(…) στα δημόσια έργα, προϋπολογιζόμενης δαπάνης μέχρι του ποσού του 1.500.000 ευρώ (χωρίς αναθεώρηση και Φ.Π.Α.), η Επιτροπή Διαγωνισμού συγκροτείται από τρία υπηρεσιακά μέλη, παρίσταται δε σε αυτήν και ένας εκπρόσωπος των εργοληπτικών οργανώσεων, ο οποίος δεν μετέχει στη διαγωνιστική διαδικασία (βλ. αποφάσεις VI Τμ. Ελ. Συν. 3204, 1786/2011, 2401, 2514/2009 κ.α.). Εξάλλου, ο ν. 3669/2008 δεν αποτελεί απλή κωδικοποίηση υφιστάμενων διατάξεων, αλλά επιπλέον προβαίνει σε τροποποίηση και κατάργηση μερικών εξ αυτών (βλ. απόφαση Τμ. Μείζονος-Επταμελούς Σύνθεσης Ελ. Συν. 1517/2011, VI Τμ. 784/2011). Ως εκ τούτου, μετά την έναρξη ισχύος του άρθρου 21 του ανωτέρω Κώδικα, ερμηνευομένου υπό το φως και της αρχής της διαφάνειας που διέπει τις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, δεν υφίσταται πλέον η προβλεπόμενη στην παράγραφο 2 του άρθρου 3 του ν. 3263/2004 δυνατότητα του παρισταμένου στις ως άνω συνεδριάσεις της Επιτροπής Διαγωνισμού εκπροσώπου των εργοληπτικών οργανώσεων να υποβάλει προσφορά ως εκπρόσωπος συμμετέχουσας στο διαγωνισμό επιχείρησης. Και τούτο, διότι από τη μη συμπερίληψη της ως άνω διάταξης στο άρθρο 21 του Κώδικα, στο οποίο συμπεριλήφθηκαν οι λοιπές σχετικές διατάξεις του άρθρου 3 παράγραφος 2 του ν. 3263/2004, συνάγεται η βούληση του νομοθέτη για την (σιωπηρή) κατάργησή της (Απ. VI Τμ. 793/2012) . (…)Περαιτέρω, το κύρος της διαγωνιστικής διαδικασίας για τη διενέργεια της οποίας έχει προηγηθεί δημοσίευση της περίληψης της οικείας διακήρυξης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δεν πλήττεται από την παράλειψη ανάρτησης ή την πλημμελή ανάρτηση της περίληψης της διακήρυξης στο διαδίκτυο, ανεξάρτητα από άλλης φύσης συνέπειες που μπορεί να επισύρει η πλημμέλεια αυτή (βλ. και την από 15.6.2010 αιτιολογική έκθεση στο σχέδιο νόμου «ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των κυβερνητικών, διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνων στο διαδίκτυο «Πρόγραμμα Διαύγεια», πρβλ. Πράξεις ΙV Τμ. 42, 50/2012).

Διευκρινίσεις σχετικά με την προσθήκη εκπροσώπου των εργοληπτικών οργανώσεων στη σύνθεση των τεχνικών συμβουλίων των φορέων του δημόσιου τομέα. ΕΓΚ.28

Δημόσια έργα.Ανάθεση σε επιχείρηση επιχείρηση που πληροί όλες τις προϋποθέσεις συμμετοχής της στο διαγωνισμό και έχει νομίμως υποδείξει υπεργολάβο την εταιρία … Α.Τ.Ε., η οποία έχει αποδεχθεί την υπεργολαβία με την από 20.4.2010 υπεύθυνη δήλωση της νόμιμης εκπροσώπου της, η δε συμμετοχή τριών μελών του Δ.Σ. της αναδόχου στο Δ.Σ. της υπεργολάβου, δεν αναιρεί την αυτοτέλεια αυτής έναντι του νομικού προσώπου της αναδόχου και δεν ασκεί επιρροή αναφορικά με την τήρηση εν προκειμένω των αρχών της διαφάνειας και του ανταγωνισμού, ενόψει και του ότι οι δύο εταιρίες δεν συμμετείχαν στο διαγωνισμό ως ανταγωνίστριες, αλλά ως συνεργαζόμενες, στα πλαίσια υπεργολαβίας, επιχειρήσεις (πρβλ. και απόφ. VI Τμ. 2061/2010).

