Μη νόμιμη η σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου«Ασφαλτόστρωση εσωτερικής οδοποιΐας Δημοτικών Διαμερισμάτων…», χωρίς να έχει υπαχθεί, πριν την υπογραφή της, στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατ' εφαρμογή του άρθρου 19 παρ.7 του π.δ. 774/1980, καθόσον το ποσό αυτής (299.203,12 ευρώ), αθροιζόμενο με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της αρχικής σύμβασης (997.478,99 ευρώ), υπερβαίνει το ποσό των 1.000.000 ευρώ, που ίσχυε κατά το χρόνο υπογραφής της συμπληρωματικής αυτής σύμβασης.

Εξόφληση 9ου λογαριασμού του έργου «Ενδοδημοτική Οδοποϊα». Μη νόμιμη, καθόσον πρόκειται για συμπληρωματική σύμβαση του ως άνω έργου, η οποία πριν την υπογραφή της δεν υποβλήθηκε σε έλεγχο νομιμότητας από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, παρά το ότι το ποσό αυτής (523.000 ευρώ με το Φ.Π.Α.), αθροιζόμενο με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της αρχικής σύμβασης (1.003.205,07 ευρώ με Φ.Π.Α.), υπερβαίνει το χρηματικό όριο ελέγχου που τίθεται από τη διάταξη του άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ. 774/1980, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 12 παρ. 27 του ν. 3310/2005 και ίσχυε κατά το χρόνο κατάρτισης της συμπληρωματικής σύμβασης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 8 παρ. 3 δ του π.δ. 334/2000 (και οι αντίστοιχες των άρθρων 8 παρ. 1 του ν. 1418/1984, όπως ισχύει και 43 του π.δ./τος 609/1985), καθόσον οι πρόσθετες εργασίες, που αποτελούν το συμβατικό αντικείμενο της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης α)είναι πράγματι συμπληρωματικές, σύμφωνα με όσα ήδη εκτέθηκαν και δεν περιλαμβάνονται στο αρχικό συμβατικό αντικείμενο του έργο (βλ. αρχική σύμβαση και συμβατικό τεύχος τεχνικής περιγραφής), β) κατέστησαν αναγκαίες λόγω απροβλέπτων περιστάσεων .., γ) δεν μπορούν από τη φύση τους να διαχωρισθούν από την εκτέλεση της κύριας σύμβασης χωρίς να δημιουργήσουν προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή, δ) η δε συνολική δαπάνη τους, η οποία ανέρχεται σε 1.370.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ δεν υπερβαίνει το 50% του ποσού (2.945.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.) της κύριας σύμβασης.Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι πρόσθετες εργασίες που περιλαμβάνονται στην ελεγχόμενη 1η συμπληρωματική σύμβαση, αποτελούν συμπληρωματικές εργασίες κατά την έννοια των διατάξεων που προαναφέρθηκαν και ως εκ τούτου δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της σύμβασης αυτής.

