ΕΣ/Τ6/3/2007
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Σύμφωνα με το άρθρο 169 του Κ.Δ.Δ/μίας (ν. 2717/1999, ΦΕΚ 97 Α΄) απαραίτητο στοιχείο για το κύρος ιδιωτικού εγγράφου αποτελεί η υπογραφή του συντάκτη του. Από το σύνολο των διατάξεων αυτών συνάγεται ότι για το παραδεκτό της οικονομικής προσφοράς εργοληπτικής επιχείρησης απαιτείται να υπογράφονται το τιμολόγιο προσφοράς και ο προϋπολογισμός προσφοράς από τον νόμιμο εκπρόσωπό της και να μονογράφονται από τον ίδιο σε κάθε σελίδα. Κατά συνέπειαν, προσφορά που κατατίθεται σε διαγωνισμό για τη σύναψη σύμβασης έργου, η οποία δεν φέρει την ιδιόχειρη υπογραφή του προσφέροντος, είναι άκυρη και ως εκ τούτου, πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη. Εξάλλου, η έλλειψη της υπογραφής δεν αναπληρώνεται από την απλή αναγραφή του ονοματεπωνύμου του νομίμου εκπροσώπου, όταν από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου προσφοράς, αποδεικνύεται ότι η υπογραφή του νoμίμου εκπροσώπου, όπως αυτός συνηθίζει να τη θέτει στις συναλλαγές, δεν συνίσταται στην απλή αναγραφή του ονοματεπωνύμου του, αλλά έχει διαφορετική μορφή.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1161/2023
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του προσφεύγοντος Γενικού Νοσοκομείου … και της εταιρείας «… ΕΠΕ» για την «ΠΑΡΟΧΗ ΓΕΥΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ …», συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 637.360 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου δικαιώματος προαίρεσης και ΦΠΑ).(...)Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται, πλην άλλων, ότι ο προσφεύγων δύναται να παραιτηθεί από την ασκηθείσα προσφυγή του, υποβάλλοντας, πριν τη δημόσια συζήτηση της υπόθεσης, έγγραφη δήλωση παραίτησης (πρβλ. ΕλΣ Ολ. 552/2017). Στην περίπτωση δε που ο προσφεύγων είναι νοσοκομείο, ο Διοικητής του ως όργανο διοίκησης (ΔΠρΑθ 7979/2020) και νόμιμος εκπρόσωπος αυτού, μπορεί πριν τη συζήτηση της προσφυγής ανάκλησης να υποβάλει δήλωση παραίτησης από το οικείο δικόγραφο, καταθέτοντας στη Γραμματεία έγγραφο που φέρει είτε την ιδιόχειρη υπογραφή του με θεώρηση του γνησίου της υπογραφής από δημόσια αρχή είτε την, ισοδύναμη προς την ανωτέρω ιδιόχειρη, ηλεκτρονική υπογραφή του ιδίου με την ενσωματωμένη σε αυτήν εγκεκριμένη χρονοσφραγίδα, χωρίς να απαιτείται η αντίστοιχη επικύρωση. Τούτο διότι η υπογραφή αυτή συνδέεται μονοσήμαντα με τον υπογράφοντα και είναι ικανή να καθορίσει ειδικά και αποκλειστικά την ταυτότητά του. Ως εκ τούτου, η έγγραφη δήλωση παραίτησης του νομίμου εκπροσώπου που φέρει τις διατυπώσεις αυτές επιφέρει τις ίδιες έννομες συνέπειες με εκείνες που επάγεται η έγγραφη παραίτηση που φέρει ιδιόχειρη υπογραφή, δηλαδή έχει ως συνέπεια την κατάργηση της ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανοιγείσας διαδικασίας (πρβλ. ΕλΣυν Έβδομο Τμήμα 1059/2021, 729, 2117/2022, πρβλ. ΕλΣυν VI Τμ. 1244/2020, 1342/2018, 6057, 6058/2015).Στην προκειμένη περίπτωση, πριν την ορισθείσα στην αναφερόμενη στην αρχή της παρούσας ημερομηνία συζήτησης της υπό κρίση προσφυγής, το προσφεύγον νοσοκομείο, με την από 17.7.2023 έγγραφη δήλωση της Διοικητού του …, ως νόμιμης εκπροσώπου του, καθόσον διαθέτει εκ του νόμου την εξουσία εκπροσώπησης του συγκεκριμένου νομικού προσώπου, παραιτήθηκε από το δικόγραφο της ένδικης προσφυγής. Η έγγραφη αυτή δήλωση φέρει την ηλεκτρονική υπογραφή της εν λόγω Διοικητού, καθώς και χρονοσφραγίδα με ημερομηνία (17/7/2023) και ώρα (14:15). Συνεπώς, είναι έγκυρη, γίνεται αποδεκτή από το Τμήμα και επιφέρει τις συνέπειες που προβλέπονται στο άρθρο 306 της Δικονομίας.Κατόπιν τούτων και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη 5 της παρούσας, η διαδικασία που ανοίχθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου με την άσκηση της ένδικης προσφυγής πρέπει να καταργηθεί.