Δοθέντος ότι ο προϋπολογισμός του ελεγχόμενου δημοσίου έργου, μη συνυπολογιζομένης της δαπάνης για αναθεώρηση και Φ.Π.Α., ανέρχεται σε 4.059.854,1 ευρώ και υπερβαίνει ως εκ τούτου το ανώτατο όριο της 2ης τάξης του ΜΕΕΠ, δεν είναι νόμιμη η ελεγχόμενη διαδικασία δημοπράτησης, καθόσον η επιτροπή του διαγωνισμού συγκροτήθηκε από 3 υπηρεσιακά μέλη (και παραστάθηκε και ένας εκπρόσωπος των εργοληπτικών οργανώσεων) κατά παράβαση του άρθρου 21 του ν.3669/2008.

Επιλογή αναδόχου για ανέγερση κολυμβητηρίου..:η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση προβάλλει ότι οι υπόλοιποι διαγωνιζόμενοι, πλην της εταιρείας «….», προσέφεραν έκπτωση 1,1%, δηλαδή σχεδόν μηδενική, ότι σε διαγωνισμούς για την κατασκευή αντιστοίχων έργων σε γειτονικούς δήμους οι προσφερθείσες εκπτώσεις ήταν κατά πολύ μεγαλύτερες του εν λόγω ποσοστού και κυμαίνονταν από 10 – 15%, ότι με τις εκπτώσεις αυτές συμβάδιζε η προσφερθείσα από την ανωτέρω εταιρεία έκπτωση 11% και ότι για τον λόγο αυτόν κρίθηκε από την Διοίκηση ασύμφορη και μη ικανοποιητική η προσφορά του δεύτερου μειοδότη (δηλαδή της αιτούσης) και αποφασίσθηκε η ακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού και η επανάληψή του, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 3263/2004. Ο ισχυρισμός αυτός είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος. Και τούτο διότι με αυτόν επιδιώκεται η μεταβολή της νομικής βάσεως, στην οποία στηρίζεται η προσβαλλόμενη απόφαση, δοθέντος ότι η απόφαση αυτή – με την οποία, άλλωστε, δεν επαναπροκηρύχθηκε ο διαγωνισμός, όπως ανακριβώς αναφέρεται στο ανωτέρω υπόμνημα – εκδόθηκε, όπως έχει ήδη εκτεθεί, κατά ρητή επίκληση της διατάξεως της παρ. 4 του άρθρου 2 του ν. 3263/2004, η οποία προβλέπει την ανάκληση της διακηρύξεως διαγωνισμού, και όχι της διατάξεως της παρ. 2 περ. β΄ του ίδιου άρθρου 2, η οποία επιτρέπει την ακύρωση της διαδικασίας ή του αποτελέσματος της δημοπρασίας ή την ανάκληση της αποφάσεως περί κατακυρώσεως και την επανάληψη του διαγωνισμού σε περίπτωση που η οικονομική προσφορά του τελικού μειοδότη κρίνεται μη ικανοποιητική για τον κύριο του έργου.(..)Επειδή, ενόψει των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και η προσβαλλόμενη υπ’ αριθ. … απόφαση της 6ης Νομαρχιακής Επιτροπής της Νομαρχιακής Αυτοδιοικήσεως ... πρέπει να ακυρωθεί για τον ανωτέρω λόγο, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση.