Έλεγχος νομιμότητας των αποφάσεων της οικονομικής επιτροπής των δήμων στις περιπτώσεις ιβ΄, ιγ΄, ιδ΄, ιε΄ της παρ.1 του άρθρ.72 του ν. 3852/2010.(...)Με βάση τις διατάξεις των άρθρων 72 και 225 του ν. 3852/2010, οι αποφάσεις της οικονομικής επιτροπής των δήμων σύμφωνα με τις περιπτώσεις ιδ' (δηλ. επί αντικειμένου μέχρι 30.000 ευρώ) και ιε' παρ. 1 άρθρου 72 του ίδιου νόμου, υπόκεινται στον υποχρεωτικό έλεγχο νομιμότητας του άρθρου 225 και στον έλεγχο των άρθρων 226 (αυτεπαγγέλτως) και 227 (κατόπιν ειδικής διοικητικής προσφυγής) του ίδιου νόμου, ενώ οι αποφάσεις των περιπτώσεων ιβ' και ιγ' του ίδιου άρθρου υπόκεινται στον έλεγχο νομιμότητας των άρθρων 226 και 227 του ίδιου νόμου

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ-ΑΓΟΡΕΣ.Ανάθεση - Διαδικασία διαγωνισμού - κατάτμηση:Μη νόμιμη η καταβολή ποσού 69.993,52 ευρώ σε εταιρεία, ως αμοιβή της για την προμήθεια μελανιών εκτυπωτών, γραφίτη φωτοαντιγραφικών μηχανημάτων, ηλεκτρονικών υπολογιστών και εκτυπωτών κ.λ.π. της Διεύθυνσης Ασφάλειας, κατόπιν διενέργειας σχετικού πρόχειρου διαγωνισμού, διότι πρόκειται για ομοειδή αγαθά (μελάνια και τόνερ εκτυπωτών, γραφίτη και τόνερ φωτοαντιγραφικών μηχανημάτων, ηλεκτρονικούς υπολογιστές και εκτυπωτές κ.λπ.) και η συνολική αξία αυτών υπερβαίνει, σε ετήσια βάση, το ποσό των 60.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), ανερχόμενη συγκεκριμένα στο ύψος των 81.771,50 ευρώ (μη συνυπολογιζομένου του ΦΠΑ) και συνεπώς, μη νομίμως διενεργήθηκαν δύο (2) αυτοτελείς πρόχειροι διαγωνισμοί, και όχι ένας ενιαίος τακτικός διαγωνισμός, δοθέντος ότι οι διαγωνισμοί αυτοί διενεργήθηκαν κατά κατάτμηση της συνολικής ετήσιας δαπάνης ομοειδών αγαθών, τα οποία θα μπορούσαν να κατακυρωθούν σε έναν ή περισσότερους προμηθευτές κατόπιν διενέργειας τακτικού διαγωνισμού.(συγγνωστή πλάνη)

Συνεπώς, εφόσον ο προϋπολογισμός του έργου του ελεγχόμενου διαγωνισμού (χωρίς συνυπολογισμό των κονδυλίων αναθεώρησης και Φ.Π.Α.) υπερέβαινε το ανώτατο όριο της δεύτερης τάξης του Μ.Ε.ΕΠ. (1.500.000 ευρώ), η επιτροπή διαγωνισμού έπρεπε να είναι επταμελής, όπως προβλέπεται στις προεκτεθείσες διατάξεις των άρθρων 3 παρ. 2 του ν. 3263/2004 και 22 του π.δ/τος 609/1985 και να συγκροτηθεί από την οικεία Δημαρχιακή Επιτροπή, κατά τα ορθώς κριθέντα από το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του.Περαιτέρω, προκειμένου περί έργων που εκτελούνται από Δήμους, αρμόδιο όργανο για τη συγκρότηση της Επιτροπής Διαγωνισμού είναι η οικεία Δημαρχιακή Επιτροπή, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 111 παρ.2 του π.δ.410/1995 (βλ. Πράξεις VI Τμήμ. 137/2005, 48/2006, 105/2006, 163/2006).

