Μη νόμιμη η καταβολή ποσού ως αμοιβή από Νοσοκομείο σε ιδιωτικές εταιρείες για την προμήθεια χημικών αντιδραστηρίων και λοιπών υλικών, καθόσον, το ως άνω νοσηλευτικό ίδρυμα προσέφυγε στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, ενώ όφειλε να προβεί στη διενέργεια δημόσιου τακτικού διαγωνισμού (ν. 2286/1995), εφόσον η αξία των συνολικά προμηθευθέντων ειδών, τα οποία αποτελούν όμοια ή ομοειδή αγαθά, υπερέβαινε ετησίως, το όριο των 20.000 ευρώ. Δεν τίθεται εν προκειμένω ζήτημα εφαρμογής των νομιμοποιητικών διατάξεων του άρθρου 66 παρ. 28 του ν. 3984/2011, διότι δεν αποδεικνύεται ότι οι κατά περίπτωση επιτευχθείσες συμβατικές τιμές, εναρμονίστηκαν με τις χαμηλότερες τιμές της εγχώριας αγοράς, όπως αυτές έχουν καταγραφεί στο Παρατηρητήριο Τιμών του άρθρου 24 του ν. 3846/2010.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ – ΑΓΟΡΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Νοσοκομείο σε ιδιωτική εταιρεία για την εκτέλεση της προμήθειας σάκκων απορριμμάτων, καθόσον μη νομίμως το ανωτέρω Νοσοκομείο προέβη σε τμηματικές προμήθειες όμοιων ειδών (σάκκων απορριμμάτων), με τον επιμερισμό της συνολικής απαιτούμενης, ετησίως, ποσότητας σε μικρότερες ποσότητες, ενώ περαιτέρω, δεν τίθεται ζήτημα εφαρμογής των νομιμοποιητικών διατάξεων του άρθρου 66 παρ. 28 του ν. 3984/2011, δεδομένου ότι οι επίμαχες δαπάνες δεν αφορούν την προμήθεια ιατροτεχνολογικών προϊόντων, άμεσα συνδεόμενων με την παροχή νοσοκομειακής περίθαλψης και, ως εκ τούτου, δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής τους (άρθρο 2 παρ. 12 και 13 του ν. 2286/1995, ΦΕΚ Α΄ 19/1995 και της κατ’ εξουσιοδότηση αυτών εκδοθείσας Π1/3305/3.11.2010, ΦΕΚ Β΄ 1789/12.11.2010).ΣΥΓΓΝΩΣΤΗ ΠΛΑΝΗ

Μη νόμιμες οι δαπάνες  Νοσοκομείου που αφορούν στην απευθείας ανάθεση σε εταιρεία της προμήθειας υγειονομικού υλικού, καθόσον  ενόψει της συνολικής δαπάνης που απαιτείτο για την κάλυψη σε ετήσια βάση των αναγκών προμήθειας των συγκεκριμένων ειδών υγειονομικού υλικού του Νοσοκομείου και της μη αποδεικνυόμενης συνδρομής οφειλομένων σε απρόβλεπτες περιστάσεις επειγουσών αναγκών, για την ανάθεση των εν λόγω προμηθειών, έπρεπε να είχε διενεργηθεί τακτικός διαγωνισμός. Εξάλλου, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν καθίσταται νόμιμη ούτε με βάση τις διατάξεις του άρθρου 66 παρ. 28 του ν. 3984/2011, καθόσον, τα προμηθευθέντα είδη δεν αντιστοιχίζονται με είδη που είναι καταχωρημένα στο Παρατηρητήριο Τιμών της Ε.Π.Υ.  (βλ. Πράξη Κλ.Πρ.Ελ. IV Τμ. Ελ. Συν. 36, 61/2014).

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Νόμιμη η καταβολή ποσού από Νοσοκομείο σε ιδιωτική εταιρεία για την προμήθεια υγρού οξυγόνου, δυνάμει σύμβασης, καθόσον νομίμως το ανωτέρω Νοσοκομείο προέβη στην απευθείας ανάθεση, εφόσον η τιμή του υγρού οξυγόνου με την οποία προμηθεύθηκε το Νοσοκομείο το αέριο αυτό, δεν υπερβαίνει την καταγεγραμμένη στο Παρατηρητήριο Τιμών τιμή και συνεπώς η επίμαχη δαπάνη υπάγεται στο καθεστώς νομιμοποίησης του άρθρου 66 παρ. 28 του ν. 3984/2011.