Δημόσιος διαγωνισμός για την ανάθεση δημοσίου έργου. Η (ισχύουσα) βεβαίωση εγγραφής στο ΜΕΕΠ, ως προϋπόθεση για τη νομότυπη συμμετοχή διαγωνιζομένων. Υποκατάσταση διαγωνιζομένου κατά την εξέλιξη της διαδικασίας του διαγωνισμού.1) Δεν είναι νομότυπη η συμμετοχή σε διαγωνισμό ανάθεσης δημοσίου έργου ατομικής εργοληπτικής επιχείρησης, εφόσον ο ατομικός εργολήπτης και μοναδικό τεχνικό στέλεχος (ως πτυχιούχος του Μητρώου Εμπειρίας Κατασκευαστών) της επιχείρησης, στελέχωσε άλλη εργοληπτική επιχείρηση – ετερόρρυθμη εταιρεία, η οποία εγγράφηκε στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων πριν την ημέρα του διαγωνισμού, με αποτέλεσμα να στερηθεί η ατομική εργοληπτική επιχείρηση τη βεβαίωση εγγραφής της στο ΜΕΕΠ. 2) Δεν επιτρέπεται η υποκατάσταση διαγωνιζομένου, ή η αλλαγή της σύνθεσης διαγωνιζόμενης κοινοπραξίας (με την υποκατάσταση μέλους αυτής), κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού. Έννομη συνέπεια της παρά το νόμο γενομένης υποκατάστασης επισύρει ως συνέπεια τον αποκλεισμό του διαγωνιζομένου. (πλειοψ.)

Καλούμενες τάξεις. Ελλειψη αιτιολογίας αποκλεισμού εργοληπτικής επιχείρησης Εφόσον στη διακήρυξη και στη δημοσιευθείσα περίληψή της προβλέπονταν η δυνατότητα συμμετοχής εργοληπτικών επιχειρήσεων ή κοινοπραξιών που ανήκουν στην 3η και 4η τάξη (εκτός νομού) και στην 3η, 4η και 5η (εντός νομού) στην κατηγορία οικοδομικά, μη νομίμως έγινε αποδεκτή η συμμετοχή της κοινοπραξίας Σ.Γ., η οποία διέθετε πτυχίο 2ης τάξης στα οικοδομικά. Το γεγονός δε της δυνατότητας συμμετοχής της στον επίμαχο διαγωνισμό βάσει της εξαιρετικής διάταξης της παρ. 10 του άρθρου 16 του ν.3668/2008 με αναβάθμιση του ανωτάτου ορίου της τάξης του πτυχίου της, δεν μπορεί να παράσχει επαρκή θεμελίωση της νομιμότητας της συμ¬μετοχής της στο διαγωνισμό και κατά μείζονα λόγο της επιλογής της ως αναδόχου, καθότι η σχετική δυνατότητα δεν διαλαμβάνονταν με ρητό τρόπο στη διακήρυξη και στη δημοσιευθείσα περίληψή της και ως εκ τούτου δεν έτυχε της απαιτούμενης δημοσιότητας. Κάθε δε αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή παραβιάζει τις αρχές του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού και της ισότιμης πρόσβασης στις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων δημοσίων έργων. Το πρακτικό της Επιτροπής διενέργειας του διαγωνισμού δεν περιέχει καμία αιτιολογία για τον αποκλεισμό της εργοληπτικής επιχείρησης ΤΕ, της οποίας δεν ανοίχτηκε η οικονομική προσφορά, καθώς δεν εξειδικεύει τους λόγους για τους οποίους κρίθηκε άκυρη η συμμετοχή της στο διαγωνισμό, γεγονός που αντίκειται στις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των συμμετεχόντων στους δημόσιους διαγωνισμούς. Διαπίστωση ουσιωδών νομικών πλημμελειών, που κωλύουν την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

Εκτέλεση έργου:..ζητείται η αναθεώρηση της 3253/2013 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προεκτεθείσες νομικές σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι ορθώς τόσο το Κλιμάκιο όσο και το VI Τμήμα απεφάνθησαν ότι μη νομίμως ο αιτών Δήμος προσέφυγε στην εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης με διαγωνισμό μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων, καθόσον δεν τήρησε την προδικασία που θέτουν οι προπαρατεθείσες διατάξεις για τη νόμιμη προσφυγή στην εν λόγω διαδικασία και δεν αιτιολόγησε πλήρως και επικαίρως την ανάγκη προσφυγής σε αυτήν. Και ναι μεν εκδόθηκαν μεταγενεστέρως η 10/21.10.2011 γνωμοδότηση του Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων ... περί της ειδικής φύσεως του έργου και η 2/24.2.2012 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, με την οποία εγκρίθηκε ο χαρακτηρισμός του έργου ως ειδικής φύσης και «συμπληρώθηκε η αιτιολόγηση» της 123/2010 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου του πρώην Δήμου .., πλην όμως αυτές δεν δύνανται να θεραπεύσουν την έλλειψη αιτιολογίας της αρχικής απόφασης προσφυγής στην εξαιρετική αυτή διαδικασία, πρωτίστως διότι δεν εκδόθηκαν, όπως απαιτείτο, πριν από την αρχική απόφαση προσφυγής στην εν λόγω διαδικασία (βλ. απόφαση παρόντος Τμήματος 2566/2013). Πέραν δε τούτου, η άνω απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής δεν μπορεί σε κάθε περίπτωση να θεραπεύσει την έλλειψη αιτιολογίας της 123/2010 απόφασης, αφού δεν περιλαμβάνει την απαιτούμενη ειδική αιτιολογία ως προς το χαρακτηρισμό του έργου ως «ειδικής φύσης» ούτε εξειδικεύει τους λόγους, για τους οποίους οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις, που προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν στον ως άνω διαγωνισμό, ήταν οι μόνες που μπορούσαν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του συγκεκριμένου έργου, ώστε να καθίσταται δικαιολογημένη η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία του άρθρου 3 περ. γ΄ του ν. 3669/2008. Εξ άλλου, ούτε στην απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ούτε στην απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής, με τις οποίες αποφασίστηκε η πρόσκληση δέκα εργοληπτικών επιχειρήσεων για να μετάσχουν στο διαγωνισμό, ούτε και στην 28/2013 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, με την οποία προσκλήθηκαν εντέλει τέσσερις από τις ανωτέρω επιχειρήσεις, και συγκεκριμένα εκείνες των οποίων οι προσφορές είχαν γίνει αποδεκτές σε προηγούμενο στάδιο του διαγωνισμού, αναφέρονται οι ειδικοί λόγοι για τους οποίους η εκτέλεση του έργου είναι δυνατή μόνο από τις επιχειρήσεις αυτές.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και μη προβαλλομένου άλλου λόγου αναθεωρήσεως, η αίτηση του Δήμου ... περί αναθεωρήσεως της 3253/2013 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να απορριφθεί.

Σύμφωνα με το άρθρο 169 του Κ.Δ.Δ/μίας (ν. 2717/1999, ΦΕΚ 97 Α΄) απαραίτητο στοιχείο για το κύρος ιδιωτικού εγγράφου αποτελεί η υπογραφή του συντάκτη του. Από το σύνολο των διατάξεων αυτών συνάγεται ότι για το παραδεκτό της οικονομικής προσφοράς εργοληπτικής επιχείρησης απαιτείται να υπογράφονται το τιμολόγιο προσφοράς και ο προϋπολογισμός προσφοράς από τον νόμιμο εκπρόσωπό της και να μονογράφονται από τον ίδιο σε κάθε σελίδα. Κατά συνέπειαν, προσφορά που κατατίθεται σε διαγωνισμό για τη σύναψη σύμβασης έργου, η οποία δεν φέρει την ιδιόχειρη υπογραφή του προσφέροντος, είναι άκυρη και ως εκ τούτου, πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη. Εξάλλου, η έλλειψη της υπογραφής δεν αναπληρώνεται από την απλή αναγραφή του ονοματεπωνύμου του νομίμου εκπροσώπου, όταν από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου προσφοράς, αποδεικνύεται ότι η υπογραφή του νoμίμου εκπροσώπου, όπως αυτός συνηθίζει να τη θέτει στις συναλλαγές, δεν συνίσταται στην απλή αναγραφή του ονοματεπωνύμου του, αλλά έχει διαφορετική μορφή.

Εκτέλεση έργου:..ζητείται η ανάκληση της 141/2015 Πράξεως του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά σε προηγούμενη (II) νομική σκέψη, το Τμήμα δέχτηκε ότι η κρίση του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου είναι ορθή και ότι νομίμως ο ως άνω ομόρρυθμος εταίρος υπογράφοντας υπό την εταιρική επωνυμία, υπέγραψε την προσφορά και εκπροσώπησε την εταιρεία στον ως άνω διαγωνισμό, παράγοντας πλήρη δέσμευση της επιχείρησης έναντι τρίτων. Και τούτο διότι, αφενός μεν η προσκόμιση με το φάκελο της προσφοράς του όλων εκείνων των εγγράφων, από τα οποία προκύπτει η εξουσία εκπροσώπησης του ομόρρυθμου εταίρου …, αποτελεί το μείζον εν σχέσει με το έλλασον, δηλαδή την υποβολή απλής υπεύθυνης δήλωσης ότι ο υπογράφων την προσφορά αποτελεί νόμιμο εκπρόσωπο της επιχείρησης και έχει το εκ του καταστατικού δικαίωμα εκπροσώπησης της επιχείρησης στο διαγωνισμό, αφετέρου δε η προσκόμιση της ως άνω υπεύθυνης δήλωσης έχει τεθεί προκειμένου να καθίσταται ευκολότερη η απρόσκοπτη συμμετοχή στο διαγωνισμό των εργοληπτικών επιχειρήσεων και δε δύναται η προσκόμιση αντί αυτής όλων εκείνων των εγγράφων στοιχείων, από τα οποία προκύπτει αναμφισβήτητα το δικαίωμα εκπροσώπησης της επιχείρησης στον εν λόγω διαγωνισμό από τον υπογράφοντα την προσφορά, να οδηγεί στον αποκλεισμό της. Εξάλλου, η ως άνω εταιρεία δεν αμφισβήτησε την εκπροσώπησή της, ενώ σε περίπτωση που η Προϊσταμένη Αρχή διατηρούσε αμφιβολίες ως προς την νομιμοποίηση για την υποβολή της προσφοράς της όφειλε, ενόψει της αρχής της χρηστής διοίκησης, να κατακυρώσει το διαγωνισμό σε αυτή και να ζητήσει κατά τον επανέλεγχο των δικαιολογητικών πριν την υπογραφή της σύμβασης οποιοδήποτε στοιχείο έκρινε αναγκαίο προκειμένου να διαπιστώσει τη νομιμοποίηση του εκπροσώπου της. (..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η ένδικη αίτηση ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν, να μην ανακληθεί η προσβαλλομένη 141/2015 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος παραβόλου υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου

ΕλΣυνΤμ.Μειζ-Επταμ.Συνθ/6635/2015.Αφού, συνεπώς, η παραδοχή της ένδικης αίτησης δεν άγει ευθέως και αμέσως σε ευμενή μεταβολή της θιγόμενης, από την προσβαλλομένη, νομικής κατάστασης της αιτούσας, αυτή στερείται πλέον, εννόμου συμφέροντος να ζητήσει αναθεώρηση της 6070/2015 απόφασης του VI Τμήματος. Για τον λόγο αυτό, που ερευνάται αυτεπαγγέλτως, ηαίτηση αυτή πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη