Οταν πρόκειται για δαπάνες που συντελούν μεν στην εκπλήρωση του σκοπού των υπηρεσιών του Δημοσίου, του ν.π.δ.δ. ή του Ο.Τ.Α. και εξυπηρετούν τις λειτουργικές τους ανάγκες, πλην όμως αφορούν σε εργασίες που εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων των εν λόγω φορέων, κατά κλάδο, όπως αυτά περιγράφονται στις οικείες οργανικές διατάξεις, δεν επιτρέπεται οι εργασίες αυτές να ανατίθενται σε τρίτους, με αποτέλεσμα την αδικαιολόγητη οικονομική επιβάρυνση της οικείας υπηρεσίας. Τούτο δε, ενόψει της αρχής της οικονομικότητας, ως μερικότερης εκδηλώσεως του δημοσίου συμφέροντος, που πρέπει να διέπει τη δράση και λειτουργία των υπηρεσιών του Δημοσίου, των ν.π.δ.δ. και των Ο.Τ.Α. και η οποία επιβάλλει την εκπλήρωση των σκοπών τους με την κατά το δυνατόν ελάχιστη επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους (βλ. και πράξεις IV Τμ. Ελ. Συν. 50/2005, 74/2004, 19, 21, 105, 124/ 2002, 86, 94, 106, 209/2003 κ.ά. και Ι Τμ. Ελ. Συν. 206/1999, 638/ 1988, 56/1995, 252/1985 κ.ά.). Κατ’ εξαίρεση, ανάθεση υπηρεσίας έναντι αμοιβής σε ιδιώτη, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, είναι επιτρεπτή μόνον όταν αφορά σε ιδιαίτερα σοβαρές ή ειδικής φύσεως υποθέσεις, για την αντιμετώπιση των οποίων απαιτείται προσωπικό με εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, προσόντα τα οποία, αποδεδειγμένως, δεν διαθέτει το προσωπικό που ήδη υπηρετεί (βλ. πρ. VII Τμ. 112, 146, 147, 171/2007, 55, 56, 124, 208, 215, 251/2006 και IV Τμ. 94/2003, 19, 70/2002).

Εξόφληση του πρώτου λογαριασμού της μελέτης «Σύνταξη τευχών δημοπράτησης έργου (Διαμόρφωση Πολυχώρου πρώην Εκπαιδευτηρίου ......)». (...)Σύμφωνα με βασική αρχή του δημοσιονομικού δικαίου, που απορρέει από τη συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της νομιμότητας και έχει αποτυπωθεί νομοθετικά στο άρθρο 37 παρ. 2 του ν. 3801/2009, για τη διενέργεια οποιασδήποτε δαπάνης του Δημοσίου, των ν.π.δ.δ. και των Ο.Τ.Α., πέραν της ύπαρξης πίστωσης στον εγκεκριμένο προϋπολογισμό τους, απαιτείται η δαπάνη αυτή να προβλέπεται ρητά από διάταξη νόμου ή να προκύπτει από τα δικαιολογητικά που τη συνοδεύουν ότι ανάγεται στη λειτουργική δραστηριότητα τους ή ότι συντελεί άμεσα ή έμμεσα στην εκπλήρωση των σκοπών που επιδιώκουν. Όταν δε πρόκειται για δαπάνες που συντελούν μεν στην εκπλήρωση του σκοπού των ανωτέρω φορέων και εξυπηρετούν τις λειτουργικές τους ανάγκες, πλην όμως αφορούν σε εργασίες που εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων τους όπως αυτά περιγράφονται στις οικείες οργανικές διατάξεις, δεν επιτρέπεται οι εργασίες αυτές να ανατίθενται σε τρίτους, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, με αποτέλεσμα την αδικαιολόγητη οικονομική επιβάρυνσή τους. Τούτο δε, ενόψει της αρχής της οικονομικότητας, ως μερικότερης εκδήλωσης του δημοσίου συμφέροντος, που πρέπει να διέπει τη δράση και λειτουργία των υπηρεσιών του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ. και των Ο.Τ.Α. και η οποία επιβάλλει την εκπλήρωση των σκοπών τους με την κατά το δυνατόν ελάχιστη επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους. Κατ’ εξαίρεση, ανάθεση υπηρεσίας έναντι αμοιβής σε ιδιώτη, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, είναι επιτρεπτή όταν είτε αφορά σε ιδιαίτερα σοβαρές ή ειδικής φύσης υποθέσεις για την αντιμετώπιση των οποίων απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, προσόντα τα οποία αποδεδειγμένα δεν διαθέτει το προσωπικό που ήδη υπηρετεί (ΕΣ Κλιμ. VII Τμ. 27/2013, VII Tμ. πρ. 16/2012, 85, 114, 176, 309/2011) είτε αν και προβλέπεται από τις οικείες οργανικές διατάξεις η σύσταση και λειτουργία αρμόδιας για την εκτέλεση των ως άνω εργασιών υπηρεσίας, αυτή δεν έχει στελεχωθεί χωρίς υπαιτιότητα του ενδιαφερόμενου φορέα (Κλιμ. VII Τμ. 83/2013, 6, 26/2012, VII Τμ. πρ. 8/2012, 42, 210, 310/2011, 40, 55, 56, 250, 364/2010 κ.ά.).