Προμήθεια μοσχευμάτων κερατοειδούς και αμνιακής μεμβράνης:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο καταλήγει στα ακόλουθα:i. Σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, και ενόψει του ότι το συνολικό ποσό των επίμαχων προμηθειών ανέρχεται στο ποσό των 51.726,60 ευρώ, υπερβαίνει δηλαδή το όριο των 20.000 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται βάσει της Π1/3305/3.11.2010 (ΦΕΚ Β΄ 1789/12.11.2010) απόφασης του Υφυπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας η διενέργεια προμηθειών με απευθείας αναθέσεις, και ενόψει του ότι ο Επίτροπος δεν προβάλλει ότι η συνολική δαπάνη που απαιτήθηκε για την κάλυψη των ετήσιων αναγκών του Νοσοκομείου σε μοσχεύματα οφθαλμικών ιστών υπερβαίνει και αυτό το όριο των 60.000 ευρώ, μη νομίμως διενεργήθηκαν οι επίμαχες προμήθειες μετά από απευθείας αναθέσεις, κατά παράκαμψη των διατυπώσεων του πρόχειρου διαγωνισμού. Ειδικότερα, και μολονότι ειδικώς ζητήθηκαν σχετικά στοιχεία με τα προαναφερόμενα Πρακτικά του Κλιμακίου, από οποιοδήποτε έγγραφο του φακέλου δεν προκύπτει ότι η φερόμενη ως δικαιούχος εταιρεία είναι η μοναδική που δραστηριοποιείται στον τομέα της προμήθειας μοσχευμάτων οφθαλμικών ιστών. Ούτε άλλωστε, αποτελεί τέτοια απόδειξη το προσκομιζόμενο έγγραφο του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, καθόσον σύμφωνα με τη μεταβατική διάταξη της παρ. 12 του άρθρου 65 του ν. 3984/2011, τα ήδη λειτουργούντα κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού (27.6.2011) ιδρύματα ιστών οφείλουν να υποβάλουν σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 53 του ιδίου νόμου αίτηση στο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για χορήγηση άδειας λειτουργίας το πρώτον μέσα σε ένα έτος από την έναρξη ισχύος της υπουργικής απόφασης που προβλέπεται στο άρθρο 53 παρ. 2 και η οποία θα ρυθμίσει τα της έγκρισης ή αδειοδότησης τραπεζικών ιστών, πλην όμως η υπουργική απόφαση αυτή δεν έχει ακόμη εκδοθεί, παρέπεται δε ότι τα λειτουργούντα κατά την 27.6.2011 ιδρύματα ιστών εξακολουθούν να λειτουργούν νόμιμα, ενώ δεν προσκομίζεται βεβαίωση του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ότι εκτός της εταιρείας «…..» δεν δραστηριοποιούνται στον τομέα της προμήθειας οφθαλμικών ιστών άλλοι φορείς. Αντιθέτως, και από το ως άνω προσκομιζόμενο έγγραφο του Αντιπροέδρου του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων προκύπτει ότι ούτε η διαδικασία αδειοδότησης της εταιρείας «….» σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 53 του ν. 3984/2011 έχει ολοκληρωθεί, ενώ σε κάθε περίπτωση δραστηριοποιείται στον τομέα αυτόν και άλλη εταιρεία. Απόδειξη περί της μοναδικότητας της προμηθεύτριας εταιρείας δεν αποτελεί, άλλωστε, ούτε και το προσκομιζόμενο συμφωνητικό μεταξύ της εταιρείας «...» και «…», καθόσον από το έγγραφο αυτό δεν προκύπτει ούτε ότι η εταιρεία «…» είναι η μοναδική τράπεζα οφθαλμικών ιστών παγκοσμίως, ούτε ότι η φερόμενη ως δικαιούχος των χρηματικών ενταλμάτων είναι αποκλειστική αντιπρόσωπός της στην Ελλάδα.ii. Περαιτέρω, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον Επίτροπο, ενόψει του συνολικού ποσού των