ΕΣ/ΤΜ.6/793/2012
ΕΡΓΑ. ζητείται η ανάκληση της 6/2011 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Υπουργείο …(…), με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του ήδη αιτούντος Δήμου ...και της εργοληπτικής επιχείρησης με την επωνυμία «....», με αντικείμενο το έργο....(..)Εξάλλου, ο ν. 3669/2008 δεν αποτελεί απλή κωδικοποίηση υφιστάμενων διατάξεων, αλλά επιπλέον προβαίνει σε τροποποίηση και κατάργηση μερικών εξ αυτών (βλ. απόφαση Τμ. Μείζονος-Επταμελούς Σύνθεσης Ελ. Συν. 1517/2011, VI Τμ. 784/2011). Ως εκ τούτου, μετά την έναρξη ισχύος του άρθρου 21 του κυρωθέντος με αυτόν Κώδικα, ερμηνευομένου υπό το φως και της αρχής της διαφάνειας που διέπει τις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, δεν υφίσταται πλέον η προβλεπόμενη στην παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 3263/2004 δυνατότητα του παρισταμένου στις ως άνω συνεδριάσεις της Επιτροπής Διαγωνισμού εκπροσώπου των εργοληπτικών οργανώσεων να υποβάλει προσφορά ως εκπρόσωπος συμμετέχουσας στο διαγωνισμό επιχείρησης. Και τούτο, διότι από τη μη συμπερίληψη της ως άνω διάταξης στο άρθρο 21 του Κώδικα, στο οποίο συμπεριλήφθηκαν οι λοιπές σχετικές διατάξεις του άρθρου 3 παρ. 2 του ν. 3263/2004, συνάγεται η βούληση του νομοθέτη για την (σιωπηρή) κατάργησή της.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκ. ΙΙ), το Τμήμα κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση, κατά την οποία διαπιστώθηκαν τυπικές ελλείψεις στα δικαιολογητικά συμμετοχής στο διαγωνισμό και ως εκ τούτου ο αποκλεισμός των διαγωνιζομένων χώρησε βάσει αντικειμενικών δεδομένων, η, ορθώς κατ’ αρχήν διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη, πλημμέλεια όσον αφορά στην παράσταση κατά τη κρίσιμη συνεδρίαση της Επιτροπής Διαγωνισμού ως εκπροσώπου των εργοληπτικών οργανώσεων, του υποψηφίου στο διαγωνισμό, δεν επέδρασε στο αποτέλεσμα της διαγωνιστικής διαδικασίας, καθώς, κατά μερική αποδοχή του προβαλλόμενου λόγου ανάκλησης, η γνώμη της Επιτροπής Διαγωνισμού ως προς το ζήτημα του παραδεκτού της συμμετοχής των υποψηφίων στο διαγωνισμό δεν στηρίχθηκε σε υποκειμενικές κρίσεις των μελών της Επιτροπής, στο σχηματισμό των οποίων μπορούσε τυχόν να βαρύνει το γεγονός της παράστασης ως εκπροσώπου των εργοληπτικών οργανώσεων του συγκεκριμένου υποψηφίου. Κατά συνέπεια, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη, περαιτέρω δε δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.
ΣτΕ/58/2008(ΕΑ)
Επιτρέπεται, κατ` αρχήν, ο ενδιαφερόμενος να υποβάλει με τηλεομοιοτυπία την κατά το άρθρο 3 παρ. 2 του Ν. 2522/1997 προσφυγή, πρέπει, όμως, να καταθέσει στην αναθέτουσα αρχή, μέσα σε πέντε ημέρες από τη λήξη της πενθήμερης προθεσμίας για την άσκηση της προσφυγής, έγγραφο με το ίδιο περιεχόμενο και με ιδιόχειρη υπογραφή. Η αιτούσα, η οποία έφερε το σχετικό βάρος αποδείξεως, δεν απέδειξε ότι κατέθεσε το πρωτότυπο της προδικαστικής της προσφυγής.
ΑΕΠΠ/104/2020
Προμήθεια ειδών τροφίμων...Επειδή, ακόμη και με την Απόφαση Π1/2390/21-10-2013 (ΔΕΚ Α’ 120/2013) και δη το άρθρο 12 (παρ. 1), που είχε εκδοθεί κατ΄ εξουσιοδότηση καταργηθέντων ήδη με το άρθρο 377 του Ν. 4412/2016 άρθρων του Ν. 4155/2013, αναφερόταν ότι «Ο οικονομικός φορέας υποβάλλει τις ενστάσεις - προσφυγές ηλεκτρονικά, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από την κείμενη νομοθεσία και την περίπτωση β της παραγράφου 2 του άρθρου 6 του ν. 4155/2013, συμπληρώνοντας την ειδική φόρμα του Συστήματος και επισυνάπτοντας το σχετικό έγγραφο σε μορφή αρχείου τύπου, pdf το οποίο φέρει ψηφιακή υπογραφή. Σε περίπτωση που το εν λόγω έγγραφο δεν φέρει ψηφιακή υπογραφή ο οικονομικός φορέας το υποβάλλει και σε έντυπη μορφή (πρωτότυπο) εντός τριών (3) εργασίμων ημερών από την ηλεκτρονική υποβολή. Σε περίπτωση αποστολής με ταχυδρομείο ως ημερομηνία αποστολής λογίζεται η ημερομηνία που φέρει η σφραγίδα του ταχυδρομείου….». Επειδή, η κρινόμενη προσφυγή, υποβλήθηκε με (ψηφιοποιημένη) ιδιόχειρη υπογραφή του φερόμενου ως νομίμου εκπροσώπου κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας. Επειδή, επομένως, η υπό κρίση προσφυγή δεν φέρει τη νόμιμη υπογραφή κατά τα ως άνω αναφερθέντα και ασκείται απαραδέκτως
ΣΤΕ/ΕΑ/236/2012
Επιλογή αναδόχου κατασκευής έργου...Επειδή, το προαναφερθέν από 17-1-2012 «υπόμνημα» της αιτούσας με το οποίο προεβάλλοντο συγκεκριμένες αιτιάσεις κατά των δικαιολογητικών που κατέθεσε η παρεμβαίνουσα σύμπραξη για τη συμμετοχή της στο διαγωνισμό και το οποίο απευθύνετο στην αναθέτουσα αρχή του διαγωνισμού, πρέπει, κατά την κρίση της Επιτροπής Αναστολών, να θεωρηθεί ότι συνιστά την προβλεπόμενη από τη διάταξη του άρθρου 4 παρ. 1 του ν. 3886/2010 προδικαστική προσφυγή.Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, η ρηθείσα από 17-1-2012 προδικαστική προσφυγή της αιτούσας υπεβλήθη με τηλεομοιοτυπία και καταχωρίσθηκε στο πρωτόκολλο της υπηρεσίας με αριθμό 129/17-1-2012. Όπως όμως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου της υποθέσεως, δεν επακολούθησε η κατάθεση εγγράφου με περιεχόμενο όμοιο με αυτό της προσφυγής με ιδιόχειρη υπογραφή του νομίμου εκπροσώπου της αιτούσας και, συνεπώς, η προσφυγή δεν ασκήθηκε νομοτύπως. Επειδή, εν όψει των ανωτέρω, εφ΄ όσον η νομότυπη άσκηση της προσφυγής του άρθρου 4 παρ. 1 του ν. 3886/2010 αποτελεί προϋπόθεση του παραδεκτού της ασκήσεως ασφαλιστικών μέτρων, η κρινόμενη αίτηση ασκείται απαραδέκτως και πρέπει για το λόγο αυτόν, αυτεπαγγέλτως εξεταζόμενο, να απορριφθεί και να γίνει δεκτή η ασκηθείσα παρέμβαση.
ΕλΣυν.Κλ.7/303/2015
ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ.Δικαιολογητικά:Νόμιμη η πληρωμή του 1 ου λογαριασμού του έργου «Βελτίωση Σχολικών Εγκαταστάσεων .» από Δήμο σε Κοινοπραξία, καθόσον νομίμως υπεγράφη η σχετική σύμβαση από τα συμπράττοντα μέλη της κοινοπραξίας - η οποία νομίμως συμμετείχε στο διενεργηθέντα διαγωνισμό κατόπιν σύστασής της - παρά το γεγονός ότι δεν προσκομίσθηκε κατά την υπογραφή της, συμβολαιογραφική πράξη διορισμού κοινού εκπροσώπου, έλλειψη, η οποία πάντως καλύφθηκε με τη μεταγενέστερη προσκομιδή της προαναφερθείσας συμβολαιογραφικής πράξης ενόψει και του περιεχομένου αυτής (άρθρο 39 παρ. 3 του ν. 3669/2008, ΦΕΚ Α' 116/2008).
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/298/2017
ΕΡΓΑ. (..) πληρωμή του 1ου λογαριασμού του έργου «Ενεργειακή αναβάθμιση παλαιών κλιματιστικών μονάδων κτιρίων Δήμου ... για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή». (..)Με τα δεδομένα αυτά, η ελεγχόμενη σύμβαση είναι μεικτή σύμβαση έργου και προμήθειας, το κύριο δε στοιχείο της, το οποίο καθορίζει τις εφαρμοστέες διατάξεις, είναι εκείνο του έργου. Τούτο, διότι το αντικείμενό της πρέπει να εκτιμηθεί ως ενιαίο σύνολο, προσδιοριζόμενο από το αυτοτελές, λειτουργικό, οικονομικό αποτέλεσμα, στο οποίο απέβλεπε ο Δήμος ..., το οποίο δεν συνίσταται στην απλή προμήθεια και εγκατάσταση μιας κλιματιστικής μονάδας, αλλά αποσκοπούσε στην τεχνική τροποποίηση της υφιστάμενης εγκατάστασης κλιματισμού του κτιρίου.Περαιτέρω όμως, μη νομίμως η Οικονομική Επιτροπή απέρριψε την οικονομική προσφορά της «...», η οποία προσέφερε έκπτωση επί του προϋπολογισμού της μελέτης και όχι επί των τιμών του τιμολογίου αυτής. Τούτο δε διότι βάση για τον προϋπολογισμό μιας σύμβασης που ανατίθεται με το σύστημα προσφοράς με ενιαίο ποσοστό έκπτωσης αποτελεί το κόστος της δαπάνης εργασιών, όπως αυτό προκύπτει από το τιμολόγιο της μελέτης, και ως εκ τούτου δεν είναι νοητός ο υπολογισμός της έκπτωσης σε άλλο ποσό πέραν των τιμών του τιμολογίου, ώστε να δύναται να δημιουργηθεί ασάφεια και παρερμηνεία της υποβληθείσας οικονομικής προσφοράς. Εξ αυτού του λόγου είναι απολύτως προφανές ότι η προσφερόμενη έκπτωση του 50% της αποκλεισθείσας εταιρίας αφορούσε στις τιμές του τιμολογίου, τούτο δε εξάλλου διευκρινίστηκε με το με αριθμ. πρωτ. 144000/ 11.5.2016 υπόμνημά της, κατά την εκδίκαση της επίμαχης ένστασης.(..)η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΕλΣυν/Τμ.7(ΚΠΕ)/134/2012
Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν η μη θέση σφραγίδας στην υπεύθυνη δήλωση περί μη πτώχευσης, εκκαθάρισης κ.λπ. του ατομικού εργολήπτη .... καθώς και η μη αναγραφή ολογράφως στην οικονομική προσφορά του ονοματεπώνυμου αυτού, δεν αποτελούν υποχρεωτικά στοιχεία για την απόδειξη της ταυτοπροσωπίας του, σύμφωνα με τους όρους της διακήρυξης του επίμαχου διαγωνισμού. Αντιθέτως, κατά τους ίδιους όρους η αρμόδια Επιτροπή του Διαγωνισμού όφειλε, εφόσον διαπίστωνε την έλλειψη αναγραφής του ονοματεπώνυμου στην οικονομική προσφορά του πρώτου μειοδότη, να τον καλέσει προκειμένου να συμπληρώσει τα στοιχεία μετά το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών. Ως εκ τούτου μη νομίμως έγινε δεκτή η ως άνω ένσταση του φερόμενου ως δικαιούχου των χρηματικών ενταλμάτων και αποκλείστηκε η πρώτη μειοδότρια εταιρεία. Ο ισχυρισμός του Δήμου ότι ο πρώτος μειοδότης νομίμως αποκλείστηκε καθόσον το έντυπο της οικονομικής προσφοράς επέβαλε την αναγραφή ολογράφως του ονοματεπώνυμου των συμμετεχόντων στο διαγωνισμό είναι αβάσιμος, καθόσον το κανονιστικό πλαίσιο του επίμαχου διαγωνισμού διέπεται από τις διατάξεις της επίμαχης διακήρυξης. Ούτε περαιτέρω, αποδεικνύεται ότι δεν υπήρχε πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων αυτής καθώς και ότι τα αρμόδια όργανα τελούσαν σε συγγνωστή πλάνη, όπως ισχυρίζεται ο Δήμος, καθόσον δεν εξειδικεύονται οι περιπτώσεις διαγωνισμών κατά τις οποίες τα όργανα αυτά είχαν αποκλείσει υποψηφίους αναδόχους για τους ίδιους λόγους.
ΕλΣυν/Ε Κλ/355/2010
Κατασκευή ΧΥΤΑ. Σύστημα υποβολής προσφοράς μελέτη- κατασκευή. Δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες, που να κωλύουν την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης. Με την 2734/2010 απόφαση του VI Τμήματος απορρίφθηκε ως εκπρόθεσμη αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου, καθόσον αυτή ασκήθηκε μετά την παρέλευση 22 ημερών από την κοινοποίηση της προσβαλλόμενης πράξης.
ΕλΣυνΤμ.6/1595/2018
Υπογραφή σχεδίου σύμβασης .. με αντικείμενο την «Ανάπλαση Περιοχής Προσφυγικών στον ... Δήμου ...». ζητείται η ανάκληση της 452/2018 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Τέλος, όπως βασίμως προβάλλεται, εσφαλμένα η προσβαλλόμενη υπολαμβάνει ως αναιτιολόγητη μεταβολή άποψης την ψήφο μέλους της Επιτροπής Διαγωνισμού υπέρ της αναβαθμολόγησης της προσφοράς της μειοδότριας Κ/Ξ, κατόπιν της εν μέρει αποδοχής σχετικής ένστασης, με τη αιτιολογία ότι αυτό αρχικώς είχε εκφρασθεί υπέρ της απόρριψης της επίμαχης ένστασης, καθόσον το συγκεκριμένο μέλος, κατόπιν της απόρριψης της άποψής του από την πλειοψηφία και της κατίσχυσης της άποψης περί μερικής αποδοχής της ένστασης, προέβη ως όφειλε στην παροχή βαθμολογίας, συμμορφούμενο στην πλειοψηφούσα γνώμη. Σε κάθε περίπτωση, η επίμαχη ψήφος δεν ήταν κρίσιμη για την τελική διαμόρφωση πλειοψηφίας και μειοψηφίας, πέραν δε τούτου, εν τέλει δεν ευνόησε τη βαθμολογία της τεχνικής προσφοράς της αναδόχου Κ/Ξ, αλλά αντιθέτως απέβη σε βάρος αυτής.Κατ΄ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι πρέπει να γίνουν δεκτές οι κρινόμενες αιτήσεις, να επιστραφεί το κατατεθέν παράβολο, να ανακληθεί η προσβαλλομένη και, μη διαπιστωθείσας έτερης πλημμέλειας, να επιτραπεί η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης...Ανακαλεί την 452/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.