Tαξινόμηση-ταυτοποίηση και ηλεκτρονική καταχώρηση αρχείου.Εργασίες, οι οποίες αποτελούν το αντικείμενο της σύμβασης για τις οποίες δεν προκύπτει ούτε από την απόφαση διενέργειας του διαγωνισμού αλλά ούτε και από την τεχνική προσφορά του αναδόχου ότι απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, προσόντα τα οποία, αποδεδειγμένα, δεν διαθέτει, το προσωπικό του Ιδρύματος, ανάγονται στα καθήκοντα του τακτικού προσωπικού - όπως αυτά περιγράφονται από τον οργανισμό του Νοσοκομείου.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:(...) Αιτηση ανάκλησης της  9/2013 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο IV Τμήμα (...) Συνεπώς, ανάθεση τέτοιων εργασιών έναντι αμοιβής σε τρίτο χωρεί νομίμως μόνο στην περίπτωση είτε ιδιαιτέρως σοβαρών ή ειδικής φύσης υποθέσεων, που το συμφέρον της Υπηρεσίας επιβάλλει να διεκπεραιωθούν από τρίτους με εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, τις οποίες, αποδεδειγμένα, δε διαθέτει το προσωπικό που υπηρετεί, είτε έλλειψης προσωπικού σε τέτοια έκταση που δεν είναι δυνατή η εξυπηρέτηση της συγκεκριμένης λειτουργικής δραστηριότητας του νομικού προσώπου και υπό την προϋπόθεση ότι τα αρμόδια όργανα είχαν προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την κάλυψη των κενών οργανικών θέσεων (πράξεις IV Τμ. 71, 60/2012, 16, 31, 92, 117 και 126/2011, 131, 242/2010 κ.ά.).(..)Με τα δεδομένα αυτά, ενόψει και των όσων έγιναν δεκτά στην προηγούμενη νομική σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος ανάκλησης της 9/2013 πράξης του Κλιμακίου, στις ορθές σκέψεις και λεπτομερείς αιτιολογίες της οποίας, κατά τα λοιπά, αναφέρεται εκ νέου, προς αποφυγή περιττών επαναλήψεων.