επίμαχων προμηθειών, έπρεπε η οικεία σύμβαση να συναφθεί εγγράφως. Η έλλειψη εγγράφου σύμβασης με αντικείμενο την προμήθεια μοσχευμάτων οφθαλμικών ιστών από την ως άνω εταιρεία καθιστά άκυρη τη σύμβαση, χωρίς η ακυρότητα αυτή να αίρεται από το γεγονός ότι η φερόμενη ως δικαιούχος των χρηματικών ενταλμάτων εταιρεία εκπλήρωσε τις προμήθειες που της είχαν ανατεθεί, διότι η εκτέλεση της σύμβασης μπορεί να καλύψει μόνο την έλλειψη εγγράφου τύπου της αποδοχής. Εν προκειμένω, ως δικαιολογητικά των επίμαχων χρηματικών ενταλμάτων επισυνάπτονται α) πρωτόκολλα παραλαβής των μοσχευμάτων, β) πιστοποιητικά νοσηλείας ασθενών στην οφθαλμολογική κλινική, γ) τιμολόγια της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας και δ) έγγραφα του Επιστημονικού Υπευθύνου του Τμήματος Παθήσεων Κερατοειδούς και Μεταμοσχεύσεων με τα οποία προωθούνται τα τιμολόγια της εταιρείας προς τον Προϊστάμενο του Οικονομικού Τμήματος του Νοσοκομείου. Επομένως δεν έχει ληφθεί, απόφαση των αρμοδίων οργάνων του Νοσοκομείου για την απευθείας ανάθεση της προμήθειας στην εταιρεία «….», ώστε να ακολουθήσει σχετική πρόταση απευθυντέα προς την εταιρεία αυτή και συνεπώς δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι καταρτίστηκε σύμβαση βάσει έγγραφης πρότασης εκ μέρους του Νοσοκομείου και του πραγματικού γεγονότος της προμήθειας των επίμαχων ειδών από την εταιρεία.iii. Αντιθέτως, αβασίμως προβάλλει ο Επίτροπος τη μη εναρμόνιση των επιτευχθεισών τιμών με τις χαμηλότερες τιμές της εγχώριας αγοράς, όπως αυτές έχουν καταγραφεί στο Παρατηρητήριο Τιμών του άρθρου 24 του ν. 3846/2010, ενόψει του ότι από τα επισυναπτόμενα στα χρηματικά εντάλματα στοιχεία προκύπτει η μη καταχώριση των ειδών αυτών στο Παρατηρητήριο Τιμών, με εξαίρεση τα είδη «μόσχευμα κερατοειδούς ολικού πάχους» (βλ. 18/27.2.2013, 27/22.3.2013, 28/22.3.2013, 30/22.3.2013, 31/22.3.2013 τιμολόγια της εταιρείας) και «αμνιακή μεμβράνη κρυοσυντηρημένη» (βλ. 26/22.3.2013 τιμολόγιο), οι τιμές των οποίων πράγματι συμφωνούν με την καταχωρηθείσα στο Παρατηρητήριο τιμή.iv. Τέλος, οι επίμαχες δαπάνες δεν μπορούν να νομιμοποιηθούν ούτε βάσει των διατάξεων του άρθρου 66 παρ. 28 του ν. 3984/2011, καθόσον όπως προκύπτει από το άρθρο 1 παρ. 5 εδαφ. στ΄ της Οδηγίας 93/42/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 14.6.1993 «περί των ιατροτεχνολογικών προϊόντων», στο οποίο ρητά αναφέρεται ότι τα μοσχεύματα, οι ιστοί ή τα κύτταρα ανθρώπινης προέλευσης δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των ρυθμίσεων περί ιατροτεχνολογικών προϊόντων, συνομολογεί, άλλωστε και το ίδιο το Νοσοκομείο στο 802οικ/20.5.2013 έγγραφο επανυποβολής των ενταλμάτων, τα ανθρώπινα μοσχεύματα δεν αποτελούν ιατροτεχνολογικά προϊόντα και συνεπώς δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της ως άνω στενά ερμηνευτέας νομιμοποιητικής διάταξης αυτής. Συνακόλουθα, οι επίμαχες δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Καθορισμός χρόνου ισχύος και λεπτομερειών σχετικά με την αποδέσμευση, επιστροφή και κατάπτωση της εγγύησης και κάθε άλλου σχετικού θέματος που αφορά στην εγγυητική επιστολή του άρθρου 54 του Ν. 3984/2011 (ΦΕΚ 150/Α΄).

Δαπάνη για την προμήθεια τροφίμων από διάφορους προμηθευτές.Εκδοση της πλειονότητας των πρωτοκόλλων παραλαβής των ειδών αρκετές ημέρες μετά την έκδοση των αντίστοιχων τιμολογίων πώλησης, με συνέπεια να μην αποδεικνύεται ότι οι τιμές των ειδών που αναγράφονται στα τιμολόγια είναι οι μέσες τιμές πώλησής τους κατά την ημέρα παράδοσης των ειδών, επί των οποίων τιμών έπρεπε να υπολογιστούν τα αντίστοιχα νόμιμα ποσοστά εκπτώσεων

Kαταβολή δαπάνης για την παράθεση δείπνων.(...)Οι αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας, οι οποίες έχουν ήδη αποτυπωθεί νομοθετικά (άρθρο 1 του ν. 2362/1995, Α΄ 247 όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του με το άρθρο 1 του ν. 3871/2010,  Α΄ 141, βλ. και άρθρο 37 παρ. 2 α του ν. 3801/2009, Α΄ 163) και διέπουν τη δράση και τη λειτουργία, μεταξύ άλλων, των Ο.Τ.Α., επιβάλλουν για την εξασφάλιση της δημοσιονομικής τους βιωσιμότητας την κάλυψη των αναγκών τους με την κατά το δυνατόν ελάχιστη επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους. Προς το σκοπό αυτό οι δαπάνες που πραγματοποιούν πρέπει να ανταποκρίνονται στο ανάλογο ή προσήκον μέτρο, χωρίς να υπερβαίνουν τα εύλογα όρια που διαγράφονται από την αρχή της οικονομικότητας εν όψει των συνθηκών πραγματοποίησης τους (βλ. Ε.Σ. Πρ. Κλ. VII Τμ. 57/2014, 23/2013, αποφ. VI Τμ. 678, 800, 3492/2012, 2754/2011, 3131/2009 κ.ά.). (...)Με τα δεδομένα αυτά, ο λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου περί υπέρβασης του προσήκοντος μέτρου κατά τη διενέργεια της προκείμενης δαπάνης, πρέπει να απορριφθεί προεχόντως ως αορίστως προβαλλόμενος, καθόσον δεν προσδιορίζονται τα στοιχεία οριοθέτησης της αόριστης αυτής έννοιας. Συγκεκριμένα, ο λόγος διαφωνίας εκφέρεται συμπερασματικά, δίχως να παρατίθενται συγκριτικά στοιχεία ως προς τα παρασχεθέντα είδη, την ποικιλία και την ποιότητα αυτών, την αγοραία τους αξία ή δαπάνες που να αφορούν παρόμοιες εκδηλώσεις ανάλογης επισημότητας, ώστε να μπορεί να εξαχθεί ασφαλής κρίση σχετικά με το αν ο καθορισμός της αμοιβής της προμηθεύτριας εταιρείας υπερβαίνει το, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, προσήκον μέτρο (Ε.Σ. Κλ. VII Τμ. Πρ. 301/2014, κ.α.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Τα ... χρηματικά εντάλματα πληρωμής, που αφορούν στην καταβολή ποσού 8.452,40 και 32.770 ευρώ στις εταιρείες «...» και «...», αντίστοιχα, ως αμοιβή τους για την προμήθεια μοσχευμάτων, κατόπιν προσφυγής στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, είναι μη νόμιμα, καθώς υπερβαίνουν αθροιστικά, σε ετήσια βάση, συνυπολογιζομένης και της δαπάνης του 261/2014 χρηματικού εντάλματος (25.820,50 ευρώ με Φ.Π.