"2. Το άρθρο 19 παρ. 7 του Οργανισμού του Ελεγκτικού Συνεδρίου (π.δ/μα 774/1980, ΦΕΚ 189 Α΄), όπως η παράγραφος αυτή προστέθηκε με το άρθρο 15 του ν. 2145/1993 (ΦΕΚ 88 Α΄) και ισχύει μετά την αντικατάστασή της από το άρθρο 8 παρ. 1 του ν. 2741/1999 (ΦΕΚ 199 Α΄) και την τροποποίησή της από το άρθρο 2 του ν. 3060/2002 (ΦΕΚ 242 Α΄) ορίζει ότι: «Για τις προμήθειες αγαθών του άρθρου 1 του Ν. 2286/1995 (ΦΕΚ 19 Α΄), η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το ποσό των πεντακοσίων εκατομμυρίων (500.000.000) δραχμών ή ενός εκατομμυρίου πεντακοσίων χιλιάδων (1.500.000) ευρώ, καθώς και για την εκτέλεση έργων από το Δημόσιο, τα Ν.Π.Δ.Δ. και τις δημόσιες επιχειρήσεις ή Οργανισμούς, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το ποσό του ενός δισεκατομμυρίου (1.000.000.000) δραχμών ή δύο εκατομμυρίων εννιακοσίων χιλιάδων (2.900.000) ευρώ, διενεργείται υποχρεωτικά έλεγχος νομιμότητας της οικείας συμβάσεως, πριν από τη σύναψή της, από Κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Το προηγούμενο εδάφιο ισχύει και στις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, όταν το προϋπολογιζόμενο οικονομικό αντικείμενό τους υπερβαίνει το ποσό των πεντακοσίων εκατομμυρίων (500.000.000) δραχμών ή ενός εκατομμυρίου πεντακοσίων χιλιάδων (1.500.000) ευρώ.». Εν συνεχεία, με το άρθρο 12 παρ. 27 του ν. 3310/2005 (ΦΕΚ 30 Α΄), ορίστηκε ότι «α) Ο προβλεπόμενος από τη διάταξη της παρ. 7 του άρθρου 19 του Π.δ. 774/1980 ... έλεγχος νομιμότητας επί των συμβάσεων προμήθειας αγαθών του άρθρου 1 του ν. 2286/1995 (ΦΕΚ 19 Α'), παροχής υπηρεσιών και για την εκτέλεση έργων διενεργείται υποχρεωτικά, πριν από τη σύναψή τους, από Κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ.» Εξάλλου, το άρθρο 19 του ν. 3193/2003 (ΦΕΚ 266 Α΄) ορίζει ότι «...για τον προσδιορισμό του ποσού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης των οικείων συμβάσεων δεν λαμβάνεται υπόψη ο αναλογών φόρος προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.) ...». 3. Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει, πριν από την υπογραφή τους, τη νομιμότητα των δημοσίων συμβάσεων, εφόσον η προϋπολογιζόμενη γι’ αυτές δαπάνη, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο αναλογών φόρος προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.), υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ. Συνεπώς, δημόσιες συμβάσεις, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων είναι κατώτερη του ανωτέρω ποσού, απαραδέκτως υποβάλλονται στο Ελεγκτικό Συνέδριο για έλεγχο νομιμότητας και το αρμόδιο Κλιμάκιο, στο οποίο εισήχθη η υπόθεση, οφείλει να απόσχει να αποφανθεί επ’ αυτής (βλ. 275, 135, 104, 81/2006 πράξεις παρόντος Κλιμακίου)."

ΥΠΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ-ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΚΔΟΣΗΣ Χ.Ε.Δεν υπόκειται σε προληπτικό έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο, δαπάνη πληρωμής από Νοσοκομείο σε ιδιωτική εταιρεία  για προμήθεια ειδών και παροχή υπηρεσιών συντήρησης ανελκυστήρων, διότι δεν αφορά στον πρώτο αλλά σε επόμενο λογαριασμό της οικείας σύμβασης, έστω και αν ο οικείος συμβατικός προϋπολογισμός υπερβαίνει τα 5.000,00 ευρώ με Φ.Π.Α. (π.δ. 136/2011 Α΄ 267 άρθρο 1, όπως αυτό τροποποιήθηκε μεταγενέστερα με το άρθρο 55 παρ. 1 του ν. 4075/2012 και το π.δ. 87/2014).

