενα να προβλεφθούν από την αναθέτουσα αρχή κατά το χρόνο κατάρτισης των συμβατικών τευχών και της σύναψης τόσο της αρχικής όσο και της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης. Συγκεκριμένα, η παροχή πρόσθετων υπηρεσιών από την ημερομηνία υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης και μέχρι την παραταθείσα ημερομηνία λήξης του καθαρού χρόνου (2.4.2019), κατέστη αναγκαία, οφειλόταν δε στις καθυστερήσεις που έλαβαν χώρα κατά την εκτέλεση των εργασιών της αρχικής αλλά και της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης για τους λόγους που προεκτέθηκαν (σκέψη 4.v) και οι οποίοι δεν ανάγονται στη σφαίρα ευθύνης της αναθέτουσας αρχής και γ) αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της αρχικής σύμβασης και δεν μπορούν να διαχωριστούν, από τεχνική και οικονομική άποψη, από την εκτέλεση αυτής (της αρχικής σύμβασης), χωρίς να δημιουργηθούν μείζονα προβλήματα αναφορικά με την αδιάλειπτη λειτουργία της διαδικασίας Κτηματογράφησης. Τέλος, δοθέντος ότι η αξία των εργασιών της 2ης Συμπληρωματικής Σύμβασης, όπως τιμολογήθηκαν με βάση τα οριζόμενα στο άρθρο 3 του Κανονισμού Προεκτιμώμενων αμοιβών της ...., συνυπολογιζόμενης και της αντίστοιχης τιμής μονάδος της οικονομικής προσφοράς του αναδόχου, εκτιμάται σε 116.638,43 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), αθροιζόμενη δε με εκείνη που προϋπολογίστηκε κατά τη σύναψη της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης, ποσού 155.517,90 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), δεν υπερβαίνει το 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης, το Κλιμάκιο, κρίνει ότι κατά την ελεγχόμενη διαδικασία δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/133/2019
Μελέτη κτηματογράφησης...Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η απευθείας ανάθεση στην ανάδοχο Κοινοπραξία των εργασιών της 2ης Συμπληρωματικής Σύμβασης παρίσταται νόμιμη, ενόψει και της ήδη εγκριθείσας 2ης παράτασης του αρχικού συμβατικού χρόνου της μελέτης. Τούτο διότι αποδείχθηκε ότι οι ανατιθέμενες με το ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης εργασίες αποτελούν συμπληρωματικές υπηρεσίες κατά την έννοια του εφαρμοστέου εν προκειμένου άρθρου 29 παρ. 1 του ν. 3316/2005, καθόσον: α) αφορούν σε τμήμα του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, ήτοι στη λειτουργία του Γραφείου Κτηματογράφησης και στην ενημέρωση της κτηματολογικής βάσης, δεν περιλαμβάνονται όμως σ’ αυτό κατ’ είδος, καθόσον αφορούν σε μεταγενέστερο της αρχικής σύμβασης χρονικό διάστημα και τιμολογούνται, ως εκ τούτου, διαφορετικά, είναι δε αναγκαίες για την ολοκλήρωση του Εθνικού Κτηματολογίου στους προαναφερόμενους δήμους, β) οφείλονται σε περιστάσεις που προέκυψαν εκ των υστέρων από γεγονότα μη δυνάμενα να προβλεφθούν από την αναθέτουσα αρχή κατά το χρόνο κατάρτισης των συμβατικών τευχών και της σύναψης τόσο της αρχικής όσο και της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης. Συγκεκριμένα, η παροχή πρόσθετων υπηρεσιών από την ημερομηνία υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης και μέχρι την παραταθείσα ημερομηνία λήξης του καθαρού χρόνου (2.4.2019), κατέστη αναγκαία, οφειλόταν δε στις καθυστερήσεις που έλαβαν χώρα κατά την εκτέλεση των εργασιών της αρχικής αλλά και της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης για τους λόγους που προεκτέθηκαν (σκέψη 4.v) και οι οποίοι δεν ανάγονται στη σφαίρα ευθύνης της αναθέτουσας αρχής και γ) αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της αρχικής σύμβασης και δεν μπορούν να διαχωριστούν, από τεχνική και οικονομική άποψη, από την εκτέλεση αυτής (της αρχικής σύμβασης), χωρίς να δημιουργηθούν μείζονα προβλήματα αναφορικά με την αδιάλειπτη λειτουργία της διαδικασίας Κτηματογράφησης. Τέλος, δοθέντος ότι η αξία των εργασιών της 2ης Συμπληρωματικής Σύμβασης, όπως τιμολογήθηκαν με βάση τα οριζόμενα στο άρθρο 3 του Κανονισμού Προεκτιμώμενων αμοιβών της ...., συνυπολογιζόμενης και της αντίστοιχης τιμής μονάδος της οικονομικής προσφοράς του αναδόχου, εκτιμάται σε 116.638,43 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), αθροιζόμενη δε με εκείνη που προϋπολογίστηκε κατά τη σύναψη της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης, ποσού 155.517,90 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), δεν υπερβαίνει το 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης, το Κλιμάκιο, κρίνει ότι κατά την ελεγχόμενη διαδικασία δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης.
ΕλΣυν.Κλ.Ζ/142/2017
ΜΕΛΕΤΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη Ι της παρούσας, το υποβληθέν, με το 5095/9.6.2017 (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 36720/12.6.2017) έγγραφο της αναπληρώτριας Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφερειακής Ενότητας … της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης δεν υπάγεται στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς αφορά στην εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών για την ολοκλήρωση μελέτης, η οποία νομίμως δεν υποβλήθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου, καθόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της εν λόγω (αρχικής) μελέτης υπολειπόταν του ορίου υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο. Περαιτέρω δε, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη αυτής συναθροιζόμενη με τη συμβατική αξία της υποβληθείσας προς έλεγχο συμπληρωματικής σύμβασης δεν υπερβαίνει το όριο υπαγωγής στον έλεγχο των συγχρηματοδοτούμενων συμβάσεων. Κατά συνέπεια, στην εξεταζόμενη περίπτωση, το Κλιμάκιο στερείται αρμοδιότητας για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου.
ΕΣ/ΤΜ.6/128/2020
Επικαιροποίηση ή συμπλήρωση υδραυλικών μελετών...Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη υπό στοιχείο ΙΙ της παρούσας, δεν προκύπτει στην υπό κρίση υπόθεση η συνδρομή όλων των σωρευτικά απαιτούμενων από το άρθρο 29 παρ. 1 του ν. 3316/2005 προϋποθέσεων για τη νόμιμη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα, η εκπόνηση των μελετών (οριστικών υδραυλικών μελετών, τοπογραφικών και περιβαλλοντικών μελετών), που αποτελούν αντικείμενο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης και αφορούν σε έργα εκβολής του ρέματος … στο … και του ρέματος στους … στην περιοχή του Ελληνικού, καθώς και σε έργα προστασίας πρανών και κοίτης του ρέματος … στο ύψος της οδού … στο …, δεν δύναται να θεωρηθεί ότι δεν μπορεί να διαχωριστεί από την αρχική σύμβαση, ούτε ότι είναι απολύτως αναγκαία για την ολοκλήρωσή της, δεδομένου ότι αφενός μεν η από 14.4.2016 συμφωνία – πλαίσιο (άρθρ. 8 του ν. 3316/2005) είχε ως αντικείμενο τη διενέργεια υδραυλικών, περιβαλλοντικών και τοπογραφικών μελετών σε οποιαδήποτε περιοχή της …, κατόπιν εντολής της Διεύθυνσης Υδραυλικών Έργων (Δ10) της Περιφέρειας, αφετέρου δε στο πλαίσιο αυτής έχουν συναφθεί τρεις (3) επιμέρους συμβάσεις, οι οποίες αφορούν σε διαφορετικά σημεία της … (ρέματα «…» στην περιοχή … του Δήμου …, … του Δήμου …. και … του Δήμου …). Περαιτέρω, δεν αποδεικνύεται η συνδρομή εν προκειμένω απρόβλεπτων, κατά την έννοια που προαναφέρθηκε (βλ. σκέψη υπό στοιχείο ΙΙ.Β της παρούσας), περιστάσεων, οι οποίες κατέστησαν αναγκαία την ελεγχόμενη σύμβαση. Επομένως, η ανάθεση των ως άνω μελετών με προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της κατάρτισης συμπληρωματικής σύμβασης παρίσταται, όπως ορθά κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη, μη νόμιμη, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα είναι απορριπτέα. Εξάλλου, ο ισχυρισμός της αιτούσας ότι συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος για τη σύναψη της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, οι οποίοι ανάγονται στην ανάγκη άμεσης εκπόνησης των συγκεκριμένων μελετών, προβάλλοντας ότι η δημοπράτησή τους με τις διαδικασίες του ν. 4412/2016 θα επιφέρει καθυστερήσεις, προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή και επιπλέον κόστος, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δοθέντος ότι το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται προεχόντως με την τήρηση της νομιμότητας στις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων (Ε.Σ. Τμ. Μείζ. – Επταμ. Συνθ. 763/2019, VI Τμ. 1605, 2227/2016, 668/2017, 482/2018, 979, 1254/2019).
EλΣυνΚλ.Ζ'/294/2018
ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ:..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν είναι νόμιμη η σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης με αντικείμενο την πραγματοποίηση υδρομετρήσεων στα προτεινόμενα από την ανάδοχο σύμπραξη σημεία. Και τούτο διότι η ανάγκη εκτέλεσής τους δεν οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, αφού η υλοποίησή τους είχε ρητά προβλεφθεί στο Τεύχος Τεχνικών Δεδομένων του φακέλου της αρχικής μελέτης ως υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής και, ως εκ τούτου, η ανάγκη εκτέλεσής τους ήταν γνωστή κατά το χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης, κατά τον ίδιο δε χρόνο η αναθέτουσα γνώριζε τον διατιθέμενο από αυτήν τεχνικό εξοπλισμό και επιστημονικό προσωπικό για την υλοποίησή τους, μπορούσε δε να προβλέψει, έστω και κατά προσέγγιση, τα απαιτούμενα μέσα για την εκτέλεσή τους. Επιπλέον, η διενέργεια των επίμαχων υδρομετρήσεων, ανεξαρτήτως της αναγκαιότητάς τους για την ολοκλήρωση της μελέτης, αποτελεί διακριτό και αυτοτελές τμήμα υπηρεσιών, το οποίο είχε ρητώς αποσπασθεί από την αρχική σύμβαση μελέτης, με αποτέλεσμα η ανάθεσή τους με την υπό κρίση συμπληρωματική σύμβαση, να έχει ως συνέπεια την ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων επέκταση και μεταβολή του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης μελέτης. Εξάλλου, δεν αιτιολογείται επαρκώς η αδυναμία εκτέλεσής τους από την αναθέτουσα αρχή δεδομένου ότι δεν αναφέρονται συγκεκριμένες ελλείψεις στον απαιτούμενο εξοπλισμό. Περαιτέρω, ο προτεινόμενος από την ανάδοχο της αρχικής σύμβασης εξοπλισμός για τη διενέργεια των μετρήσεων δεν αποτελούσε αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, δεδομένου ότι στο Τεύχος Τεχνικών Δεδομένων της αρχικής σύμβασης, αναφέρεται ρητά ότι ο ανάδοχος θα καταρτίσει σχετικό πρόγραμμα μετρήσεων, προσδιορίζοντας το είδος αυτών, καθώς και τις θέσεις, τη συχνότητα και την περίοδο υλοποίησής τους, όχι όμως και τις μεθόδους και τα όργανα με τα οποία θα πραγματοποιηθούν αυτές. Στο πλαίσιο αυτό, τα προτεινόμενα από τον ανάδοχο όργανα συνιστούν, όπως άλλωστε αναφέρεται και στην σχετικώς συνταχθείσα από 6.6.2018 Τεχνική Έκθεσή του, ενδεικτικές - εναλλακτικές λύσεις, για τη διενέργεια των εν λόγω υδρομετρήσεων, χωρίς να αποκλείεται η αξιοποίηση από την αναθέτουσα αρχή και άλλων, πλην αυτών. Τέλος, οι ισχυρισμοί περί αποδυνάμωσης της επιχειρησιακής ικανότητας της αναθέτουσας αρχής, σε σχέση με τον χρόνο σύνταξης των τευχών του διαγωνισμού, λόγω αποχωρήσεων προσωπικού, προβάλλονται αόριστα και αναπόδεικτα..Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος, με το 12402/8.8.2018 ..έγγραφο του ασκούντος καθήκοντα Γενικού Διευθυντή της ..., σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.Δεν ανακλήθηκε με την 294/2018 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΚΛ.Ε/88/2021
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Επιβατικός και Εμπορικός Λιμένας … … – Α΄ Φάση», συμβατικής δαπάνης 2.049.708,37 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. (2.398.158,79 ευρώ με Φ.Π.Α. 17%).(....)Τέλος, θα πρέπει να διευκρινιστεί ποιοι λόγοι κατέστησαν αναγκαία την ενσωμάτωση στην τρέχουσα εργολαβία και τη μη ανάθεση με νέα διαγωνιστική διαδικασία της ανακατασκευής του παλαιού προσήνεμου μώλου, που καθαιρέθηκε στο πλαίσιο της παρούσας εργολαβίας, προκειμένου να κατασκευαστεί ο νέος προβλήτας του εμπορικού λιμένα. Να απαντηθεί αιτιολογημένα από την αναθέτουσα αρχή γιατί η καθαίρεση του διατηρούμενου, με βάση την αρχική μελέτη του έργου, μώλου και η κατασκευή δύο νέων μώλων δεν συνιστά ουσιώδη, μη επιτρεπόμενη τροποποίηση, άλλως μη επιτρεπόμενη επέκταση του φυσικού αντικειμένου της παρούσας εργολαβίας. Αναβάλλει την έκδοση οριστικής Πράξης επί της νομιμότητας της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Επιβατικός και Εμπορικός Λιμένας … … – Α΄ Φάση».
ΕλΣυν.Τμ.6/2487/2012
ΜΕΛΕΤΕΣ: ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 221/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη III το Τμήμα κρίνει ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι νόμιμες προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης για την ανάθεση εκπόνησης της ως άνω μελέτης. Ειδικότερα, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη το αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης δεν έχει συμπληρωματικό του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης χαρακτήρα, δεδομένου ότι με αυτή επιχειρείται επέκταση του συμβατικού αντικειμένου της αρχικής μελέτης, απορριπτομένου ως νόμω αβασίμου του ισχυρισμού ότι η ελεγχόμενη μελέτη είναι συμπληρωματική της αρχικής και δεν μπορεί να διαχωριστεί από αυτήν. Και τούτο διότι, 1,5 έτος μετά τη σύναψη της αρχικής σύμβασης επέρχεται πλήρης μεταβολή του συμβατικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης με διαφοροποίηση αυτού σε ποσοστό 100%, αφού η αναθέτουσα αρχή ζήτησε από τον ανάδοχο μελετητή τη σύνταξη νέων μελετών (πλην της γεωτεχνικής) με νέα χωροθέτηση της Μονάδας Κομποστοποίησης. Το Τμήμα όμως, κρίνει ότι η καθυστέρηση δημοπράτησης των έργων της επεξεργασίας των απορριμμάτων του Νομού ..., για την οποία δεν ευθύνεται η ως άνω αναθέτουσα αρχή, καθώς και το γεγονός ότι οι εργολαβίες Α΄ και Β΄ Φάσης εξελίσσονταν παράλληλα, ενόψει μάλιστα και του ιδιαίτερα πολυσύνθετου και περίπλοκου χαρακτήρα του όλου έργου της διαχείρισης των απορριμμάτων του Νομού ..., αποτελούν «απρόβλεπτες» περιστάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την ανάθεση των ελεγχόμενων μελετών με την εφαρμογή της εξαιρετικής διαδικασίας του άρθρου 10 παρ. 2 περ. γ του ν.3316/2005, την οποία, λαμβανομένης υπόψη και της υποχρέωσης ολοκλήρωσης των έργων των Κυττάρων Β΄ Φάσης μέχρι 31.12.2012, θα μπορούσε να διερευνήσει η αναθέτουσα αρχή. Ενόψει των ανωτέρω, η εκπόνηση των ως άνω μελετών δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, αλλά αυτοτελούς νέας σύμβασης, για την ανάθεση της οποίας εφαρμόζονται οι κείμενες διατάξεις (συμπεριλαμβανομένης και της προεκτεθείσας διάταξης). Τέλος, προσκομίστηκε ενώπιον του Τμήματος η από 25.6.2012 γνωμοδότηση του Περιφερειακού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων, η οποία πέραν της έγκρισης σύναψης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, διαπιστώνει ότι έχουν υπολογισθεί εσφαλμένα οι αμοιβές που προϋπολογίζονται, ότι δεν υπάρχει σχετική τεκμηρίωση, ενώ είναι ανυπόγραφες από τους επιβλέποντες μηχανικούς και τον ανάδοχο. Είναι προφανές ότι η αναθέτουσα αρχή πρέπει να συμμορφωθεί προς τις ανωτέρω διαπιστώσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων.Κατά συνέπεια, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, πρέπει να απορριφθεί η αίτηση του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού ... για την ανάκληση της 221/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/Τμ.7(ΚΠΕ)320/2013
Εξόφληση του 3ου λογαριασμού και μέρους της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης για την εκπόνηση της μελέτης «Αναβάθμιση Αστικού περιβάλλοντος Πόλης ......».(...)Περαιτέρω, όπως προκύπτει από τα προαναφερόμενα (βλ. το από 9.8.2010 έγγραφο της αναδόχου για την κατάθεση της οριστικής μελέτης – μελέτης εφαρμογή και την από 9.8.2010 – σε ορθή επανάληψη - βεβαίωση παραλαβής της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών, Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων), ήδη από 9.8.2010 είχε κατατεθεί από την ανάδοχο σύμπραξη και εγκριθεί από την Διευθύνουσα Υπηρεσία (Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών, Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων), η οριστική μελέτη - μελέτη εφαρμογής, σε ενιαίο στάδιο, στην οποία είχαν συμπεριληφθεί τα τμήματα της περιοχής που είχαν προταθεί από το Δήμο ...... για ένταξη στο ολοκληρωμένο σχέδιο αστικής ανάπτυξης. Επομένως, οι περιλαμβανόμενες στην συμπληρωματική σύμβαση εργασίες είχαν ήδη εκτελεστεί κατά τη σύναψή της. Εξάλλου, κατά το χρόνο υπογραφής της συμπληρωματικής σύμβασης (23.12.2011) και έγκρισης του συγκριτικού πίνακα (25.5.2011) είχε ήδη παρέλθει η οριακή προθεσμία περάτωσης των εργασιών της αρχικής σύμβασης, ενώ, αν και προκύπτει η αναστολή εκτέλεσης των εργασιών της, δεν αποδείχθηκε η έκδοση απόφασης για τη χορήγηση παράτασής της. Τέλος, η έγκριση σύναψης της ως άνω συμπληρωματικής σύμβασης και του οικείου συγκριτικού πίνακα (βλ. την 100/25.5.2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ......) πραγματοποιήθηκε χωρίς προηγούμενη γνωμοδότηση του αρμοδίου Συμβουλίου Δημοσίων Έργων της Περιφερειακής Ενότητας ......, η οποία εκδόθηκε στις 30.9.2011 (βλ. σχετ. την 26/30.9.2011 γνωμοδότηση). Εξάλλου, ο ισχυρισμός του Δήμου ...... (βλ. το 3778/13.8.2013 έγγραφο επανυποβολής), ότι με την από 5.1.2012 πράξη της Διευθύνουσας Υπηρεσίας ελέγχθηκε και εγκρίθηκε η πληρωμή του 3ου λογαριασμού της σύμβασης, μετά δε την έγκριση αυτή ανακύπτει υποχρέωση του κυρίου του έργου προς πληρωμή, είναι αβάσιμος και απορριπτέος, καθόσον, σύμφωνα με όσα ανωτέρω έγιναν δεκτά, η έγκριση αυτή δεν νομιμοποιεί την πληρωμή των πιστοποιούμενων προς πληρωμή εργασιών σε περίπτωση μη συνδρομής των νομίμων προϋποθέσεων για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, η συνδρομή των οποίων, εξετάζεται παρεμπιπτόντως από Ελεγκτικό Συνέδριο κατά τον ασκούμενο από αυτό έλεγχο νομιμότητας της οικείας δαπάνης. Κατ’ ακολουθίαν αυτών, οι εντελλόμενες με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνες, κατά το μέρος που αφορούν στην πληρωμή της ως άνω συμπληρωματικής σύμβασης δεν είναι νόμιμες και δεν πρέπει αυτά να θεωρηθούν.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/495/2019
Επισκευές σχολικών κτιρίων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι νόμιμες προϋποθέσεις σύναψης της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο, διότι, όπως γίνεται δεκτό από τη νομολογία, στην περίπτωση μη επαρκούς προσδιορισμού του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, λόγω της αδυναμίας προμέτρησής του, όπως εν προκειμένω, αποκλείεται η κατ’ εξαίρεση χορηγούμενη από το νόμο δυνατότητα σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης για την εκτέλεση νέων εργασιών, όταν το συμβατικό ποσό έχει πλέον αναλωθεί. Επομένως, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να δικαιολογηθεί η σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης με την αιτιολογία ότι οι επίμαχες εργασίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης, καθώς το στοιχείο του απρόβλεπτου χαρακτήρα των επεμβάσεων αποτέλεσε το λόγο για τον οποίο δεν ήταν δυνατό να προσδιοριστεί ποσοτικά το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, και αλυσιτελώς γίνεται επίκληση των ελλείψεων της αρχικής μελέτης από την αναθέτουσα αρχή στο πλαίσιο σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης. Τα ανωτέρω ισχύουν ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι στην κρινόμενη περίπτωση δεν αποδεικνύεται από κανένα στοιχείο του φακέλου η συνδρομή περιστάσεων που δεν ήταν γνωστές στην αναθέτουσα αρχή κατά το χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης και θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης (Ε.Σ. VI Τμ. 1751/2016, 6064/15, 285/2012, Ε΄ Κλ. 49/2016, 507/2012). Τέλος, εσφαλμένως η αναθέτουσα αρχή υπολαμβάνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση εμπίπτει στο ρυθμιστικό πεδίο των διατάξεων του άρθρου 132 και της παραγράφου 1 του άρθρου 156 του ν.4412/2016 και είναι νόμιμη, δοθέντος ότι η αξία της δεν υπερβαίνει ποσοστό 15% της αρχικής σύμβασης του έργου. Και τούτο, διότι, όπως προαναφέρθηκε, η ελεγχόμενη σύμβαση, ως παρακολούθημα της αρχικής σύμβασης, διέπεται από τις διατάξεις του ν.3669/2008, υπό τις οποίες η τελευταία συνήφθη.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της.