Σύμφωνα με πάγια αρχή του δημοσιολογιστικού δικαίου για τη διενέργεια οποιασδήποτε δαπάνης των ν.π.δ.δ. πέραν της ύπαρξης πίστωσης στον εγκεκριμένο προϋπολογισμό τους, απαιτείται επιπλέον η δαπάνη αυτή να προβλέπεται από ρητή διάταξη νόμου, ειδάλλως να προκύπτει από τα δικαιολογητικά της δαπάνης ότι αυτή ανάγεται στη λειτουργική δραστηριότητα του ν.π.δ.δ. ή ότι συντελεί άμεσα ή έμμεσα στην εκπλήρωση των σκοπών του. Περαιτέρω, γίνεται παγίως δεκτό από τη νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου ότι, όταν πρόκειται για δαπάνες που συντελούν μεν στην εκπλήρωση του σκοπού ενός νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου και εξυπηρετούν τις λειτουργικές τους ανάγκες, πλην όμως αφορούν εργασίες που εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων του, κατά κλάδο, όπως αυτά περιγράφονται στις οικείες οργανικές του διατάξεις, δεν επιτρέπεται οι εργασίες αυτές να ανατίθενται σε τρίτους, κατά παράβαση της αρχής της οικονομικότητας, η οποία διέπει τη δράση και τη λειτουργία των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και επιβάλλει την εκπλήρωση των σκοπών τους με την κατά το δυνατόν ελάχιστη επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους. Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται τέτοια ανάθεση, όταν οι συγκεκριμένες εργασίες είναι ιδιαίτερα σοβαρές ή ειδικής φύσης, με συνέπεια το συμφέρον του νομικού προσώπου να επιβάλει την ανάθεσή τους σε τρίτους διαθέτοντες εξειδικευμένες γνώσεις και σχετική εμπειρία, τις οποίες αποδεδειγμένα δεν διαθέτει το αρμόδιο για την εκτέλεση των εργασιών αυτών προσωπικό του. Σε περίπτωση δε που κάποιες από τις οργανικές θέσεις είναι κενές, επιβάλλεται να πληρούνται με τις νόμιμες διαδικασίες και όχι η έλλειψη προσωπικού να χρησιμοποιείται ως πρόφαση για την περιγραφή των διατάξεων, με συνέπεια την ανάθεση εκτέλεσης των εργασιών σε εξωτερικούς αναδόχους και την υποκατάσταση με τον τρόπο αυτό των αρμοδίων υπαλλήλων από τρίτους ιδιώτες. Κατ’ εξαίρεση μπορεί να κριθεί επιτρεπτή τέτοια ανάθεση, στην περίπτωση που εξαντλήθηκαν οι νόμιμες διαδικασίες και κατέστη αδύνατη η πλήρωση θέσεων αντίστοιχης αρμοδιότητας, με συνέπεια την έλλειψη προσωπικού σε τέτοια έκταση, που αποδεδειγμένα πλέον καθίσταται αδύνατη η εκτέλεση των επίμαχων εργασιών και η εξυπηρέτηση της λειτουργικής δραστηριότητας του νομικού προσώπου (βλ. Πρ. IV Τμ. 10/2010, 141/2009).

«Μελέτης τοπογραφίας για την ανάπλαση της περιοχής αθλητισμού και αναψυχής(…)Κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 37 παρ. 2 εδ. α΄ του  ν. 3801/2009 (ΦΕΚ Α΄ 163), οι Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, όπως αυτές ενδεικτικώς περιγράφονται στο άρθρο 75 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων και οριοθετούνται με το άρθρο 102 του Συντάγματος, δύνανται νομίμως να προβαίνουν στη διάθεση πιστώσεων και την συνακόλουθη καταβολή δαπανών, που δεν προβλέπονται μεν από διάταξη νόμου, όμως: α) είναι λειτουργικές για τον οικείο Ο.Τ.Α., συνάδουν δηλαδή προδήλως με την αποστολή και τις αρμοδιότητές του και συμβάλλουν στην εκπλήρωση των σκοπών του ή στην αντιμετώπιση των λειτουργικών αναγκών του, υπό την έννοια ότι η μη πραγματοποίησή τους θα προκαλούσε πρόβλημα στην παροχή υπηρεσίας ή θα εμπόδιζε την επιδίωξη των νόμιμων σκοπών του,  β) σχετίζονται με την ανάπτυξη δραστηριοτήτων εκ μέρους του Ο.Τ.Α., οι οποίες προάγουν τα κοινωνικά, πολιτικά, πνευματικά και οικονομικά συμφέροντα των δημοτών του ή συμβάλλουν στην ενεργό συμμετοχή τους για την προαγωγή των τοπικών υποθέσεων και δραστηριοτήτων του Ο.Τ.Α και γ) ανταποκρίνονται στο ανάλογο ή προσήκον μέτρο, χωρίς να υπερβαίνουν τα εύλογα όρια που διαγράφονται με την τήρηση της αρχής της οικονομικότητας, ενόψει των συνθηκών πραγματοποίησής τους. Επίσης, γίνεται  δεκτό από την νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου ότι όταν πρόκειται για δαπάνες που συντελούν μεν στην εκπλήρωση των σκοπών των Ο.