Α.), το όριο των 20.000 ευρώ, μέχρι του οποίου είναι επιτρεπτή η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης.... οι δαπάνες των τιμολογίων – δελτίων αποστολής με αριθμό ... είναι μη κανονικές, καθώς οι ασθενείς νοσηλεύθηκαν (και πραγματοποιήθηκε επέμβαση) στις ..., αντίστοιχα, ενώ οι παραγγελίες για τα απαιτούμενα υλικά δόθηκαν στις ..., δηλαδή πολύ ετεροχρονισμένα, πέραν του ότι αυτά παρελήφθησαν από το Νοσοκομείο στις 27.12.2012..Ενόψει αυτών, με βάση τα γενόμενα δεκτά στην τρίτη σκέψη της παρούσας, οι εντελλόμενες δαπάνες, εκ μόνου του λόγου ότι υπήρξε καθυστέρηση στην έκδοση των σχετικών δικαιολογητικών (δελτία παραγγελίας, τιμολόγια κ.λπ.), δεν καθίστανται μη κανονικές, καθώς η Επίτροπος δεν αμφισβητεί ούτε τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάθεσης, ούτε την ύπαρξη της απαίτησης της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας, ούτε τα πραγματικά περιστατικά που βεβαιώνονται στα σχετικά έγγραφα (διενέργεια νοσηλείας – πραγματοποίηση επέμβασης), ούτε, τέλος, προβάλλει βλάβη των συμφερόντων του νοσηλευτικού ιδρύματος. Άλλωστε, εφόσον για τα είδη που περιλαμβάνονται στα τιμολόγια – .... δεν υφίσταται σχετική καταχώριση στο Παρατηρητήριο Τιμών του άρθρου 24 του ν. 3846/2010, δεν τίθεται ζήτημα παραβίασης του άρθρου 13 του ν. 3918/2011, όπως αβάσιμα προβάλλει η Επίτροπος. Ενόψει αυτών, οι δαπάνες που εντέλλονται με  το χρηματικό ένταλμα .. είναι νόμιμες....Αποφαίνεται ότι τα 259, 260, 261 και 264, οικονομικού έτους 2014, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου «..», δεν πρέπει να θεωρηθούν. Και Αποφαίνεται ότι πρέπει να θεωρηθούν τα 262, 263 και 265, οικονομικού έτους 2014, όμοια..

Τα σχέδια των παραπάνω συμβάσεων με τα στοιχεία της υποκείμενης διαδικασίας ανάδειξης των αναδόχων παροχής των σχετικών υπηρεσιών παραδεκτώς εισάγονται για έλεγχο νομιμότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 2741/1999 (Α΄ 199), όπως τροποποιήθηκαν με τα άρθρα 2 του ν. 3060/2002 (Α΄ 242), 9 παρ. 3 του ν. 3090/2002 (Α΄ 329) και 12 παρ. 27 του ν. 3310/2005. Το Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου επιλαμβάνεται του ελέγχου νομιμότητας των σχεδίων συμβάσεων παροχής υπηρεσιών του Δημοσίου, των ν.π.δ.δ. και των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων, σύμφωνα με την οικεία διακήρυξη, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., υπερβαίνει το ποσό του 1.000.000 ευρώ, χωρίς να υποκαθιστά τα αρμόδια όργανα στην ουσιαστική εκτίμηση των πραγμάτων και χωρίς να ελέγχει την ορθότητα των τεχνικών κρίσεων της Διοίκησης ή τις κρίσεις σκοπιμότητας. Με τις προαναφερόμενες διατάξεις γίνεται έντονη υπόμνηση ταχείας διεκπεραίωσης του ελέγχου νομιμότητας, η δε τριακονθήμερη προθεσμία που τάσσεται για την ολοκλήρωσή του δεν έχει αποκλειστικό αλλά ενδεικτικό χαρακτήρα και ως εκ τούτου η τυχόν παραβίασή της δεν συνεπάγεται ακυρότητα της πράξης του Κλιμακίου (πρβλ ΣτΕ 3385/1990, 1127/2000, βλ. Πράξεις Ζ΄ Κλ. Ελ. Συν. 98/2006, 163, 132,116/2005, Ε΄ Κλ. Ελ. Συν. 101, 97, 81/2005 κ.α.).