Συντήρηση πλωτής γέφυρας...Με βάση τις παραδοχές αυτές της ήδη προσβαλλόμενης απόφασης, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκέψη ΙΙ), νομίμως απορρίφθηκε, ελλείψει σπουδαίου εννόμου συμφέροντος, η υπέρ της διατήρησης της ισχύος της 412/2011 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου παρέμβαση της ήδη αιτούσας εταιρείας «....», καθόσον, ενόψει της πλημμέλειας της επίμαχης διαγωνιστικής διαδικασίας που διαπιστώθηκε από το Κλιμάκιο, η οποία (πλημμέλεια) αναγόταν στη νομιμότητα της διακήρυξης του διαγωνισμού, στην προσθήκη δηλαδή σ’ αυτή ενός μη νόμιμου πρόσθετου όρου τεχνικής ικανότητας των υποψηφίων, η διατήρηση της ισχύος της πράξης αυτής του Κλιμακίου και η συνακόλουθη απόρριψη των αιτήσεων που ασκήθηκαν για την ανάκλησή της από την αναθέτουσα αρχή και την αναδειχθείσα ανάδοχο εργοληπτική επιχείρηση θα είχε ως μόνη συνέπεια την υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να επαναπροκηρύξει τον διαγωνισμό χωρίς τον πρόσθετο αυτό όρο τεχνικής ικανότητας, γεγονός που καθιστά το έννομο συμφέρον της τότε παρεμβαίνουσας και ήδη αιτούσας μελλοντικό και αβέβαιο και στερεί από αυτό τον χαρακτήρα του αμέσου και ενεστώτος, δοθέντος μάλιστα ότι για τη θεμελίωση «σπουδαίου εννόμου συμφέροντος» για την άσκηση αίτησης ανάκλησης ή την παρέμβαση υπέρ της διατήρησης της ισχύος της προσβαλλόμενης με αίτηση ανάκλησης πράξης δεν αρκεί το γενικό ενδιαφέρον για την τήρηση της νομιμότητας και την προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος, αφού τέτοιο ενδιαφέρον θα μπορούσε να επικαλεσθεί οποιοσδήποτε διοικούμενος, με συνέπεια η αίτηση ανάκλησης να μετατραπεί από ένδικο βοήθημα, που παρέχεται στους προσωπικώς θιγόμενους από το αποτέλεσμα του πρωτοβάθμιου προσυμβατικού ελέγχου (βλ. σχετ. εισηγητική έκθεση του ν. 3060/2002), σε «λαϊκή αγωγή» για την προστασία γενικών και απρόσωπων συμφερόντων. Ακολούθως, εφόσον νομίμως απορρίφθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση ως απαράδεκτη η υπέρ της διατήρησης της ισχύος της 412/2011 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου παρέμβαση της ήδη αιτούσας εταιρείας «....», η εταιρεία αυτή δεν απέκτησε την ιδιότητα της παρεμβαίνουσας ενώπιον της διαδικασίας του VI Τμήματος και κατ’ επέκταση δεν νομιμοποιείται, κατά τα γενόμενα δεκτά ανωτέρω (σκέψη ΙΙΙ), στην άσκηση της κρινόμενης αίτησης αναθεώρησης σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 19Α του π.δ. 774/1980, όπως αυτό προστέθηκε με το άρθρο 14 του ν. 3932/2011. Κατά τη μειοψηφούσα όμως γνώμη του Συμβούλου Γεωργίου Βοΐλη, μη νομίμως απορρίφθηκε από το Τμήμα, ελλείψει σπουδαίου εννόμου συμφέροντος, η υπέρ της διατήρησης της ισχύος της 412/2011 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου παρέμβαση της ήδη αιτούσας εταιρείας «.....», καθόσον υφίσταται σπουδαίο έννομο συμφέρον αυτής συναρτώμενο με τη βλάβη την οποία υπέστη η εν λόγω εταιρεία εκ του γεγονότος ότι αν και 4η κατά σειρά μειοδοσίας στο διαγωνισμό από τις συνολικά επτά (7) που κατέθεσαν προσφορά αποκλείστηκε, λόγω του ότι δεν πληρούσε πρόσθετο όρο τεχνικής ικανότητας τον οποίο το Κλιμάκιο έκρινε παράνομο, με συνέπεια να τεθεί εκτός διαγωνιστικής διαδικασίας, γεγονός που θεμελιώνει το προσωπικό, άμεσο και ενεστώς έννομο συμφέρον αυτής να τύχει δικαστικής προστασίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο με βάση τις συνδυασμένες διατάξεις των άρθρων 20 παρ. 1 και 98 παρ. 1 περ. β΄ του Συντάγματος και 19 Α (όπως ισχύει) του π.δ. 774/1980, η κρίση δε από το Ελεγκτικό Συνέδριο της νομιμότητας αποκλεισμού μιας εταιρείας από διαγωνιστική διαδικασία αποτελεί θεμελιώδες συνταγματικό δικαίωμα και κρίνεται αυτοτελώς, δηλαδή άσχετα από την πιθανολογούμενη, μετά την τυχόν ακύρωση αυτής από το Ελεγκτικό Συνέδριο, εξέλιξη, ήτοι ανάθεση σε άλλον υποψήφιο, επανάληψη ή ματαίωση του διαγωνισμού, γιατί σε διαφορετική περίπτωση θα μπορούσε η διεξάγουσα τον διαγωνισμό δημόσια αρχή να αποκλείει υποψηφίους αναδόχους και αυτοί να μην μπορούν να προβάλλουν στο Ελεγκτικό Συνέδριο τις νόμιμες αντιρρήσεις τους και να τύχουν της παραπάνω δικαστικής προστασίας με μόνο επιχείρημα την μη επανάληψη του επίμαχου διαγωνισμού, γεγονός που δεν συνάδει με την προεκτεθείσα συνταγματική αρχή για την παροχή πλήρους και κυρίως αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας στα φυσικά και νομικά πρόσωπα της χώρας όταν θίγονται έννομα συμφέροντά τους, όπως είναι, εν προκειμένω, ο αποκλεισμός της ανωτέρω εταιρείας από διαδικασία διαγωνισμού.

ΕΚΧΩΡΗΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΗΣ-ΤΟΚΟΣ ΥΠΕΡΗΜΕΡΙΑΣ-ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΟΣ ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ. Με βάση τα ανωτέρω η αγωγή πρέπει να γίνει δεκτή κατά την κύρια βάση της όσον αφορά την έγκυρη σύμβαση για την οποία εκδόθηκε το υπ’ αριθμόν …../11-3-2008 τιμολόγιο πώλησης και να αναγνωρισθεί ότι το εναγόμενο υποχρεούται να καταβάλει στην ενάγουσα το ποσό των 2.072,78 ευρώ, νομιμοτόκως σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 4 του π.δ. 166/2003 ενόψει του ότι έγκυρη αυτή σύμβαση πώλησης καταρτίσθηκε υπό την ισχύ του π.δ. 166/2003, μετά την πάροδο 60 ημερών από την ημερομηνία παραλαβής των πωληθέντων σ` αυτό από την ίδια υλικών, δηλαδή σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρ. 4 του π.δ/τος 166/2003 και με επιτόκιο το προβλεπόμενο στο άρθρο αυτό επιτόκιο (ΑΠ 766/2014 ΝΟΜΟΣ), σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στην μείζονα σκέψη. Περαιτέρω, δεδομένης της ακυρότητας των λοιπών ως άνω επίδικων συμβάσεων πώλησης, πρέπει η αγωγή να γίνει δεκτή ως βάσιμη κατ’ ουσίαν κατά την επικουρική βάση του αδικαιολογήτου πλουτισμού και να αναγνωρισθεί ότι το εναγόμενο υποχρεούται να καταβάλει στην ενάγουσα το συνολικο ποσό των 20.337,76 ευρώ, νομιμοτόκως (6%) ετησίως από την επομένη της επιδόσεως της αγωγής (αρθρο 7 παρ. 2 του ν.δ. 496/1974) και μέχρις εξοφλήσεως, εφόσον αποδείχθηκε ότι το εναγόμενο πλούτισε αδικαιολόγητα κατά το συνολικό ποσό των πιο πάνω ανεξόφλητων τιμολογίων, δηλαδή κατά το ποσό των 20.337,76 ευρώ, χωρίς νόμιμη αιτία διατήρησης του πλουτισμού αυτού, σε βάρος της περιουσίας της ενάγουσας ως εκδοχέα της απαίτησης εξ αυτών, καθόσον, μολονότι κατά τα άνω παρέλαβε ανεπιφύλακτα τα παραδοθέντα προϊόντα αξίας 20.337,76 ευρώ από την εκχωρήτρια εταιρεία (……………..), δυνάμει άκυρων συμβάσεων πώλησης , αρνείται να εξοφλήσει την αξία τους που συμπίπτει με το αντίστοιχο συνολικό τίμημα, εξοικονομώντας τη δαπάνη στην οποία θα προέβαινε προκειμένου να τα αποκτήσει, αν αγόραζε τα ίδια εμπορεύματα από άλλο προμηθευτή δυνάμει έγκυρων συμβάσεων πώλησης και οφείλει να αποδώσει τον πιο πάνω πλουτισμό.