Τ.Α. και εξυπηρετούν τις λειτουργικές τους ανάγκες, πλην όμως αφορούν σε εργασίες που εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων των εν λόγω φορέων, κατά κλάδο, όπως αυτά περιγράφονται στις οικείες οργανικές διατάξεις, δεν επιτρέπεται οι εργασίες αυτές να ανατίθενται σε τρίτους, με αποτέλεσμα την αδικαιολόγητη οικονομική επιβάρυνση της οικείας υπηρεσίας. Τούτο δε, ενόψει της αρχής της οικονομικότητας, ως μερικότερης εκδήλωσης του δημοσίου συμφέροντος, που πρέπει να διέπει τη δράση και λειτουργία των υπηρεσιών του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ. και των Ο.Τ.Α. και επιβάλλει την εκπλήρωση των σκοπών τους, με την κατά το δυνατόν ελάχιστη επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους. Κατ’ εξαίρεση, είναι επιτρεπτή, στο βαθμό που αυτό επιβάλλεται από τις αρχές αναγκαιότητας και αποδοτικότητας, η ανάθεση υπηρεσίας έναντι αμοιβής σε ιδιώτη, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, μόνον όταν είτε αφορά σε ιδιαίτερα σοβαρές ή ειδικής φύσεως υποθέσεις, που το συμφέρον του νομικού προσώπου επιβάλλει να ανατεθούν σε τρίτους με εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, προσόντα τα οποία, αποδεδειγμένα, δεν διαθέτει, σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση το προσωπικό που ήδη υπηρετεί (βλ. πράξεις VII Τμ. Ελ.Συν. 16/2012, 309, 176, 114, 85/2011, Κλ. Προλ. Ελ. VII Τμ. 55, 106/2012), είτε αποδεικνύεται ότι, αν και προβλέπεται από τις οικείες οργανικές διατάξεις η σύσταση και λειτουργία αρμόδιας για την εκτέλεση των ως άνω εργασιών υπηρεσίας, αυτή δεν έχει στελεχωθεί με το προβλεπόμενο προσωπικό άνευ υπαιτιότητας του ενδιαφερόμενου Ν.Π.Δ.Δ. (βλ. Ελ.Συν. Κλιμ. VII Τμ. πράξεις 15, 63, 71/2013, 26, 70, 75/2012).(...) . Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ως άνω μελέτη αφορά μεν σε αντικείμενο που εμπίπτει στα καθήκοντα και στις αρμοδιότητες του υπηρετούντος στο Δήμο προσωπικού, καθόσον δεν είναι ειδικής φύσεως, πλην όμως από τα στοιχεία του φακέλου, και ειδικότερα από το 15784/17.4.2013 έγγραφο του Διευθυντή Τεχνικών Υπηρεσιών προκύπτει αδυναμία της αρμόδιας υπηρεσίας (Τμήμα Κτιριακών και Υπαίθριων Έργων της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών) να προβεί στην έγκαιρη εκπόνησή της, λόγω ανεπαρκούς στελέχωσής της και έλλειψης κατάλληλου τεχνολογικού εξοπλισμού. Ως εκ τούτου, νομίμως ο Δήμος ανέθεσε την εκπόνηση της εν λόγω μελέτης σε ιδιώτη

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά η εντελλόμενη, με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής, δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι οι εργασίες που ανατέθηκαν στη φερόμενη ως δικαιούχο του ανάγονται στα συνήθη καθήκοντα του υπηρετούντος στο Αυτοτελές Τμήμα Προγραμματισμού, Οργάνωσης και Πληροφορικής προσωπικού του Δήμου ..., όπως αυτά καθορίζονται στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του και ως εκ τούτου δεν είναι νόμιμη η ανάθεσή τους σε τρίτους. Επίσης δεν προκύπτει ότι πρόκειται για εργασίες που απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία που αποδεδειγμένα δεν διαθέτει το υπηρετούν προσωπικό. Ο ισχυρισμός του Δήμου ότι υπάρχει αδυναμία εκτέλεσης της παρεχόμενης υπηρεσίας λόγω έλλειψης προσωπικού, επειδή στο αρμόδιο τμήμα υπηρετεί μόνο ένας υπάλληλος ΠΕ Διοικητικού Οικονομικού .., αποβαίνει απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον αφενός το ανωτέρω Τμήμα Προγραμματισμού, Οργάνωσης και Πληροφορικής έχει στελεχωθεί και λειτουργεί, αφετέρου δεν προκύπτει ότι οι επίμαχες υπηρεσίες, η ανάγκη παροχής των οποίων δεν ανέκυψε αιφνιδίως, δεν ήταν δυνατόν να εκτελεσθούν σταδιακά, με τον έγκαιρο και ορθό προγραμματισμό των υπηρεσιακών αναγκών...

Ανάθεση σε τρίτους: Νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο, σε θεατρολόγο, στο πλαίσιο θεατρικών πολιτιστικών εκδηλώσεων σε σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην περιφέρεια του δήμου, καθόσον: α) αφορά σε παροχή υπηρεσιών θεατρολόγου απολύτως σχετικών και απαραίτητων για την οργάνωση καλλιτεχνικής δράσης (θεατρική αγωγή και οργάνωση μαθητικής θεατρικής παράστασης) που προάγει τα πολιτιστικά και πνευματικά ενδιαφέροντα, τόσο των συμμετεχόντων μαθητών, όσο και των κατοίκων του δήμου, προς τους οποίους επίσης απευθύνεται (άρθρο 75 του ΚΔΚ) και β) η ανάθεση των παραπάνω υπηρεσιών σε ιδιώτη κρίνεται επιβεβλημένη, διότι η οργάνωση της ως άνω δραστηριότητας απαιτεί,  εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, τις οποίες δεν προκύπτει ότι διέθεταν οι υπηρετούντες στο δήμο υπάλληλοι.

Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν προηγουμένως δεκτά, το Τμήμα κρίνει ότι μη νομίμως ανατέθηκαν στο φερόμενο ως δικαιούχο του επίμαχου χρηματικού εντάλματος οι άνω εργασίες, καθόσον η σύνταξη των Τευχών Δημοπράτησης, πριν από την έγκριση αυτών από την αρμόδια Δημαρχιακή Επιτροπή, αφορούν σε αντικείμενο που ανάγεται στα καθήκοντα και στις αρμοδιότητες του υπηρετούντος στο Τμήμα Τεχνικών Υπηρεσιών προσωπικού, όπως προκύπτει από τη διάρθρωση των Υπηρεσιών αυτού. Περαιτέρω δεν προκύπτει ότι πρόκειται για ειδικής φύσεως εργασίες, για την εκτέλεση των οποίων απαιτούνται ειδικές γνώσεις που αποδεδειγμένα δεν διαθέτει το προσωπικό που υπηρετεί στο Δήμο, απορριπτομένου του σχετικού ισχυρισμού του Δήμου ότι πρόκειται για έργο σύνθετο και ιδιαίτερα σημαντικό, γεγονός που καθιστούσε αναγκαία την βοήθεια αρχιτέκτονα, αφού και υπό αυτή την εκδοχή δεν αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου ότι το υπάρχον προσωπικό του Δήμου (κλάδου ΠΕ4 Αρχιτεκτόνων Μηχανικών κ.λπ.) δεν διέθετε τις απαιτούμενες γνώσεις για να συνεπικουρήσει την Δημαρχιακή Επιτροπή στο έργο της

ΜΕΛΕΤΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, διότι η εκπόνηση της επίμαχης μελέτης, η οποία δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία και ολοκληρώθηκε σε χρονικό διάστημα τεσσάρων μόλις ημερών, εμπίπτει στα συνήθη καθήκοντα του προσωπικού του Δήμου ... που υπηρετεί στο Γραφείο Τοπογραφικών Εφαρμογών του Τμήματος Πολεοδομικών Εφαρμογών της Διεύθυνσης Πολεοδομίας και στο Γραφείο Τοπογραφικών Μελετών του Τμήματος Κτηριακών Έργων και Κοινόχρηστων Χώρων της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών.